پالايشگاه‌ها تعميرات مديريت نوين روش‌هاي
آن اقتصادي تبعات و
خصوصي‌سازي از مهمتر كارآيي افزايش
پالايشگاه‌ها تعميرات مديريت نوين روش‌هاي
آن اقتصادي تبعات و
فلاحي كيومرث
روز ابزارهاي از بهره‌گيري مستلزم مديريت در تحول تحقق و نوين مديريت استقرار
كه (CMMS) تعميرات مديريت مكانيزه سيستم از بهره‌مندي بنابراين.است اطلاعات تكنولوژي
اتلاف از كه اين بر علاوه است گرفته قرار استفاده مورد دنيا مترقي كشورهاي از بسياري در
عمر افزايش و دستگاه‌ها نگهداري هزينه كاهش باعث مي‌كند ، جلوگيري دوباره‌كاري و انرژي
.شد خواهد آنها
توليد ظرفيت افزايش كشور ، از خارج از بنزين واردات به توجه با ترديد بدون
با موجود امكانات با و كنوني شرايط به توجه با.است اهميت حائز بسيار پالايشگاه‌ها
مي‌توان زمينه اين در.كرد پيدا دسترسي خواست اين به مي‌توان نويني مديريت چنين استقرار
اضطراري تعميرات نظر از چه بوده خارج سرويس از كه دستگاه‌هايي تعداد و زمان در تعديل از
ظرفيت افزايش مي‌توان روشي چنين كارگيري به با كه برد نام دوره‌اي اساسي تعميرات چه و
.شد باعث را
كاهش در مي‌توان تعميرات مديريت مكانيزه سيستم از استفاده با كه مواردي ديگر از
پويايي سرويس‌دهي ، وضعيت بهبود تعميرات ، بهتر بردكنترل استفاده آن از هزينه‌ها
و انبارها در شده نگهداري كالاهاي تعداد در تعديل اداري ، هزينه‌هاي كاهش گزارش‌ها ،
افزايش در بسزايي تاثير بالا موارد از كدام هر شك بدون كه است دورريز ميزان در تعديل
.داشت خواهند سيستم بهره‌وري
مكانيزه سيستم استقرار احتمالي برآوردهاي و تحقيقات نتايج به توجه با كل طور به
تعميرات ، سود درصدي حداقل 25 افزايش باعث كشورمان نفت صنعت در (CMMS) تعميرات مديريت
درصدي كاهش 15 و انبارها در شده ذخيره درصدي كاهش 15 دستگاه‌ها ، دسترسي درصدي افزايش 15
.شد خواهد تعميرات هزينه‌هاي
وجود ضرورت راحتي به مي‌توان فوق آمار و تحقيقات اين نتايج از سرانگشتي حساب يك با
روز به و نوين مديريت‌هاي چنين استمرار.كرد احساس كشورمان نفت صنعت در را مديريتي چنين
.شد خواهد كشورمان نفت صنعت بيشتر هرچه استقلال باعث دنيا
خصوصي‌سازي از مهمتر كارآيي افزايش
:انرژي بين‌المللي مطالعات موسسه رئيس
از انرژي بين‌المللي مطالعات موسسه رياست به پيش ماه چند كه هنگامي "عسلي مهدي دكتر"
براي را پركاري روزهاي كارشناسان از بسياري شد ، منصوب نفت وزارت به وابسته سازمان‌هاي
به بودجه و برنامه سازمان كلان اقتصاد دفتر در سال 1365 از او.كردند پيش‌بيني وي
تنظيم در و 66 سال‌هاي 65 در.كرد كار به شروع ريزي برنامه ارشد كارشناس عنوان
اول‌دولت‌آقاي دوره سال75در در دكترا مدرك اخذ از پس. داشت فعاليت توسعه برنامه‌اول
به را ريزي برنامه و مديريت سازمان كلان اقتصاد دفتر مديريت نجفي دكتر دعوت به و خاتمي
. ماند باقي سمت اين در سال 80 وتا گرفت عهده
گفت‌وگو به وي با انرژي بين‌المللي مطالعات موسسه ششم‌ساختمان طبقه در كارش دفتر در
.است پايبند اقتصاد آكادميك متون به هنوز عسلي مهدي دكتر.مي‌نشينيم
يونس‌آرا عبدالله:گفت‌وگو
پژوهشي فعاليت‌هاي تاكنون مشخص به‌طور نفت بخش در و اعم طور به انرژي بخش در آيا
داشته‌ايد؟
جنبه.است بررسي قابل كلي جنبه دو از اقتصادي منبع و نهاده كالا ، هر من نظر به
به‌كارگيري بهينه حد يعني اقتصادي جنبه و آن توزيع و توليد تكنولوژي يعني فني و تكنيكي
واقع در و كالاها نسبي قيمت‌هاي به موضوع اين.است كالا آن مصرف و توليد يا و منبع آن
تخصيص راه‌هاي پيداكردن نظر از اقتصاد رسمي نظريه.برمي‌گردد بازار تقاضاي و عرضه شرايط
و وگاز نفت مورد در مثلا.مي‌كند پيدا كاربرد نهاده‌اي و كالا هر بر كمياب منابع بهينه
مدل‌هاي و نظريه‌ها بيستم قرن اوايل از برجسته‌اي اقتصاددانان پايان‌پذير منابع ساير
است شده كاملتر بتدريج كه داده‌اند ارائه منابع اين از بهينه استفاده براي دقيقي رياضي
را كالايي هر كنيم توجه كه است آن در موضوع اين اهميت.مي‌رود كار به نيز هم‌اكنون و
كه كنيم توليد مختلفي روش‌هاي با مي‌توانيم (انرژي حامل‌هاي يا و طبيعي منابع جمله از)
.برمي‌گردد آنها توليد در (سرمايه و كار نيروي) توليد نهاده‌اي تركيب نحوه به واقع در
از معيني سطح توليد براي نهاده‌ها تركيب از بهينه نقطه يك فقط اقتصادي لحاظ به اما
و موردنظر كالاي نسبي قيمت‌هاي يا و تقاضا و عرضه شرايط به كه دارد وجود موردنظر كالاي
كنيم مصرف و توليد بخواهيم نكته اين به توجه بدون اگر.برمي‌گردد توليد نهاده‌هاي
اين كنيم ، ضايع را منابع است ممكن و كرده عمل منابع بهينه تخصيص اقتصادي منطق برخلاف
چشم به گاز و نفت و انرژي بخش‌هاي ازجمله ايران اقتصاد مختلف بخش‌هاي در كه است موضوعي
و اقتصادي اصول رعايت بازارها يكپارچه‌شدن و جهاني تحولات روند مي‌كنم فكر.مي‌خورد
خود رقابتي قدرت كشور غيراينصورت در مي‌كند الزام‌آور را نهاده‌اي هر از استفاده حداكثر
كه دارد وجود نظر اتفاق هم‌اكنون مثال براي.شد خواهد رانده حاشيه به و داده دست از را
براي طبعا.است بيشتر كشورها اكثر از ما كشور در توليد واحد يك در انرژي مصرف شدت
و اقتصادي نظريه كه كرد توجه نكته اين به بايد نسبت اين كاهش و توليد تكنولوژي بهبود
به و نشده اصلاح انرژي حامل‌هاي قيمت نسبت زمانيكه تا مي‌دهد نشان كشورها تجربه
از يكي مي‌كنم تصور.يافت خواهد ادامه منابع اتلاف روند همين نرسد تعادلي قيمت‌هاي
روشن‌كردن مطالعه‌و بايد انرژي بين‌المللي مطالعات موسسه نظير موسساتي ماموريت‌هاي
حامل‌هاي تعادلي قيمت‌هاي به دستيابي علمي شيوه‌هاي و كنوني غيرمطلوب وضعيت اين دلايل
بتواند بايد است انرژي اقتصاد مسايل مطالعه ماموريتش كه موسسه‌اي.كشورباشد در انرژي
و كند علاقمند موسسه با همكاري به را انرژي اقتصاد مختلف بخش‌هاي صاحبنظران و كارشناسان
.دهد قرار ذيربط مراجع اختيار در را مطالعات نتايج
تعيين آن براي اساسنامه قالب در و نفت وزارت ساختار چارچوب در كه موسسه سازماني وظايف
.چيست شده
اما بود ، شده تعيين موسسه اصلي موضوع‌هاي عنوان به محورهايي موسسه قبلي اساسنامه در
چهار در دارد نيز آموزشي فعاليت‌هاي كه تحقيقاتي و پژوهشي موسسه هر رسالت من نظر به
.مي‌شود خلاصه محور
توسعه و شود منتهي جديدي يافته‌هاي به كه نظر مورد رشته‌هاي در اصيل تحقيقات انجام -
.است نشده انجام قبلا كه مسايلي حل براي موجود نظريه‌هاي كاربردهاي
ذيربط موضوع‌هاي به مربوط دانش گسترش و آموزش -
موسسه فعاليت با مرتبط رشته‌هاي در صاحبنظران و كارشناسان همكاري جذب -
و صاحبنظران و محققان مراجعه براي ذيربط علمي مدارك و اسناد نگهداري و حفظ -
رشته‌هاي در دانش اشاعه منظور به موسسه مطالعات و تحقيقات نتايج انتشار و كارشناسان
.كشور علمي جامعه سطح در موسسه علاقه مورد
جنبه‌هاي يا بود خواهد نظري مسايل بر موسسه آتي تحقيقاتي برنامه‌هاي تمركز آيا
كاربردي؟
دليل همين به و است كاربردي مطالعات موسسه يك انرژي بين‌المللي مطالعات موسسه البته
مراكز دانشگاه‌ها معمولااست شده ايجاد -نفت وزارت-اجرايي دستگاه يك توسط كه است
.شده‌اند ايجاد نظريه‌ها ارائه و آموزش و نظري كاوش‌هاي انجام منظور به كه هستند علمي
نزديكي رابطه كه كرد فراموش نبايد اما.است كاربردي تحقيقات انجام ما وظيفه بنابراين
از كاربردي مطالعات در ما كه همانطور.دارد وجود نظري مطالعات و كاربردي تحقيقات بين
توسعه به و دقيقتر را نظريه‌ها كاربردي مطالعات متقابل بطور مي‌كنيم استفاده نظريه‌ها
و دانشگاه‌ها با همكاري گسترش موسسه ، سياست بنابراين.مي‌كنند كمك نظريه‌ها كاربرد
.است انرژي اقتصاد به مربوط دانش افق‌هاي توسعه براي كشور علمي موسسات
چه تا حاضر حال در و است يافته دست خود اهداف از ميزان چه به تاكنون موسسه شما نظر به
.دارد قرار آن اساسنامه مبناي بر شده تعيين مسير در حد
من.است كرده كسب بسياري موفقيت‌هاي تاكنون موسسه گفت بايد شود ارزيابي منصفانه اگر
مورد به 200 نزديك مختلف بخش‌هاي در موسسه شدم متوجه جديدم مسئوليت در كار شروع از پس
موسسه تاسيس بدو در كه افرادي تخصصي سابقه به نظر البته.است داده انجام تحقيق و مطالعه
در و بتدريج كه است داشته مهندسي -فني زمينه مطالعات اين از بخشي داشتند همكاري آن با
سازمان تاسيس با به‌خصوص.است كرده پيدا گرايش انرژي اقتصاد سوي به اخير سال‌هاي
جنبه‌هاي است ، انرژي كاربرد فني زمينه‌هاي متوجه بيشتر كه كشور سوخت مصرف بهينه‌سازي
در موسسه كه آن ديگر نكته.است گرفته قرار تاكيد مورد بيشتر موسسه مطالعات اقتصادي
با اكنون.مي‌كرد تامين تحقيقاتي پروژه‌هاي انجام طريق از را خود بودجه از بخشي گذشته
وزارت از غير كارفرمايي است ممكن كه انرژي اقتصاد مطالعات انجام ضرورت و اهميت به توجه
بر نخست مرحله در موسسه كه است آن ما كنوني جهتگيري باشد نداشته نفت ملي شركت و نفت
نياز مورد اعتبارات طبعا و شود متمركز ملي شركت و وزارتخانه مقامات نظر مورد مطالعات
ظرفيت شده ياد تحقيقات بر علاوه چنانچه سپس شود تامين طريق همان از هم مطالعات اين
محورهاي نيز دليل همين به.بپردازيم ديگر پروژه‌هاي به داشت وجود بيشتري كارشناسي
به را موسسه سازماندهي و كرده مشخص بود خواهد متمركز آنها بر موسسه فعاليت كه مطالعاتي
سابقه و علاقه به بسته موسسه كارشناسان و علمي هيات اعضاي كه كرده‌ايم تعيين نحوي
ماهيت مطالعاتي محورهاي اين چون.هستند فعال مطالعاتي محورهاي اين از يكي در كارشان
شوند مطالعه مستمر بطور است لازم كه برمي‌گيرند در را موضوع‌هايي يعني دارند دائمي
موسسه طريق از و شده عميقتر و متمركز موسسه در موارد اين در بتدريج تخصصي دانش طبعا
مبناي بر مطالعات انجام روش از بهتر شيوه اين مي‌رسد نظر به.يافت خواهد انتشار
.مي‌رساند موسسه تاسيس هدف به را ما مختلف تحقيقاتي پروژه‌هاي
نفت صنعت سياست‌هاي تعيين در حد چه تا موسسه سوي از شده ارائه اظهارنظرهاي
مي‌گيرد؟ قرار مورداستفاده
مثبت موسسه به نسبت نفت ملي شركت و نفت وزارت عالي مسئولان نگاه كه است آن من تلقي
تحقيقاتي و علمي مركز يك به موسسه يك تبديل براي نياز مورد زمان است لازم البته و است
دارد خوبي رشد توان بالقوه بطور موسسه مي‌رسد نظر به.گرفت نظر در را بين‌المللي سطح در
.رسيد آن اهداف به تلاش و حوصله و صبر با و بلندمدت برنامه و طرح داشتن با است لازم كه
و هستند صاحبنظر انرژي مسايل در بين‌المللي سطح در موسسه اين همكاران از برخي
.شود تبديل انرژي اقتصاد زمينه در بين‌المللي معتبر موسسه يك به موسسه بتدريج اميدواريم
شده مطرح پيشنهاد كه است داشته وجود مواردي موسسه پيشنهادي سياست‌هاي به توجه مورد در
.است گرفته قرار استفاده مورد و تدوين نفت بخش در سياست يك صورت به موسسه اين سوي از
قرار توجه مورد تا مي‌كشد طول مدتها كارشناسي پيشنهادهاي معمولا كه شود توجه البته
.گيرد قرار عمل مورد كلان يا بخشي سياست‌هاي بصورت عملا و گرفته
است؟ شده ارائه آن براي راه‌حلي چه و چيست موسسه براي عمده موانع
توسط گاز و نفت طبيعي منابع خصوص در كشور سياست‌هاي.است مطرح موضوع دو اينجا در
نظام كلي سياست‌هاي و دولت سياست‌هاي چارچوب در حاكميتي دستگاه عنوان به نفت وزارت
اين اجراي براي كه است شركت‌هايي بعدي رده در.مي‌شود گذاشته اجرا به و تدوين وظيفه
اين وليكن است دولتي شركت‌ها اين مالكيت ايران در البته.مي‌كنند فعاليت سياست‌ها
اصلي وظيفه.كنند فعاليت دولت سياست‌هاي اجراي در و باشند غيردولتي مي‌توانستند شركت‌ها
دقيقتر و تسهيل لازم كارشناسي مطالعات با را بخش اين در صحيح سياستگذاري كه است آن ما
دولت طريق آن از و نفت وزارت و نفت ملي شركت سياستگذاري سطوح به گزارش‌هايي يعني.كنيم
قرار استفاده مورد بخش اداره به مربوط سياست‌هاي اجراي و تدوين در كه دهيم ارائه مجلس و
موسسه تخصصي و كارشناسي ظرفيت به سو يك از باره اين در موسسه جايگاه ارتقاء طبعا.گيرد
توسط گزارش‌ها اين در شده مطرح نكات پذيرش به ديگر سوي از و آن گزارش‌هاي علمي اعتبار و
.دهيم گسترش را خود افق است لازم مورد هر در مي‌رسد نظر به.دارد بستگي سياستگذاران
انرژي اقتصاد جمله از مختلف رشته‌هاي كارشناسي دانش روز هر كه شود توجه سو يك از يعني
مورد تصميم‌گيري‌ها در كارشناسي مطالعات به عنايت ضرورت سويي از و مي‌كند پيدا ارتقاء
.گيرد قرار تاكيد
انرژي جهاني بازار مسايل زمينه در فعال مختلف موسسات اوپك نشست‌هاي برگزاري از قبل
البته كه مي‌كنند ارائه بازار تحولات چشم‌انداز پيش‌بيني خصوص در را خود مطالعات نتايج
اول درجه در عمومي اذهان به شكل‌دهي هدف با و بوده جهت‌دار مطالعات اين از عمده‌اي بخش
تصميم و داده جلسه تشكيل خصوص اين در بايد كه كشورهايي مقامات دادن قرار فشار تحت و
داشته سطح اين در گزارشي يا و مطالعه تاكنون مطالعات موسسه آيا.مي‌شوند انجام بگيرند
است؟
مطالعه را گاز و نفت جهاني بازارهاي دائما كه داريم كارشناسي گروه موسسه در ما
تحولات البته.مي‌كنند ارائه زمينه اين در ماهانه و هفتگي گزارش‌هاي‌منظم و مي‌كنند
گزارش‌هاي حال هر در.مي‌گيرد انجام اوپك امور در ما همكاران توسط كوتاه‌مدت در بازارها
داده نفت ملي شركت و وزارتخانه مقامات به موسسه اين سوي از بازارها تحولات در منظمي
را خود پيش‌بيني‌هاي دقت مختلف كمي الگوهاي از استفاده با داريم تلاش هم‌اكنون و مي‌شود
نظر به نسبت كمي و اقتصادسنجي مدل‌هاي ترجيح معني به موضوع اين البتهدهيم افزايش
كه اقتصادسنجي و كمي مدل‌هاي از استفاده با كارشناسان هستيم معتقد بلكه نيست كارشناسي
موسسه ، هم‌اكنون.دهند انجام دقيقتري تحليل و تجزيه مي‌توانند شود اجرا و طراحي خوب
دستور در دارد اختيار در را اوپك دبيرخانه مدل‌هاي كه وزارتخانه اوپك امور با همكاري
لازم همكاري‌هاي و راهنمايي‌ها نيز يادشده بخش‌هاي در همكاران و است داده قرار خود كار
اطلاعاتي و آماري پايگاه يك توسعه و ايجاد فعاليت‌ها اين كنار در.مي‌آورند عمل به را
برنامه در آن گزارش‌هاي تنظيم و موسسه الگوسازي فعاليت‌هاي در استفاده براي نيز مناسب
.دارد قرار موسسه كاري
شود؟ تشكيل كاري گروه‌هاي است قرار شد ، اشاره كه مواردي در آيا
اين توسط موسسه مستمر مطالعات شده‌اندو تشكيل موسسه در تخصصي گروه‌هاي واقع در
صنعت و دانشگاهي صاحبنظران و اساتيد همكاري و مشاركت از البته.شد خواهد انجام گروه‌ها
تجمع براي كه است آن من برداشت كردم اشاره كه همانطوركرد خواهيم استفاده هم گاز و نفت
اصلي محورهاي بر است لازم موسسه در انرژي اقتصاد مختلف بخش‌هاي در علمي سرمايه
تحولات پيش‌بيني و تحليل و تجزيه براي الگوسازي مثال براي.شود كار مستمر بطور مطالعاتي
يا و انرژي مصرف‌كننده و توليد عمده كشورهاي مستمر مطالعه يا و جهاني بازارهاي
كيفي سطح ارتقاء بر تاكيد با و مستمر بطور موارد ساير و ملي و بين‌المللي شركت‌هاي
.شد خواهد انجام كاري گروه‌هاي اين در گزارش‌ها
كشوري براي.كنيم صحبت دارد كشور ديپلماسي تعيين در نفت كه بالقوه‌اي اثرات مورد در
نفتي درآمدهاي محل از دولت بودجه از توجهي قابل بخش و ارزي درآمدهاي از عمده‌اي بخش كه
الزام اينباشد اساسي محورهاي از يكي كشور ديپلماسي در نفت بايد قاعدتا مي‌شود تعيين
كه است كشورهايي جزء نوعي به عربستان.مي‌خورد چشم به نفتي بزرگ كشورهاي از بسياري در
با روابطعربستان در خوبي به اين دارد آن خارجي ت‌هاي-اس-سي ن-تعيي در محوري نقش نفت
نفت توليدكننده كشورهاي سفراي از بسياري.است مشهود جهان نفت و انرژي بزرگ مصرف‌كنندگان
-ص نكات ريزترين به كه هستند كشورها اين نفتي ارشد مديران از معمولا رقيب كشورهاي در
سياست رفتاري اولويت‌هاي تعيين در نفت سهم از شما ارزيابي دارند آشنايي خوبي به نعت
چيست؟ كشور خارجي
كه هستند استراتژيك كالاي گاز و نفت.نيست معمولي كالاي يك نفت هم من نظر به
زيادي حدود تا هم منطقه كنوني وضعيت است همراه آنها با بسياري امنيتي و سياسي ملاحظات
و خاورميانه در منابع اين عمده مخازن كه اين و است گاز و نفت ويژگي‌هاي همين تاثير تحت
بزرگ قدرت‌هاي كه خواندم جايي در من.هستند منطقه اين از خارج در مصرف عمده مراكز
.انرژي جريان و مالي جريان اطلاعاتي ، جريانهستند مهم جريان سه كنترل درصدد همواره
ديپلماسي در نفت صدور و استخراج مساله كرديد اشاره شما كه جهاتي و نظر اين از بنابراين
عربستان مانند كشوري با ما وضع كه كنيم توجه طرف آن از اما.دارد زيادي اهميت كشور
درصد حدود 15 در ما داخلي ناخالص توليد در گاز و نفت بخش سهم اولا.است متفاوت بسيار
افزايش نسبت اين نشود گرفته نظر در انرژي حامل‌هاي تعادلي قيمت‌هاي اگر البته) است
.است زياد كشور اقتصادي فعاليت‌هاي گستردگي و تنوع زيرا است مهمي نكته اين(مي‌يابد
در دهد تشكيل را عربستان داخلي ناخالص توليد درصد از 5 بيش صنعت نمي‌كنم تصور مثلا
مورد درترتيب همين به هم كشاورزي و است بالاتر بسيار سهم اين ما كشور در كه حالي
ناشي نفت‌خام صدور از كشور ارزي درآمدهاي درصد حدود 75 هنوز هرچند هم ارزي درآمدهاي
آينده در كه پتروشيمي محصولات ازجمله صنعتي صادرات سريع رشد دليل به هم وليكن مي‌شود
ارزي ذخيره حساب ايجاد صحيح سياست اتخاذ دليل به هم و كرد خواهد پيدا هم بيشتري توسعه
ارزي درآمدهاي نوسانات تاثير خوشبختانه سوم برنامه در نفت‌خام صدور از حاصل درآمد مازاد
واضح.نيست نفت بخش شدن بي‌اهميت مفهوم به اين اما.است يافته كاهش نفت صدور از حاصل
شركت‌هاي كه هست هم دليل همين به.است كشور اقتصادي بخش سودآورترين گاز و نفت كه است
عليرغم ديگر بخش‌هاي در كه حالي در كنند سرمايه‌گذاري بخش اين در مايلند مختلف كشورهاي
بيشترين بايد لذا.نمي‌شود مشاهده خارجي سرمايه‌گذاري به زيادي تمايل مختلف حمايت‌هاي
و مستعدترين كه است لازم.است كشور اقتصادي بخش سودآورترين چون كرد بخش اين به را توجه
فعاليت‌هاي به مربوط دانش و شوند جذب بخش اين در كشور افراد كارآمدترين و باهوش‌ترين
فعاليت‌هاي سريع گسترش به توجه با مي‌رسد نظر به.دهند توسعه را پايين‌دستي و بالادستي
در نفت از فزاينده‌اي حجم پائين‌دستي فعاليت‌هاي و شهرنشيني و جمعيت كشور ، اقتصادي
و كرده ايجاد بيشتري اشتغال و افزوده ارزش كه نظر يك از كه شد خواهد مصرف كشور داخل
است لازم چند هر.است مثبت داد ، خواهد كاهش را نفت‌خام صدور ارزي درآمد به كشور وابستگي
جايگزين بتدريج تا يابند گسترش صنعتي كالاهاي و پتروشيمي محصولات و فرآورده‌ها صدور
(اوپك) نفت صادركنندگان سازمان در كشور عضويت خوشبختانه ديگر سوي از.شوند نفت‌خام صدور
نوسانات جهت از كمتر كشور نتيجه در و مي‌كند حفظ را نفت جهاني بازارهاي ثبات حدودي تا
سه استراتژي يك بايد ما مورد اين در مي‌كنم فكر من.مي‌گيرد قرار فشار تحت نفت قيمت
نفت صدور از حاصل درآمدهاي به دولت وابستگي كنيم سعي يك‌طرف از.كنيم دنبال را جانبه
درآمدهاي افزايش و مالياتي نظام اصلاح.دهيم گسترش را غيرنفتي صادرات و يابد كاهش
كارگشا مورد اين در مي‌تواند ارزي درآمدهاي مازاد ذخيره سياست تداوم و سو يك از مالياتي
داخلي ناخالص توليد درصد حدود 6 دولت مالياتي درآمد كه مي‌دهد نشان ملي حسابهاي.باشد
باز آن محاسبه با حتي اما دارند مالياتي ماهيت مي‌شود اخذ كه عوارض از برخي البتهاست
كمتر كشور عمومي بودجه در ماليات‌ها محل از دولت درآمد نتيجه در.است پائين نسبت اين هم
مخارج رشد كنترل و مالي انضباط رعايت البته موضوع اين حل راه تنهااست بوده درصد از 35
در شوند ماليات پرداخت مشمول بيشتري افراد كه است مالياتي پايه توسعه و يك‌سو از دولت
بايد ما استراتژي ديگر جنبه.است گسترده بسيار مالياتي معافيت‌هاي حاضر حال در كه حالي
در ابتدا توليدي ظرفيت ارتقاء افزايش و سرمايه تشكيل سمت به كشور نفتي درآمدهاي هدايت
بايد همزمان.شود اقتصادي بخش‌هاي ساير در سپس و پايين‌دستي فعاليت‌هاي و گاز و نفت بخش
مصرف‌كنندگان با بلندمدت و ميان‌مدت قراردادهاي طريق از هم و اوپك قالب در هم كنيم سعي
.دهيم كاهش را نفت قيمت نوسانات قبال در خود آسيبپذيري گاز و نفت
.باشد نامتوازن رشد نظريه بر مبتني شما صحبت مفهوم مي‌كنم تصور
نظريه‌اي اقتصادي توسعه در.نيست نامتوازن رشد استراتژي پيش‌گرفتن در من منظور نه
توسعه براي كه است آن بر نظريه اين (Big Push Theory) همه‌جانبه فشار عنوان تحت داريم
تمام توليد براي تقاضا تا كنند رشد متناسب نرخ‌هاي با بخش‌ها همه است لازم اقتصادي
اصولا نكنند رشد بخش‌ها ديگر و كند رشد بخش يك تنها باشد قرار اگرشود ايجاد بخش‌ها
متوقف هم بخش اين رشد بنابراين و نمي‌شود ايجاد نيز بخش اين محصولات براي تقاضايي
وجود بخش‌ها همه رشد براي لازم منابع توسعه حال در كشور يك در كه آنجا از اما.مي‌شود
تا آورد بيرون ركود حالت آن از را بخش‌ها همه زياد فشار يك با ابتدا در است لازم ندارد
كشورهاي و ايران در.كنند رشد به شروع اقتصادي بخش‌هاي همه متقابل ارتباط يك در
اين دارد بالايي تقاضاي بين‌المللي بازارهاي در كه طبيعي منبع اين درآمد نفت صادركننده
اين.مي‌كند تامين را اقتصاد كل توسعه براي لازم مالي منابع يعني مي‌كند بازي را نقش
بيشترين بايد دارند را سوددهي بيشترين كه بخش‌هايي كه نيست نظر اين نافي موضوع
تقاضا وجود نشان‌دهنده خود اقتصادي بخش هر بيشتر سوددهي زيرا.كنند جلب را سرمايه‌گذاري
بهره يا رانت موضوع اگر حتي من نظر بهاست آن توليد كمتر نسبي هزينه و آن محصولات براي
كشور در گاز و نفت بخش هم هنوز بگيريم درنظر هم را طبيعي منابع مورد در مالكانه
ايجاد طريق از مي‌تواند بخش‌ها اين توسعه بنابراين.است اقتصادي بخش‌هاي پرسودترين
در و كند عمل كشور اقتصادي رشد محركه موتور مانند بخش‌ها ساير براي تقاضا و ارزي درآمد
درآمدهاي افزايش نيز و غيرنفتي صادرات و پائين‌دستي صنايع توسعه طريق از زمان همان
.يابد كاهش نفت‌خام صدور درآمد به دولت و كشور وابستگي مالياتي
كشور اقتصادي راهبرد معتقدند كه دارند وجود اقتصادداناني و كارشناسان حاضر حال در
حد چه تا شما ديدگاه.كند پيدا خاتمه نفت به وابستگي نهايت در كه باشد گونه‌اي به بايد
است؟ سازگار نظرات اين با
كارشناسي هيچ موردنظر خدادادي منابع از مناسب استفاده عدم و نفت درآمد حذف مطمئنا
نفت درآمد نوسانات تحت‌تاثير كشور اقتصادي فعاليت‌هاي كه است آن است مذموم آنچه نيست ،
نفت درآمد كه كرد توجه بايد.شود ركود دچار اقتصاد نفت درآمدهاي كاهش با و گرفته قرار
ارزي منابع و بودجه طريق از نفت درآمد ريالي معادل مي‌شود كشور اقتصاد وارد مجرا دو از
كه است بوده مطرح موضوع اين هم انقلاب از قبل از حتي.پرداخت‌ها موازنه طريق از آن
با اگر كه بود اين بحث.دهيم كاهش را نفتي درآمد نوسانات از اقتصاد آسيبپذيري چگونه
براي و كرده خرج عمراني و جاري اعتبارات صورت به را خود درآمد دولت نفت درآمد بالارفتن
و شده متوقف عمراني فعاليت‌هاي اين نفت درآمدهاي كاهش با كند ايجاد تعهداتي بعد سال‌هاي
اگر ديگر سوي از.مي‌شود تضييع ملي سرمايه عمراني طرح‌هاي اجراي زمان طولاني‌شدن با
براي و يافته كاهش ارزي منابع نفت قيمت كاهش با باشد نفت ما ارزي درآمد عمده منبع تنها
يا و واردات كاهش از ناگزير نياز مورد مصرفي و واسطه‌اي و سرمايه‌اي كالاهاي واردات
اين راه‌حل شد گفته كه همانطور بنابراين.شد خواهيم استقراض يا و كشور ارزي ذخاير كاهش
ديگر سوي از و ماليات‌ها بر دولت مخارج اتكاي و مالي انضباط ايجاد طرف يك از موضوع
صادراتي كالاهاي به تنوع‌بخشيدن و گاز و پتروشيمي محصولات شامل نفتي غير صادرات افزايش
اعماق از نفت استخراج اقتصادي‌شدن و فناوري‌ها سريع رشد با كه كرد توجه بايداست كشور
و يابد كاهش ما نفت براي تقاضا است ممكن سنگين نفت انواع از استفاده امكان يا و درياها
بسيار كشور براي مي‌تواند نگهداريم زيرزمين را نفت است بهتر كه سياست اين بنابراين
صحيح برنامه‌ريزي با و دهيم گسترش را خود ظرفيت‌هاي است بهتر مي‌رسد بنظر.باشد پرهزينه
و حاضر نسل براي دارند بالايي بازدهي كه خارجي و داخلي سرمايه‌گذاري‌هاي بهترين در
.كنيم ايجاد درآمد آينده
علاقه‌اي عراق كشور ، آن رژيم تغيير و عراق آمريكاعليه جنگ وقوع با مي‌كنيد فكر آيا
برخي به توجه با يا داشت خواهد (اوپك) نفت صادركننده كشورهاي قالب در فعاليت ادامه به
بازسازي براي عراق بعدي دولت ارزي ، نيازهاي نظير است شده شروع اكنون هم از كه توجيهاتي
.شد خواهد خارج اوپك از كشور اين...و
كه آمريكا انرژي ملي سياست گزارش براساس.كرد تصور مي‌توان را مختلفي حالت‌هاي
را كتاب اين بين‌المللي مطالعات موسسه) است شده تنظيم آمريكا رئيس‌جمهوري معاون زيرنظر
سال در 20 خليج‌فارس انرژي منابع به اتكايامريكا كه است شده پيش‌بيني (است كرده ترجمه
يا و اسرائيل و غرب منازعات حل مانند ديگري مسايل ديگر سوي از.يافت خواهد افزايش آينده
كه دارد وجود بزرگ قدرت‌هاي براي منطقه راهبردي اهميت بالاخره و اسرائيل و فلسطيني‌ها
مايل آمريكا مي‌رسد نظر به البته است ، موثر عراق مورد در و منطقه در آمريكا سياست بر
سركار عراق در غرب و آمريكا طرفدار حكومت يك و داده تغيير را صدام حكومت جنگ بدون است
در سعودي عربستان اهميت از و كرده كنترل را نفت قيمت مي‌تواند آمريكا طريق اين به آورد ،
كه است واضح غرب در آمريكا طرفدار حكومت يك استقرار فرض با صورت هر در.بكاهد مورد اين
ويژه‌اي امتيازات از عراق گاز سپس و نفت وصدور استخراج در آمريكايي نفتي شركت‌هاي
به توجه بدون عراق نفت صدور و توليد ظرفيت افزايش صورت اين در.بود خواهند برخوردار
بايد البته.كند مواجه بحران با را اوپك حتي و نفت جهاني بازار مي‌تواند اوپك سهميه‌هاي
بيش به را خود توليد ظرفيت سال دو از كمتر مدتي در بتواند عراق است بعيد كه داشت توجه
عدم و كشور آن تحريم دليل به گذشته طي 10سال زيرا برساند خود كنوني سهميه‌هاي سقف از
سال چند كه اين فرض با.است يافته زيادي كاهش عراق توليد ظرفيت لازم سرمايه‌گذاري‌هاي
تا دارد فرصت اوپك برسد اوپك شده تعيين سهميه به عراق توليد ظرفيت تا كشيد خواهد طول
كه عراق عليه متحدانش و آمريكا اول جنگ در پيش سال ده حدود.بيانديشد را لازم تمهيدات
جنگ پايان از وپس شد قطع عراق نفت صدور گرفت ، صورت كشور آن توسط كويت اشغال از پس
هم حدودي تا و كويت سپس و سعودي عربستان.يافت كاهش جنگ از قبل به نسبت آن مقدار
اختصاص خود به را عراق سهميه از بخشي واقع در و دادند افزايش را خود سهميه‌هاي ونزوئلا
به جديدي سهميه‌بندي باشد لازم شايد اوپك فروپاشي از جلوگيري براي صورت اين در.دادند
هم ما كشور زيرا.شود تنظيم كويت و عراق ايران ، يعني ديدند آسيب جنگ در كه كشورهايي نفع
هيچ در البتهاست شده شناخته مقصر جنگ شروع در عراق و ديد زيادي آسيب تحميلي جنگ در
اوپك در ايران سهميه از بيشتر عراق مانند كشوري سهميه دهد اجازه نبايد ايران شرايطي
.مي‌دهد نشان را كشور نفت توليد ظرفيت افزايش براي سرمايه‌گذاري ضرورت اين و باشد
اوپك از عراق خروج يا و حضور كوتاه‌مدت در عراق ، موجود ظرفيت‌هاي به توجه با بنابراين
و بلندمدت و ميان‌مدت در اما باشد داشته نفت جهاني بازارهاي بر زيادي تاثير نمي‌تواند
بايد موضوع اين نفت براي جهاني تقاضاي رشد روند فرض با كشور آن توليد ظرفيت افزايش با
تعادلي قيمت‌هاي به نفت قيمت بلندمدت در كه كرد توجه بايد حال هر در.شود تلقي اهميت با
عدم و بازار از توليدكنندگان از برخي خروج موجب قيمت‌ها سقوط چون و مي‌كند ميل آن
قيمت ما كه است ، عاقلانه‌تر مي‌شود نفت منابع از بهره‌برداري در جديد سرمايه‌گذاري
مازاد و بگيريم نظر در آينده سال براي را بشكه هر در دلار الي 19 مانند 18 محتاطانه‌اي
و ساختاري اصلاحات طريق از كنيم سعي و كنيم نگهداري ارزي ذخيره حساب در را نفت درآمد
را عمومي بخش كارآيي مالي انضباط با همراه اقتصادي خصوصي‌سازي و آزادسازي و اداري
ماه چند است ممكن كه نفت بالاي قيمت‌هاي به و بخشيم تداوم را اقتصادي رشد و افزايش
.نكنيم دلخوش را خود باشد نداشته دوام بيشتر
نظر در آينده سال در كشور نفت درآمد پيش‌بيني براي دلار قيمت 18 كه شد گفته اخيرا
است؟ شده گرفته
نفت قيمت برنامه مالي سال هر براي توسعه سوم برنامه در مي‌دانيد كه همانطور البته
آن بر مازاد و شده تعيين دولت بودجه براي نفتي درآمد از مشخصي رقم بلكه است نشده برآورد
درآمدهاي كاهش صورت در آن درصد از 50 تا مي‌شود حفظ ارزي درآمد مازاد ذخيره حساب در
اندازه از بيش پيش‌بيني حال هر در اما.شود استفاده نفت قيمت نوسانات به‌دليل بودجه
را عمومي بودجه در دولت درآمد ارزي منابع سقف افزايش براي انگيزه‌اي مي‌تواند نفت قيمت
افزايش كشور عمراني طرح‌هاي مديريت و پيمانكاري ظرفيت‌هاي به توجه با كه كند فراهم
موجب مي‌تواند شود منجر اقتصادي رشد به كه آن از پيش جاري و عمراني اعتبارات بي‌رويه
فرض بنابراين.گردد منابع تضييع و طرح‌ها اجراي زمان شدن طولانيتر و جديد طرح‌هاي شروع
.مي‌رسد بنظر عاقلانه‌تر دلار الي 19 نزديك 18 نفت قيمت
اين اجراي و انعقاد روند از شما ارزيابي نفت صنعت در متقابل بيع قراردادهاي مورد در
در بررسي انجام براي برنامه‌اي انرژي بين‌المللي مطالعات موسسه در آيا چيست؟ قراردادها
دارد؟ وجود زمينه اين
در نياز مورد سرمايه‌گذاري‌هاي مالي تامين شيوه‌هاي از يكي متقابل بيع قراردادهاي
بصرفه‌ترين شايد عادي شرايط در شيوه اين كه داشت توجه بايد البته.است گاز و نفت بخش
جلب و مالي تامين امكان و گرفت قرار موردتحريم كشور كه شرايطي در ولي نباشد شيوه
بود روشي تنها شايد اين نبود ممكن جديد فناوري انتقال و نفت بين‌المللي شركت‌هاي مشاركت
با طبعا.بگيرد را كشور گاز و نفت صنعت توسعه جلو و شده كارگر تحريم‌ها شد مانع كه
شرايط تنها نه جهاني مالي بازارهاي در ما اعتبار افزايش كشور ارزي ذخاير بهبود
شيوه‌هاي بتدريج است ممكن بلكه مي‌كند پيدا بهبود ما نفع به متقابل بيع قراردادهاي
البته.گيرد قرار عمل مورد باشد داشته بيشتري اقتصادي سود است ممكن مجموع در كه ديگري
سرمايه‌گذاري جلب براي محدوديت‌هايي قانوني لحاظ به كه نظرگرفت در بايد هم را نكته اين
جلب شيوه‌هاي توصيه در نتيجه در و دارد وجود گاز و نفت بالادستي بخش‌هاي در خارجي
.كرد لحاظ هم را محدوديت‌ها اين بايد بخش‌ها اين در خارجي سرمايه‌گذاري
هزينه‌هاي متقابل بيع قراردادهاي كه است شده ايجاد چرخه‌اي اينجا در مي‌رسد نظر به
كم‌هزينه‌تري قراردادهاي از توليدكنندگان ساير و است كرده تحميل كشور به را زيادتري
بهترين و است قانوني محدوديت‌هاي دليل به اين كه مي‌شود گفته سپسميكنند استفاده
نحوه اين شما آيا.قراردادهاست همين زمينه اين در قانوني موانع به توجه با موجود گزينه
با تا است نياز مورد زمينه اين در جامعي بررسي مي‌رسد نظر به مي‌پذيريد؟ را استدلال
.دهيم كاهش كشور براي را خارجي سرمايه‌گذاري‌هاي از استفاده هزينه لازم تغييرات اعمال
ذيصلاح مراجع كه آن مگر.باشد مطاع بايد است نافذ كه زماني تا قانون حال هر در
محسوب قانون ناقض سياست‌ها اين اجراي كه كنند بيان نحوي به را موارد اين در قانون تفسير
خصوص در اساسي قانون اصل 44 تفسير در توسعه سوم پنجساله برنامه تنظيم در موضوع اين.شود
چارچوب در خصوصي بخش شد داده اجازه و آمد پيش بانكداري در خصوصي بخش فعاليت قانوني‌بودن
بانك چند و باشد داشته بانكداري فعاليت مركزي بانك تحت‌نظر و كشور بانكداري و پول قانون
كه دارد وجود هم هنوز و داشت وجود اميدواري اين موقع همان.شد ايجاد خصوصي بخش توسط
نقش و درآيند خصوصي بانك‌هاي صورت به بتدريج بتوانند قرض‌الحسنه صندوق‌هاي از بسياري
بسا چهاست همينطور هم گاز و نفت صنعت در.كنند بازي اعتبار و پول بازار در توجهي قابل
در خارجي سرمايه‌گذاري‌هاي ب-جل در ري-امعت-ج ر-تفسي د-كن ك-كم ي-اس-ن-ارش--ك مطالعات
و سرمايه تشكيل راه سر بر مانع ايجاد قانونگذار نيت قطعا چون.آيد به‌وجود بخش‌ها اين
تسلط و نفوذ اعمال از جلوگيري و اقتصادي استقلال كسب بلكه نبوده گاز و نفت بخش‌هاي رشد
صحيحي برخورد و كنيم نگاه بلندمدت افق يك در اگر شايد.است بوده ملي منابع بر بيگانگان
فناوري و تكنولوژي و دانش فراگيري سمت به خود شود موجب موانع اين باشيم داشته موضوع با
به را فناوري‌ها اين مشقات ، و زحمات تحمل از پس و برويم فعاليت‌ها اين توسعه براي لازم
كه نروژ قوانين مثلا و است داشته وجود هم ديگر كشورهاي براي موضوع اين.آوريم دست
حركت موجب مي‌كند ايجاب كشور آن گاز و نفت منابع از بهره‌برداري در را خاصي محدوديت‌هاي
در كشور آن نفت ملي شركت هم‌اكنون و شده پيشرفته فناوري‌هاي و دانش كسب جهت در كشور آن
برنامه يك بايد ما من نظر به.نيست عقبتر بين‌المللي شركت‌هاي از زمينه‌ها از بسياري
اين تمام كه باشيم داشته خود طبيعي منابع از بهره‌برداري براي مشخصي استراتژي و بلندمدت
.شود پيدا آنها براي راه‌حل‌هايي و گرفته قرار توجه مورد آن در مسائل
به توجه با.دارد وجود كشور نفت صنعت در خصوصي‌سازي پيشرفت مورد در گلايه‌هايي
تعيين مي‌توان چگونه را نفت در خصوصي‌سازي بهينه نقطه دولت سوي از حاكميت اعمال الزامات
كرد؟
در گاز و نفت صنعت در خصوصيسازيندارد وجود قانوني مشكل پائين‌دستي بخش در
و هدف به توجه خصوصي‌سازي فرآيند خود از مهمتر من بنظر.مواجه‌است موانعي با بالادست
اقتصادي فعاليت‌هاي كه است آن اقتصادي فعاليت‌هاي خصوصي‌سازي از هدف.است آن منطق
كشور اقتصادي توسعه و رشد بنابراين و شده داده تخصيص بهتر كمياب منابع و شود كارآمدتر
بخش به دولتي بخش از اقتصادي موسسات از برخي مالكيت كه نيست آن صرفا هدف.شود تسريع
در موسسات اگر بنابراين.آيد پيش واحد اين كارآيي در تحولي كه آن بدون شود منتقل خصوصي
كه دهند افزايش اندازه‌اي به را خود كارآيي بتوانند وگاز نفت شركت‌هاي مثلا دولتي ، بخش
حاصل ما منظور كنند رقابت آنها با و داشته كارآيي بين‌المللي شركت‌هاي حد در بتوانند
يعني بازار بر مبتني اقتصاد روابط كردن جاري خصوصي‌سازي بر مقدم بنابراين.شد خواهد
شرايط در كالاها و منابع براي تعادلي قيمت‌هاي تعيين و انحصارها رفع اقتصادي ، آزادسازي
.است طبيعي انحصار
است؟ داشته رسمي نظر موسسه آينده سال در كشور در بنزين قيمت افزايش مورد در آيا
اما.مي‌كنيم اعلام وزارتخانه مسئول مقامات طريق از موارد اين در را خود نظرات ما
مختل را ايران اقتصادي رشد مهم قيمت سه بگويم مي‌توانم اقتصادي كارشناس يك عنوان به
كه ارز رسمي نرخ دوم ;مي‌شود تقريب بانكي سود نرخ با كه سرمايه اجاره نرخ اول:است كرده
شده مديريت شناور نظام يك در و ارز نرخ‌هاي يكسان‌سازي با سال 1381 ابتداي از خوشبختانه
سه اين زمانيكه تا مي‌رسد بنظر.كشور در انرژي حامل‌هاي تعرفه سوم و شد اصلاح حدودي تا
بيكاري شرايط در و نمي‌رسد نظر مورد سطح به اقتصادي فعاليت‌هاي نشود اصلاح مهم قيمت
در.رفت خواهد انرژي‌بر و سرمايه‌بر تكنولوژي به‌سوي توليد ، تكنولوژي كار ، نيروي گسترده
با بتدريج تا بود انرژي يارانه‌هاي كردن هدفمند به‌سوي اصلي جهتگيري توسعه سوم برنامه
كنترل ضمن مي‌شود ، پرداخت پردرآمد خانوارهاي به عمدتا كه انرژي حامل‌هاي قيمت افزايش
مستقيم كمك و شهرها در عمومي نقل و حمل بهبود صرف را حاصل درآمد انرژي يابنده رشد مصرف
واردات گذشته سياست‌هاي تداوم مي‌شود ملاحظه كه كرد ، درحالي م‌درآمد-ك خانواده‌هاي به
به قادر كشور نقل و حمل امكانات است ممكن حتي كه است داده افزايش حدي به را بنزين
.نباشد بزرگ شهرهاي يعني مصرف مراكز به وارداتي مبادي از بنزين از حجم اين جابجايي
در نمي‌توان آيا باشد يكسان كشور سرتاسر در بايد بنزين قيمت چرا نيست معلوم واقعا
صرف شهر شوراهاي زيرنظر را حاصله عوايد و كرد وضع عوارضي بنزين مصرف بر بزرگ شهرهاي
نيست معلوم ديگر سوي از كرد؟ هوا آلودگي با مبارزه و شهري درون عمومي نقل و حمل توسعه
ريال ميليون هشت از بيش ماهانه خانوار درآمد هزينه نمونه‌گيري‌هاي مطابق كه خانوارهايي
كنند؟ دريافت بنزين يارانه ريال هزار از 500 بيش بايد چرا مي‌كنند هزينه
آنها و كرد مشخص را خانوارها درآمدهاي بتوان آن اساس بر كه دارد وجود مكانيزمي آيا
كرد؟ طبقه‌بندي را
كه بودجه‌اي نظر از را خانوارها وضعيت مي‌توان آنها اساس بر كه دارد وجود روش‌هايي
و كرد مشخص را مستقيم كمك نيازمند خانوارهاي و برآورد مي‌كنند هزينه سالانه يا ماه هر
يارانه‌ها كردن هدفمند از حاصل درآمد طريق از دولت مستقيم كمك‌هاي آنها شناسايي از پس
فراگير نظام يك ايجاد ضمن سياست اين بود قرار سوم برنامه لايحه در البته.شود پرداخت
.شود انجام اجتماعي تامين
چگونه را طرح‌هايي چنين فسادپذيري‌اجراي و هزينه‌ها بحث سئوال آخرين عنوان به
كرد؟ توجيه مي‌توان
هم ديگر كشورهاي در.يافت دست آن به مي‌توان خطا درصدي با باشد مشخص هدف اگر
وليكن شود استفاده سوء سيستم اين از هم كمي درصد است ممكن و دارد وجود مستقيم كمك‌هاي
همراه انرژي نسبي قيمت‌هاي اصلاح با كه ما كشور مورد در به‌خصوص طرح اين اجراي منافع
.مي‌كند جبران را كاستي‌ها اين است
|
