يكشنبه ۵ مرداد ۱۳۸۲
شماره ۳۱۱۹- July, 27, 2003
علم
Front Page

فيلترينگ دات كام
مصطفي قوانلو قاجار
002610.jpg

فيلتر گذاري سايتهاي اينترنتي در چند ماه اخير به بحث روز در بين كاربران اينترنت تبديل شده و بسياري از يكديگر مي پرسند چرا بايد سايتها و وبلاگهايي كه به نشر اطلاعات فارسي مي پردازند فيلتر شوند. گروهي معتقد به ايجاد محدوديت به دلايل اخلاقي هستند. گروهي به ناآگاهي فيلترگذاران و اشتباهات سهوي آنان اشاره دارند اما آن چه مسلم است اين مسئله باعث شده تا كاربران براي رفع نيازهاي اطلاعاتي خود با مشكل مواجه شوند و اين مشكلات هنوز هم ادامه دارد. اين گزارش سعي در ريشه يابي و روشن نمودن كارايي فيلترينگ در ايران دارد.
ماجرا چه بود
مسئله از آنجا آغاز شد كه شركت پارس آن لاين پس از گزارش رويتر و سي ان ان اقدام به فيلتر كردن بيست هزار وبلاگ پرشين بلاگ كرد. گزارش رويتر به اشتياق كاربران ايراني براي بازديد از وبلاگ يك «فاحشه» اشاره داشت. پس از چند هفته ISP هاي (شركت هاي خدمات دهنده اينترنت) ديگر نيز به طور همه جانبه به فيلتر كردن وبلاگهاي بلاگ اسپات و پرشين بلاگ پرداختند و در مجموع بازديد از ۳۰ هزار وبلاگ فارسي را ممنوع كردند كه البته با واكنش به موقع رسانه ها اين اقدام بيشتر از چند روز دوام نياورد و با توضيح روابط عمومي مخابرات ايران خاتمه يافت. در توضيح اين روابط عمومي آمده بود: «در پيگيري اخبار رسانه ها پيرامون بسته شدن (فيلترينگ) دو سايت «پرشين بلاگ» و «بلاگ اسپات» مشخص و محرز شد كه اشتباه از شركت خصوصي «پارس آن لاين» بوده است. براساس ابلاغيه  كميته تعيين مصاديق (مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي) تنها بنا بود تعداد اندكي از هزاران وبلاگ اين سايت ها بسته شود، اما شركت ياد شده نسبت به مسدود كردن كل دو سايت نامبرده اقدام كرده كه بلافاصله از سوي وزارت پست و تلگراف و تلفن دستور بازگشايي سايت ها صادر و به شركت «پارس آن لاين» نيز تذكر اكيد داده شد، اگر در اعمال مقررات دقت نكند، مستوجب برخورد قانوني است. روابط عمومي وزارت پست و تلگراف و تلفن همچنين وظيفه خود مي داند از كاربران و دارندگان وبلاگ هاي اين سايت ها به ويژه روزنامه نگاران و نويسندگان ارجمندي كه به دليل خطاي ناكرده اين وزارتخانه، دچار مشكل شده يا به زحمت افتاده اند، پوزش بخواهد و بار ديگر بخش خصوصي را به لزوم دقت در فعاليت هاي ارتباطي خود توجه دهد.» پس از اين اقدام به نظر مي رسيد توپ به زمين پارس آن لاين افتاده است چرا كه شركت پارس آن لاين با ارسال جوابيه اي به رسانه ها ضمن تأييد اطلاعيه وزارت پست اعلام كرد: مسدود نمودن دسترسي به كل دو سايت وبلاگ براي كاربران در مدت زمان بسيار كوتاه در اثر اشتباهي بوده است كه توسط اين شركت رخ داده است. ضمن پوزش از آن دسته از كاربران خود به ويژه روزنامه نگاران و نويسندگان كه از طريق خدمات اين شركت به دو سايت ياده شده در اين مدت كوتاه دسترسي نداشته و دچار مشكل و يا به زحمت افتاده اند تقاضا دارد با ارسال پيام و ذكر شناسه خود به پست الكترونيكي پارس آن لاين از يك ساعت خدمات اينترنت رايگان برخوردار شوند.»
پس از اين اقدام مديران پرشين بلاگ تصميم گرفتند تا با عملي واكنشي دسترسي كاربران خود را از طريق پارس آن لاين به پرشين بلاگ محدود كنند كه تا لحظه تنظيم اين گزارش هنوز اين محدوديت ادامه دارد.
مقصر چه كسي است؟
رضا هاشمي يكي از مديران پرشين بلاگ به خبرنگار همشهري در پاسخ به اين سؤال كه چه كسي مقصر است؟ پارس آن لاين يا مخابرات؟ مي گويد: «شركت پارس آن لاين رأساً اين كار را انجام داده چرا كه از سه چهار هفته پيش نامه ها و ايميلهاي مختلفي از طرف كاربران منجمله مديران پرشين بلاگ براي پاس آن لاين فرستاده شد و آنها كاملاً در جريان كار بودند. به همين خاطر بعيد مي دانم اين كار سهواً صورت گرفته باشد.»
002765.jpg

وي درباره اقدام واكنشي مديران پرشين بلاگ مي گويد: «به خاطر همين برخورد ،تصميم گرفتيم دسترسي به وبلاگهاي پرشين بلاگ را از طريق پارس آن لاين محدود كنيم. هر چند اين كار ضرر مالي چنداني را متوجه شركت مزبور نمي كند اما اين پيام را به همراه دارد كه كاربران اينترنت هم مي توانند به اقدام تلافي جويانه دست بزنند»
وي تأكيد دارد كه حتماً در گزارش اين مسئله را قيد كنيم كه كاربران پرشين بلاگ با فرستادن نامه هاي اعتراض آميز از ما (مديران پرشين بلاگ) خواستند تا اقدامي در اين زمينه انجام دهيم و اين كار تا زماني كه پارس آن لاين عذرخواهي رسمي از كاربران نكند ادامه خواهد داشت. اين درحالي است كه پارس آن لاين در نامه اي به رسانه ها عذرخواهي رسمي خود را انجام داده است.
آرشام فرح آور سرپرست پشتيباني شركت پارس آن لاين در رابطه با اين كه چه كسي مقصر اصلي ماجراست مي گويد: «يك سري از سايتهاي غيراخلاقي و يك سري از سايتهاي سياسي به دستور مخابرات فيلتر مي شوند اما چون نرم افزاري كه سايتها را فيلتر مي كند هوشمند است و هر روز ليست خود را به روز مي كند ممكن است سهواً وبلاگها را هم فيلتر كرده باشد.»
وي مي افزايد: «در حال حاضر اگر وبلاگ يا سايتي كه به طور سهوي در ليست فيلترينگ قرار گرفته مي تواند با تماس الكترونيك مراتب را اعلام كند تا در اسرع وقت با توجه به نامه هاي زيادي كه به دست ما رسيده رسيدگي شود» وي در توضيح اين مطلب كه پارس آن لاين نه تنها چند وبلاگ بلكه تمامي وبلاگها را فيلتر كرده بود باز هم بر هوشمند بودن نرم افزار و اشتباه غير عمدي نرم افزار مربوطه تأكيد كرد. اما كدام كاربر اينترنت وجود داردكه براي رفع فيلتر وبلاگ يا سايت خود دست به نامه نگاري بزند. كاربران به راحتي مي توانند از شركتي ديگر خدمات اينترنت دريافت كنند. چنانكه بسياري از ISP هاي كوچك به فيلتر كردن سايتهاي اينترنتي اهميتي ندادند.
فيلترينگ ناكارآمد
در روزهايي كه مسئله فيلترينگ مطرح شد هر روز تعدادي سايت يا راههاي گوناگون براي دور زدن فيلترينگ مطرح مي شد. تا جايي كه بسياري از كارشناسان ارتباطات و اينترنت نسبت به ناكارآمد بودن فيلترينگ هشدار دادند. به روز شدن اطلاعات كامپيوتري اين امكان را به كاربران مي دهد تا هميشه از فيلتركنندگان سايتهاي اينترنتي جلوتر باشند. به طور مثال براي آن دسته از وبلاگ نويساني كه هنوز به وبلاگهاي خود دسترسي ندارند يك راه مطمئن و بسيار كارآمد پيشنهاد مي شود. در يك سال اخير به دليل حجم توليد محتواي فارسي موتور سرچ GooGle زبان فارسي را مورد پشتيباني قرار داد. در حال حاضر هر وبلاگي  در GooGle جستجو و ذخيره مي شود. هر كاربر مي تواند با جستجوي وبلاگ مورد نظر بر روي نسخه ذخيره شده كليك كند و به محتواي وبلاگ مورد نظر دست يابد. مگر آنكه موتور جستجوي گوگول نيز فيلتر شود. شركت مخابرات ايران براي فيلتر كردن سايتهاي اينترنتي از نرم افزاري به نام Squid كمك گرفته است. چندي پيش مسعود داوري نژاد معاون مخابراتي وزارت پست اعلام كرد اين وزارتخانه در حال خريداري نرم افزارهاي ويژه اي است كه به صورت حرفه اي سايتها را فيلتر مي كند وي مدت اين اقدام را ظرف يكي دو ماه آينده اعلام كرده بود متأسفانه تا امروز هيچ يك از مسئولين مربوطه درباره چگونگي فيلترگذاري سايتهاي اينترنتي توضيحي نداده اند و در جواب خبرنگاران تنها بر هوشمند بودن و حرفه اي بودن اين نرم افزارها تأكيد مي كنند. بايد پذيرفت كه اين نرم افزارها كارآيي مطلوبي نداشته اند. نرم افزارهاي اعمال فيلترينگ به طور معمول در همه دنيا به دو طريق عمل مي كنند. طريقه اول ليستي از اسامي سايتهايي كه بايد فيلتر شود به نرم افزار مربوطه داده مي شود به طور مثال سايت boltan.com فيلتر مي شود. اين سايت به طور مشخص و توسط يك هيئت بررسي فيلتر مي شود اما ممكن است در همين راستا سايتهاي همنام خود را به علت انبوه ليست فيلترينگ سهواً دچار فيلتر كند. به طور مثال سايتهاي Bolton. Bultan.bolth هم از دسترسي خارج شوند.
اما روش دوم استفاده از كلمات و حروفي است كه گمان مي رود در زمره سايتهاي غيراخلاقي قرار داشته باشند. بدين ترتيب كلمات وحروف در اختيار نرم افزار قرار مي گيرد و از اينجا خود نرم افزار است كه به طور خودكار سايتهايي را كه داراي كلمات و حروف مورد نظر باشد فيلتر مي كند. اين روش هم داراي دو اشكال مهم است. به طور مثال نرم افزار فيلترينگ براساس اسامي كه در اختيار گرفته سايت xxy.com را فيلترينگ مي كند. اما ممكن است اين يك سايت مربوط به دانش رياضي باشد و اصلاً ربطي به سايتهاي غيراخلاقي نداشته باشد. اما به علت تشابه اسمي فيلتر مي شود. اشكال دوم اين كه ممكن است يك سايت غيراخلاقي اصلاً هيچ نشانه اي از اسامي غيراخلاقي نداشته باشد به طور مثال نام اين سايت Kherad باشد. بنابراين اين سايت نمي تواند در روش دوم توسط نرم افزار فيلترينگ يافته و محدود شود. مهمترين مسئله و مشكلي كه بر سر راه فيلتركنندگان وجود دارد اين است كه واقعاً نمي توان يك به يك تمامي سايتهاي دنيا را شناسايي و آن را در ليست سياه قرار داد.بسياري از دومين ها(نام سايتهاي اينترنتي)اجاره اي هستند و ممكن است پس از يكسال حتي ماهيت آن نيز تغيير كند. هر روز با گسترش اينترنت بر تعداد سايت هاي اينترنتي افزوده مي شود. در حال حاضر دنيا به سمتي مي رود كه هر كاربر اينترنتي براي خود يك سايت شخصي Home Page در فضاي سايبر اينترنتي داشته باشد تا بتواند در دهكده جهاني با ديگران ارتباط برقرار كند.
روند دات كام شدن حتي ايرانيان را نيز فرا گرفته و به زودي بسياري از وبلاگها به سايت تبديل خواهند شد. بنابراين ديگر نمي توان با دادن نام Persianblog ياblogspot دسترسي به بيش از ۳۰ هزار سايت اينترنتي را غيرممكن كرد.

نگاه امروز
اگر به خاطر وبلاگ ها نبود

«اگر به خاطر وبلاگ ها نبود «هاول رينز» احتمالاً هنوز سردبير نيويورك تايمز بود؛ «ترنت لات» هنوز احتمالاً رئيس گروه اكثريت سنا باقي مي ماند و ما هرگز اسم آن دخترك پيراهن آبي، راستي اسمش چه بود؟ «لوينسكي» را نمي دانستيم.»*
اين عبارت را احتمالاً قدري اغراق آميز مي دانيد. حق با شماست، اين يك شروع جذاب ژورناليستي است براي مطلبي كه قصد دارد توجه شما را به اهميت پديده وبلاگ جلب كند. براي روزنامه نگاري كه دلمشغول جريان آزاد اطلاعات و سرزمين مجازي «بلاگستان» است جلب توجه افكار عمومي به اين پديده امر مهمي است.
گفته مي شود هشتاد درصد توليد محتوا به زبان فارسي در اينترنت به عهده وبلاگ نويسان است. مي گويند حدود شصت درصد وبلاگ هاي موجود در جهان را ايراني ها اداره مي كنند. اين رقم ها واقعاً بزرگ و حيرت  انگيزند و حتي اگر در آن ها اغراق شده باشد يادآور مثل «تا نباشد چيزكي، مردم نگويند چيزها» است. عبارتي كه اين يادداشت با آن آغاز شد، تازه به كشوري اشاره دارد كه وبلاگ ها در آن نه چنين نقشي در توليد محتواي اينترنتي دارند و نه چنين فراوانند.
چند هفته پيش كه ماجراي بسته شدن سايت هاي عمده سرويس دهنده وبلاگ هاي فارسي داغ بود و همشهري در گزارشي به آن پرداخت، وزارت پست، تلگراف و تلفن اطلاعيه اي صادر كرد و با اشاره به پي گيري اخبار مطبوعات، مسدود شدن وبلاگ ها را اشتباه بخش خصوصي خواند و عذرخواهي كرد. «عذرخواهي» چيزي است كه در اطلاعيه هاي رسمي مقامات كشور ما كمتر به چشم مي خورد و خود نشان دهنده اهميت موضوع است.
اما ادامه يافتن ماجرا با وجود صدور اين اطلاعيه، نگران كننده است.
نگراني هايي كه وبلاگ ها ممكن است براي مقامات مسئول ايجاد كنند قابل پيش بيني است: ۱-ارائه مطالب و تصاوير مستهجن ۲-انتشار اخبار و شايعات خارج از كنترل.
اين درست است كه ايجاد وبلاگ امري شخصي و آسان است و بنابراين نمي توان بر محتواي آن اعمال نظارت كرد اما اكثر وبلاگ ها بسيار كم خواننده هستند و طبعاً به تنهايي تأثير چنداني ندارند.
تعداد وبلاگ هاي «مسئله دار» بسيار اندك است و ايجاد اختلال در دسترسي به ده ها هزار وبلاگ براي جلوگيري از تأثير سوء اين اندك، به بستن بزرگراهي به سبب جلوگيري از تردد يك موتور گازي پر سروصدا مي ماند.
* «لعنت و لذت وبلاگ ها»- جام جم آنلاين.

زندگي و اينترنت
داستان در مانيتور

داستان و اينترنت. اينترنت دنياي غريبي است. با دالان هاي تودرتو و اتاق هاي پنهان و پيدا با قفل يا در باز. در زمينه داستان كوتاه و حتي رمان هم مي توانيد در سايت هاي اختصاصي داستان يا سايت هاي نشريه هاي ادبي به بخش داستان مراجعه كنيد. اما اغلب افرادي كه با اينترنت سروكار دارند و داستان هم دغدغه آنهاست ترجيح مي دهند داستان را به صورت مكتوب مجله و كاغذي بخوانند. به عبارتي ديگر دلشان مي خواهد كتابي باليني را بگشايند و ورق بزنند.
البته درمورد داستان هاي خيلي كوتاه كه خواندنش خيلي وقت نمي برد و در فاصله هورت كشيدن يك استكان چاي ديشلمه مي توان آن را دوبار خواند قضيه فرق مي كند.
اين روزها كه داستان را با كلمه مي سنجند، گاهي داستان از چند كلمه تجاوز نمي كند داستان هاي بيتي از اين دست است، تعدادي از آنها كه اخيرا چاپ شده به زبان فارسي هم ترجمه شده است. بخشي از آن داستان ها در شبكه اينترنت در دسترس قرار دارد و نويسندگان آن داستان ها هم ذيل هر داستان ضمن تأكيد بر حقوق پديدآورنده اعلام كرده اند هركسي مي تواند در صورت تمايل به هر شكلي كه مايل باشد از آن داستان استفاده كند.
در هر حال با گسترش اين پديده دوستان نويسنده به صرافت افتاده اند كه آثار قلمي شان را در وبلاگ هايشان معرفي كنند.
ما ذكر چند نكته ضرورت دارد كه شايد خالي از لطف نباشد. اولا در نظر داشته باشيم كه در كشورهاي صنعتي و نيمه صنعتي كه اينترنت تقريبا همه امور را دربرمي گيرد، با جامعه اي روبه رو هستيم كه كتاب خواني در آن بسيار گسترده است و مردم اگر به اينترنت يا كتاب هاي الكترونيكي رومي آورند براي اين است كه براي بسياري از آنها جذابيت اينترنت با كتاب برابري مي كند و گاهي از آن فراتر مي رود. پس با اين حساب در جامعه اي كه هنوز تيراژ كتاب هاي ادبي اش در چاپ اول حداكثر و در بهترين حالت پنج هزار نسخه است و كتاب هاي پرخواننده اش به ده هزار نسخه نمي رسد وارد كردن اينترنت به عرصه نشر كار چندان جالبي نباشد. حالا عرصه رمان كه چيز ديگريست و بحثي ديگر مي طلبد. داستان پخش هم حكايت جالبي دارد. پخش كنندگان كتاب در زمان قديم با خورجين كتاب هاي نفيس و غيرنفيس به در خانه افراد متمول و ميرزاها مي رفتند كتاب هايشان را عرضه مي كردند.
حالا هم كارگران بنگاه هاي پخش كتاب باري سنگين از كتاب را بغل مي كنند و در ميان كتاب فروشي ها دوره مي افتند و بسته خود را باز مي كنند و يكي يكي عرضه مي كنند تا كتابفروش كتابي انتخاب كند و سفارش بدهد و منتظر بماند يكي بيايد و آن را بخرد. حالا پرتقال فروش و اينترنت هم كه رابطه داشته باشند واويلا!

سايه روشن اينترنت

دختر چت باز سالم پيدا شد
شيوان پنينگتون، دختر ۱۲ ساله بريتانيايي كه از روز شنبه از خانه پدر و مادري خود در وايگان ناپديد شده در فرانسه سالم پيدا شد. به گزارش خبرگزاري فرانسه اين دختر ۱۲ ساله بريتانيايي و يك تفنگدار سابق دريايي آمريكا در اينترنت با هم آشنا شده بودند. تفنگدار ۳۱ ساله آمريكايي نيز در فرانكفورت آلمان به جرم بچه دزدي دستگير شد. والدين دختر ۱۲ ساله از روز شنبه متوجه شدند او با يك ساك و گذرنامه خانه را ترك كرده است. آنها همچنين دريافتند كه وي قبلا از طريق اي ميل با شخصي به نام توبي استادبيكر در تماس بوده است. نوجوانان از جمله كاربران اصلي اينترنت هستند و علاقه زيادي دارند از طريق «چت روم» در اينترنت با ديگران مكالمه كنند. گاهي اوقات اين ارتباطات منجر به حوادث ناگواري از قبيل مرگ مي شود. كارشناسان توصيه مي كنند به جاي ممانعت از استفاده از اينترنت، با فرزندان خود درباره آنچه در اينترنت انجام مي دهند صحبت كنند و آنها را تشويق كنند تا به هنگام گشت وگذار در اينترنت، پدر و مادر، آموزگار يا سرپرست خود را در جريان بگذارند.

كاربران ايراني زير ذره بين خارجي
سايت خبري سي ان ان طي گزارشي نوشته: بين يك تا پنج ميليون از جمعيت ۷۰ ميليوني ايران به اينترنت دسترسي دارند. اين در حالي است كه وبلاگهاي ايراني رشد فراواني داشته اند. اين شبكه خبري سپس فيلتر كردن وبلاگهاي پرشين بلاگ و بلاگ اسپات را توسط پارس آن لاين و چند اي اس پي ديگر مورد توجه قرار داده است و در پايان نتيجه گيري كرده كه بلاگرها در ايران آزادي بيان را ترويج و دنبال مي كنند. پس از فيلتر شدن سايتهاي اينترنتي در چند ماهه اخير رسانه ها و سايتهاي خبري خارجي توجه ويژه اي به وقايع اينترنتي در ايران نشان مي دهند به طوري كه هر چند روز يكبار سايتهاي خبري به وضعيت اينترنت و نگاه مسئولان دولتي به آن مي پردازند.

سخت افزار رايانه هاي كتابي قابل ارتقا نيست
اگر چه رايانه هاي كتابي notebook قابل حمل هستند اما از لحاظ سخت افزاري نمي توان آنها را ارتقا داد. به گزارش ايسنا: اين نوع رايانه ها بسيار گران هستند و تنها شايد بتوان Hard, RAM، مودم و كارت صداي مربوط را به آنها افزود. با توجه به پيشرفت تكنولوژي در زمينه رايانه هاي كتابي و از رده خارج شدن مدلهاي قديمي فرد خريدار معمولا آخرين مدل را انتخاب مي كند. براي جبران اين گراني مي توان از حراجيهاي اينترنتي استفاده كرد. اين نوع حراجي در خارج از كشور و توسط كارت هاي اعتباري انجام مي شود و به علت تغيير سريع بازار معمولا اين حراجي براي يكسري اجناس خارج از رده و يا لوازم دست دوم انجام مي شود و توليدكنندگان آنها براي اينكه حتي بخشي از مبالغ آنها بازگشت داده شود، تجهيزات ياد شده را با قيمت هاي بسيار پايين عرضه مي كنند.

|  ادبيات  |   اقتصاد  |   سياست  |   علم  |   فرهنگ   |   ورزش  |
|  هنر  |

|   صفحه اول   |   آرشيو   |   بازگشت   |