فريبا صحرايي
در سال ۱۹۹۵ با پيشرفت علوم انفورماتيك و هوش مصنوعي و روباتيك، اين سؤال پيش  روي محققان قرار گرفت كه چگونه مي توان تا سال ۲۰۵۰ به تيمي از روبات هاي فوتباليست  دست يافت كه در مسابقه اي با قهرمانان فوتبال جهان، فاتحان اصلي باشند. «كتياتو» پروفسور ژاپني اولين كسي بود كه اين پرسش را طرح كرد و پايه گذار مسابقه هاي روبوكاپ ۱۹۹۷ شد كه با جذابيت هاي خاص خود توانست ۴۰ هزار بازديدكننده را به خود جلب كند. اين مسابقه ها هرساله از سوي فدراسيون روبوكاپ با هدف توسعه تحقيقات در روبات هاي فوتباليست، پژوهش و فناوري هاي نوين در زمينه هاي هوش مصنوعي و روبات هاي هوشمند متحرك در سطح جهاني در هفت ليگ: روبات هاي متوسط فوتباليست، شبيه سازي روبات هاي فوتباليست، روبات هاي كوچك فوتباليست، روبات هاي امدادگر، شبيه سازي امداد، روبات هاي آدم واره و سگ هاي سوني برپا مي شود. در كنار بخش مسابقه، سمپوزيوم يا بخش علمي اهميت ويژه اي داشته و محل تبادل آراء و اضراب بي شماري در اين حوزه است.
روبوكاپ چيست؟
روبوكاپ، تلاشي است در زمينه پروراندن تحقيقات هوش مصنوعي و هوش ربات ها كه از طريق تعريف يك مسأله استاندارد و حل آن توسط محققان متعدد در كشورهاي مختلف دنبال مي شود.
اين كه چرا بازي فوتبال براي چنين مسأله اي انتخاب شده است، در پاسخ گفته مي شود: بازي فوتبال صرفاً به عنوان يك محيط ديناميك و پويا براي آزمايش نتايج حاصل از اين تحقيقات انتخاب شده و هدف از اين كار، به هيچ وجه صرفاً انجام بازي فوتبال بين روبات ها نيست، بلكه استفاده از ويژگي هاي خاص بازي براي پياده سازي روش ها و آزمايش ها در يك كار تيمي و گروهي بين چند روبات هوشمند و متحرك هدف اصلي است.در حقيقت روبات هاي فوتباليست، آدمك هاي هوشمند كامپيوتري هستند كه مي توانند از طريق برنامه هوشمندي كه به آنها داده مي شود، به طور خودكار در زمين فوتبال بازي كنند.
ليگ ملي روبوكاپ در ايران
استقبال گسترده دانشگاهيان از مسابقه هاي روبوكاپ و اعزام تيم هاي متعدد به خارج، علاوه بر آثار ارزشمند علمي بر رشد اين علوم و فنون در دانشگاه ها، زمينه هاي توانمندسازي هرچه بيشتر اين نهاد را براي حل مشكلات بخش صنعت و توسعه كشور بيش از پيش فراهم مي سازد، اگر...
دكتر جعفر حبيبي استاديار دانشكده كامپيوتر دانشگاه صنعتي شريف و سرپرست تيم هاي شبيه سازي اين دانشگاه با اشاره به حضور ۴ تا ۵ هزار محقق، استاد و دانشجو از تمامي دانشگاه هاي جهان و شركت هاي بخش خصوصي، در مسابقه ها و سمپوزيوم هاي جهاني روبوكاپ معتقد است: بويژه براي دانشگاه شريف، حضور ۳ ساله در مسابقه هاي گذشته كه در هر دوره با كسب مقام هاي خوب همراه بوده است، بي شك منجر به رشد علمي در اين حوزه شده است.
وي مي گويد: ما ۵ مقاله در اين زمينه ارايه كرديم و نكته مهم تر اين كه يك پروژه عملياتي را اجرا مي كنيم و حضور قدرتمند ما در دوره اخير كه با كسب مقام اولي ليگ شبيه سازي امداد همراه بود، موجب شد تا به عنوان عضو كميته علمي و برگزار كننده اين مسابقه ها براي سال آينده (در كشور پرتغال) انتخاب شويم.
وي استفاده عملي از دستاوردهاي اين مسابقه ها و اجراي پروژه ها با بخش صنعت را قدري مشكل دانسته و مي گويد: همه چيز به مشكلات سازماني و بوروكراتيك برمي گردد.
وي مي افزايد: در حالي كه دولت ژاپن براي حمايت از پروژه روبات هاي امدادگر ، در يك برنامه ۵ ساله، سالانه سه ميليارد ين معادل ۳۰۰ ميليون دلار تخصيص داده تا از اين حركت علمي حمايت كند، ما پس از دو سال پيگيري و ارايه پروژه «تهيه نرم افزار شبيه سازي براي آموزش امدادگران در حوادث مترقبه» به عنوان يكي از فعاليت هاي اين حوزه به شهرداري و سازمان هلال احمر،  به سختي موفق به گرفتن مصوبه ۴۰۰ ميليون توماني شده ايم كه هنوز هم اجرايي نشده است و شايد همين موانع و سختي هاي كار علمي موجب مي شود كه بسياري از اعضاي تيم هاي روبوكاپ بعد از بازگشت به كشور، بار سفر مي بندند و راهي كشورهاي خارجي مي شوند. در حالي كه بسياري از اينها آمادگي دارند كه بمانند و كار كنند.
دكتر حبيبي حضور حدود ۱۶۰ نفر از ايرانيان را در آخرين دوره از اين مسابقه ها، نشانه آمادگي و كشش خوب علمي دانشگاه هاي كشور دانسته و مي گويد: قصد داريم به منظور ساماندهي اين حضور، ليگ ملي اين مسابقه ها را در داخل برگزار كنيم و با بازاريابي توان شركت هاي خصوصي و دانشگاه ها، نفرات اول و دوم را به خارج اعزام كنيم. در همين راستا امسال مسابقات شبيه سازي را در حدود ۲۰ منطقه آموزش و پرورش و ۴۰ پايگاه تشكيل شده در حوزه نرم افزاري كار برپا مي كنيم.
روبوكاپ را دست كم نگيريم
سرنوشت روبوكاپي ها هم علي الظاهر به سرنوشت المپيادي ها گره مي خورد. اگرچه اين رخداد قدمت چنداني ندارد و في نفسه جوان است و نوپا، اما واقع قضيه آن است كه قهرمانان روبوكاپ هم آهسته آهسته آهنگ سفر مي كنند و مدهوش مي شوند.
باز هم جاذبه هاي آنچناني، به ويژه براي كار علمي و رشد و پژوهش و... و اين بار هم اگر زود به خود نياييم، همچنان بازنده مي مانيم و ديگر هيچ مگر آن كه از هم اكنون در فكر جذب دوباره اش باشيم و روبوكاپ را دست كم نگيريم.
در اين زمينه مزدا احمدي فارغ التحصيل رشته كامپيوتر و عضو تيم روبوكاپ صنعتي شريف معتقد است: روبوكاپ به عنوان يك رخداد علمي موجب رشد علمي و تجربي كشورهاي شركت كننده شده است و تأثير چشمگيري در سطح علمي دانشگاه ها دارد. بچه ها در يك مدت مشخصي، بايد كارهايي را انجام دهند و همين روحيه كار تيمي، انگيزه تلاش مضاعف را حتي به صورت شبانه روزي به اعضاي تيم مي دهد.
وي مي گويد: خوشبختانه از جهت علمي رشد خوبي داشتيم و مقام خوبي كسب كرديم و اين حاكي از توان علمي بالا در بچه هاست. چرا كه كسب مقام اول بين كشورهاي پيشرو اين علم كار ساده اي نيست. اما از اين توانمندي ها هنوز به طور شايسته در بخش هاي صنعتي استفاده نمي شود و به طور مثال تاكنون پروژه مشتركي در اين حوزه با صنعت نداشته ايم.
اين عضو قديمي تيم روبوكاپ دانشگاه شريف، كه به زودي جهت ادامه تحصيلات آكادميك خود به آمريكا سفر مي كند، ادامه مي دهد: تقريباً همه بچه هاي ما مي روند. چون امكان تحصيل و كار علمي آنجا بيشتر است. در واقع كمتر درگير مشكلات عادي و روزمره زندگي هستي و ذهن آدم راحت تر است.
علم و عمل را با هم به روبوكاپ ببريم
حضور در دوره هاي اخير «روبوكاپ» به ويژه در يكي دو سال گذشته بي گمان پنجره هاي تازه اي را بر روي دنياي علم و فناوري براي دانشگاه ها و دانشگاهيان ايراني مي گشايد كه ضرورتاً مي بايست با رويكردي نه يك سو نگرانه، بلكه همه جانبه و فراگير همراه شود.
اختصاص وقت، بودجه و انرژي هنگفت سالانه براي شركت در اين مسابقات بالقوه دستاوردهاي زيادي را براي جامعه ما به ارمغان مي آورد كه تبديل آنها به فعل و عمل مستلزم همين نگاه است.
اعزام حدود ۱۶۰ نفر از دانشجويان، اساتيد و محققان ايراني به آخرين مسابقه هاي روبوكاپ بي شك اگر با هدف صرف شركت در بخش مسابقه باشد ، در عمل به معناي واگذاشتن بخش علمي و مباحث تئوريك «روبوكاپ» بوده و تحقق اهداف اوليه حضور در اين رخداد را با مشكل مواجه مي سازد.
مهران معتمد يكي ديگر از اعضاي تيم روبوكاپ دانشگاه صنعتي شريف است كه معتقد است ويژگي مهم «روبوكاپ» تلفيق دو وجه علمي و عملي و برگزاري مسابقه ها در كنار سمپوزيوم آن است.
وي مي گويد: در حالي كه روبوكاپ از اين جهت جايگاه نويني دارد، متأسفانه كشور ما بيشتر به زمينه مسابقات بها مي دهد تا بخش علمي و كنفرانسي آن. در حالي كه بايد استادان و دانشگاه هاي ما به اين رخداد مثل بقيه كشورهاي دنيا به عنوان يك مقوله علمي مهم نگاه كنند و با ارايه مقالات كيفي و پروژه هاي تحقيقاتي در هر دو بخش حضور يابند.
وي مي افزايد: اصولاً مسابقات روبوكاپ يكي از تنها رخدادهايي است كه مسأله روباتيك به طور جدي مورد خطاب قرار مي گيرد و جاي كار را فراهم مي كند و حضور خوب تيم هاي ايراني نشان دهنده پتانسيل بالاي دانشگاه هاي ما است كه مي بايست توسط بخش صنعت به بار آيد و براي حل مشكلات موجود مورد استفاده قرار گيرد در حالي كه در شرايط كنوني متأسفانه شاهد چنين رابطه اي نيستيم، چرا كه بستر لازم براي اين ارتباط هنوز ايجاد نشده است.
وي در پاسخ به اين سؤال كه با چه هدفي در حال عزيمت به كشور كانادا است، چنين اظهار مي دارد: اين كه چرا از ايران مي روم، به خاطر محيط علمي و هرآن چيزي است كه موجب مي شود ما گوشت و برنج را از ساير ممالك دنيا وارد كنيم. ما در حقيقت براي كسب علم و دانش و فناوري مي رويم و اين وظيفه دولت است كه بايد زمينه بازگشت همه نخبگان را در خارج از مرزهاي كشور فراهم آورد.
۸۹ عضو هيأت علمي از ميان نخبگان
مهندس علي اصغر بياتي، معاون طرح و برنامه دانشگاه صنعتي شريف از برگزاري مسابقه هاي علمي معتبر در ابعاد ملي و بين المللي به عنوان عاملي جهت رشد علمي و نيز شناسايي استعدادها و نخبگان جوان كشور ياد كرده، مي گويد: دانشگاه ضمن فراهم آوردن منابع مالي لازم اعم از هزينه هاي اوليه ساخت روبات، اعزام تيم، بليت و جوايز و... حمايت هاي معنوي را تماماً براي شركت هرچه بهتر در اين مسابقه ها انجام مي دهد.
وي ضمن برشمردن دستاوردهاي دانشگاه از حضور در اين مسابقات مي گويد: تيم روبوكاپ دانشگاه در اولين دوره حضور خود، در سال ۱۹۹۸ در استكهلم در ليگ روبات فوتبال متوسط شركت كرد و مقام قهرماني را به دست آورد و در سال جاري هم در ايتاليا مقام اول مسابقات روبات امدادگر و شبيه سازي روبات امدادگر را از آن خود ساخت.
وي در پاسخ به سؤالي در خصوص حضور دانشگاه هاي كشورمان در بخش علمي اين مسابقات مي گويد: قطعاً مي بايست در كنار شركت در بخش مسابقه بخش علمي را هم از ياد نبريم. دانشگاه  ما به طور مثال سال گذشته با ارايه مقالات علمي در اين مسابقات حضور يافت، ولي امسال به دليل كمبود وقت و تعجيل در كارها مقاله اي نداشت، كه اميدواريم در سال آينده جبران شود. چرا كه از نظر علمي، كارهاي خوبي انجام شده و اساساً دانشگاه از نظر سرانه مقالات علمي اساتيد در مجلات معتبر، سرآمد است.
وي در خصوص توانمندي هاي اين دانشگاه در جذب نخبگان مي گويد: طي سه سال گذشته، حدود ۸۹ نفر از نخبگان جوان را به عنوان هيأت علمي جذب كرديم كه اين موفقيت بزرگي است.

دكتر محرم آقازاده
آنتونيو گرامشي ايتاليايي است. او در سال ۱۸۹۱ در شهر آلس استان كاگلياري واقع در سارودينيا ديده به جهان گشود و در سال ۱۹۳۷ در رم بدرود حيات گفت. گرامشي، ماركسيست، فيلسوف سياسي و نظريه پرداز فرهنگ بود. او در سال ۱۹۱۱ وارد دانشگاه تورين شد، ولي موفق به خاتمه تحصيل دانشگاهي اش نشد. گرامشي در مباني انديشه اش متأثر از متفكراني، نظير ماركس، هگل، لنين، كروچه و سورل بود. او هرگز مسئوليت رسمي دانشگاهي نگرفت و در مقام يك روزنامه نگار و سياست پرداز عمل مي كرد.
گرامشي ارتباط صميمي با پدرش داشت، ولي هميشه دامن پرمهر مادرش جايگاه امني برايش بود. گرامشي از ميان خواهر و برادرش، فقط با ترسينا، خواهر كوچكترش در زمينه ادبيات حشرونشر داشت و از مهرباني برادرانش بهره فراوان مي گرفت و با تأثيرپذيري از گرايشات اوليه گنارو، برادر بزرگش، به سوسياليسم تمايل وافري يافت.
گرامشي در يازده سالگي دوره ابتدايي تحصيلاتش را به پايان رساند و براي كمك به خانواده اش كه در مضيقه شديد مالي بود، در اداره ماليات گيلارزا مشغول به كار شد. زندان پنج ساله آنتونيو فرانسسكو، پدر گرامشي، سال هاي بسيار تلخ و گزنده اي براي خانواده آنتونيو بود. با وجود اين، گرامشي به طور خصوصي به تحصيلش ادامه داد و در نهايت به مدرسه بازگشت. در مدرسه همه به هوش سرشار گرامشي واقف بودند، و نمراتي كه از دروسش مي آورد، شاهد آن بود. او تحصيلات متوسطه اش را در دورتي ليسيوم كاگلياري به پايان رساند و در همانجا بود كه با بخش هاي سازمان يافته طبقه كارگر كه داراي بنيان هاي سياسي سوسياليستي و راديكال بود، هم آواز شد.
سال ۱۹۱۱ براي گرامشي، سال شگفت انگيزي بود، چون او توانسته بود از دانشگاه تورين بورس تحصيلي بگيرد. در دوره تحصيلي دانشگاهي، گرامشي با كساني آشنا شد كه بعدها داراي مناصب سياسي چشمگيري شدند. براي مثال، پالميرا توگلياتي، دبير حزب كمونيست ايتاليا و آنجلو تاشا، عضو حزب سوسياليست ايتاليا. گرامشي، در دانشگاه با برخي استادان خود دوستي نزديكي پيدا كرد كه از آن جمله مي توان به ماتيو بارتولي، زبان شناس؛ و اومبرتو كاسمو، محقق دانته اشاره كرد.
در بهار سال ۱۹۱۹، گرامشي به همراه آنجلو تاشا، اومبرتو تراسيني، و توگلياتي، هفته نامه نظم نوين، مروري بر فرهنگ سوسياليست را منتشر كرد كه از نشريات بسيار اثرگذار شد و جاي خود را در ميان هواداران جناح چپ راديكال و انقلابي ايتاليا باز كرد. در سرفصل هاي هفته نامه نظم نوين (كه بعدها به صورت دوهفته نامه منتشر شد)، بر امور جاري ادبي و سياسي اروپا، شوروي و ايالات متحده تأكيد مي شد.
زندان گرامشي ۲۰ سال و ۴ ماه و ۵ روز طول كشيد. آثار فكري گرامشي درزندان پس از جنگ دوم جهاني منتشر شد، يعني درست زماني كه حزب كمونيست يادداشت ها و نامه هاي زندان وي را انتشار داد. گرامشي افزون بر يادداشت هاي زندان، حدود ۵۰۰ نامه هم از زندان نوشته بود. با اين همه پس از دهه ۱۹۵۰ بود كه شدت مراجعه به يادداشت هاي زندان گرامشي فزوني گرفت. اشتياق به آثار گرامشي به فراسوي مرزهاي ايتاليا رسيد و در بسياري از كشورهاي جهان سومي هم طرفداراني پيدا كرد. برخي اصطلاحاتي كه گرامشي در نوشته هايش به كاربرده بود، اصطلاحاتي فراگير در زبان گروه هاي چپگرا شد. از ميان واژگان و اصطلاحات گرامشي، اصطلاح هژموني كاربري فراواني يافت. آنچه از نوشته هاي گرامشي برمي آيد، او هژموني را دردو مورد اساسي به كار مي گرفت:
۱- درك و فهم دلايل بنيادين موفقيت و شكست هاي سوسياليسم در مقياس جهاني، ۲- شرح و بسط برنامه امكان پذير براي تحقق بينش سوسياليستي براساس شرايط موجود جهاني.
به هر روي، تفسير انسان گرايانه گرامشي از نظريه ماركسيستي، كساني را كه از تفسير استالينيستي ماركسيسم و صورت هاي خام ماترياليسم ديالكتيك اظهار ناخرسندي مي كردند، به خود جذب كرد. در واقع، با تفسير گرامشي از ماركسيسم بود كه بينش ماركسيستي ايتاليايي از آنچه در حلقه هاي فكري شوروي جريان داشت، تغيير مسير مي دهد، يعني ماركسيسم از حالت دگماتيسم خارج مي شود. در حلقه هاي ماركسيستي خارج از ايتاليا، تأثير گرامشي به روشني به ديد مي آمد، از اين گونه تأثيرات مي توان به اثرگذاري ديدگاه گرامشي به لوئيس التوسر فرانسوي ياد كرد. التوسر يك فيلسوف ماركسيستي ساختارگرا بود. نظريه پردازان فرهنگ عامه با نظر بر ديده هاي گرامشي، در تحليل هاي خود بر نظرگاه هژموني تأكيد مي ورزند؛ در كنار اين، نظريه پردازان زيبايي شناس ماركسيست غربي هم آموزه هژموني را به قصد توجه به نقش آفريني اساس ايدئولوژي از طريق هنر در درون جامعه اقتباس كردند. نظريه پردازان آموزش و پرورش، به ويژه آموزش بزرگسالان هم از ديدگاه هاي گرامشي سود برده اند. به نظر گرامشي در درون بافت ها و جنبش هاي انقلابي، وظيفه آموزش و پرورش آن است كه با فراهم آوري تسهيلات، راه را براي گذر ياد گيرندگان از «فهم عام» به «فهم اثرگذار» آماده سازد. (مايو، ۱۹۹۵) گرامشي آموزش بزرگسالان را آموزش سياسي مي انگارد. با وجود آن كه، گرامشي بر قدرت نفوذ گروه هاي هدايت كننده جامعه- يعني به يك حركت هژمونيك- تأكيد داشت،  بر اين باور نيز بود كه آموزش و پرورش مي تواند در به چالش كشيدن چنين جرياني نقش بنيادي ايفا كند. تام لووت، براساس ديدگاه هاي گرامشي، اعلام مي كند كه آموزش و پرورش پيشرو بزرگسالان بايد در درون جنبش هاي كارگري گسترش يابد.
سرانجام كه زندگي سراسر تلاش و رنج و زندان آنتونيو گرامشي خود مدرسه اي پربار براي درس آموزي به منظور معنادار كردن زندگي است براي پي جويي ايده هاي گرامشي مي توان به يادداشت ها، نامه ها و مقالات وي رجوع كرد.
آثار تدوين شده گرامشي
۱- يادداشت هاي زندان (۵۱-۱۹۴۸)، ترجمه Quintin Hoare و Nowell Smith چاپ شده در لندن از سوي انتشارات Lawrence & Wishart.
۲- مجموعه مقالات گردآوري شده گرامشي از سوي مؤسسه گرامشي در رم (۱۹۵۷)، به ترجمه Louis Marks كه انتشارات International Publishers آن را در نيويورك چاپ كرده است.
۳- نامه هاي زندان (۱۹۶۵) به ترجمه Lynne Lawner كه در نيوريورك از طرف انتشارات Harper & Roe چاپ شده است.
منابع:

1- Brown,s., Collinson, P., & Wilkinson, R. One Handred Twentieth- century philosophers, London: Routledge.
2- Mayo, p.(1995). The زTurn to Gramsci in adult education: A review. 4:2-9

مدارس غيرانتفاعي غيراستاندارد
* خبر: به گفته معاون مشاركت هاي مردمي وزارت آموزش و پرورش ۶۰ درصد آموزشگاه هاي غيرانتفاعي كشور قديمي و فاقد استانداردهاي لازم هستند.
- نظر: تا ديروز صحبت از اين بود كه آموزشگاه هاي غيرانتفاعي ۵ درصد از دانش آموزان كشور را تحت پوشش قرار داده اند، حالا صحبت از غيراستاندارد بودن آن مي كنند. معلوم نيست اگر تاكنون اين مدارس غيراستاندارد بوده اند، پس متوليان ناظر بر اين گونه مدارس چه مي كردند؟ اگر هدف از اين صحبت ها تنها تخصيص بودجه براي بازسازي مدارس از سوي دولت است، ديگر نيازي به زير سئوال بردن آنها وجود ندارد.
البته بايد منتظر بود كه متوليان اين نوع مدارس، در آينده در زمينه رتبه بندي آنها نيز سخناني را مطرح كنند. اميدواريم در آينده نگويند كه اين مدارس از نظر خدمات آموزشي هم غيراستاندارد هستند!
بانك سرمايه و دانش پيشكش!
خبر: به گفته روابط عمومي وزارت آموزش و پرورش، هيأت مديره بانك سرمايه و دانش متعلق به صندوق ذخيره فرهنگيان با حضور وزير آموزش و پرورش انتخاب شدند.
نظر: مطالبات فرهنگيان از وزارت آموزش و پرورش قريب به دو هزار و ۶۰۰ ميليارد ريال است و پرداخت نشدن مطالبات فرهنگيان در طول اين سال ها، هميشه به عنوان يك معضل جدي بر سر راه اين وزارتخانه بوده است.
به نظر برخي از فرهنگيان، اگر متوليان وزارتخانه بتوانند راهكاري براي پرداخت اين مطالبات عقب افتاده پيدا كنند، ديگر نيازي به راه اندازي بانك سرمايه و دانش نخواهد بود، به قولي همين خرده مطالبات را به آنها بدهند، بانك پيشكش!
در طول اين سال ها مسئولان ارشد اين وزارتخانه سعي كرده اند با وعده هاي پي درپي، برآورده شدن اين مطالبات را عقب بيندازند. ولي بايد پذيرفت كه هرقدر اين نوع مطالبات به عقب رانده شود موجب كاهش خريد و افت ارزش پولي آن خواهد شد. به همين خاطر، معلمان قبل از طرح هر نوع وعده و وعيد از سوي مديران ارشد، صرفاً درپي برآورده شدن اين مطالبات كهنه هستند.