حضرت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب اسلامي عصر ديروز در ديدار وزير، و مسئولان وزارت امور خارجه و سفرا و رؤساي نمايندگي هاي جمهوري اسلامي ايران در خارج از كشور، بر لزوم تقويت ابتكار عمل، مهارت، هوشمندي، سرعت عمل، پيگيري و برنامه ريزي جامع و تفصيلي در دستگاه ديپلماسي كشور تأكيد و تصريح كردند: مهم ترين اصل در سياست خارجي حمايت از هويت نظام اسلامي و پافشاري بر اصول و ارزش ها است و جمهوري اسلامي ايران، اصول و ارزش هاي خود را كه عزت ملي است با هيچ چيز معاوضه نخواهد كرد.
ايشان با اشاره به تحولات در حال تغيير و سريع دنيا، بر لزوم وجود سيستم ارزيابي فعال و دقيق در وزارت امور خارجه به منظور بررسي روابط دوجانبه و موقعيت بين المللي تأكيد كردند و افزودند: سفيران بايد به دور از هرگونه انفعال، با حداكثر تحرك و تأثيرگذاري در محل مأموريت، مواضع و نظرات جمهوري اسلامي ايران را به صورت استدلالي و منطقي تبيين نمايند.
مقام معظم رهبري مهم ترين وظيفه سفيران را دفاع و حمايت از هويت نظام اسلامي برشمردند و تأكيد كردند: بخشي از قواعد و ارزش هاي بين المللي كنوني در دنيا تحميل شده و نتيجه سلطه برخي قدرت ها است و قبول اين قواعد به بهاي دست كشيدن از هويت ملي و اصول و ارزش هاي نظام اسلامي افتخار نيست و ما نمي توانيم براي رضايت بخشي از دنيا كه تجسم آن در غرب و در رأس آن دولت متكبر آمريكا است، از اصول خود عقب نشيني نماييم.
ايشان موقعيت كنوني و كم نظير جمهوري اسلامي ايران را در ميان ملت ها به ويژه ملت هاي اسلامي به دليل اصول و ارزش هاي حاكم بر اين نظام دانستند و افزودند: امروز نيز بيشترين حجم تبليغات براي القاي عقب نشيني جمهوري اسلامي ايران از اصول خود است تا بدينوسيله از تأثيرگذاري و محبوبيت نظام اسلامي بكاهند.
رهبر معظم انقلاب اسلامي، اصول نظام را منبع منافع ملي و هويت ملي و جمعي كشور برشمردند و تصريح كردند: مهم ترين مؤلفه اقتدار ملي تمسك به اصول و ارزش هاي اسلام و انقلاب است لذا پافشاري و ايستادگي بر اصول موجب تقويت اقتدار، مصونيت و منافع ملي خواهد شد.
حضرت آيت الله خامنه اي با برشمردن توانمندي هاي كشور در بخش هاي علمي، سياسي، اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي به ويژه پشتوانه بسيار قوي مردمي نظام و تأثير واقعي رأي مردم در امور كشور، همه اين امور را از معجزات و ثمرات انقلاب اسلامي دانستند و تصريح كردند: با تكيه بر اين توانمندي ها و اتكال به خداوند متعال مي توان بر مشكلات و چالش هاي گوناگون در عرصه سياست خارجي فائق آمد.
ايشان حضور مردم در انتخابات آينده را يكي ديگر از صحنه هاي نمايش پشتوانه مردمي نظام برشمردند و افزودند: ملت ايران انشاءالله در انتخابات آينده نشان خواهد داد كه به معناي واقعي كلمه، پرشور، فعال و زنده در صحنه حضور دارد.
رهبر معظم انقلاب اسلامي، تعامل با كشورهاي مختلف دنيا براساس اصول و ادامه سياست تنش زدايي را محور اصلي سياست خارجي دانستند و افزودند: مقبوليت جهاني بسيار خوب است اما نه به بهاي دست برداشتن از اصول جمهوري اسلامي ايران كه هويت ملي و جمعي ماست.
ايشان با اشاره به دستيابي جوانان مؤمن و دانشمندان كشور به فناوري هسته اي و جنجال تبليغاتي در اين خصوص خاطرنشان كردند: دانش هسته اي كشور، بومي و در جهت مقاصد صلح آميز است و جمهوري اسلامي ايران براساس مباني ديني و فقهي هيچگاه قائل به استفاده از سلاح هاي كشتار جمعي نيست.
حضرت آيت الله خامنه اي با اشاره به مواضع آمريكا و برخي كشورهاي اروپايي درخصوص لزوم دست كشيدن ايران از فناوري هسته اي تصريح كردند: اين مواضع و درخواست ها، بي جا، ظالمانه و ناحق است و جمهوري اسلامي ايران اين درخواست ها را نخواهد پذيرفت.
مقام معظم رهبري درخصوص رابطه با آمريكا تأكيد كردند: در شرايطي كه برخورد رژيم ايالات متحده با همه دنيا، برخوردي طلبكارانه و فزون خواهانه مي باشد، هرگونه ضعف و تسليم شدن بزرگ ترين خطاي استراتژيك است.
حضرت آيت الله خامنه اي با اشاره به مواضع كشورهاي عربي در قضيه فلسطين از امضاي قرارداد كمپ ديويد به بعد و عقب نشيني گام به گام آنها خاطرنشان كردند: در اين ۲۵ سال نه تنها كشورهاي عربي هيچ امتياز نگرفتند بلكه آمريكا از مواضع خود در حمايت از رژيم صهيونيستي عقب نشيني نكرد و حتي يك بار هم جانب اعراب را نگرفت.
مقام معظم رهبري همچنين با تأكيد بر لزوم حفظ فضاي ارزشي و انقلابي در وزارت امور خارجه، از وزير امور خارجه به عنوان فردي ارزشي و مؤمن ياد كردند و ضمن توصيه سفيران و خانواده هاي آنان به تقويت گوهر ايمان افزودند: راه تقويت گوهر ايمان، ذكر و ياد خداوند و فراموش نكردن روز جزا و آخرت از طريق مراقبت و تقوا است.
در ابتداي اين ديدار آقاي خرازي وزير امور خارجه ضمن ارائه گزارشي از نشست سفرا و رؤساي نمايندگي هاي جمهوري اسلامي ايران در خارج از كشور و فعاليت هاي وزارت امور خارجه گفت: مبناي كار وزارت امور خارجه در شرايط پيچيده كنوني برتر دانستن فرصت ها از تهديدها، با توكل بر خدا، استفاده از كارشناسان فعال و مجرب، اميد به آينده و پشتوانه مردمي نظام است.

سخنگوي وزارت امور خارجه در جلسه هفتگي خود با خبرنگاران داخلي و خارجي آخرين مواضع رسمي كشور در خصوص فعاليتهاي هسته اي ايران، شوراي حكومت انتقالي عراق، دستگيرشدگان القاعده در ايران و حكم صادره از سوي يك دادگاه آرژانتين و غيرقانوني شدن شاخه سياسي منافقين (شوراي ملي مقاومت ايران) در آمريكا را بيان كرد.
آصفي در اين گفتگو با بيان اينكه آمريكا خود پيش تر منافقين را به عنوان گروه تروريستي شناخته است، افزود: اين گام مثبتي است و بايد در تمام جاهايي كه آمريكا حضور دارد و منافقين نيز حضور دارند، از جمله عراق تسري پيدا كند.
سخنگوي وزارت خارجه در پاسخ به سئوالي درباره تاثير اين اقدام آمريكا بر روابط تهران و واشنگتن گفت: وضعيت روابط بستگي به آمريكايي ها دارد كه به رويكرد جديد اجتماعي در داخل كشورشان برسند مبني بر اينكه مي خواهند با ايران كار كنند.
اگر ما علاقه مثبت و جدي را براي روابط ببينيم وضعيت در داخل كشور هم تغيير پيدا خواهد كرد.
سخنگوي وزارت خارجه درباره حكم يك دادگاه آرژانتين درباره پرونده انفجار در مركز يهوديان در بوئنوس آيرس و محكوميت شماري از اتباع ايران گفت: ما از طريق ديپلماتيك اين مسئله را پي گيري مي كنيم.
سخنگوي وزارت خارجه با بي اعتبارخواندن و سياسي خواندن اين حكم گفت: چنين حكمي با دستور رژيم صهيونيستي صادر شده و غيرمعتبر و غيرقابل قبول است.
سخنگوي وزارت خارجه درباره تهديد ايران از سوي اسرائيل در مورد فعاليت  هاي هسته اي تهران گفت: اگر رژيم صهيونيستي مرتكب چنين ماجرايي شود، تاوان سنگيني خواهد پرداخت.
وي در ادامه با بيان اينكه ما قبلا اعلام كرده  بوديم غربي ها مي توانند به ساخت واحد دوم نيروگاه اتمي بوشهر با ما همكاري داشته باشند گفت: اعلام ساخت اين واحد در روزهاي گذشته براساس برنامه زمان بندي آن بود.
آصفي همچنين تصميم گيري ايران در خصوص الحاقيه پروتكل منع گسترش سلاح هاي هسته اي را منوط به سه فاكتور دانست.
وي توضيحات آژانس به ايران، رفع ابهامات موجود و مسئوليت ها و تعهدات ايران و جامعه بين المللي نسبت به يكديگر در صورت امضاي پروتكل را به عنوان اين سه فاكتور تصميم گيري نام برد.
وي افزود: بايد تا روز جلسه شوراي حكام (نيمه شهريور) صبر كنيم كه چه اتفاقي مي افتد.
سخنگوي وزارت خارجه مشخص نساخت كه آيا منظور از اين جمله آن است كه پس از جلسه مذكور ايران درباره الحاقيه تصميم خواهد گرفت.
آصفي در پاسخ به سئوال ديگري درخصوص برخي اخبار منتشره مبني بر مصادره كمك سه ميليون دلاري ايران به گروه جهاد اسلامي گفت: اين خبر را تكذيب مي كنيم.
وي افزود: دولت خودگردان فلسطين بايد در اين زمينه پاسخ داده و شفاف سازي كند.
وي همچنين درباره سفر اعضاي شوراي حكومت انتقالي عراق به ايران گفت: هنوز تاريخي براي اين سفر تنظيم نشده است.
وي افزود: اعضاي شوراي مذكور در سفر هيات اعزامي ايران به عراق علاقه خود را براي سفر به تهران اعلام داشتند.
سخنگوي وزارت امور خارجه همچنين در مورد زمان ازسرگيري سفر قانوني زائران ايراني به عراق گفت: مشغول سازماندهي امر هستيم و مراحل عملياتي كردن آن شروع شده است.
وي  در پاسخ  به  اين  سوال  كه  با توجه  به  اينكه  دبير شوراي  عالي  امنيت گفته  است ، برخي  توطئه هاي  القاعده  در ايران  خنثي  شده ، اين  توطئه ها چه  بوده و آيا ايران  اعضاي  دستگير شده  القاعده  را در داخل  كشور محاكمه  خواهد كرد،گفت : خوشبختانه  توطئه ها خنثي  و كشف  شده  اما به  دليل  امنيتي  از ذكر ماهيت  توطئه  ها معذوريم .
روشن  است  افرادي  كه  در ايران  مرتكب  جرم  شده  باشند، در داخل  ايران  محاكمه  خواهند شد.
آصفي  در پاسخ  به  اين  سوال  كه  با توجه  به  اظهارات  آقاي  حسن  روحاني آيا مساله  تسليم  اعضاي  دستگير شده  به  كشورهاي  تابع  منتفي  است ، گفت :افرادي  كه  در اينجا هستند، متفاوتند .
بعضي  در ايران  مرتكب  جرم  شده اندكه  طبيعي  است  در ايران  نيز محاكمه  شوند اما بعضي  در ايران  جرمي  مرتكب نشده اند. بنابراين وضعيت اين افراد متفاوت است.
آصفي در مورد برخي اخبار منتشره به نقل از ديپلمات ها مبني بر كشف اورانيوم غني شده در ايران گفت: اين به عهده ديپلمات ها نيست در مورد اين موضوع بسيار فني و كارشناسي بدون اطلاع از جزئيات به اظهارنظر بپردازند.
وي در خصوص مانور مشترك جمهوري آذربايجان و آمريكا در درياي خزر نيز گفت: اطلاعات متناقضي در مورد اين مانور وجود دارد و ما از طريق كانالهاي رسمي از دولت آذربايجان توضيح خواسته ايم.
وي همچنين در مورد اظهار نظر برخي مسئولان درباره ارجاع موضوع خزر به دادگاه بين المللي گفت:خبر نقل شده خيلي دقيق نبوده است. آصفي درباره خبر دقيق اين موضوع توضيحي نداد.
سخنگوي وزارت خارجه در اين مصاحبه همچنين كناركشيدن ژاپن از مشاركت در ميدان نفتي آزادگان را رد كرد و گفت: مذاكرات ادامه دارد. وي درباره محاكمه يك ايراني به اتهام جاسوسي در آلمان گفت: سفارت در حال پي گيري اين مسئله است تا از جزئيات آن مطلع شويم.
وي در پاسخ به سئوالي درخصوص دو مستندساز صدا و سيما كه توسط نيروهاي آمريكايي در عراق دستگير شده اند گفت: اين موضوع را همچنان دنبال مي كنيم.
سخنگوي وزارت امور خارجه افزود: اينكه توانسته اند نامه نگاري كنند و نماينده صليب سرخ با آنها ديدار كرده است، خود قدمي روبه جلوست اما كافي نيست و بايد هرچه سريعتر آزاد شوند.
آصفي خاطرنشان كرد: ما همچنان مانند گذشته از مجاري ديپلماتيك مساله را دنبال كرده و فشار مي آوريم و اميدواريم آمريكا دست از لجاجت و بهانه جويي بردارد و اين عزيزان را هرچه سريعتر آزاد كند.

گروه سياسي: حسن روحاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي ديروز در ديدار سفير سوريه با وي، حضور درازمدت و استقرار پايگاههاي نظامي آمريكا در عراق را خطرناك و موجب بي ثباتي منطقه توصيف نموده و نسبت به اهداف آمريكا براي تسلط بر نفت عراق و ايجاد دولت دست نشانده  در اين كشور، هشدار داد.
به گزارش ايسنا دبير شوراي عالي امنيت ملي تحولات عراق را براي كشورهاي همسايه نظير سوريه و ايران سرنوشت ساز تلقي كرده و خواستار رايزني و همكاري كشورهاي منطقه براي تامين ثبات و امنيت عراق شد.
دبير شوراي عالي امنيت ملي رايزني هاي سياسي تهران - دمشق را در راستاي منافع منطقه دانسته و استقلال كامل دولت آينده و تماميت ارضي كشور عراق را بسيار حياتي خواند و تجزيه عراق را داراي پيامدهاي بسيار خطرناك براي كل منطقه دانست. دكتر روحاني تحولات جاري در فلسطين را حائز اهميت خواند و بر وحدت و يكپارچگي همه گروههاي فلسطيني به عنوان يك ضرورت تاكيد نموده و هدف اصلي طرح نقشه  راه را ايجاد شكاف و درگيري ميان فلسطينيان اعلام كرد. سفير سوريه در اين ديدار، اظهارات اخير مقامات آمريكايي در مورد تحولات جاري عراق را مبين غير منتظره بودن مقاومتهاي مردمي عليه آنان قلمداد كرده و تصريح نمود كه كشورهاي عربي از اعزام نيرو به عراق اجتناب خواهند ورزيد، مگر اينكه سازمان ملل در مورد اعزام نيرو تصميم گيري نمايد.

گروه سياسي: كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي طرح «نحوه تشخيص مصلحت نظام» را با هدف شفاف كردن وظايف مجمع تشخيص مصلحت نظام مورد بررسي قرار مي دهد.
به گزارش خبرنگار ايرنا، اين طرح كه ماه گذشته تقديم هيأت رئيسه مجلس شوراي اسلامي شد، امروز در اين كميسيون مورد بررسي قرار خواهد گرفت. در اين طرح تصريح شده است «اين طرح به منظور شفافيت در شرح وظايف مجمع تشخيص مصلحت نظام و نحوه اقدام مجلس در قانونگذاري در موارد مصلحت و تبيين نحوه اعمال اصل ۱۱۲ قانون اساسي، تنظيم شده است». در ماده واحده طرح مذكور پيش بيني شده است: مجمع مذكور درباره مصوبات مجلس كه توسط شوراي نگهبان، مغاير با شرع و قانون اساسي تشخيص داده شده و بنابه ضرورت و مصلحت به اين مرجع ارجاع مي شود، صرفا مي تواند در مورد انطباق يا عدم انطباق آنها با مصلحت نظام تصميم گيري و آنها را رد يا تأييد كند.

گروه سياسي: موسوي  لاري  وزير كشور گفت : مسائل  داخلي  كشور بامسائل  خارج  از مرزها گره  خورده  و حركت ها و تصميمات  در خارج  از مرزها نيز متأثر از فعاليتهايي  است  كه  در داخل  اتفاق  مي افتد.
به گزارش ايرنا موسوي  لاري  يكشنبه  شب  در گردهمايي  مشترك  استانداران  سراسركشور و روساي  نمايندگي هاي  جمهوري  اسلامي در خارج  با بيان اين نظر افزود: دستگاه هاي  اجرائي ، وزرا و مسئولين  بخشها، معترفند كه  خيلي از كارهايي  كه  در مركزبه  بن  بست  مي رسد در استان  چاره جويي  و رفع  مشكل  مي شود. وي  اضافه  كرد: همه  كارها چه  در تهران  و چه  در جاهاي  ديگر وقتي  به  حوزه  تصميم گيري  استانداران  نزديك  مي شود، بيشتر پيش  مي رود و اين  تجربه اي  است كه  حداقل  در اين  چند ساله  ما آن را تجربه  كرده ايم . وي  گفت : وقتي  كه  قراراست ، كاري  در كشور انجام  شود، اگر بين  سفرا واستانداران  رابطه  مناسبي  باشد، قطعا كار بهتر و سريعتر به  نتيجه  مي رسد.
وزير كشور همچنين  گفت : تجربه  كار سياسي  امنيتي  در كشور به  استانداران تفهيم  كرده  است  كه  بايد ريسك  و خطر كنند تا اينكه  كاري  به  نتيجه  برسد.وي  گفت : دربعضي  از مسائل  واقعا نيازاست  كه  دوستان  خطر كنند، يعني  اگر پاره اي  از تصميمات  در داخل  به  زيان  مصالح  ملي  است  و در روابط سياسي  خارجي ما تاثير منفي  مي گذارد، واقعا با نگاه  مصالح  ملي  به  مساله  توجه  كنند.

گروه سياسي: رئيس  قوه  قضاييه  در ديدار با اعضاي  اتحاديه  ناشران  قم ، خواستار  ايجاد جوي  در مطبوعات  و فرهنگ  كشور شد كه  براساس  آن ، به  چارچوب هاي  اصلي  و خط قرمزها تجاوز نشود.
به گزارش  روابط عمومي قوه  قضاييه ،  آيت الله  «هاشمي  شاهرودي »، در سخناني  در  اين  ديدار گفت: در سال هاي  اخير در حوزه  بيان  و قلم ، چارچوب هاي  اصلي  فرهنگي  رعايت  نمي شود.
وي  خاطرنشان  كرد: اين  درحالي  است  كه  هر كشوري  براي  خود چارچوب هاي  اصلي را به  عنوان  خط قرمز مدنظر قرار داده  و رعايت  مي كند.
هاشمي شاهرودي  تأكيد كرد كه  احكام  ما نيز مباني  فرهنگي  و اعتقادي  دارد كه چارچوب هاي  نظام  است  و براي  آن خونها داده  شده  و امام  راحل  (ره ) نيز عمر خود را صرف  آن كردند.
رئيس  قوه  قضاييه  در ادامه   اين  سخنان ، همه  افراد و مسئولان  را در قبال چگونگي  و محتواي  چاپ  و انتشار كتب  مسئول  دانست  و خواستار توجه  جدي  به  آن شد.
آيت الله  شاهرودي  با بيان   اينكه  «به  اعتقاد ما مصوبات  شوراي  عالي  انقلاب  فرهنگي  كه  بيشتر سياست هاي  كلان  فرهنگي  را مشخص  مي كند، بايد در حوزه  حقوقي مسايل  مربوط به  نشر كتاب  مورد توجه  قرار گيرد»، گفت  قوانين  عادي  بايد با مراعات   اين  سياست ها تدوين  شوند.

كمال خرازي وزير امورخارجه در گفت وگوي تلفني با وزير خارجه كانادا در خصوص مرگ زهرا كاظمي اظهار داشت: جمهوري اسلامي ايران ضمن تسريع در روند رسيدگي به پرونده مرگ نامبرده، آماده ارائه اطلاعات و همكاري لازم با مسئولان كانادا است.
به گزارش ايرنا، بيل گراهام وزير امورخارجه كانادا نيز در اين گفت وگو با تقدير از اقدامات به عمل آمده در خصوص پرونده مرگ زهرا كاظمي، دستور مستقيم رئيس جمهوري اسلامي ايران براي پيگيري موضوع را امري بسيار مثبت دانست.
گراهام همچنين در خصوص قتل كيوان تابش جوان ايراني مقيم كانادا توسط پليس اين كشور، اظهار داشت كه تحقيقات پليس در اين زمينه ادامه دارد و دولت كانادا آماده همكاري كامل با مقامات ايراني در اين زمينه است.

شيخ حسن نصرالله دبير كل حزب الله لبنان در گفتگو با روزنامه سعودي الوطن گفت: مذاكرات ميان اسرائيل و حزب الله درباره تبادل اسرا به زودي آغاز مي شود.
به گزارش خبرگزاري فرانسه، وي با اشاره به تلاش هاي آلمان براي ميانجيگري درباره تبادل اسرا گفت: برخي تماس ها شروع شده و مذاكرات ميان دو طرف به زودي آغاز مي شود.

خانواده دو مستندساز صدا و سيما نامه اعتراض آميز خود را به سفير انگليس تحويل دادند
گروه سياسي: خانواده  و بستگان سعيد ابوطالب و سهيل كرمي، دو مستندساز دستگير شده در عراق، ديروز با حضور در مقابل سفارت انگليس، نامه  اعتراض آميز خود را به سفير اين كشور تحويل دادند.
به گزارش ايسنا، برادر سعيد ابوطالب در حاشيه  اين تجمع گفت: متاسفانه آمريكا، علاقه اي به پاسخگويي در زمينه  چرايي دستگيري و محل و نحوه دستگيري مستندسازان ندارد.
وي درباره محتوي نامه ارائه شده به سفارت انگليس گفت: ما در اين نامه از وضعيت مبهم و نامعلوم مستند سازان ايراني اظهار نگراني كرده ايم و از دولت انگليس خواسته ايم تا براساس كنوانسيون هاي بين المللي كه اين كشور خود را به آنها متعهد مي داند براي آزادي اين دو مستندساز به ما ارائه دهد.
وي گفت: با تجمع دو هفته پيش در مقابل سفارت سوييس (كشور حافظ منافع آمريكا) جواب روشني دريافت نكرديم و آنها به ما گفتند از ما انتظار زيادي نداشته باشيد.
ديگر برادر سعيد ابوطالب كه نامه  خانواده خود را به سفارت انگلستان تقديم كرده بود با حضور در جمع خبرنگاران تصريح كرد: مسوولان سفارت انگليس در اين ديدار، قول همكاري و پيگيري هاي لازم را به ما دادند و براي آنها مسجل شده است كه اين عزيزان، خبرنگار و مستندساز بوده اند و اين مسئله را به آمريكايي ها نيز عنوان كرده اند. ما نيز به آنها گفتيم كه آنها در زمينه ساخت فيلم مستند فعال هستند و تاكنون مستندهاي بسياري درباره مسايل و معضلات اجتماعي ساخته اند.

عباس ملكي
در گذشته، تحليل سياست خارجي عمدتا با رهيافت هاي تاريخي و با تأكيد بر تشريح جزئيات و وقايعي كه رخ داده است انجام مي گشت. سپس استفاده از رهيافت هاي رياضي متداول گشته و پيچيدگيهاي بازيگران و روابط آنها در قالب فرمول هاي رياضي بيان مي گرديد. در يك دهه اخير، برخي از صاحبنظران به اين نتيجه رسيده اند كه تصميم گيري در سياست خارجي را مي توان با نگاهي از تقاطع روانشناسي سياسي و روابط بين الملل بدان نظر افكند.
روانشناسي سياسي مطالعه رفتار سياسي نخبگان هر جامعه را به عهده دارد. اين رشته ما را راهنمايي مي كند تا به اشخاص و افرادي كه در سياست موثرند، نگاه دقيقتري بيندازيم. همچنين با استفاده از روشهاي اين علم مي توان فهم طرز تلقي عمومي را يافت و يا گرايشهاي گروه هاي سياسي را درك نمود.
در تصميم گيري مربوط به سياست خارجي ما به رفتار نخبگان مي پردازيم. در اين مورد برخي بر نقش (Role) پاي فشرده اند كه از اين ميان مي توان به كارهاي گراهام آليسون در سياست هاي ديوانسالارانه اشاره نمود. برخي ديگر مانند مارگارت هرمان به رهبري سياسي پرداخته اند. برخي ديگر از انديشمندان به فرآيند توجه بيشتري نموده و تأكيد ويژه اي بر اعتقادات و هنجارها داشته اند. از ميان آنان مي توان به هالستي، و هربرت سايمون اشاره داشت.
مدلهاي مطرح در تصميم گيري در سياست خارجي
تحليلگران سياسي بصورت سنتي بر روي اين مسئله تمركز مي نمودند كه چگونه يك تصميم گير بر روي يك راه حل از ميان تعداد متعددي از آلترناتيوها تمركز مي نمايد؟ در همين ارتباط سه مدل مطرح در تصميم گيري سياست خارجي در سالهاي اخير بيشتر مورد بحث بوده اند: اولين آنها كه در كارهاي گراهام آليسون مورد بحث قرار گرفته است، مدل عقلايي است. در بعد اول از اين مدل او از الگوي بازيگر خردمند نام مي برد. بازيگر خردمند يا سياست عقلايي. عمل يك ملت و يا يك حكومت را در برابر يك وضعيت بر پايه محاسبات عقلايي و داده هاي عيني ارزيابي مي كند. چنانكه در بحران موشكي كوبا، تحليلگران بر پايه الگوي سياست عقلايي، سياست و عمل اتحاد شوروي را عملي عقلايي توصيف مي كردند كه از زاويه اهداف استراتژيك اين كشور درست بوده است. در بعد دوم الگوي سازماني، آليسون به اين نكته مي پردازد كه هر تصميمي كه اتخاذ شود، به ناچار از مجاري سازمانها و نهادهاي خاصي صورت مي گيرد. شناخت سازماني كه تصميمي بر عهده آن واگذار شده است مي تواند ما را از كم و كيف آن تصميم آگاه كند. در بعد سوم و يا الگوي بوروكراتيك، آليسون اين بحث را مطرح مي نمايد كه سازمانها و ادارات بوسيله افرادي اداره مي شوند كه هر يك براي خود نقش و صلاحيتي قائل بوده و ممكن است در رقابت با يكديگر قرار داشته باشند. در نتيجه تصميم نه محصول فرآيند كار و وظيفه يك سازمان بلكه محصول چانه زني افرادي تلقي مي شود كه از موقعيت شغلي خود استفاده و به ايفاي نقش مي پردازند. در نتيجه ويژگيهاي شخصي، شغلي، انگيزه ها و عقايد ديوانسالاران در فرآيند تصميم گيري نقش عمده اي ايفا مي نمايد. مجموعه اي از مدلهاي نوع دوم تحت عنوان سايبرنتيك عقلايي محدود بوسيله هربرت سايمون در ابتدا بررسي شد. مدل نوع سوم در رشته هاي مختلف به نام هاي متفاوت خوانده مي شود. در روابط بين الملل، از «چارچوب هاي مفهومي» بعنوان سومين مدل ياد گشته و در علوم سياستگذاري و تصميم گيري به عنوان مدل هاي مربوط به روانشناختي معرفتي معروف است. از جمله مدل شهودي چند وجهي، كه روشهاي مكاشفه اي (Heuristic) را در روانشناسي شناختي بصورت تجربي بررسي مي نمايد.
در مورد چارچوب هاي مفهومي، روزنا منابع سياست خارجي در يك كشور بزرگ و باز را متغيرهاي وابسته به نقش، جامعه و حكومت مي داند. يكي ديگر از انديشمندان بنام مايكل برچر كارهاي روزنا را توسعه داده و دو محيط براي تصميم گيري در سياست خارجي بر مي شمرد: محيط عملياتي و محيط روانشناختي. محيط عملياتي خود به دو بخش تقسيم مي گردد. ميدان بيروني به نظر او شامل متغيرهايي از جمله متغيرهاي جهاني ،منطقه اي و روابط دوجانبه است.سازمان ملل متحد از جمله نهادهاي سيستم جهاني است. محيط دروني در توسعه نظريات روزنا شامل توانايي هاي نظامي و اقتصادي، ساختار سياسي، گروه هاي داراي منافع و نخبگان رقيب هستند. محيط روانشناختي يك منبع غني براي تشريح نظريات مربوط به تصميم گيري است.
ايدئولوژي، ميراث تاريخي، شخصيت و آمادگي از متغيرهاي محيط روانشناختي هستند. مدل بازيگر عقلايي بهينه سازي را در يك فضاي تعاملي جهاني اين چنين تصور مي نمايد كه اقتصاد بازار محرك اصلي جامعه و يا سازمان دولتي است. در تئوري مطلوبيت، تصميم گيران اين چنين مي پندارند كه خروجي تصميم از انتخاب هاي در دسترس ناشي مي گردد. در مرحله انتخاب راه حل، بنظر مي رسد كه براي پيشنهاد دادن بهترين ظرفيت، كار سختي در پيش داشته باشم.
در سطح اول، تصميم گيرنده انسان عقلايي كامل به شمار آمده است كه در شرايطي تصميم مي گيرد كه راه حلهاي گوناگون و طرق عمل مختلف به دقت و صحت سنجيده و ارزيابي شده اند. در نتيجه تصميم گيري عقلايي است و تصميماتي اتخاذ مي شود كه حداكثر مطلوبيت را دارند و تصميماتي هستند كه ارزشهاي مورد نظر را به بهترين وجه تأمين و برآورده مي نمايند. اين مدل يك مدل كلاسيك اقتصادي نيز بشمار مي آيد. ولي آليسون هشدار مي دهد كه اگر چه چنين توصيفي ما را در درك و فهم بيشتر چگونگي تصميم گيري كمك مي نمايد، ولي بايد توجه داشت كه در اينجا از زاويه بسيار كوچك و محدودي به واقعيات نگريسته شده و در نتيجه در بعضي از موارد نيز صحيح عمل نمي نمايد. او اضافه مي نمايد كه در تصميم گيري در سياست خارجي، هر چه اطلاعات ما در زمينه امور داخلي كشور و دولت مقابل كمتر باشد، گرايش به تكيه بر الگوي كلاسيك بيشتر است.
سطح دوم تصميم گيري را آليسون از زاويه تصميم گيري در سازمان و برحسب ضوابط و معيارهاي سايمون براي تصميم گيري مطرح مي نمايد. مدل سازماني تصميم  گيري يك مدل توصيفي است. اين مدل نشان مي دهد كه چگونه واقعا تصميم اتفاق مي افتد در اين مدل فرض بر آن است كه تصميم گيرندگان كاملا عقلايي عمل نمي كنند، بلكه در محدوده اي از زمينه ها، ادراك از بديل ها و توانايي تصميم، عقلايي رفتار مي نمايند. اگر اهداف در مدل عقلايي كاملا روشن است، در اينجا، اهداف با توجه به مسير تصميم ممكن است تغيير نمايند. اين مدل به نام عقلايي محدود نيز شناخته مي شود. اگرچه آليسون نشان مي دهد كه چگونه مدل سايمون مي تواند درك و فهم ما را از مكانيسم تصميم گيري افزايش دهد، ولي در عين حال نواقص و نارسايي آن را نيز خاطرنشان مي سازد و هشدار مي دهد كه مدل سايمون مي تواند به پيش بيني هاي غلط و نادرست نيز برسد.
جانيس و مان در مدل روانشناختي خود بر اين باورند كه كليد فهم تصميم گيري آن است كه انسان موجودي احساسي است. «مقامات دولتي كه تصميم هاي مهم تأثيرگذار بر سرنوشت كشور را مي گيرند با ميزان بيشتري از خود - محدودي تعهدآميز مواجه هستند. موقعيت هاي پيشين را ديديم كه مداوما شايق بودند كه تا به دستاورد مورد نظر خود برسند، در همان زمان كه شديدا دل نگران هزينه هاي سنگين و احتمال خطر باخت بودند». با اين تعبير، محركه اوليه تصميم گيرندگان سياسي اين نيست كه پايداري روش معرفت  شناختي و منطقي تصميم گيري را حفظ كنند، بلكه آنان مترصد آنند كه بين تعارضات احساسي حاكم بر تصميم گيري نوعي سازگاري ايجاد كنند. به كلامي ديگر، جانيس و مان معتقدند كه الگوهاي مختلفي از كنار آمدن با اين تعارضات وجود دارد. تصميم گيرنده سياسي مداوما در صدد آن است كه تعارضات حاكم بر فضاي تصميم گيري را حل كند و يا بهتر آن است كه بگوئيم مايل است به حل گرايش هاي متعارض قبول و ردي كه نسبت به يك اقدام خاص، وجودش را فرا گرفته نائل آيد.
در سطح سوم، تصميم گيري ابعاد گسترده تري بخود مي گيرد. در اينجا، تصميم گيري ديگر محدود به تصميم گيري در چهارچوب ضوابط و معيارهاي رسمي سازمان نيست. قواعد مدون و مقرر، بخشنامه ها و دستورالعمل هاي فرموله شده حد و حدود تصميم گيري را معين نمي نمايد و تلاش و جستجو براي يافتن راه حلهاي مناسب تنها در امتداد و در مسير شناخته شده قبلي صورت نمي گيرد. در اين سطح به اعضاي سازمان به ديده كساني نگريسته مي شود كه درگير سياست شده و سياستمدارند. «سياست» به معناي معامله و دادوستد، ولي معامله و دادوستدي كه با قواعد معين و خاصي بين افراد در سيستمي با آرايش سلسله مراتبي و در چارچوب كلي آن انجام مي گيرد. علاوه بر اين، ميزان و ماهيت مسئوليتي كه افراد به دوش مي گيرند، در تعبير و تفسير آنچه كه مي بينند و مي شنوند و در نوع تصميماتي كه اتخاذ مي نمايند، تأثير فراوان دارد. اما اعضاي سازمان علاوه بر سياستمداري، انسان نيز هستند. بنابراين هسته مركزي سياستمداري بوروكراتيك را شخصيت انسانها تشكيل مي دهد كه در نتيجه، اين كه چگونه انساني توان تحمل مسائل و مشكلات را داشته باشد، اينكه شيوه عمل هر فرد چه باشد، همه و همه اجزاي تشكيل دهنده و تغييرناپذير وتنزل ناپذير آن تركيب خاصي هستند كه سياستگذاري ها براساس آن انجام مي شود. علاوه بر اين، افراد كوله باري از حساسيت هاي خاص و تعهدات خاص دارند كه در احراز هر پست و مقامي و در ورود به هر سازماني آن را به دوش مي كشند. بنابراين بروشني اهميت، ارتباط و تأثير عواطف و احساسات انسان، رفتار دفاعي او و رفتار رقابت جويانه او نشان داده شده است. در اين مرحله به رهيافت معرفتي مي رسيم. درك ما از جهان، طبيعت و فرآيند تصميم گيري زماني عميقتر و دقيقتر مي گردد كه به ذهن بشري توجه نمائيم. هرچه به ذات تصميم دقيقتر شويم، بيشتر به لايه هاي داخلي ذهن بشري نزديك مي گرديم. رهيافت معرفتي با آنچه كه به نام ذهن انسان و تحولات داخل آن شناخته مي شود، سروكار دارد. در اين جا رهيافت ما با رهيافت رفتارگرايان در عين شباهت هاي بيشمار تفاوت پيدا مي نمايد. رفتارگرايان تنها به كنش و واكنش هاي آشكار تصميم گيران توجه دارند. روانشناسان به شخصيت افراد توجه مي كنند، در حاليكه پيروان رهيافت معرفتي، چگونگي شكل گيري ايده ها، تفكرات، تصورات و باز عرضه هاي ذهني را پي مي گيرند و همچنين مسائلي از قبيل اينكه چگونه اين ايده ها در ذهن حفظ مي شوند، چگونه با يكديگر تركيب مي كردند، چگونه به آنان دسترسي وجود دارد، و نهايتا چگونه ابراز و نهايتا به عمل تبديل مي گردند؟ در اين رشته ابتدا مي توان به محرك هاي ساده تر مثلا عكس العمل ذهن به يك حرف پرداخت و نهايتا به شناخت معرفتي يك تصميم گير به يك واقعه، يك سناريو و يا رشته اي از حوادث را تبيين نمود.
سئوال ششم: تا چه اندازه تصميم گيري سياست خارجي ايران براساس فرآيند و ساختار و نه موضوعات كاملا خشك سياسي مورد مطالعه قرار گرفته است؟
براي مطالعه بيشتر در مورد كارهاي مان و جانيس مي توانيد از منبع زير استفاده نمائيد:
Janis,Irving & Leon Mann, Decision Making: A Psychological Analysis of Conflict Choice and Commitment, New York: The Free Press, 1977,Pp. 45-46.