نشستي كه روز شنبه ۲۳ اوت (اول شهريور) در دفتر ياسر عرفات در رام الله تشكيل شد بسيار پرتنش بود. ماه هاست كه عرفات و محمودعباس نخست وزير فلسطين بر سر اين كه چه كسي كنترل ساختارهاي امنيتي تشكيلات خودگردان با ۵۳ هزار نيرو را به عهده بگيرد، در حال منازعه اند.
طبق نظام كنوني هريك از آنها نيمي از سربازان و نيروي پليس را تحت كنترل دارند. اكنون كه آتش بس از ميان رفته است و گروه هاي مبارز فلسطيني از اسرائيلي ها مي خواهند كه تابوت هايشان را آماده كنند، قراردادن اين نيروها تحت يك فرماندهي واحد به يك اولويت ضروري تبديل شده است.
با ادامه منازعه ميان عرفات و عباس اعضاء ديگر كميته مركزي فتح براي دستيابي به توافق ميان اين دو تلاش مي كنند. پيشنهاد آنها اين است كه ناصر يوسف يكي از نيروهاي نزديك به عرفات وزير كشور دولت خودگردان شود و مسئوليت كامل امنيت منطقه را به عهده بگيرد. عرفات يوسف را پذيرفته است اما اصرار دارد خودش فرماندهي واحد محافظان ويژه موسوم به نيروي ۱۷، سرويس اطلاعاتي قدرتمند فلسطين و نيروي امنيت ملي آن را به عهده داشته باشد. نيروي امنيت در واقع همان ارتش فلسطين است.
عباس هم از يوسف حمايت مي كند اما با اين درخواست كه عرفات كنترل اين سه نيروي مسلح را به عهده داشته باشد مخالف است. عرفات و عباس آنقدر بر خواسته هايشان پافشاري كردند كه اعضاي كميته مركزي فتح از دستيابي به توافق نااميد شدند. اين نزاع روابط ميان عرفات و عباس را تيره تر كرده است. يكي از اعضاء جنبش فتح كه در نشست روز شنبه گذشته در رام الله شركت داشته مي گويد: آنها مثل بچه هاي كوچك رفتار مي كنند.
در حالي كه طرح نقشه راه مورد حمايت آمريكا اكنون در بلاتكليفي قرار دارد و محبوبيت عباس هم در حال سقوط است، عرفات بار ديگر در صحنه مطرح شده است. ميزان موفقيت يا عدم موفقيت او در تقويت قدرتش، آينده روند صلح خاورميانه را مشخص مي كند.
از زماني كه اسرائيل سال گذشته رام الله را اشغال كرد عرفات به ندرت از دفتر خود بيرون آمده است. اما همچنان بر همه امور جامعه فلسطيني ها كنترل دارد. اكنون او به دنبال نقش بيشتر است. دو هفته پيش بعد از انفجار اتوبوس در بيت المقدس، كالين پاول وزير خارجه آمريكا با تماس تلفني با عرفات و درخواست از او براي اعمال فشار حماس و جهاد اسلامي و متقاعد كردن آنها به شروع يك آتش بس دوباره در حقيقت به قدرت او اعتراف كرد.
قاسم خطيب وزير كار دولت خودگردان مي گويد: «دولت بوش خودش را فريب مي دهد. فكر مي كرد مي تواند جايگزيني براي عرفات پيدا كند. اما اين آرزو به حقيقت نپيوست.» عرفات با محدود كردن عباس در همه زمينه ها همچنان در قدرت باقي مانده است. او هنوز همراهي ۲۸ هزار نيروي وفادار و فرماندهان آن ها را كه از واحد امنيتي تحت كنترل رئيس دولت حقوق مي گيرند، دارد.
او كميته مركزي فتح و شوراي قانونگذاري را هم در اختيار دارد و مي تواند مانع عملي شدن برخي تصميم گيري ها شود. وقتي سلام فياد وزير دارايي عباس تلاش كرد ۶۰۰ تن از اعضاء قديمي فتح را به بازنشستگي وادار كند، عرفات با استفاده از شوراي قانونگذاري فلسطين اين طرح را رد كرد. او همچنين مانع تغييرات در دادگاه ها از طريق وزير جديد دادگستري شده است. عرفات فرمانداران و شهرداران را منصوب مي كند و اگرچه فياد كنترل زيادي بر منابع مالي تشكيلات خود گردان دارد اما عرفات همچنان بودجه سالانه ۳۰ ميليون دلاري را در اختيار دارد. او اين بودجه را به بيوه هاي مبارزان، دانشجويان و ديگر متقاضيان اختصاص مي دهد. فروپاشي نقشه راه براي عرفات بي فايده نبود. علي رغم پيش بيني هاي برخي فلسطينيان مبني بر اين كه عباس به سرعت زندگي آنها را بهبود مي بخشد، اوضاع درون سرزمين هاي اشغالي تغيير كرده است. دولت اسرائيل ديگر به آتش بس ادامه نمي دهد و مي گويد كه عباس بايد گروه هاي مبارز را خلع سلاح و اعضاي آن ها را دستگير نمايد. از ۵۰۰ ايست بازرسي در كرانه باختري و نوارغزه، نيروهاي اسرائيلي فقط ۹ پست را برداشته اند. همچنين اسرائيل درخواست مطرح شده در نقشه راه را مبني بر اينكه به سرعت ۸۰ ايست بازرسي شهرك هاي غيرقانوني را در كرانه باختري از ميان بردارد، ناديده گرفته است. در دو ماه گذشته دو ايست بازرسي هم اضافه شده است. اسرائيل همچنين به كشتار اعضاي گروه هاي مسلح مبارز فلسطيني ادامه مي دهد و اين در حالي است كه اين گروه ها سه ماه آتش بس اعلام كرده بودند.
اين كشتارها همانطور كه انتظار مي رفت دور خشونت و انتقام را به همراه داشت. يكي از اعضاء شوراي قانونگذاري فلسطين مي گويد: اكثر فلسطيني ها عباس را فردي ناتوان مي دانند و عرفات مي تواند از اين فرصت بازهم براي تحقير كردن او استفاده كند.
جديدترين نمونه از نمايش قدرت عرفات دو هفته پيش روي داد، وقتي كه جبرئيل رجوب را به سمت مشاور امنيت ملي خود منصوب كرد. رجوب پيش از اين رئيس نيروهاي امنيتي بازدارنده در كرانه باختري بود. هدف از اين كار خارج كردن كنترل بقيه نيروهاي امنيتي از دست عباس بود.
منابع فلسطيني مي گويند رجوب رياست شوراي جديدي را به عهده خواهد داشت كه ۵۳ هزار نيروي امنيتي را در اختيار دارد و تنها به عرفات پاسخگوست. اين كار، محمد دحلان رقيب رجوب را به حاشيه مي راند. دحلان اكنون مسئول ساختار امنيتي تحت اختيار عباس است.
دولت بوش از اين وضعيت خشمگين است. مقامات آمريكايي و اسرائيلي مي گويند عرفات طي سه سال گذشته از مقاومت مسلحانه فلسطينيان حمايت كرده است.
سخنگوي كاخ سفيد هفته گذشته گفت: عرفات با ممانعت از يكي شدن نيروهاي امنيتي در جنگ با تروريسم مانع تراشي مي كند.
رجوب در گفت وگو با نيوزويك اين انتقادها را احمقانه خواند و آن را رد كرد و گفت: مأموريت او تقويت و سازماندهي دوباره نيروهاي امنيتي براساس نقشه راه است. او گفت: ما به يك فرماندهي واحد نياز داريم و عرفات همان گزينه است.
نيوزويك
ترجمه :نيلوفر قديري