هوشنگ صدفي
اشاره: يازدهمين نمايشگاه بين المللي قرآن كريم از دهم آبان ماه در مركز آفرينش هاي فرهنگي و هنري كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان كار خود را آغاز كرده است. بيش از ۱۶ كشور جهان در اين نمايشگاه قرآني حضوري فعال دارند و در كنار فرش هايي با سوره هاي قرآني، معرق كاري، نمايش قرآن هاي كوچك و بزرگ و گنجينه هاي فرهنگي و هنري مرتبط با قرآن، در گوشه اي نمايشگاه نرم افزارهاي قرآني نيز مشتاقان را به سوي خود فرامي خواند.
علاوه بر اين ها، در گوشه اي ديگر از نمايشگاه به همت «محسن قرباني» متولي «بخش جوانان و وبلاگ نويسي»، علاقه مندان به قرآن براي خود وب سايت هايي را طراحي و به وبلاگ نويسي مي پردازند. تاكنون جوانان زيادي از اين بخش نمايشگاه قرآني استقبال كردند و با همت اين جوانان پرشور، حدود ۳۰۰ نفر تاكنون به وبلاگ نويسي در مضامين قرآني پرداخته اند. حضور توليدكنندگان نرم افزارهاي قرآني بهانه اي بود كه به عنوان يك ابزار رسانه اي گزارشي از آن تهيه كنيم .
هنوز ساعتي از افطار نگذشته است كه به نمايشگاه قرآن واقع در خيابان حجاب در محل مركز آفرينش هاي هنري كودكان و نوجوانان وارد مي شوم، مراجعان به نمايشگاه هم، آرام آرام بعد از افطاري سبك، خود را به محل نمايشگاه رسانده اند.
رفت و آمد دست اندركاران برپايي نمايشگاه با ميز و صندلي و كامپيوتر نشان مي دهد كه با گذشت چند روز از بازگشايي نمايشگاه، هنوز برخي از غرفه ها آن چنان سروسامان نگرفته است.
ساختمان مركز آفرينش هاي فرهنگي و هنري كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان اگر در طول سال فعاليت جدي براي كودكان و نوجوانان انجام نمي دهد، لااقل در طول ماه رمضان مكاني براي بازديد علاقه مندان به علوم اسلامي و قرآني است.
در ابتداي ورود به نمايشگاه قرآن، گروه تلويزيوني شبكه دوم سيما يا يكي از شبكه هاي تلويزيوني به همراه شاعر و گوينده تلويزيوني «سهيل محمودي» مشغول تهيه برنامه اي براي تلويزيون هستند.
به جز شلوغي جمعيت دور و بر آنها، آن چنان جمعيت زيادي در محوطه اصلي ورود به محل نمايشگاه ديده نمي شود، همچنين ديگر از آن گلوله هاي نخي زيبا كه سال گذشته تماشاگران نمايشگاه قرآن را در بدو ورود به نمايشگاه به خود جلب مي كرد، خبري نيست.
از آثار تابلوفرش هاي منقش به آثار اسلامي و قرآني هم آن آثار قابل توجهي مثل سال قبل ديده نمي شود، حتي برخي از غرفه هاي نمايشگاه قرآن خلوت تر از سابق هستند. پس از پرس وجو از متوليان ستاد خبري نمايشگاه قرآن، به اين نكته پي مي برم كه ۳۴ شركت معتبر و فعال در زمينه نرم افزارهاي اسلامي و علوم قرآني در اين نمايشگاه حضور پيدا كرده اند و در كنار اين غرفه ها، كارگاه هاي آموزشي براي استفاده از آخرين نرم افزارهاي علوم اسلامي نيز با حضور دست اندركاران و محققان علوم قرآني برپاست.
به گفته يكي از خبرنگاران ستاد خبري، قرار است دو ميزگرد تخصصي با موضوع «آينده نرم افزارهاي علوم اسلامي ايران و جهان» (كه در ۱۹ آبان ماه و با حضور استادان فن برگزار شد) و نيز ميزگرد ديگري در روز ۲۸ آبان با موضوع «شيوه هاي نوين ارتباط با جوانان و نوجوانان» برگزار شود.
آن سوتر چند كودك خردسال فارغ از هياهوي نمايشگاه از شرايط خلوتي موجود كمال استفاده را براي سرسره بازي مي برند، محل سابق نمايشگاه بين المللي قرآن، اين بار به غرفه نرم افزارهاي اسلامي و قرآني اختصاص يافته است. به راحتي مي توان صداي قاريان ممتاز ايراني و خارجي را شنيد، علاوه بر آن صداي تواشيح گروه هاي ايراني و خارجي، هر شنونده اي را به خود جلب مي كند.
|
|
اغلب شركت كنندگان بخش نرم افزارهاي اسلامي و علوم قرآني، با محصولات فرهنگي عرضه شده چشم به مشتريان خود دوخته اند. «سيدمحمد بني هاشمي» متولي «انتشارات بني هاشم» كه با نرم افزار «داستان پيامبران» در اين دوره از نمايشگاه قرآني شركت كرده است، مي گويد: «نسبت به سال گذشته فضاي غرفه هاي نرم افزاري بهتر شده، اما با اين حال هر يك از شركت كنندگان بابت اجاره فضاي غرفه براي يك دوره زماني يك ماهه براي هر مترمربع، مبلغ ۶۰ هزار تومان پرداخت كرده اند، براي حضور در اين نمايشگاه براي ۱۲ مترمربع غرفه، مبلغ ۷۰۰ هزار تومان پرداخته ايم، البته ما در سال جاري نرم افزاري در زمينه داستان هاي قرآني توليد كرده ايم كه از جهاتي قابل توجه است. اين نرم افزار در طول ۹ ماه با همكاري تصويرگران و برنامه نويسان نرم افزاري توليدشده كه در قالب يك دايره المعارف اسلامي - قرآني مي تواند اطلاعات قابل توجهي را براي علاقه مندان به قصص قرآني ارائه دهد. هر كدام از داستان هاي پيامبران، از صد تصوير اصلي تشكيل شده اند كه به دو زبان فارسي و انگليسي عرضه شده است و با اين كه هزينه توليد بالايي داشته ايم، ولي در تكاپو هستيم، به نحوي با تخفيف، اين نرم افزار قرآني را در دسترس علاقه مندان قصص قرآني قرار دهيم.»
وي در ادامه با اشاره به رفتارهاي فرهنگي موجود در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مي افزايد: «به نظر من بهتر است به جاي نرم افزارهاي سطحي و مبتذل كه به راحتي در دسترس مخاطبان قرار مي گيرد، از مجموعه نرم افزارهاي فرهنگي و اسلامي حمايت شود. انتظار مي رفت به جاي حضور ۳۴ شركت توليد كننده نرم افزار فرهنگ قرآني در نمايشگاه، از توليد كنندگان بيشتري حمايت مي كردند. توصيه مي كنم مؤسسات فرهنگي چه دولتي و چه غيردولتي، به نحوي از توليد نرم افزارهاي علوم قرآني حمايت كنند. همچنين مي توان با اختصاص يارانه هاي دولتي، هزينه توليد چنين نرم افزارهايي را كاهش داد.»
گفتني است مؤلف قصه هاي قرآني «كمال السيد» لبناني است كه متوليان نرم افزار قرآني اين مجموعه قصه را از زبان عربي به فارسي و انگليسي ترجمه كرده اند.
بعد از گذشت مدتي، كم كم مراجعان فراواني در غرفه هاي نرم افزارهاي قرآني ديده مي شوند، و اين در حالي است كه هنوز دست اندركاران غرفه ها در تكاپوي آماده سازي وسايل و ابزارهاي تبليغاتي خود هستند، نصب پوستر، جا به جايي كامپيوترها، توزيع اوراق تبليغاتي از جمله كارهايي است كه در حين بازديد مردم انجام مي شود.
حيدرزاده دختر جواني است كه در مجموعه فرهنگي نواي نينوا سعي دارد به گونه اي آرام، مراجعان نرم افزارهاي قرآني را براي خريد محصولات فرهنگي ترغيب كند، به سن و سالش نمي آيد كه آدم پخته اي باشد و همان ابتدا، اگر به حرف هايش گوش ندهي، تصور مي كني يكي از آن دختران دبيرستاني است كه سري هم به نمايشگاه قرآني زده است. اما همو با آن جثه كوچك، و تند و تيز، يكي از بازارياب هاي خوب نرم افزارهاي قرآني است، او در زمينه نحوه حضور در نمايشگاه قرآني مي گويد: «مؤسسه فرهنگي ما با ۲۲ نرم افزار علوم اسلامي و قرآني در اين دوره از نمايشگاه قرآني شركت كرده است، البته مضامين نرم افزارهاي ما را بيشتر سخنراني هاي مذهبي، ترتيل قرآن، مداحي، دعا و مناجات، سبك هاي مختلف اذان ايراني و خارجي و همچنين ۲ سي دي مربوط به تصوير تعويض ضريح حضرت امام رضا(ع) و معجزه امام زمان(عج) تشكيل مي دهد، طي چند روز برگزاري نمايشگاه قرآني، اغلب مراجعه كنندگان، به مضامين مداحي عربي و پاكستاني علاقه نشان مي دهند.
اغلب مشتريان غرفه هاي نرم افزارهاي قرآني را دانش آموزان مدارس تشكيل مي دهند. برخي از نوجوانان و جوانان هم نسبت به خريد و شنيدن مداحي هاي خارجي علاقه نشان مي دهند. البته در اين ميان دختران دانش آموز تمايل دارند معجزه يا مداحي هاي پاكستاني را تهيه كنند و خانم ها و آقايان ميان سال هم دوست دارند نوارها و يا سي دي هاي ادعيه و سخنراني بخرند.»
وي در ادامه با توجه به حضور پررنگ مراجعان در صبح ها مي افزايد: «با اين كه چند روزي از شروع برگزاري نمايشگاه قرآني نمي گذرد، ولي استقبال از برخي سي دي هاي تصويري مطلوب بوده است. خوشبختانه مراجعان ما را اغلب افراد فرهنگي و علاقه مند به علوم اسلامي و قرآني تشكيل مي دهند بنابراين آنچنان هم دغدغه مشتري نداريم، چون به هرحال هر كسي كه نياز به نرم افزار قرآني داشته باشد، به غرفه ما هم سرك مي كشد!»
اطمينان او از يافتن مشتريان فرهنگ دوست مرا بيش از پيش خوشحال مي كند، چون قبل از آن كه از نبود امكانات، نچرخيدن كارها و اوضاع صحبت كند، بيشتر از اميد و اميدواري مي گويد.
|
|
«محمد تدبيري» از دست اندركاران غرفه نرم افزاري مؤسسه تحقيقاتي مرسلين با اشاره به افزايش كمي فضاي نمايشگاه قرآني بويژه در بخش نرم افزارهاي قرآني، بر اين باور است كه اغلب نيازها و ذائقه هاي مخاطبان اين گونه نرم افزارها تا حدودي در اين دوره از نمايشگاه قرآن تأمين شده است، او انتظار دارد كه مراجعان با توجه به عرضه ۲ نوع محصول جديد با نام تصوير آيات و مديحه بتوانند با رضايت خاطر از غرفه او بيرون بروند، «تصوير آيات» يك نوع نرم افزار قرآني است كه تمامي سوره هاي قرآني را در قالب مضامين انسان، زمين، فضا، آفرينش آسمان و برخي مضمون هاي ديگر نشان مي دهدكه با اشاره به راحتي مي توان در عين ارائه سوره هاي قرآني مرتبط با موضوع، سوره موردنظر را نيز به زبان فارسي و انگليسي ارائه مي كند، علاوه بر آن، در كنار ارائه نوشته هاي قرآني، تصاوير زيبايي از فضا، آسمان، سيارات و ساير موضوعات مرتبط نيز به نمايش درمي آيد. «مديحه» نيز به نوعي مجموعه اي از تواشيح كشورهاي اسلامي از جمله مصر، پاكستان، مالزي، سوريه، ايران و تركيه را در برمي گيرد كه به نوبه خود، دوستداراني را پيدا كرده است. «تدبيري» كم حوصله تر از آن است كه چهره اش نشان مي دهد، لذا به راحتي توضيح در زمينه كارهاي نرم افزاري را به يك جوان پرشور از دست اندركاران غرفه مي سپارد و خود را در گوشه ديگر غرفه به كار مشغول مي كند.
قدم زدن در غرفه هاي نرم افزارهاي اسلامي قرآني، به انسان نشاط خاصي مي بخشد. از هرگوشه غرفه هاي صداي قرائت قرآن، تواشيح، مداحي و ادعيه به گوش مي رسد و با اين كه هر يك از دست اندركاران غرفه ها دوست دارند با مخاطب قراردادن مراجعان، به نوعي بازار گرمي كنند، اما به نظر مي رسد اين محصولات فرهنگي قابل دفاع، نيازي به تبليغ نداشته باشند.
آن سوتر جواني كم سن و سال در زير عنوان اداره روابط عمومي سپاه، به مراجعان در مورد نرم افزارهاي توليدشده توضيحاتي مي دهد. ابتدا از شنيدن نام «حسين ديوسالار» يكه مي خورم، اما با چاشني لبخند، دو بروشور نرم افزار حماسه را ارائه مي كند، تصوير نقش بسته از نام شاهنامه اي، او ديگر از ذهنم پاك مي شود و به بروشورهاي اهدايي او خيره مي شوم. بي تكلف در مورد پايگاه اطلاع رساني فرهنگ دفاع مقدس با نام سايت حماسه www.hemaseh.com اين گونه سخن مي گويد ايجاد آرشيو دفاع مقدس، كتابخانه الكترونيكي از مجموعه مطالب فرهنگي دفاع مقدس، ثبت و ضبط مستندات صوتي، تصويري و هنري، ترويج فرهنگ ايثار و شهادت و در يك كلام پرداختن به فرهنگ شنيداري و ديداري ۸ سال دفاع مقدس ملت قهرمان ايران، هدف اين پايگاه اطلاع رساني است.
علاوه بر معرفي سايت حماسه، لوح فشرده حماسه ۱ خرمشهر محتوي آثار فرهنگي ثبت شده از عمليات پيروزمند آزادسازي خرمشهر است، همچنين در لوح دوم حماسه، جامع ترين آثار توليدي دفاع مقدس ارائه شده است. به گفته او دست اندركاران توليد چنين نرم افزارهايي دوست دارند با توجه به ماندگاري فرهنگ دفاع مقدس و انتقال آن به نوجوانان و جوانان، نرم افزارهاي جديد ديگري را هم عرضه كنند.
در گوشه اي از غرفه هاي نرم افزار قرآني، چند دستگاه كامپيوتر و مودم و يك جوان پرشور با عنوان «كافي نت مجتمع فني تهران» سخت در تكاپوي آماده سازي است. «سعيد پروين چي» معطل نمي كند با همان روش شركت هاي خصوصي به آرامي مراجعه كنندگان را جذب سخنان خود مي كند، او بر اين عقيده است كه مي توان با راه اندازي اين كافي نت، دسترسي به سايت هاي قرآني را براي علاقه مندان در طول برگزاري نمايشگاه قرآني تسهيل كرد. او از اينكه بخش زيادي از جوانان با سايت هاي قرآني پيش از ورود به غرفه او آشنا هستند، شگفت زده شده، با اين حال در طول روز سعي مي كند براي دانش آموزان و جوانان شرايط دسترسي به سايت هاي قرآني را فراهم كند، گفتني است كه اين موسسه با همياري دست اندركاران نمايشگاه قرآن، به طور مشاركتي توانسته اند اين امكان را براي علاقه مندان اينترنتي به سايت هاي قرآني مهيا سازند.
تصاوير تلويزيوني عده اي را به خود جلب كرده است، نمايشگاه نرم افزارهاي قرآني و نمايش فيلم، به هرحال ديدن عنوان فيلم، همه را كنجكاو مي كند: فيلم هاي داستاني به روايت مرحوم شيخ احمد كافي. شايد اغلب جوانان و نوجوانان آن چنان شناختي از مرحوم شيخ احمد كافي نداشته باشند، ولي آناني كه از نزديك رويدادهاي مقدمه ساز پيروزي انقلاب اسلامي را در تابستان سال ۵۶ دنبال مي كردند، به نوعي با سخنراني هاي مذهبي اين خطيب آشنايي دارند.
«سيدحميدرضا ذوقي» از واحد فرهنگي ريحان فرصت نمي دهد كه در وادي كنجكاوي غرق شوم و مي گويد: اين فيلم هاي داستاني را گروه هاي هنري ريحان وابسته به هيأت امناي كتابخانه هاي كشور بر اساس روايت قصه هاي مرحوم شيخ احمدكافي تهيه كرده اند. زمان فيلم ها كه به صورت سي دي عرضه مي شود به مدت ۷۰ دقيقه است كه در مجموع به ۶ قصه مي پردازد، سه قصه به مضمون ماه شعبان و سه قصه ديگر به مضمون ماه محرم مي پردازد. به باور او مراجعان به غرفه ريحان از ديدن اين نرم افزار اسلامي استقبال كرده اند، اما همچنان اين نكته در ذهنم موج مي زند كه نمايش فيلم هاي مذهبي چه ارتباطي با غرفه نرم افزارهاي علوم قرآني دارد!
البته انتظار نمي رفت كه در كنار نرم افزارهاي ادعيه، سخنراني مذهبي، مداحي، تواشيح، ترتيل قرآن و نمايش فيلم به روايت مرحوم شيخ احمدكافي، نرم افزار تعبير خواب را هم يافت!
«حامد توكلي» جوان كم سن و سالي است كه در غرفه «داده ورزان هامون» براي مراجعان از نرم افزار تعبير خواب حرف هايي ارائه مي كند، برايم كمي عجيب است كه علاقه مندان به دست يابي به تعابير خواب آن هم از طريق جستجوي كامپيوتري، بتوانند عطش كنجكاوي خواب ها و كابوس هاي خود را فروكش كنند. با اين حال نبايد در شرايط دنياي مدرنيته، انتظار رمل و اسطرلاب و خواب بين و مفسر آن را داشت، به هرحال با تهيه يك نسخه از آن مي توان به راحتي روح تشنه را سيراب كرد.
البته او با اشاره به نمادهاي مشخص خواب در فرهنگ ايران و جهان مي گويد: اين نرم افزار با استناد به تعبير خواب «ابن سيرين» و «امام جعفر صادق(ع)» شكل گرفته، لذا هر كس كه خواب ببيند، مي تواند با رجوع به نمادهاي آن خواب، خواب مذكور را براي خود تفسير كند، البته ما در اين نرم افزار سعي كرده ايم بيش از ۸۰ عنوان از واژه هاي دنياي امروزي از قبيل كامپيوتر، پيانو، تلويزيون و غيره را هم در آن بگنجانيم.
وي در ادامه با تأكيد بر استقبال مردم از اين نرم افزار جديد مي افزايد: «ما هميشه در نمايشگاه ها پيرو كارهاي جديد هستيم بنابراين در نمايشگاه قبلي اغلب مراجعان در تكاپوي دست يابي به چنين نرم افزاري بودند، لذا دست اندركاران مؤسسه تصميم گرفتند در اين دوره نمايشگاه قرآني كار جديدي را عرضه كنند.
تجربه خريد زنان از اين نوع نرم افزار نشان مي دهد كه استقبال در ميان خانم ها بيشتر خواهد بود.
البته در كنار آن برخورد جوانترها، خانم هاي جوان و مسن هم تا حدودي ما را به ادامه راه دلگرم مي كند، عليرغم كارهاي موازي و تكراري در نمايشگاه نرم افزارهاي قرآني، معمولاً به دنبال عرضه كارهاي نو هستيم.»