ترجمه و تدوين: ندا لنكراني
پيشرفت هاي تكنولوژيكي داراي تأثيراتي دامنه دار هستند. تكنولوژي  ما را وا مي دارد كه در ادراك خود نسبت به طراحي به عنوان يك عنصر مهم در زندگي اجتماعي و فرهنگي تجديد نظر كنيم. علاوه بر اين، پيشرفت  صاعقه آساي تكنولوژيكي نيز در سال هاي اخير كاركرد بسياري از اجزا و كالاهاي مصرفي شناخته شده را تغيير داده است. اين امر با ايجاد وظايف تازه براي طراحي جهت واكنش به فضاها و الگوهاي جديد استفاده صورت گرفته است. زيبا شناخت بيش از هر زمان ديگري تحت تأثير پيشرفت هاي تكنولوژيكي قرار گرفته است.
هاي-تك
روزگاري، در نظر گرفتن زيبايي شئ بركارآيي تكنولوژيك غلبه داشت. امروز اصطلاح  «هاي-تك» به عبارت سبك گرايانه شناخته شده اي در كل جهان مبدل شده است. هاي-تك بر نماي تكنولوژيك ساختمان ها از طريق نصب لوله هاي روكار و چاه هاي آسانسور، عناصر سازه اي قابل مشاهده نظير تير آهن ها و تير هاي افقي فولادي در خارج ساختمان به صورت نمايشي تأكيد دارد. نمونه هاي معروف آن مركز پومپيدو (۱۹۷۷) است كه توسط رنزو پيانو و ريچارد راجرز در پاريس، بانك شانگهاي و هنگ كنگ (۸۵-۱۹۸۱) توسط نورمن فاستر و ساختمان لويدز لندن (۱۹۸۶) مجدداً توسط ريچارد راجرز طراحي شد. طراحي  هاي- تك براي خلق مبلمان و ديگر محصولات، مواد و قطعات صنعتي پيش ساخته را در ارتباطي جديد در كنار يكديگر قرار مي دهد و از قطعات فني نظامي يا علمي براي وسايل برقي سرگرم كننده مانند بازي هاي ويديويي استفاده مي كند. مجموعه مبلمان اداري نورمن فاستر، نوموز، يا قفسه هاي گنجاي اماتئوتان از نمونه هاي پرطرفدار اين سبك هستند.
كوچك سازي (ريزگرداني)
مهم ترين پيشرفت هاي الكترونيكي سال هاي اخير، بيشتر در رشته ميكروالكترونيك پديد آمده اند. بسياري از دستگاه هاي شناخته شده توسط پيشرفت هاي تكنولوژي ميكرو چيپ از هميشه كوچك تر شده اند، علاوه براين، تكنولوژي ابزارهاي ديگري را نيز فرا آورده است كه زماني در تصور نمي گنجيدند. به عنوان مثال، زماني رايانه يك ماشين بزرگ بود كه چندين اتاق را اشغال مي كرد و چندين تن وزن داشت. در فيلم آپولوي ۱۳(۱۹۹۵) جيم لاول فضانورد به مقامات ديدار كننده در ناسا توضيح مي دهد كه انتظار مي رود روزي به رايانه اي دست يابند كه در يك اتاق جاي گيرد. با وجود اين هنوز رايانه هاي بسيار بزرگي وجود دارند كه ظرفيت كاري و سرعتشان بسيار بيشتر از دهه هاي پيشين است، در حالي كه آنچه زماني نيازمند چندين تن ماشين آلات بود، امروز مي تواند توسط يك لپ تاپ كوچك باريك صورت گيرد.
واكمن
در سال ۱۹۷۹ آكيوموريتا مدير عامل سوني تصميم گرفت كه به رغم نظر مخالف مسئولان فروش شركت خود، اقدام به ساخت دستگاه جيبي واكمن براي پخش نوارهاي صوتي كند. اين دستگاه بر فرهنگ دهه ۱۹۸۰ تأثيري بي مانند نهاد. با واكمن ها مي شد در مترو، هنگام دويدن و يا خريد، به موسيقي گوش داد. امروز «واكمن» در مدل هاي گوناگون عرضه مي شود ولي با آن كه نام آن علامت تجاري شركت سوني است به طور عام نيز براي توصيف هر پخش كننده كوچك نوار، صرف نظر از سازنده اش، به كار مي رود. در سال ۱۹۸۸ سوني، واچمن، تلويزيوني مكمل واكمن را نيز توليد كرد؛ ديسكمن نيز كه وسيله قابل حمل پخش سي دي بود بر مبناي اصول كم كوردر (ويدئو ضبط كوچك دستي) و ديتا ديسكمن (پخش/ خواننده سي دي رام) ساخته شد.
ناپديد شدن چيزها
توسعه منطقي و ادامه دار ميكروالكترونيك ناپديد شدن «بالقوه» اشياء را سبب شده است. پيش از اين به سادگي مي شد با نگاه به يك ماشين تحرير دستي كاركرد آن را دريافت و بعد با نظر افكندن به گوي چاپ يك ماشين تحرير برقي كاركرد آن را استنتاج كرد؛ با وجود اين كه اجزاي صفحه كليد در اكثر سيستم هاي واژه پردازي ثابت مانده است، نمي توان يك «واژه پرداز» را از ظاهر ديسك رايانه اي حاوي آن تشخيص داد. از آنجا كه اكثر كاربران استفاده از ترك بال ها و موش ها را ترجيح مي دهند، صفحه كليد نيز احتمالاً متحمل تغييراتي خواهد شد. به هر تقدير تشخيص كاركرد يك نرم افزار از ديگري بر مبناي فرم ديسك حاوي آن و يا حتي سخت افزاري كه آن را به كار مي برد، ناممكن است. طراح عصر الكترونيك براي انتقال كاركردهاي متفاوت، وظايف جديدي را عهده دار مي شود، نظير طراحي سطوح كه زماني يك موضوع صرفاً سبك گرايانه بود. طراحي علاوه بر ظاهر فرم هاي ملموس، فرآيندها و اطلاعات غيرملموس را نيز مورد توجه قرار داده است.
رايانه ها و طراحي
از دهه ۱۹۸۰ به بعد رايانه ها نه فقط مورد طراحي قرار مي گيرند بلكه خود از ابزار اصلي طراحي نيز محسوب مي شوند. CAD/CAM (طراحي به كمك رايانه/ ساخت به كمك رايانه) به دليل ارايه امكانات جديد برنامه ريزي و توليد بخصوص در محصولات  هاي- تك، ورد زبان ها شده است. برنامه هاي جديد گرافيكي، شبيه سازي يك محصول را بر روي صفحه مونيتور نه فقط به منظور طراحي آن بلكه براي تغيير اطلاعات مهم فني و زيست محيطي اش ممكن ساخته اند. اهميت فرآيندهاي رايانه اي شده را مي توان در وضوح گرافيكي تصوير و انعطاف پذير شان دانست.
طراحي و بازاريابي
رونق و رواج طراحي در دهه ۱۹۸۰ آشكارا بيانگر نقش آن در سياست گذاري شركت ها بود. تا آغاز دهه ۱۹۸۰ بسياري از كالاهاي مصرفي از نظر فني تكامل يافته بودند؛ به طوري كه غالباً دو محصول با قيمت مشابه از حيث مرغوبيت با يكديگر همسان بودند. در اين شرايط تنها چاره كمپاني ها براي رقابت در بازار متمايز ساختن محصولات از طريق طراحي بود.
در امور بازرگاني، طراحي بيش از پيش به بخشي جدايي ناپذير از هويت شركت ها تبديل گرديد: محصولات، علاوه بر منزلت مصرف كنندگان مبين وجهه شركت ها نيز بودند. هر چند بسياري از شركت ها هرگز از سياستي ويژه جهت ابداع طرح هاي خاص خود پيروي نكردند ولي با جلوه هاي پررنگ و لعاب و بيرون از عادت و عرف، از راهي ميانبر با اكتساب اين وجهه اجتماعي صورت تحقق بخشيدند. آنان به عنوان يك ترفند بازاريابي ممكن بود نام يك طراح را به يك محصول منتسب كنند. سازندگان براي جذب سليقه ظاهراً نامحدود عامه، نقوش، نماها، سطوح و جزئيات خاصي را به محصولاتي مي افزودند كه بدون اين خصوصيات از نظر فني همانند بودند.
سواچ
در سال ۱۹۸۳ ساعت سواچ سوئيسي در دنياي ساعت دگرگوني ايجاد كرد. سواچ، ساعت مچي ارزان و غيرقابل تعميري است كه در طراحي خود، از طبيعت ناپايدار مد، روح زمانه و سبك هاي زندگي بهره گرفته و با استفاده از جزئيات گوناگون، اشكال متنوعي را ارائه مي كند. مجموعه اصلي سواچ بندهاي تك رنگ را در ۴ سبك به بازار عرضه كرد: كلاسيك هاي- تك مد و اسپرت.
مديريت طراحي و طراحي خدماتي
«مديريت طراحي» اصطلاحي است كه گوياي اهميت طراحي به عنوان يك ابزار مديريت استراتژيك است. برنامه ريزي توليد يك محصول علاوه بر مسأله فرم، مسايل سازماني، اقتصادي، قانوني و بازاريابي را در برمي گيرد.
رشته طراحي در حال توسعه است و امروز ريختن طرح يك شركت، تبليغات تلويزيوني، بازاريابي از طريق تلفن و نرم افزار را نيز شامل مي شود. بسياري از دفاتر مستقل طراحي، علاوه بر طرح خود محصول، طراحي ساختار سازماني و رفتارهاي درون كمپاني را نيز ارايه مي دهند.
طراحي و فرهنگ
تمامي جوانب طراحي نظير ارتباط طراحي نو با هنر يا به عبارت ديگر ارتباطات ميان رشته اي بين هنرهاي كاربردي، هنر و صنعت؛ برپايي نمايشگاه هاي متعدد در موزه ها و پديدار شدن طراحان موفق، نوعي آگاهي را نسبت به طراحي به عنوان بخش توجيه شده اي از فرهنگ عامه پديد آورده است.
طراحي نيز مانند موسيقي، تئاتر، فيلم هاي هنري و هنر از سوي شركت هايي پشتيباني مالي مي شود كه حمايت از فرهنگ را بخشي از هويت خويش ارزيابي مي كنند. حتي كمپاني هاي مبلمان نظير كارخانه سوئيسي ويترا يك مجموعه يا مجموعه هاي محدودي از محصولات خاص خود را توزيع مي كند. فيليپ موريس كمپاني تنباكو جايزه اي را براي طراحان جوان در نظر مي گيرد و از محبوبيت و اعتبار فرهنگي طراحي براي بهبود وجهه خود استفاده مي كند. در عصري كه برداشت عموم از سيگار كشيدن و محصولات تنباكو چندان مثبت نيست و اعتبار توليد كنندگان سيگار پيوسته در معرض نابودي است، چنين اقداماتي شديداً ضروري به نظر مي رسد.
طراحي و محيط
امروز نگاه فراخ بين به طراحي نمي تواند مسايل محيطي را ناديده بگيرد. امروز يك محصول «خوب» در استفاده از منابع و محيط صرفه جويي مي كند. مصرف كنندگان بيش از پيش نسبت به مسايل محيطي حساس شده اند و كمتر از محصولاتي داراي خطرات زيست محيطي حمايت مي كنند. انبوه كاغذهاي مصنوعات سفيد شده، ماژيك هاي سمي و ديگر زباله هاي خطرناك اداري، طراحان را وا مي دارد كه در خصوص مواد و فرآيندهاي توليد مسئولانه رفتار كنند. طراحان همواره به سهم خود با اين كه دست نشانده هاي سرمايه داري و يا صرفاً «دكوراتورهاي بازاريابي» قلمداد شوند، مخالفت كرده اند.
در طراحي «زيست محيطي» امروز ديگر صرفاً رجحان دادن به كاربرد مواد طبيعي به جاي مصنوعي كفايت نمي كند؛ يك محصول هرچند هاي-تك، براي زيست محيطي بودن بايد با دوام و قابل بازيافت و نيز داراي جذابيت زيباشناختي ذاتي باشد.
امروز ديگر مسأله اين نيست كه برخي از «محصولات زيست محيطي» صرفاً به منظور بهبود وجهه كمپاني مورد استفاده قرار گيرند. در حقيقت نفس وجود محصولات زيست محيطي و ساخت زيست محيطي است كه ضرورت دارد. اگر يك كمپاني ادراك دغدغه هاي محيطي را جنبه مثبت وجهه خود بداند، مي تواند در ارتقاي آگاهي وسيع تري نسبت به مسايل محيطي كمك كند، حتي اگر اين امر به واسطه دلمشغولي هاي اقتصادي ناشي از افزايش قيمت حمل زباله و تعهد در برابر دولت جهت گسترش برنامه بازيافت پديد آمده باشد.
طراحي و حس
مصرف كنندگان نيز همچون سازندگان و طراحان در حال تغيير هستند. بسياري از خريداران ديگر جوياي اجناس پرجلوه و جلا نيستند بلكه علاوه بر ارزش عملي يك محصول، فرديت، اصالت و معناي آن محصول را براي زندگي خويش جست وجو مي كنند. سال ها بحث و جدل سبب شده است كه برخي از طرح ها و آركه تايپ هاي كلاسيك به نظر مطمئن و قابل اعتماد برسند و به سبب همين طرح هاست كه بسياري از مصرف كنندگان هنوز به آنها روي مي آورند.
چه چيز در پيش روي است؟
طراحي در طول ساليان دراز تاريخ خويش، تغيير كرده، گسترش يافته و در تعاريف و دامنه مسئوليت هايش وسعت پذيرفته است. امروز نگاه طراحي معطوف به مسايل فراگيرتري است تا صرفاً شكل ظاهري شيء. انكار نقش طراحي در صنعت و زندگي روزمره ناممكن است. با گسترده تر شدن دامنه مسئوليت هاي طراحي اهميت آن نيز افزايش خواهد يافت. با وجود بخش بخش شدن بازار، تنوع محصولات وگونه گوني فرم ها احتمالاً به گسترش خود ادامه خواهد داد، زيرا چالش براي فرديت بخشيدن به محصولات و ايجاد تفاوت ميان رقابت كنندگان جهت تسخير بازار چنين تحولي را به همراه خواهد داشت.
* اقتباس از بخش آخر كتاب طراحي، يك بازنگري مصور تاريخي اثر توماس هاوفه.

هنرمندان برتر كشور در مسابقه «ورزش، المپيك و هنر» كه آذر ماه در سطح ملي برگزار شد، معرفي شدند و آثار برگزيده اين مسابقه در نمايشگاهي در محل آكادمي ملي المپيك در معرض ديد عموم قرار گرفت. اين مسابقه كه با كمك و همكاري كميته هاي ملي المپيك كشورهاي عضو به منظور بسط و گسترش بيشتر «هنر و ورزش» در جهان، در سطوح ملي و منطقه اي انجام مي شود، مرحله نهايي و اعلام نتايج و اهداي جوايز آن در شهر «لوزان» سوئيس صورت مي گيرد.اين مسابقه در دو بخش هنري شامل «مجسمه سازي و پيكره سازي» و «گرافيك» برگزار خواهد شد كه آثار گرافيكي شامل نقاشي و تابلو، طراحي، حكاكي و كنده كاري است و كليه آثار با مضمون «ورزش والمپيزم» ارائه مي شوند.
هيأت داوران مسابقه كه متشكل از مصطفي اوجي، كامران افشار مهاجر، ايرج اسكندري و حميد دهقانپور بودند، نفرات برگزيده در بخش مجسمه سازي را به اين شرح معرفي كردند: اهداي لوح تقدير، ديپلم افتخار و پنج ميليون ريال به نفر اول، امين صدرايي طباطبايي به خاطر استفاده مناسب از مواد در جهت بيان تجسمي مطلوب و دستيابي به توازن و زيبايي.
اهداي لوح تقدير، ديپلم افتخار و چهار ميليون ريال به نفر دوم، عبدالعظيم آذرخيل به خاطر توجه به ورزش باستاني سواركاري و استفاده از مواد در جهت خلاصه كردن فرم هاي طبيعي و اهداي لوح تقدير، ديپلم افتخار و سه ميليون ريال به نفر سوم، سيد محمود حسيني به خاطر تلاش و جست وجوي پيگير در تجسم رشته هاي گوناگون ورزشي.
در بخش گرافيك هيأت داوران هيچكدام از آثار دريافتي را شايسته دريافت برترين ها ندانست و فقط لوح تقدير را به مهدي تهرانچي به جهت توجه به مضامين پهلواني، ديني و سنتي اهدا كرد.
اثر برتر بخش مجسمه سازي كشورمان براي حضور در رقابت هاي بين المللي مسابقه «ورزش، المپيك و هنر» به شهر لوزان سوئيس ارسال خواهد شد.
امين صدرايي طباطبايي هنرمند برتر بخش مجسمه سازي مسابقه «ورزش، المپيك و هنر ۲۰۰۴» فارغ التحصيل رشته مجسمه سازي است كه از سال ۱۳۷۳ نزد رضايي از استادان دانشگاه تهران شروع به فراگيري اين رشته هنري كرده است. وي در كارگاه تاكسيدرمي سازمان حفاظت محيط زيست مشغول به كار شده و مدت سه سال در اين محل تحت نظر استاد وزيري به ساخت مجسمه هاي بزرگ پرداخته است. صدرايي كه عضو انجمن مجسمه سازان ايران است، تاكنون نمايشگاه هاي متعددي از آثارش را در داخل و خارج از كشور برپا كرده كه از جمله اين نمايشگاه ها و فعاليت ها مي توان به شركت در بي ينال مجسمه سازي ايران (موزه هنرهاي معاصر تهران)، شركت در نمايشگاه خانه هنرمندان ايران، شركت در نمايشگاه مهرجان دبي و برنده بهترين طراح و اجرا-۲۰۰۱، انتخاب به عنوان بهترين طراح براي فراخوان سازمان زيباسازي تهران در رابطه با ساخت دروازه و نماد پارك دوچرخه سواري چيتگر و فعاليت در پارك پرديسان تهران اشاره كرد.