به ياد نيما
عبدالعلي دستغيب:
نامه هاي نيما زيباتر از شعرهاي او
نيما انسان خلاقي بود كه مسير شعر را تغيير داد.او نه تنها با يك نگاه تازه بلكه با يك ساختمان تازه توانست وزن را هم تغيير دهد.
«عبدالعلي دستغيب» منتقد ايراني با بيان اين مطلب افزود: نيما در عرصه ادبيات سه رشته را دنبال كرد اول شعر، كه برخورد تازه با وزن و قافيه و قالب شعري را در خود جاي داده بود. دوم، نقد و تحقيق ادبي و شعري كه شامل تحقيقات او در مورد زيباشناختي و تحقيق ادبي مانند كتاب، «ارزش احساسات» و نامه هاي او مي شود. سوم، داستانهايي كه نوشته است. وي تصريح كرد: داستانهاي او عموماً جنبه محلي دارد و از تفكر نيما كه آدمي اجتماعي بود و طرفدار تغيير اجتماع نشأت مي گيرد. داستانهاي او چندان موفق و توانا نيستند و نمي توان گفت در عرصه داستان تأثير گذار بوده است.
دستغيب گفت: تحقيقات ادبي او نيز تحت تأثير زيباشناختي قرن ۱۹ در اروپا است و از نويسندگان و بزرگاني مانند «هگل» تأثير پذيرفته. البته نكته هايي نيز در مورد ادبيات ايران پيدا كرده است كه در ادبيات ما ماندگار خواهد شد. اما مجموعا كتابهايي كه او در مورد زيباشناختي نوشته، بيشتر اقتباس است.
اين منتقد، نامه ها و شعرهاي نيما را بسيار قابل توجه و جالب دانست و اظهار كرد: نامه هاي او داراي زباني ساده، شاعرانه و ابتكارهايي جديد در نوشتن است كه فكر مي كنم از شعرهاي او بهتر است. در آن ظرافت و تشبيهاتي ديده مي شود كه قابل توجه است.
شكارسري:
واحد شعر براي نيما خود شعر بود
اساس كار نيما در نگاه به شعر اين است كه واحد شعر را خود شعر مي داند و اين بر خلاف گذشته بود كه بيت، واژه و سطرها واحد شعر را تشكيل مي دادند، ساختار كل اثر براي نيما با ارزش است.
«حميد رضا شكارسري» شاعر و منتقد ادبي با بيان اين مطلب افزود: گاهي اوقات فراواني منابع موجود در مورد يك شخصيت آن قدر است كه انسان براي استفاده و رسيدن به يك نتيجه درست دچار مشكل مي شود و گاهي بر عكس. نيما از افراد نوع اول است كه منابع و نظريات زيادي در مورد او وجود دارد و اين امر نظر دادن در مورد نيما و اشعار او را دچار مشكل مي كند. وي تصريح كرد: اگرچه يكي از كارهاي مهم نيما تغيير قالب شعر كلاسيك است، اما بزرگ ترين كار نيما شكستن قالب شعر فارسي نبود، بلكه تغيير دادن نوع نگاه شاعران به شعر و جهان بود.شكارسري گفت: اساس كار نيما در نگاه به شعر اين است كه واحد شعر را خود شعر معرفي مي كند و ساختار كل اثر براي نيما مهم است. راهي كه نيما در شعر ما باز مي كند در دهه هاي بعد،باعث توجه به ساختار و محور طولي شعر مي شود.او شعر را به ساختمان تشبيه مي كند و تمام بخش هاي آن را مهم مي داند.
اين منتقد در ادامه گفت: نيما شعر را اجتماعي- سياسي مي پسندد و خود نيز شاعري اجتماعي- سياسي است. اما به دليل شرايط حاكم زمانش از يك بيان نمادين(سمبوليك) استفاده مي كند. او به هيچ عنوان وجه هنري را فداي سياست در شعر نمي كند. نگاه نيما در يك نگاه هنرمندانه است. او در عين احترام به مسئوليت ادبي شاعر مسئوليت اجتماعي خود را فراموش نمي كند.
|