شنبه ۱۸ بهمن ۱۳۸۲ - شماره ۳۳۰۵
فرهنگ
Front Page

اين دوران پرتنش
نگاهي به سنين نوجواني و بلوغ و مسايل و مشكلات نوجوانان
002295.jpg
عكس از:مسعود خامسي پور
كيومرث جباري
انسان در طول دوران زندگي خود، از مراحل نوزادي، كودكي، نوجواني، جواني، بزرگسالي و ميانسالي مي گذرد تا اين كه به زمان پيري برسد. رشد انسان، فرايندي است مستمر، به اين معنا كه افراد در سراسر زندگي، هم از نظر بدني و هم از نظر دروني تغيير مي كنند و با مسايل مختلف زندگي سازگاري بهتري مي كنند. نوجواني به دوره گذار از كودكي به بزرگسالي اطلاق مي شود. اين دوره مرزهاي سني مشخصي ندارد، اما تقريباً از ۱۲ سالگي آغاز مي گردد و تا آخرين سال هاي دهه دوم زندگي (۱۷ و ۱۸ سالگي) كه رشد جسماني كم و بيش كامل مي شود، ادامه مي يابد.
رشد جسماني و بلوغ جنسي
در آغاز دوره نوجواني، اغلب كودكان به دوره سريعي از رشد جسماني با عنوان «جهش نموي نوجواني»(۱) گام مي گذارند كه با رشد تدريجي اندام هاي تناسلي و ويژگي هاي جنسي ثانوي مانند رشد پستان ها در دختران و پيدايش ريش در پسران و نمايان شدن مو بر اندام هاي تناسلي هر دو جنس همراه است. اين تغييرات كه ناشي از ترشح هورمون هاي جنسي زنانه در دختران شامل استروژن و پروژسترون و هورمون هاي مردانه در پسران شامل آندروژن و تستسترون است، طي مدت تقريباً دو ساله رخ مي كنند و با بلوغ جنسي به اوج مي رسند. نشانه بلوغ جنسي، شروع قاعدگي در دختران و نمايان شدن نطفه هاي زنده در ادرار پسران است.
دامنه رسيدن به بلوغ جنسي بسيار گسترده است. برخي از دخترها در سنين پايين تري حتي در ۱۱ سالگي و برخي ديگر در سنين بالاتري، حتي در ۱۷ سالگي به بلوغ كامل جنسي مي رسند. در پسران نيز سن بلوغ جنسي گستره وسيعي دارد، اما پسرها  به طور متوسط دو سال ديرتر از دختران به جهش نموي و بلوغ مي رسند. متوسط قد و وزن دختران و پسران تا سن ۱۱ سالگي يكسان است. اما در اين سن دختران به جهشي ناگهاني دست مي يابند (جهش نموي نوجواني) و از لحاظ هر دو بعد از پسرها جلو مي افتند و اين برتري خود را تقريباً تا دو سال حفظ مي كنند. در اين هنگام پسران از دختران پيشي مي جويند و تا آخر عمر اين برتري را حفظ مي كنند. در جهش نموي نوجواني كه با افزايش سريع قد و وزن همراه بوده و با بلوغ جنسي همراه است. تفاوت هاي آشكاري ميان كودكان از لحاظ شدت، مدت و سن شروع وجود دارد، حتي در ميان كودكاني كه كاملاً سالم هستند، چنين تفاوتي ديده مي شود و اين حقيقتي است كه غالباً نوجوانان و والدينشان از آن آگاهي ندارند و بي دليل نگران اين مسأله مي شوند.(۲)
بسياري از والدين كه با نگراني شاهد بالا رفتن قيمت مواد غذايي هستند، احساس مي كنند نوجوانانشان به خصوص پسرها همه آنچه را در خانه هست، مي خورند. در حقيقت نيازهاي غذايي جوانان درسال هاي رشد سريع و به طور چشمگيري افزايش مي يابد، هرچند كه اين نيازها از فردي به فرد ديگر فرق مي كند و بستگي به عوامل مثل جثه و ميزان فعاليت دارد.در پسران و دختران، تغيير در قد و وزن با تغيير در تناسب بدن همراه است. ابتدا، سر و پنجه هاي دست و پا به اندازه بزرگسالان مي رسد. دست و پا سريع تر از تنه رشد مي كند و تنه بعد از همه اينها كامل مي شود. به گفته پزشكان: شلوار پسرها (دست كم از لحاظ قد) يك سال پيش از كت آنها برايشان كوچك مي شود. اين تفاوت ها در سرعت رشد اعضاي مختلف بدن تا حدود زيادي سبب مي شود كه در باره خود به طور موقت احساس ناخوشايندي داشته باشند، به خصوص آنهايي كه رشدشان سريع است. در دوران كوتاهي، بعضي از نوجوانان احتمالاً احساس مي كنند كه دست و پايشان بيش از حد بزرگ است و يا ممكن است احساس كنند كه قسمت اعظم بدنشان از پا تشكيل شده است. البته، اظهار نظرهايي كه بزرگسالان از روي نقص دانسته هاي خود مي كنند، ممكن است اين احساس ناخوشايند را در آنان تقويت كند.
رشد عقلي نوجوانان
در دوره رشد نوجواني، توانايي هاي شناختي نوجوانان، هم از نظر كمي و هم كيفي تغيير مي كنند. از لحاظ كمي، نوجوانان تكاليف ذهني را در مقايسه با سال هاي كودكي سريع تر،  راحت تر و با كارايي بيشتري انجام مي دهند. از لحاظ كيفي نيز تغييرات مهمي در تشريح و استدلال درباره مسايل به كار مي رود.
در اين دوره علاوه بر رشد «تفكر عملياتي صوري» نوجوانان در مقايسه با كودكان، از تمايز بيشتري در ادراك صرف به مفهوم انباشتن در حافظه برخوردار بوده و زمينه ايجاد تفكر انتزاعي يا استدلالي در آنان فراهم مي آيد.
يكي از مهم ترين خصوصيات تفكر عملياتي صوري، توانايي در ايجاد فرضيه هايي است كه از وقايع ملموس و عيني جدا است. نوجوان بر خلاف كودكي كه با زمان حال سروكار دارد، نه تنها به وضعيت موجود امور توجه دارد، بلكه مي تواند وضعيت احتمالي امور را نيز پيش بيني كند. ايجاد و رشد تفكر انتزاعي در دوران نوجواني، قابليت تفكر پيچيده در موضوعات درسي مثل رياضيات، علوم، نوشتن انشاء، استعاره در شعر و غيره را ايجاد مي كند. نوجوان به كمك و ياري استدلال و تفكر انتزاعي كشف مي كند، مادري كه پيش از اين در چشم او آرماني بود، موجودي است زميني و نيز مي تواند در ارزش هاي پدر يا مادر شك كرده، آنها را با ارزش هاي پدر و مادرهاي ديگر كه نوجوانان را بيشتر درك مي كنند يا به اندازه پدر و مادر خودش محافظه كار نيستند، مقايسه و حتي آنها را متهم كند كه بين ارزش هايي كه دم از آنها مي زنند با رفتارشان ناهمخواني وجود دارد. «آگاهي نوجوان از تفاوت بين موجود و ممكن به سركش شدن او كمك مي كند».
جنبه هاي شناختي، رفتاري، اجتماعي و كسب هويت در نوجوان
از آنجا كه نوجوانان در باره خود زياد فكر مي كنند، در اين تصورند كه ديگران هم با موشكافي عيب جويانه احساسات، خصوصيات شخصيتي، رفتار و ظاهر آنان را زيرنظر دارند و به همين خاطر بيشتر به خودشان مشغول مي شوند. پسر نوجواني كه جلوي آينه مي ايستد و عضله مي گيرد و خودش را تحسين مي كند و دختراني كه ساعت ها موي خود را جلوي آينه درست مي كنند در اين فكرند كه چگونه تحسين ديگران را برانگيزند و البته وقتي كه اين نوجوانان با هم روبه رو مي شوند،  بيشتر به خود مشغولند تا نگاه كردن به ديگران.
نوجوان با دوري از عينيات با استدلال و تمركز و با امتحان كردن حدسيات خود در پي پاسخ به اين سؤال كه كيست؟ اين كسي كه فكر مي كند، عقيده اي پيدا مي كند و آن را ابراز مي كند. او چيست؟ اين مركزي كه عقايدش در آنجا شكل مي گيرد، كجاست؟ حدسياتش در كجا فرمول بندي مي شود؟ پاسخ به اين سؤالات به همراه گرايش به كسب استقلال كه يكي از ضروريات اجتماعي شدن و در نهايت كسب هويت است، ذهن نوجوان را به خود مشغول كرده است.
تمايل به وابستگي از سويي و گرايش به استقلال از والدين از سويي ديگر، منجر به ايجاد تعارض در دوره نوجواني است. در خانواده هايي كه والدين قاطع و اطمينان بخش دارند و براي خود مختاري و رفتار منضبط به يكسان ارزش قايلند، به نوجوان توضيح مي دهند كه چرا از او انتظاراتي دارند و يا او را از كارهايي منع مي كنند و با اين كار احساس استقلال را در او پرورش مي دهند. نوجواناني كه والدين خودكامه و مستبد دارند و صرفاً به فرزندان مي گويند كه چه بايد بكنند و نيز فرزندان والدين سهل گير، بي بندوبار، مساوات طلب و يا والدين بي اعتنا كه غيرمسئول و بي توجه هستند، به مشكلات بسياري دچار مي شوند.
از آنجا كه پيوند نوجوانان با والدينشان به تدريج ضعيف تر مي شود، همسالان و دوستان در رشد رواني آنان نقش حساسي را ايفا مي نمايند. همسالان امكاناتي براي يادگيري مهارت هاي اجتماعي، كنترل رفتار و در ميان گذاشتن مشكلات و احساسات مشابه فراهم مي كنند، پذيرفته شدن از سوي همسالان و داشتن چند دوست نزديك در زندگي نوجوان اهميت بسياري دارد و برخلاف عقيده رايج، همسالان ارزش هاي اساسي والدين را تقويت مي كنند و با آن مخالف نيستند، هرچند كه ممكن است از لحاظ سليقه يا آداب و رسوم، اختلافاتي داشته باشند.
هوش، شكل ظاهري، مهارت هاي فني، هنري و اجتماعي، موقعيت اجتماعي و وجود استعدادهاي خاص در فرد از ويژگي هايي است كه در جذب دوستان و همسالان بسيار مؤثر است. روابط ضعيف با همسالان در دوران كودكي و نوجواني، پيشگويي ناسازگاري هاي عاطفي دوران بزرگسالي، بزهكاري، اختلافات در سازگاري جنسي و ساير رفتارهاي ناسازگارانه است و از طرفي نوجواناني كه مي توانند نقش هاي اجتماعي و فردي متنوعي را ايفا كنند از لحاظ اجتماعي و عاطفي براي زندگي آتي و ازدواج مهياترند.

پي نوشت ها:
1- Adolescent growth spurt
۲- برخي نوجوانان حتي در سنين بالاتر از ۱۴ سالگي وقتي هنگام ارزيابي بدني خود را كوتاه تر از ديگران مي بينند و يا اين كه علايم ثانوي بلوغ جنسي شامل: رشد مو بر اندام هاي تناسلي، تن صدا، رويش سبيل و... را در خود نمي بينند، دچار درونگرايي، ديد منفي نسبت به خود، ناراحتي و افسردگي شده و در نتيجه روابط اجتماعي شان محدود مي شوند.

آشنايي با همايش ها و سمينارها

سومين همايش نورولوژي (اعصاب)
۱- تاريخ برگزاري: ۲۰۰۴/۱۹-۱۷ مي/ برابر: ۲۹-۲۷ ارديبهشت ۱۳۸۳
۲- محل برگزاري: ايران- تهران
۳- موضوع همايش: بيماريها/ بررسي علت هاي آسيبهاي عصبي/ جراحي پلاستيك و سازه هاي جديد مورد استفاده در سيستم هاي عصبي آسيب ديده و شناسايي و نحوه عملكرد گيرنده ها و كانالهاي يوني انتقال دهنده پيامهاي عصبي.
همايش دندانپزشكي در كنتاكي
۱- تاريخ برگزاري: ۴-۱ آوريل ۲۰۰۴
۲- محل برگزاري: آمريكا/ ايالت KY / شهر: لوئيس ويل
۳- تلفن: ۵۰۲۴۵۹۵۳۷۳ دورنگار (فكس): ۵۰۲۴۵۸۵۹۱۵
همايش ساليانه انجمن آسيب شناسي و يافته هاي جديد آسيب شناسي آمريكا
۱- تاريخ برگزاري: ۲۱-۱۷ آوريل ۲۰۰۴
۲- محل برگزاري: آمريكا/ ايالت DC / واشنگتن
۳- مسئولين برگزاركننده: انجمن آسيب شناسان آمريكا
۴- تلفن: ۳۰۱۵۳۰۷۱۳۰ / دورنگار(فكس): ۳۰۱۵۷۱۱۸۷۹
۵- پست الكترونيكي asip@pathol.faseb.org
همايش ساليانه «سرطان شناسي» و مراقبتهاي ويژه بيماران مبتلا به سرطان
۱- تاريخ برگزاري: ۲۹ آوريل تا ۲ مي ۲۰۰۴
۲- محل برگزاري: آمريكا/ ايالت CA/ آنهاهيم
۳- مسئولين برگزاري: انجمن بين المللي سرطان شناسي آمريكا
۴- تلفن: ۴۱۲۸۵۹۶۱۰۰ / دورنگار(فكس): ۴۱۲۸۵۹۶۱۶۵
۵- پست الكترونيكي Cusfomer.Service@ons.org
همايش بين المللي بيهوشي (متخصصين بيهوشي)
۱- تاريخ برگزاري: ۲۳ تا ۱۸ آوريل ۲۰۰۴
۲- محل برگزاري: فرانسه/ پاريس
۳- مسئولين برگزاركننده: انجمن بين المللي بيهوشي پاريس (WCA 2004 paris)
۴- تلفن ۱۴۴۶۴۱۵۱۵ (۰)۳۳/ دورنگار (فكس) ۱۴۴۶۴۱۵۱۶ (۰)۳۳
۵- پست الكترونيكي
Wca 2004@colloquium.fr
تنظيم: مهتاب صفرزاده خسروشاهي

بازارفرهنگ
002298.jpg

پل فيروزه (فصلنامه اي در زمينه گفت وگوي تمدن ها)
سال سوم/ شماره نهم، پاييز ۱۳۸۲/ صاحب امتياز: دفتر پژوهش هاي فرهنگي/ مدير مسئول: محمد حسن خوشنويس/ سردبير ميهمان: ثريا قزل اياغ/ ۲۵۰۰ تومان.
اين شماره «پل فيروزه» ويژه بازي ها است. خانم قزل اياغ در يادداشت سردبير ميهمان آورده است: بازي ها و سرگرمي هاي بومي و سنتي يكي از ستون هاي استوار فرهنگ مردم به شمار مي آيد و خود برخاسته از اراده و خرد جمعي است، طرح قابليت هاي نهان مانده اين بخش از فرهنگ مردم، انگيزه شكل گيري اين ويژه نامه  است با آغاز خوش بينانه كه،  «عشق آسان نمود اول ولي افتاد مشكل ها.» برخي كاركردهاي اجتماعي بازي سنتي/ ريشه ها و بنيادهاي تاريخي بازي سنتي ايران/ فولكلور كودكان، ذهن كودكان/ بازي هاي سنتي و قومي جهان در چالش با روند جهاني شدن/ اهميت فرهنگي اسباب بازي ها و بازي ها/ بازي ها، ورزش ها و سرگرمي ها، مطالبي است كه در بخش مقاله آمده است. همچنين در بخش پژوهش مي خوانيم: يك نگاه، يك تجربه: شيء خانه، مكاني براي بازي هاي كودكان/ بازي هاي كودكان ايراني و مفاهيم ناشي از آن/ تعليم و تربيت كودكان و شركت آنها در بازي/ بازي هاي آئيني در كاشمر/ افسون كلام، موسيقي و حركت/ خاطره ها: بازي بزرگان. در بخش گزارش نيز به مطالبي همچون: بازي و اسباب بازي هاي سنتي يونان/ بازي هاي اينوئيت ها/ اسباب بازي هاي محلي(بومي) ژاپن/ موزه دوران كودكي بتنال  گرين و موزه تولي تولي در ايتاليا پرداخته شده است. كتاب شناسي بازي هاي سنتي واپسين بخش فصلنامه است.
مجموعه بازي هاي كودكان و نوجوانان
گردآوري و تأليف: مهندس هادي پزشپور/ ناشر: آشيانه كتاب/ چاپ اول، ۱۳۸۲/ ۳۰۸ صفحه/ وزيري/ ۲۵۰۰ تومان.
بازي، بهترين و مؤثرترين وسيله براي پرورش استعدادهاي كودكان و نوجوانان در دوران كودكي است. بازي كردن براي كودكان مفيد است و آنها را سرگرم و حتي خستگي روزانه آنها را برطرف مي كند. والدين هم لازم است سرگرم باشند تا خستگي روزانه آنها برطرف شود، پس با كودكانتان بازي كنيد و مانند آنها كودكانه بازي كنيد تا كم كم كودك ميل به بازي با ساير كودكان هم سن خود را پيدا كند و اين زمان است كه روح اجتماعي بودن در او بيدار مي شود.
پزشپور با بهره گيري از برخي كتابهاي مرجع (داخلي و خارجي) مجموعه خوبي از بازي هاي دوره پيش دبستاني تا راهنمايي را گردآوري و عرضه كرده است.

|  اقتصاد  |   انديشه  |   سياست  |   علم  |   فرهنگ   |   ورزش  |
|  هنر  |

|   صفحه اول   |   آرشيو   |   بازگشت   |