حاصل تلاش حدود ۲۰۰ نفر از متخصصان و مديران فعال در حوزه زيست فناوري طي دو سال كار مستمر، شانزدهم ارديبهشت ماه گذشته در جلسه هيأت دولت تحت نام «سند ملي زيست فناوري» به تصويب رسيد. استراتژي ملي زيست فناوري در مركز ملي تحقيقات مهندسي ژنتيك و تكنولوژي زيست تهيه و تدوين شد.
زيست فناوري، مهم ترين فناوري قرن بيست و يكم، به باور رايج در دنياي امروز بوده و يكي از هفت كليدي است كه سرنوشت اقتصادي- اجتماعي جوامع را در چند دهه آينده رقم مي زند.
هر چند در ايران استفاده از زيست فناوري سنتي در انستيتو پاستور ايران و مؤسسه تحقيقات واكسن و سرم سازي رازي داراي سابقه اي نزديك به يك قرن است ولي سابقه توجه جدي به زيست فناوري نوين با تأسيس پژوهشكده زيست فناوري سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي و مركز ملي تحقيقات مهندسي ژنتيك و تكنولوژي زيستي به دهه ۱۳۶۰ برمي گردد.
در حال حاضر بيش از ۱۴۰۰ نفر محقق در زمينه هاي مرتبط با زيست فناوري در ايران مشغول به كار هستند، كه بسيار كمتر از ظرفيت  مورد نياز اين فناوري در كشور است.
تاكنون بيش از ۶۰۰ طرح پژوهشي در زمينه زيست فناوري در گرايش هاي مختلف كشاورزي، علوم پايه، پزشكي، صنعت و محيط زيست انجام شده است، اما به دليل ناچيز بودن اعتبارات تخصيصي، نتايج حاصل از تحقيقات داخلي به بازار وارد نشده است.
در حالي كه به اعتقاد تمامي صاحبنظران و دانشمندان كاربردهاي فراوان زيست فناوري آن را به عنوان برجسته ترين نشانه پيشرفت بشر در قرن حاضر مطرح كرده است، وضعيت اين رشته هنوز در كشور ما نابسامان و نامطلوب است.
فقدان راهبرد و اولويت بندي مشخص براي زيست فناوري كشور، ضعف ارتباطات لازم بين سازمانها و مراكز تحقيقاتي دانشگاهي و مراكز علمي كشور و ساير نهادها، كمبود امكانات تحقيقاتي با وجود گستردگي و غناي ذخاير ژنتيكي، گونه هاي مختلف گياهي و جانوري در نقاط مختلف كشور، قديمي و نارس بودن قوانين و ساز و كارهاي لازم براي بيشتر اختراعات و اكتشافات و مالكيت فكري و عدم حمايت از محققان را شايد بتوان از جمله عوامل اين اوضاع نامطلوب عنوان داشت.
دكتر رضا منصوري استاد دانشگاه و معاون پژوهش وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در زمينه ضرورت هاي تدوين سند ملي زيست فناوري مي گويد: «خيلي روشن است. زيست  فناوري از زمينه هاي بسيار رو به رشد پژوهشي در دنياست و هيچ بخشي از زندگي روزمره در دنيا بري از تحولات اين رشته نيست. مواد غذايي، داروهاي مختلف و.... جنبه هاي مختلف زندگي امروز بشر متأثر از زيست  فناوري است و لازم بود ما هم براي رشد لازم در اين بخش، سند و استراتژي ملي خود را تدوين كنيم كه كار تدوين اين سند از حدود دو سال پيش آغاز شد و سپس در هيأت دولت به تصويب رسيد.»
به طور كلي هر گونه فعاليت هوشمندانه بشر در خلق، بهبود و توليد محصولات گوناگون با استفاده از موجودات زنده مخصوصاً از طريق دست ورزي ژنتيكي آنها، در سطح مولكولي در حيطه زيست فناوري قرار مي گيرد.
افزايش جمعيت و نياز به تأمين مواد غذايي در سراسر دنيا، زيست فناوري كشاورزي را مورد توجه خاص قرار داده است. گياهان زراعي ترنس ژنيك پرمحصول و مقاوم گوناگوني مانند ذرت، برنج، سويا، گوجه فرنگي و... توليد شده و روش هاي نوين زيست  فناوري در افزايش توليد شير و گوشت دام مؤثر واقع شده اند.
تأمين سلامت و بهداشت جمعيت بيش از شش ميلياردي ساكنان كره زمين از طريق داروهاي نو تركيب و واكسن ها، ايستايي به روش هاي كم هزينه درمان بيماري ها، يافتن درمان بيماريهاي صعب العلاج و تشخيص سريع تر و مؤثرتر بيماري هاي گوناگون از جمله بيماريهاي ژنتيكي، از قابليت هاي زيست فناوري پزشكي است.
كاربرد زيست فناوري در صنعت كه منجر به توليد محصولات گوناگون با صرف هزينه و انرژي كمتر، ضايعات اندك و كمترين اثر مخرب بر محيط زيست مي شود، موجب آن شده كه اين فناوري به يكي از پاك ترين و در عين حال سودآورترين بخش هاي صنعت شهرت يابد.
و كلام آخر اين كه رويكرد جديد به محيط زيست و مفهوم توسعه پايدار در قرن حاضر، در نظر گرفتن آن به عنوان يك بخش مهم از سرمايه ملي كشورها از مهم ترين دغدغه هاي بشر در قرن حاضر است.
تدوين سند ملي
سند ملي زيست فناوري با تدوين آرمانهاي ملي در به كار گيري زيست فناوري اهداف كلان خود را شامل سه دسته اهداف كوتاه مدت، ميان مدت و بلند مدت تعريف كرده است.در اين سند، ارتقاي سطح علمي و دانش فني زيست فناوري كشور و كسب سهم علمي شايسته در عرصه جهاني، ارتقاي سهم شايسته زيست فناوري در توسعه بخش كشاورزي، محيط زيست، بهداشت و درمان و صنعت، كسب مقام پيشتازي در زيست فناوري منطقه، بهبود كمي و كيفي محصولات كشاورزي، به كارگيري اصول اخلاق اسلامي و رعايت حقوق پذيرفته شده بين المللي در توسعه زيست فناوري و توجه به ايمني زيستي در كليه مراحل تحقيق، توليد و عرضه محصولات مرتبط با آن و همكاري با جامعه جهاني براي توسعه زيست فناوري، آرمانهاي ملي به كارگيري زيست فناوري ذكر شده اند.

درمان زخم ها و مسيرهاي ژنتيكي
دانشمندان كشف كردند كه هر مرحله از درمان زخم ها توسط مسيرهاي متفاوت ژنتيكي و تبادل پيام بين سلول هاي آسيب ديده كنترل مي شود. در يك مطالعه كه در نشريه پژوهشي PLOS منتشر شده است، دانشمندان دانشگاه استنفورد كشف كرده اند كه ژن هاي بخصوص در درمان زخم ها در سطح سلولي با فعال كردن مسيرهاي انتقال پيام سلولي نقش بسيار مهمي بازي مي كنند.دانشمندان براي اينكه نقش ژن هاي متفاوت را بيابند لارو مگس سركه را با يك سوزن بسيار ظريفي مجروح كردند به طوري كه يك زخم غيركشنده در سطح اپي درم لارو بوجود بيايد، سپس لخته شدن منظم خون، بوجود آمدن دلمه بر روي زخم و پخش شدن سلول هاي اپي درمي جديد كه درمان را موجب مي شود مشاهده كردند.
سپس متوجه شدند كه مگس ها در صورت فقدان مسيرهاي انتقال پيام سلولي بخصوص فعاليت عادي در مراحل اوليه درمان از خود نشان مي دهند، اما پخش شدن سلول هاي اپي درم بر سطح زخم ها كاملاً از بين مي رود يا به صورت ضعيفي انجام مي شود.
دانشمندان براي اينكه به يافته هاي بيشتري نايل آيند، مگس ها را از لحاظ ژنتيكي مورد دستكاري قرار دادند و مگس هاي جهش يافته اي ايجاد كردند كه فاقد يك ژن بخصوص بود (ژني كه در توليد سلول خوني بخصوصي مورد نياز است) اين مگس هاي جهش يافته در مراحل اوليه زخمي شدن توليد دلمه نمي كردند.
يونايتدپرس
ترجمه: ياشار محمدزاده صديق

* در ايالات متحده در حدود ۲۸ ميليون نفر داراي درجاتي از كم شنوايي هستند. از اين تعداد، ۸۰% كم شنوايي برگشت ناپذير دارند.
* ۶/۴ درصد از افراد ۱۸ تا ۴۴ سال دچار كم شنوايي اند.
* ۱۴ درصد از افراد در سنين بين ۴۵ تا ۶۴ سال كم شنوايي دارند.
* ۵۴ درصد از افراد بالاي ۶۵ سال دچار كم شنوايي اند.
* ۲۳ درصد از افراد بين سنين ۶۵ تا ۷۴ سال كم شنوايي دارند.
*۳۱ درصد از افراد بالاي ۷۵ سال كم شنوا هستند.
* كم شنوايي سومين اختلال مزمن شايع در افراد سالخورده است.
منبع: www.ASHA.org
ترجمه: گيتا موللي

ترجمه: ياشار محمدزاده
كشف سازوكار دفاعي سلول ها
يك مكانيسم دفاع سلولي جديدي توسط دانشمندان زيست شناسي كشف شد. اين سازوكار به سلول ها اجازه مي دهد تا با دسته اي از سموم مبارزه كنند. اين كشف در نشريه پژوهشي PNAS منتشر شده است. با اين كشف مسير درمان بيشتر بيماري هاي باكتريايي نظير ذات الريه، گلودرد استرپي، مخملك، تب روماتوئيد و توكسيك توك سندرم هموارتر مي گردد.
به گفته سرپرست اين تيم تحقيقاتي آقاي دكتر آرويان، «اكنون براي ما روشن است كه سلول ها چگونه از خود دفاع مي كنند و به توليد عوامل دارويي جهت بهبود اين سيستم هاي دفاعي در يك فرد عليه باكتري هاي بيماري زا كه اين سموم را توليد مي كنند، مي انديشيم.»
وي افزود: «شما نمي توانيد با چيزي كه نمي شناسيد، مبارزه كنيد، اما اكنون ما شروع به درك مباني بسيار پايه اي از چگونگي عملكرد عوامل حدت و عوامل بيماري زا كرده ايم. به علاوه ما به ابزاري كه به فهم جزئيات كمك مي كند، مسلح هستيم.»
ويتامين ب-۳ عليه آلزايمر
يناسين موجود در رژيم غذايي افراد (ويتامين ب- ۳) احتمالاً عليه بيماري آلزايمر نقش پيشگيرنده دارد. در يك مطالعه منتشر شده توسط نشريه پژوهشي نورولوژي، محققان ۴۰۰۰ فرد بالاي ۶۵ سال را كه به آلزايمر مبتلا نشده بودند، مورد مطالعه قرار دادند.
از شركت كنندگان در مطالعه سؤالاتي پيرامون ميزان پتانسيلي كه به صورت غذا (در گوشت بي چربي، ماهي، خشكبار و محصولات لبني) مصرف مي كردند شد. پس از گذشت سه سال محققان نمونه هاي اتفاقي از ۸۱۵ نفر را مورد بررسي قرار دادند و ۱۳۱ مورد را مبتلا به آلزايمر تشخيص دادند. نتايج حاصل از مطالعه حاكي از آن بود كه افرادي كه حداقل ميزان يناسين را مصرف نموده اند (به طور ميانگين ۶/۱۲ ميلي گرم در روز) با احتمال بيشتر از ۸۰ درصد نسبت به كساني كه بيشترين مقدار را (۴/۲۲ ميلي گرم در روز) مصرف كرده اند، مبتلا به آلزايمر تشخيص داده شده اند.
جهش ژنتيكي، عامل ديابت
دانشمندان آمريكايي يك جهش ژنتيكي را عامل اصلي ديابت نوع يك دانستند. ژن تازه كشف شده SUMO-۴ دسته اي از فعاليتهاي مولكولي را تنظيم مي كند كه نهايتاً منجر به كنترل، توليد و ترشح سايتوكاينها مي شود. (سايتوكاينها پروتئين هايي هستند كه شدت و ميزان پاسخ هاي ايمني را كنترل مي كنند.) با مطالعه توارث ژنها از والدين به فرزندان در بين ۱۰۰۰ فرد ديابتي دانشمندان نسخه جهش يافته اي از ژن مذكور را يافتند كه خطر بروز ديابت نوع يك را افزايش مي داد؛سپس كشف كردند كه وقتي ژن جهش يافته با يك عامل محيطي تحريك كننده مثل عفونت باكتريايي با ويروس مواجه مي شود، از فعاليت كنترل شده معمولش در سيستم ايمني خارج مي شود و شروع به ايجاد پاسخ هاي خودايمن مي نمايد كه متعاقباً منجر به حمله سيستم ايمني به بافتهاي خودي مي شود.
براساس يافته هاي موجود، محققان به دنبال ژنهايي هستند كه در ديگر بيماري هاي خودايمن مثل لوپوس، بيماري تيروئيد و موليتپل اسكلروزيز فعالند.
سرطان روده افزايش مي يابد
ميزان سرطان روده بزرگ در ميان مردان و زنان آمريكايي در حال افزايش است. پزشكان استفاده از تنباكو و محصولات تنباكو و روابط جنسي نامشروع را يكي از علل آن دانسته اند.
پژوهشگران دريافتند كه ميزان اين سرطان در ميان مردان ۱۶۰ درصد و در ميان زنان ۷۸ درصد در طول ۳۰ سال گذشته افزايش يافته است. در مطالعه انجام شده بيماران از لحاظ وجود پاپيلوهاويروس (HPV) كه يك ويروس شناخته شده در ايجاد سرطان هاي تناسلي و مقعدي مي باشد تحت بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه حدود ۹۰ درصد از تومورهاي آزمايش شده عليه ويروس مثبت مي باشند.
دانشمندان اعلام كردند كه همانطور كه مصرف تنباكو يكي از عوامل مهم در ايجاد و پيشرفت سرطان ها مي باشد، يكي از بهترين راه ها در جلوگيري از پيشرفت سرطان ها و نيز سرطان روده قطع مصرف محصولات تنباكو مي باشد. در ميان افرادي كه دچار اين نوع تومورها شده اند مصرف سيگار يك افزايش چهار برابري در پيشرفت اين نوع تومورها بوجود مي آورد.