بهرام هوشيار يوسفي 
DZO، شركتي است متشكل از پنج آرشيتكت جوان، كه در نيويورك، فرانسه و اسپانيا درس خوانده و كار كرده اند. آرناد دسكومبس(Arnaud Descombes) ، النا فرناندز(zElena Fernande) ، آنتوان رگنتالت(Antoine Regnault) ، ديويد سرِرو(David Serero) و استر اسپربرDZO .(Esther Sperber) در سال ۲۰۰۲ جايزه معمار جوان را از ليگ معماري دريافت كرد و در آلبوم جديد معماران جوان وزارت فرهنگ فرانسه نيز ثبت شدDZO . برنده جايزه اول براي سازه موقت المپيك آتن ۲۰۰۴بوده، تجارب طراحي پروژه هاي مسكوني، تجاري، نمايشگاهي و موزه را نيز در سوابق كاري خويش دارد.
فعاليتهاي اين گروه علي الخصوص با توجه به ديدگاه هايشان در مورد معماري مجازي، استفاده از رايانه در طراحي، و بديع بودن انديشه هايشان و ... ، باعث شده در مدتي كوتاه به شهرتي جهاني دست يابند.
با قبول پيشنهاد من از جانب ديويد سررو از مديران و سخنگوي شركت مبني بر مصاحبه آن لاين (با استفاده از چت و اي ميل)، فرصتي دست داد كه با وي به نمايندگي از شركتشان به گفتگو بنشينيم.
ذيلا ترجمه فارسي اين گفت وگو آورده شده....
لطفا اجازه بدهيد خوانندگان ما كمي بيشتر با شما و شركتتان آشنا شوند، مخصوصا روش كار تيمي، چگونگي مديريت پروسه طراحي، سوابق حرفه اي تان و ...؟
ديويد سررو: دفترDZO در سال ۱۹۹۸ در اصل در پاريس و نيويورك توسطArnaud Descombes ،Antoine Regnault وDavid Serero همگي فارغ التحصيل از مدرسه معماري پاريس ( Ecole dشArchitecture Paris - Villemin) تاسيس شد. بعدها معمار اسپانياييzElena Fernande فارغ التحصيل از مدرسه تكنيك مادريد(Escuela Tecnica Superior de Madrid) نيز به ما پيوست. در سال ۱۹۹۹، قسمتي از گروه براي ادامه تحصيل در مقطع فوق ليسانس در دانشگاه كلمبيا به ايالات متحده نقل مكان كردند.
آنچه بين پاريس و نيويورك اتفاق مي افتاد ابتدا چالش روي يك تفكر به طور همزمان و بعد ايجاد يك گفتمان بين دو دفتر بود. هر قسمت از تيم سعي در بازپردازش نقطه نظر قسمت ديگر گروه دارد. ساختار شركت به طور كامل اين امر را توصيف مي كند كه حوزه وسيعي از پروژه ها و علايق با اهداف رقابتي در زمينه طراحي قابل بيان است.
طرح هاي DZO تاكنون جوايز متعددي را به خود اختصاص داده است: سازه موقت در آتن (جايزه اول)، مركز خريد ۲۰۰۱ Auchan(پروژه مورد تقدير)، مسابقه بين المللي موزه مجازي (پروژه مورد تقدير)، Place of Architecture/Threshold (جايزه دوم)، مسابقه EDF (جايزه اول) و تا به حال در تعدادي نمايشگاه نيز شركت كرده ايمArt of the Accident : رتردام ۱۹۹۸، ۳Transarchitecture در فرانسه و آلمان ۱۹۹۸ و اخيرا درPavilion de lشArsenal در پاريس ۲۰۰۱، وArchitectural League در نيويورك .۲۰۰۲ در سال۱۰۰۲ DZO موفق به دريافت جايزهNouveaux Albums des Jeunes Architectes در فرانسه شد و نيز جايزه فروم معماران جوان در نيويورك. در سال۲۰۰۲ DZO براي ارايه كارهايش در پاويون فرانسه در دو سالانه هشتم معماري ونيز برگزيده شد.
در سايت اينترنتي دفتر ماero.comzwww.degre در كنار تجارب گرافيكي پروژه هاي معماري براي مشاهده عموم قرار داده شده است. سايت ما اخيرا برنده جايزه معماري در فستيوال معماري و رسانه در گراتز اتريش شد.
تعريف شما و دفترتان از معماري چيست؟ معماري هنر است يا علم؟ يا هيچكدامشان؟ چرا معماري را انتخاب كرديد و آيا شخص خاصي در تاريخ معماري وجود دارد كه نظر شما را جلب كرده باشد؟
موضوع اصلي در پروژه هايDZO در اصل تلاقي تكنولوژي ديجيتال در طراحي معماري، از نظر فيزيكي و مجازي است. فن آوري اطلاعات نه فقط كُدها و فرم هاي جديد را توليد مي   كند بلكه در عين حال حد واسط واقع مي   شود بين فواصل موجود مابين اطلاعات تجريدي و سيستم هاي عملياتي سازماندهي. علاوه بر فن آوري هاي نو ما در حال جست و جو و چالش در زمينه امكان سنجي هوش انتقالي براي خلق نوع جديدي از سيلان بين ايده و تكنيك هستيمDZO . نه تنها براي ايده هاي مجازي به عنوان يك عنصر عمده در معماري اهميت قائل است بلكه به عنوان مفهومي براي كميت يابي در اين چارچوب به صورتي استدلالي بهره مي گيرد.
فعاليت فراتر از مرزهاي رايج، ما را براي تعريف ايدهBlurring به عنوان يك استراتژي كارا جهت آميزش مفاهيم به جاي فقدان ادراك در پروژه ۶ Europan توپوگرافي محلي وارد پروسه تركيب زمين موجود و سيستم پلانينگ با انحنابخشي از درون به برون شد. مركز خريد اوشان در همين پروسه تركيب، فعاليت خريد بين منظر ايتاليايي و سيستم سيركولاسيون با سرعت بالا را درهم مي آميزد.
... دغدغه اصلي شما در زمينه معماري موقت چيست؟ چه چيز معماري را مانا يا موقت مي كند؟ منظورم معناي غيرمادي آن است. آيا اين امكان پذير است كه معماري زمان را، به دام انداخته و كنترل كند؟
معماري هرگز - به مفهوم واقعي كلمه - مانا نيست، آنچه ماناست مفاهيم و ايده ها هستند. زمان بعدي از فضاست. معماري بدون مفهوم زمان وجود ندارد، چون تجربه اي همزاد و همراه با زمان است.
خب، به نظرتان چه چيزي كارهاي شما را از نقطه نظر خودتان شاخص كرده است؟ آيا اين كد (طراحي به كمك رايانه) يا شباهت هاي موجود به معماري سايبر و ديجيتال؟ در اصل خيلي علاقه مندم بدانم در طرح هاي شما با يك نگاه كلي چه چيز صفحات را به تعليق وامي دارد؟
با وجودي كه كارهاي ما اغلب از تكنيك هاي طراحي ديجيتال جديد الهام مي  گيرد، ما هرگز كنترل معماري و مفاهيم آن را از دست نمي  دهيم. ما در اصل به روندSelf-generative اعتقادي نداريم، مگر در پروسه طراحي ديجيتال. موفقيت پروژه هاي ما وام دار طراحي با لحاظ كردن شديد بافت اجتماعي و فرهنگي است.
رايانه معمار را همراهي مي كند يا معمار بر حسب تمايلات خود آن را مورد استفاده قرار مي دهد؟
رايانه اولا و در اصل يك ابزار طراحي و ارايه است. معماران و طراحان مي  بايست نحوه استفاده و كنترل آنها را بياموزند. امروزه فعاليت هاي جالبي با هدف تجميع روند طراحي با فابريكاسيون و توليد معماري در حال انجام است. معماران ديگر نيازي به بسنده كردن به تكنيك هاي سنتي ترسيمي براي خلق معماري، ندارند.
جايگاه واقعيت مجازي براي شما چيست؟ فكر نمي كنيد پروژه هاي شما هنوز در عرصه واقعيت مجازي در سطح قرار گرفته اند؟ من فكر مي كنم آنها غير واقعي اند اما واقعيت مجازي بايد واقعي باشد.
پروژه هاي ما با هدف واقعي شدن طراحي شده اند و ما اميدواريم آنها مجازي باقي نمانند. واقعيت مجازي به ما براي درك واقعيت كمك مي كند حتي وقتي واقعيت به واقعيت مجازي تغيير ماهيت دهد. من فكر نمي كنم كه واقعيت مجازي لزومي به هدفمندي در راستاي واقعيت داشته باشد. آن در اصل واقعيت مجازي بايد محيط و محتواي جديدي بشود، چيزي جديد كه قابليت بازسازي در دنياي واقعي را ندارد؛ همانطوري كه سينما با ساختار روايي فضاهاي جديدي را خلق مي كند.
پس چطور عمل تفكيك بين واقعيت مجازي و واقعيت را انجام مي دهيد؟ آيا فكر مي  كنيد اين اينگونه كارها اقتصادي است؟
سرعت تجديد و نو به نو شدن. در واقعيت هميشه فريمي بين هر دو فريم وجود دارد، اما در واقعيت مجازي اين امر همواره اتفاق نمي افتد. در اصل طراحي واقعيت يا واقعيت مجازي به يك اندازه زحمت دارد؛ ساختن واقعيت مجازي ارزان تر تمام مي شود، و واقعيت هيچ وقت كسل كننده نيست.
مايلم بدانم عكس العمل شما در مقابل اينكه بفهميد قرار است فقط در يك دنياي مجازي زندگي كنيد، چيست؟ همسر مجازي و ...
خب، در آن صورت تمام زندگيم را مصروف خلق ابزاري براي واقعي كردن همه چيز خواهم كرد ...
و به عنوان آخرين كلام براي خوانندگان ايراني ما ...
از نظر من، يكي از مهمترين بناهايي كه تا به حال ساخته شده مسجد امام اصفهان است. اميدوارم به زودي بتوانم براي ديدن آن به ايران بيايم....
پينوشت: شماره۶ ماهنامه راه و ساختمان

بناي ويلايي الاهيه (سپهر) در ميان باغي واقع در شمال تهران قرار داشته و هم اكنون حدود يكصد سال از زمان ساخت آن مي گذرد. آنچه ما را بر آن داشت تا در مورد آن بنويسيم عمليات مرمتي انجام شده بر روي اين بنا در چند ساله اخير است كه نوعا آن را به نمونه اي قابل توجه در اين زمينه تبديل كرده است.
موضوع مرمت و احيا در بنا هايي كه به گذشته يك ملت تعلق دارند و در اصل محمل حافظه تاريخي در معماري ملي- هويتي هستند، همواره جولانگاه تبادل انديشه هاي فرهنگي و اجتماعي با لحاظ كردن مولفه زبان معماري تحت تاثير روح زمان بوده و هست. آنچه بيش از ديگر عوامل، مهم به نظر مي رسد تعين اين زبان در تعامل با نفس انتخاب در فرآيند حضور تفكرات سنت مدارانه با در نظر گيري تاثيرات ناشي از تغييرات در تعاريف كاربردي از فضايي است كه نهايتا مي بايستي خلق شود.
طراحان بنا آقايان فيروز فيروز و حميد ايماني راد هستند؛ فيروز فيروز ، فوق ليسانس معماري از دانشگاه پرات نيويورك داراي سوابق تدريس در همين دانشگاه و همكاري با معمار برجسته مصري » حسن فتحي » در قاهره است. وي داراي طرح هايي در نيويورك و برنده جايزه مجله معمار براي طرح مسجد جده در عربستان است. حميد ايماني راد، فوق ليسانس معماري از دانشگاه شهيد بهشتي ( ملي ) در سال ۱۳۵۵ بوده، سوابق همكاري با دفتر فيروز اهري در نيويورك و فعاليت در پروژه هاي داخلي ( حميد ايماني راد و همكاران ) در فعاليت هاي حرفه اي وي به چشم مي خورد.
ساختمان الاهيه، چهار گوش بوده و از نظر ظاهري داراي نماي آجري با قاب بندي هايي با اندود سفيد و پنجره هاي كركره اي هستند. بنا روي سكويي بنا شده كه در اتصال با زمين و خط آسمان به سنگ خاكستري منتهي مي شود. در كل وجود ايوان هاي ستوندار، پلكان هاي متقارن، سر در قوسي و متواضع زير زمين، سنتوري ورودي، كف سازي هاي زيبا و متناسب با بنا، رعايت تعادل در عين عدم رعايت كامل تقارن و ... همگي به نوعي ياد آور معماري عصر قاجار با نگاه رايج در آن دوره به معماري مغرب زمين و به بياني ديگر، با ديدي امروزي حائز انديشه هاي پست مدرن است.
اجراي فوق العاده دقيق و هنرمندانه جزئيات كه در جاي جاي بنا مثل كف سازي ها، ناودان ها و آبچكان ها، سنگ كاري ها، بست ها و يراق ها و ادوات فلزي و ... نمود يافته است،از ويژگي هاي بارز اين بنا است كه آن را به طرحي دل نشين، ساده، هماهنگ، و جذاب بدل كرده است.
در آخر بايد متذكر شد كه اگر طراحان اين بنا با اندكي توجه بيشتر به مباحث نظري و ايدئولوژيك پرسه مرمت و مقداري دخل و تصرف بيشتر در عناصر غير لازم و غير ماهوي بنا ( به عنوان نمونه تاج موجود در سنتوري كه عنصري زايد و در تضاد با كليت طرح به نظر مي رسد) از مرز يك نمونه خوب گذر كرده و چه بسا به نتيجه اي منحصر به فرد در نوع خود دست مي يافتند.
پي نوشت:
http://findex.htm/ad/irania.tv
۱۷Abadi, quarterly journal, No.

حنيف آقارضي 
فرآيند طراحي، مجموعه  مراحلي است كه يك معمار به صورت خودآگاه يا ناخودآگاه براي رسيدن به طرح و ايده خود طي مي  كند. در مورد روند اين فرآيند و انواع آن بحث هاي بسياري صورت گرفته است.
يكي از مواردي كه شايد در روند خلق يك اثر كمتر مورد بررسي قرار گرفته است شالوده و بنيان هاي فكري خالق اثر است. البته نمي  توان حد و مرز و قاعده و قانون مشخصي براي ذهن طراح در نظر گرفت و يا از وي خواست بر طبق ضوابط مشخصي به خلق اثر بپردازد ولي بنيان هاي فكري طراح از جمله مواردي است كه بر روي اثر وي تاثير غيرقابل انكاري دارد، هر چند خود وي مستقيما بدان توجه نكرده باشد. تعريف و تبيين آن اثر مستقيمي بر كار طراح خواهد گذاشت.
نگاه به معماري ايران در گذشته همواره با زياد و كم خواهي بسياري همراه بوده است. برخي درصدد نفي كامل آن برمي آيندو برخي كاملا در آن غرق مي  شوند و فرم هايي هميشه آشنا در كارشان ديده مي  شود. چنانچه ما نگاهي فراتر از خلق اثر نسبت به كار معماري داشته باشيم و آن را اثري ملي و فرهنگي بدانيم كه نشان دهنده نوع نگاه ايراني به مقوله معماري است، نمي  توان بي  تفاوت از كنار معماري گذشته ايراني گذشت.
اما نوع برخورد ما با اين معماري چگونه بايد باشد؟ معماري كه فرازو نشيب هاي بسياري را طي كرده و در زمان خود به پاسخي در خور شرايط موجود رسيده است. به نظر مي   رسد پرداختن به بنيان هاي فكري معمار سنتي ايراني- كه به طور خودآگاه يا ناخودآگاه در كار وي لحاظ شده است به جاي نگاه صرف به اثر وي ما را به پاسخي مناسب برساند.
فرهنگ و جهان بيني ديني- اجتماعي را مي  توان از بنيان هاي فكري معمار آن دوره دانست. حفظ حريم ها و عرصه بندي مناسب عمومي به خصوص به واسطه استفاده از عناصر معماري در مقياس محله و يك بنا از ويژگي هاي اين معماري است. چند مرحله اي بودن ورود به خانه و نيز استفاده از عناصر شهري مانند دربند يا ساباط كه چند همسايگي را تعريف كرده و فضايي نيمه خصوصي- عمومي به وجود مي  آورد نيز پاسخي است كه از درك درست شرايط اجتماعي فرهنگي و ديني حاصل مي  شود.
فرهنگ قناعت و صرفه جويي بر ساخت يك معماري اثرات مشخصي گذاشته است. مرمت پذير بودن بناها و ساخت آن به صورتي كه با مصالح و امكانات موجود در آن زمان قابل مرمت باشد. استفاده از مصالح در دسترس- بوم آورد- و خلاقيت در استفاده هاي گوناگون از يك نوع مصالح مانند خاك از جمله اين موارد است.
معمار ايراني از مصالح خانه ويران شده قبلي براي برپايي بناي جديد استفاده مي  كرد و اين چرخه استفاده از مصالح موجود در محل بنا در چند دوره به صورت بازسازي كامل يا مرمت انجام مي  گرفت. حتي مرمت يا تغيير در بازسازي بنا بدون ويران كردن بخش هاي قديمي و تنها با تغيير يا پوشاندن لايه اي بر روي لايه قبلي انجام مي  گرفت، گويي معمار مي  دانست آيندگاني از راه خواهند رسيد تا گذشته و دوره هاي مختلف گذشته بر يك بنا را كشف كنند.
تمامي اين موارد تحت عنوان «اكوديزاين»  از بحث هاي روز معماري است.
ارتباط با طبيعت چه نقش هاي اسليمي و تزيينات بناها و چه در گياه و درخت در ميان حياط بهشتي كوچك را متصور مي كرد.
چند عملكردي بودن فضاها بر پايه نوع زندگي ايراني در آن زمان كه باعث شده بود به كيفيت فضا بيشتر از كميت آن توجه شود. نوع مبلماني قابل جمع شدن اين امكان را فراهم آورده بود تا فضايي با عملكردهاي مختلف شكل گيرد. اتاقي كه در روز به عنوان نشيمن و غذاخوري مورد استفاده قرار مي  گرفت و درنيمه شب اتاق خواب ساكنانش را تشكيل مي  داد. استفاده از پشت بام براي مراسم هاي ديني مانند روضه استفاده از حياط براي برگزاري مراسم هاي جمعي بعد از پوشاندن روي آن از ديگر موارد از اين دست است. و باز توجه به فضاهاي چند عملكردي بحث نو در معماري است.
معماري درونگراي ايراني بر طبق اصولي شكل گرفته است و اين نوع معماري پاسخي است به شرايط اقليمي ، فرهنگي و اجتماعي موجود. توجه صرف به نوع فرم آن بدون در نظر گرفتن شرايط حاكم بر اثر معماري شايد چندان مناسب نباشد.
ارايه پاسخي ناب به مجموعه محدوديت ها و شرايط خاص موجود بزرگترين هنر معمار ايراني است.
به نظر مي  رسد توجه به بنيان هاي فكري كه معمار را به ساخت چنين بناهايي رهنمون ساخته است بهره مناسبي از شناخت معماري گذشته ايران باشد. نوع نگاه معمار ايراني و شيوه برخورد آن با مسايل فرهنگي، اجتماعي، اقليمي و فني ساختمان به پاسخي منجر شده است كه نمونه هاي آن در دسترس ما قرار دارند.
هدف از بيان اين مطالب نه تقليد صرف ازمعماري گذشته است با اينكه مسايلي كه معمار ايراني به آنها جواب درست داده است مسايلي است كه در بحث هاي روز معماري نيز جايگاه ويژه اي دارند، بلكه هدف توجه دادن نگاه ها به شالوده فكري و نوع نگاهي است كه معمار ايراني در زمان خود به مسايل اطراف خود داشته است. بنيان هاي فكري كه باعث شده است معمار ايراني اين شيوه را برگزيند.
معماري امروز نيز اگر مي  خواهد ملي باشد و برخاسته از هنر و فرهنگ يك ملت نياز به تعريفي كامل از جهان بيني و نگاه فكر معمار خود دارد و اين امر نياز به شناخت درست معماري گذشته و پرداخت به آن دارد.در اين ميان به نظر مي  رسد كه پرداختن به تئوري هاي معمارانه و خلق تئوري در فرهنگ ايراني ما را به مسير درست رهنمون سازد.

انجمن مفاخر معماري ايران در اقدامي نو آورانه قصد دارد سلسله مباحثي را در قالب ميز گرد هايي با شركت كنندگان محدود پيرامون معماري ايران و مسايل مربوط به آن برگزار كند؛ به نظر ميآيد اين جلسات كه بيشتر با حضور تاثير گذاران اصلي در عرصه ساخت و ساز برگزار خواهند شد تا معماران حائز نتايجي كليدي و راهبردي براي معماري ملي ايران باشند. سيد رضا قهاري مدير عامل و رئيس هيات مديره انجمن مفاخر معماري ايران معتقد است آنچه كه معمولا در مباحث نظري معماري به فراموشي سپرده مي شود حواشي مربوط به استعلامآ را از شخصيت هايي است كه چه بسا بسيار بيشتر از خود معماران در روند معماري كشور دخيلند.

اگر تا بحال سوار مترو شده باشيد حتما متوجه شده ايد كه معماري فضا هاي زير زميني مترو داراي ويژگي هايي منحصر بفرد و خاص است؛ چه تعدادي از اين فضا ها نيز حائز رتبه هايي در مسابقات معماري شده اند. غير قابل انكار است كه در محيط مترو تهران نوعي كرامت فضايي جريان دارد؛ اين كرامت آن چيزي است كه در بحث مديريت فضا، ايده آل طراح بوده، قابليت بالفعل شدن در استقبال از رويكرد هاي فرهنگي را دارد. اصولا وجود لابي ها و سالن هاي مناسب با ديوار ها و كريدور هاي طويل نيز به كمك اين ايده خواهند آمد. نمونه هاي بسياري در رابطه با استفاده فرهنگي از اين سالن هاي زير زميني در دنيا رواج دارد...

هم اكنون نمايشگاهي از مجموعه طرح ها و ماكت هاي ۲۵ برج بسيار بلند كه در سال هاي اخير طراحي يا ساخته شده اند در نيويورك در حال برگزاري است؛ اين نمايشگاه كه مويد ارايه افق هاي نو در معماري و البته تكنولوژي ساخت در آينده است بعضا شاملآثاري است كه هيچ گاه رنگ ساخته شدن را به خود نديده صرفا به عنوان طرح هايي كه براي آينده مطرح هستند! ۲۵ طرح ارايه شده كه همگي داراي ويژگي آسمانخراش بودن هستند براي ابر شهر هايي مانند پكن، پاريس، هنگ كنگ، نيويورك و به دست معماران شاخصي چون كولهاس، فاستر، ژان نوول، رنتسو پيانو، فرانك گري و ... طراحي شده اند. اين نمايشگاه كه با استقبال بازديدكنندگان و علاقه مندان معماري مواجه شده، تا ۲۷ سپتامبر ادامه خواهد داشت.