تاريخ اسلام و كشور عراق، خصوصاً نجف و كربلا مملو از حوادث و اتفاقات است كه بايد از آنها پند و اندرز گرفته شود. عراق كشوري است كه هميشه در طول تاريخ خود با تحولات گوناگون و چشمگيري مواجه بوده، علي الخصوص در اين ۸۴ سال بعد از استقلال، كه هرآينه اگر (قرن بيستم) را قرن استقلال سياسي عراق بدانيم شايد به پيراهه نرفته باشيم كه عراق با ايجاد اولين دولت نهادينه- پس از استقلال- وارد عرصه بين المللي گشته است. و در واقع همين دوران هم نمونه اي از تاريخ گذشته عراق است.
پس از پايان جنگ اول جهاني و به دنبال كنفرانس «سان رمو» ، رجال اروپايي قراردادي را پيرامون حق قيموميت امضاء نموده و در آن، حق قيموميت در عراق را براي دولت بريتانيا قائل شدند.
عراقي ها در طول دهه ۱۹۲۰ و اوائل دهه ۱۹۳۰ مشغول فعاليت در جهت كسب استقلال و خروج از قيموميت انگلستان بودند و بدين منظور راههاي بين المللي را انتخاب نمودند.
در آن زمان دو گروه در رأس هيأت حاكمه عراق قرار داشتند:
گروه اول : مخالف دخالت دولت بريتانيا در امور داخلي و خارجي عراق .
گروه دوم: مخالف دخالت دولت بريتانيا و متمايل به همكاري با انگلستان.
طرفداران گروه دوم عبارت بودند از: نوري السعيد، جعفرالعسگري و جميل المدفعي و در مقابل افرادي همچون ياسين الهاشمي، حكمت سليمان و محمود شركت پاشا، كامل چادرچي و رشيد عالي كه اعضاي گروه مخالف دولت بريتانيا را تشكيل مي دادند.
اين گروه در سال ۱۹۳۰ ميلادي اقدام به تشكيل «حزب اخاءالوطني» نمودند و ديري نپاييد كه ميان كادر رهبري آن اختلاف پيش آمد و به ناچار گروهي از آن منشعب و راه مماشات با انگلستان را در پيش گرفتند و اين اختلافات زمينه را براي ايجاد يك گروه تندرو فراهم و حزبي به نام «الاهالي» تأسيس گرديد.
اين حزب با گروهي از افسران جوان عراقي تصميم گرفتند تا با كودتا اوضاع را تغيير دهند و بالاخره در ۲۹ اكتبر ۱۹۳۶ كودتا به وقوع پيوست و حكمت سليمان به مقام نخست وزيري عراق برگزيده شد. در آن زمان انگلستان تصميم گرفت به منظور حفظ منافع خود، از كشورهاي ايران، عراق، تركيه و افغانستان بخواهد تا با امضاء پيما ن عدم تعرض به يكديگر در تهران گرد هم آيند و اين كار انجام و بعداً اين پيمان، به «پيمان سعدآباد» مشهور گشت.
در سال ۱۹۳۹ «ملك غازي» پادشاه عراق در يك حادثه رانندگي ساختگي به قتل رسيد و برادرش «امير عبدالاله» را به نيابت سلطنت منصوب كردند. در آن زمان نمايندگي سياسي آلمان در عراق خصوصاً «دكتر گروبا» با به كارگيري گروههايي خطوط انتقال نفت انگليس را ناامن و اقدام به گسترش بحران در عراق نمود. در همين حين نوري السعيد كه جزو گروه دوم بود توسط انگليسي ها به نخست وزيري عراق رسيد تا برخلاف ميل مردم زمينه نفوذ انگليس رافراهم آورد. (و اكنون اياد علاوي نخست وزير دولت موقت و رئيس حزب «وفا ق الوطني» دقيقاً سياستي را شبيه نوري السعيد در زمان اشغال عراق توسط انگليسي ها دنبال مي نمايد تا بر خلاف ميل مردم زمينه نفوذ آمريكا در ساختار حكومتي آينده عراق را فراهم و نهادينه نمايد.) در همين گيرودار يكي از اعضا حزب «اخاءالوطني» (رشيد عالي) كه تمايلات ضد انگليسي داشت توانست با يك اقدام شجاعانه حكومت را بدست گيرد و امير عبدالاله در پناه انگليسي ها به همراه نوري السعيد در يك رزمناو ،دولت در تبعيد را تشكيل و به توطئه عليه «رشيد عالي» پرداختند.
بعد از فرار امير عبدالاله، مجلس عراق «شريف الشريف» را به نيابت سلطنت برگزيد. دولت بريتانيا احساس كرد كه چنانچه اين روند ادامه يابد آلمانها گوي سبقت را خواهند ربود و منافع انگليس در منطقه از بين خواهد رفت، لذا با استناد به پيماني كه عراقيها با انگليسها داشتند، انگليس نيروهاي خود را وارد عراق كرده و آن كشور را به اشغال خود در آورد.
در سال ۱۹۴۱ جنگ نابرابر بين دو كشور آغاز گرديد كه حتي بيمارستانها، مساجد و محلهاي عمومي مصون از آتش دشمن نبودند. در اينجا بود كه حضور مراجع نجف و كربلا در صحنه به منصه ظهور رسيد و رشيد عالي از گامهاي مؤثري كه در آن مدت كوتاه حكومت خود برداشت، ارتباط تنگاتنگ او با علماي بزرگ شيعه در نجف بود. بزرگان نجف نيزدراقدامي مبتكرانه فتاواي جهاد عليه دشمت خارجي را صادر كردند.
|
|
عجيب شباهتي دارد، گويي دوباره تاريخ تكرار شده است. از نجف سال ۱۹۴۱ (سال اشغال عراق توسط انگليس) تا نجف امروز (سال اشغال نجف توسط آمريكا) قريب به ۶۳ سال مي گذرد و از حادثه عظيم انقلاب ۱۹۲۰ در عراق به رهبري مرحوم ميرزاي شيرازي تاكنون ۸۴ سال مي گذرد. لذا مناسب ديديم ابتدا به يك پيام مهم و سرنوشت ساز عالم بزرگ و مجاهد، رهبر قيام مردم عراق در سال استقلال عراق (۱۹۲۰) اشاره داشته و سپس ۲ پيام مهم ازدو تن از مراجع نجف در زمان اشغال عراق توسط قواي انگلستان را از نظر خوانندگان محترم و كساني كه مسأله عراق و نجف را پيگير مي باشند بگذرانيم تا پند و اندرزي باشد براي شيعيان عراق در جهت حفظ وحدت در مقابله با خطر كنوني و هشداري باشد براي تمام امت اسلامي عراق كه تحت «بيت اسلامي» بتوانند متحد و يكپارچه شده تا جلو تجاوزات آمريكا را به اعتاب مقدسه سد نمايند.
الان وقت آن رسيده تا عراقي ها در سرتاسر عراق با برگزاري راهپيمايي هاي مسالمت آميز، اعتراض خود را از حركت نيروهاي اشغالگر كه با هدايت و همگامي دولت موقت عراق همراه مي باشد به جهانيان اعلام نمايند.
اكنون بيش از هر زمان ديگر، نجف اشرف، از نبود رهبر معنوي و مرجع و ملجاء و پناهگاه مردم رنج مي برد و بايد دعا كرد تا آيت الله سيستاني شهر نجف را كاملاًاز بحران نجات دهد.
و اما پيام مرحوم ميرازمحمدتقي شيرازي در انقلاب ۱۹۲۰ عراق
بسم الله الرحمن الرحيم و به نستعين
«السلام عليكم جميعاً و رحمه الله و بركاته»
«اما بعد؛ برادران مسلمان شما در بغداد، كاظمين، نجف، كربلا و ديگر مناطق عراق با يكديگر توافق كرده اند كه به منظور اعتراض، به يك راهپيمايي مسالمت آميز دست بزنند، گروه كثيري در اين تظاهرات شركت كردند كه با حفظ وحدت خواستار حقوق مشروع خويش شدند كه به استقلال عراق و برپايي حكومت اسلامي مي انجامد. بنابراين وظيفه شما بلكه وظيفه همه مسلمانان اين است كه بر سر اين مقصود شرافتمندانه با يكديگر توافق نمايند و هر بخش و منطقه اي يكي از معتمدان خويش را به بغداد گسيل بدارند تا حق و حقوق خود را مطالبه نمايند، البته با هماهنگي با كساني كه به زودي از سراسر عراق به سوي بغداد عزيمت خواهند نمود. مبادا كه در امنيت اخلال كرده و با دعوا و مرافعه با يكديگر به مقاصد اسلاميتان زيان برسانيد، كه البته اكنون زمان دستيابي به حقوقتان فرا رسيده است. به شما سفارش مي كنم كه تمام فرقه ها و مللي را كه در كشورتان هستند حفظ كنيد و به هيچ يك از جان، مال و ناموس آن هرگز نبايد متعرض شويد، خداوند رضايت خويش را به شما اختصاص دهد و السلام عليكم جميعاً و رحمه الله و بركاته»
الاحقر محمدتقي الحائري
اين پيام را صرفاً براي يادآوري و نفوذ كلام مراجع نجف اشرف و نقش مؤثر نجف در استقلال عراق آورديم و هرگونه برداشت و تفسير آن را به عهده خوانندگان مي گذاريم. و علت موفقيت عراقيها در كسب استقلال، هر آينه چيزي نبود جز پيام الهام بخش آن عالم مجدد كه هم اكنون نيز در مرجعيت آيت الله العظمي سيستاني بروز و ظهور يافته است.
براي اين كه يك بار ديگر نقش علماء و مراجع نجف را در قضيه عراق به تصوير درآورديم، برمي گرديم به اشغال عراق توسط قواي انگليس و پيام مرحومين آيتين علمين آيت الله العظمي آقا سيد ابوالحسن اصفهاني و آيت الله العظمي محمدالحسين آل كاشف الغطاء «قدس سرهما» در مقابله با نيروهاي اشغالگر انگليسي.
متن پيام اين ۲ مرجع در هفته نامه «الندوه» در۷ ربيع الثاني ۱۳۶۰ هجري قمري مطابق با ۱۹۴۱ ميلادي در عراق چاپ گرديده است.
۱- نداء حجه الاسلام الخطير السيدابوالحسن
بسم الله الرحمن الرحيم
السلام علي كافه اخواننا المسلمين و اخص العراقيين منهم. ان الواجب الديني تيض علي كل مسلم بحفظ بيضه الاسلام و بلاد الاسلام بقدر استطاعه. و هذه البلاد العراقيه المشتمله علي مشاهد الائمه و معاهدالدين يجب علينا جميعاً محافظتها من تسلط الكافر و المدافعه عن نواميس الدينيه، فالي هذا احشكم و ادعوكم و فقنا الله و اياكم لخدمه الاسلام و المسلمين.