سيد حسين نصر
مترجم: وحيدرضا نعيمي
برخي حقايق ماهيتاً آشكار است و در شرايط عادي نيازي به بحث ندارد، اما در روزگاري كه آشكارترين حقايق در پس غبار شك قرار مي گيرد و زير سؤال مي رود، آدمي مجبور مي شود حتي در مورد بديهي ترين آنها به بحث بپردازد. بدون وجود عنصري از ترك نفس و پرهيزگاري، هيچ ديني و در نتيجه هيچ فرهنگ انساني امكان پذير نيست. گاه حتي بايد از حيات حسي دست كشيد تا بتوان از دريافت جسماني بهره برد. به قول آن سخن تائويي، اين فضاي خالي درون چرخ است كه چرخ را مي سازد. تنها خويشتنداري تعريف شده از امور مادي حواس است كه حتي حيات حسي را متعادل مي كند، اگر نگوييم روزنه اي را در روح انسان به سوي زندگي معنوي مي گشايد.
يكي از اشكال از خويشتنداري از اين دست روزه داري است كه در اسلام براي ماه رمضان تكليف و براي غالب اوقات سال توصيه شده است. همان گونه كه قرآن بيان مي كند روزه در اديان كهن تر وجود داشته و در اسلام فقط به صورت صوم رمضان تجديد حيات و نهادينه شده است. البته روزه در اين ماه داراي فوايد و ويژگي هاي اجتماعي و بيروني بسياري است كه اغلب مورد بحث قرار گرفته و در واقع حتي از بعضي جهات بيش از حد مورد تأكيد قرار گرفته و گاه فضيلت اصلي آن به دستگيري از فقرا تقليل يافته است.
اين عنصر دستگيري البته وجود دارد، اما مانند تمام كارهاي خير واقعي، زماني از نظر معنوي اهميت مي يابد كه به سوي خداوند جهت گيري شده باشد و در روزه اطاعت از مشيت الهي است كه در نتيجه آن دستگيري از بينوايان و نيازمندان و مشاركت واقعي در گرسنگي و تشنگي آنان پديد مي آيد.
اما دشوارترين جنبه روزه اين است كه لبه شمشير رياضت را به سوي نفس جسماني يا به قول قرآن نفس اماره بگيريم. در روزه تمايلات سركشانه نفس اماره تدريجاً ضعيف مي شود و با انقياد نظام مند اين تمايلات در برابر خواست الهي آرام مي شود، چرا كه در لحظه لحظه گرسنگي به روح مسلمان تذكار داده مي شود كه روزه براي تبعيت از فرمان الهي است كه بي توجهي به نفس اماره را امر مي كند.
همچنين به همين دليل است كه روزه فقط شامل غذا نمي شود بلكه كناره گيري از هرگونه شهوت و لذت جسماني را نيز در برمي گيرد.
در نتيجه اين خويشتنداري نظام مند، نفس انسان بر اين امر واقف مي شود كه مستقل از محيط طبيعي بلافصل خود است و آگاه مي شود كه در اين جهان است، نه از آن. شخصي كه با ايمان كامل روزه مي گيرد، به سرعت بر اين نكته وقوف مي يابد كه وي زائري در اين جهان و آفريده اي است كه سرنوشت وي هدفي فراتر از اين موجوديت مادي است. دنياي پيرامون وي قدري از ماديت خود را از دست مي دهد و جنبه اي از شفافيت را مي يابد كه در انسان مداقه گر مستقيماً به انديشه گري درباره خدا از طريق غور در آفرينش او مي انجامد.
روزه افزون بر اين،  ماهيت لطيف اشياء را در به نظر رسيدن همين اشياء به عنوان نعمات الهي تعديل مي كند. غذا و نوشيدني كه در تمام طول سال بديهي به نظر مي رسد، در خلال روزه داري بيش از هر زمان ديگري حالتي به صورت نعمات آسماني پيدا مي كند و بعد معنوي و ماهيت قدسي پيدا مي كند.
روزه گرفتن به علاوه بر تن كردن زره خلوص در برابر لذايذ دنياست. روزه گرفتن حتي وارد كردن «فيزيكي» صفاي مرگ در بدن است كه البته با تولد معنوي همراه است. در روزه به انسان گوشزد مي شود كه جانب خدا را بر دنياي لذت ها برگزيده است. به همين علت است كه پيامبر آن قدر روزه را دوست داشت. اين عنصر، بخش اساسي «فقر معنوي محمدي» را تشكيل مي داد، چيزي كه پيامبر(ص) درباره آن گفت: الفقر فخري (فقر معنوي عزت من است).
اين مرگ لذايذ روح انسان را پاك و آن را از آب متعفن رسوبات رواني منفي تهي مي كند و از طريق اين آيين نوسازي، جامعه اسلامي در مورد تكاليف و اهداف اخلاقي و معنوي خود گوشزد مي شود. به همين دليل است كه با شادي به پيشواز اين ماه مبارك مي روند، چرا كه در اين ماه، درهاي آسمان براي مؤمنات گشوده تر و رحمت الهي بر كساني كه آن را مي جويند، نازل مي شود. تمام كردن روزه رمضان به معناي پشت سر گذاشتن تجديد حيات و تولد دوباره اي است كه هر مسلمان را آماده مي كند با اراده و نيت زندگي و عمل براساس خواست الهي با سال بعد روبه رو مي شود. به علاوه روزه عطري معنوي به روح انسان مي دهد كه شميم آن را مدت ها پس از پايان دوره رياضت مي توان حس كرد. روزه يك منبع نيرو براي روح فراهم مي كند كه در طول سال از آن تغذيه مي كند. از اين روست كه اين ماه مقدس را ماه مبارك خوانده اند، ماهي كه در آن بركت الهي بر جامعه اسلامي جريان مي يابد.

گروه انديشه:ماه و خورشيد و فلك در كارند تا برايمان تعيين كنند آغاز خواندن و نخواندن و آغاز خوردن و نخوردن را و در آغاز ماه مبارك رمضان آنچه واجد اهميتي درخور است، رويت هلال ماه. هر چند برخي مايلند آن «آغاز» را كمرنگ كنند، اما ورود به مرحله «آغاز» براي تمرين خوديابي و خدايابي براي مسلمانان همواره جنبه ارزشي داشته و حكايت از نوعي حيات و تولدي دوباره مي كند. آغازي كه علي الخصوص آدمي را به لامكان و لازمان و ابدي و ازلي پيوند مي دهد و سپهر زندگي وي را با عطر خوش يار همراه مي سازد.
چو شو گيرم خيالش را در آغوش
سحر از بسترم بوي گل آيو
«آغاز» ورود به دايره وصال از چه زماني آغاز مي شود؟
اهميت «آغاز» به عنوان يك ارزش حياتي براي مسلمانان، فقيهان را در رسائل عملي به نحوه ثبوت اول ماه سوق داد. هدف اصلي از ارائه معيار در رساله هاي عمليه رهاندن مومنان از دغدغه ورود به ماه رمضان و يا ورود به اول ماه شوال بود. در اين باره آيت ا... حاج شيخ مجتبي تهراني از علماي برجسته تهران و از نزديكترين شاگردان حضرت امام خميني(ره) در مسئله ۱۷۳۰ رساله عمليه خود درباره ثبوت اول ماه رمضان آورده است:
«ماه به پنج چيز ثابت مي شود: اول آن كه خود انسان ماه را ببيند. دوم، عده اي كه از گفته آنان يقين پيدا شود، بگويند ماه را ديده ايم و همچنين است هر چيزي كه به واسطه آن يقين پيدا شود. سوم دو مرد عادل بگويند كه در شب ماه را ديده ايم ولي اگر صفت ماه را برخلاف يكديگر بگويند، يا شهادتشان خلاف واقع باشد مثل اين كه بگويند داخل دايره ماه طرف افق بود، اول ماه ثابت نمي شود. اما اگر در تشخيص بعضي خصوصيات اختلاف داشته باشند مثل آن كه يكي بگويد ماه بلند بود و ديگري بگويد نبود، به گفته آنان اول ماه ثابت مي شود. چهارم سي روز اول ماه شعبان بگذرد كه به واسطه آن اول ماه رمضان ثابت مي شود و سي روز از اول رمضان بگذرد به واسطه آن، اول ماه شوال ثابت مي شود. پنجم حاكم شرع حكم كند كه اول ماه است.»
اما در رويت هلال ماه و اعلام آغاز ماه مبارك، برخي از علما توسل به ابزار علمي جديد را توصيه مي كنند. در دومين گردهمايي تخصصي دو سالانه رؤيت هلال ماه رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام، آيت ا... هاشمي رفسنجاني بر استفاده از محاسبات دقيق علمي به عنوان جايگزين رويت هلال تاكيد كرد و رؤيت هلال با چشم مسلح را مطرح كرد و اين كه امروز بخش زيادي از اين بحث براي مراجع حل شده و استفاده از دوربين، تلسكوپ و محاسبات علمي وارد مدار قبولي شده است.
به نظر مي رسد اين موضوع همان چيزي باشد كه شهيد مطهري درباره تخصصي شدن فقه مطرح مي  كند. به عبارت ديگر فقه با تن دادن به تقسيم كار و ورود حوزه تخصص به آن مي پذيرد كه ابزار علمي در صدور احكام نقش تعيين كننده اي دارد. به عبارت ديگر علم و ابزار مربوط به آن، نحوه طرح مسئله را تغيير داده و موضوع كهن را متحول و آن را تبديل به موضوع مستحدثه كرده است.
حتي نحوه اعلام «آغاز» ماه مبارك مي تواند به عنوان مسئله اجتماعي و يا سياسي تلقي شود. آيت الله هاشمي رفسنجاني در اين باره معتقد است: «با توجه به گسترش علم و تكنولوژي بايد تلاش ما بر روي اين موضوع معطوف شود كه بتوانيم محاسبات دقيق علمي را به جاي رؤيت بنشانيم و علماي دين بپذيرند كه محاسبات علمي مي تواند نقش رؤيت را ايفاء كند.
رؤيت هلال يكي از مهمترين كارهاي اهل علم و دانش و به خصوص حوزه ها است. متأسفانه چنين مسأله مهمي در گذشته و امروز مورد كم لطفي قرار گرفته است. براي حل مشكل رؤيت هلال به قدري ظرافت، مطالعه عميق و محاسبات شرعي، اجتماعي و سياسي داريم كه بايد با توجه به همه اينها اين بحث پي گيري شود.» با اين رويكرد در مسئله ۱۷۳۱ رساله عمليه آيت الله مجتبي تهراني در خصوص رؤيت و ثبوت اول ماه علي الخصوص در حوزه علمي و سياسي از ميان هشت محور به عنوان پاسخ سه محور اول، هفتم و هشتم را برجسته مي نمايد كه به شرح زير است:
«اول: اگر حاكم شرع حكم كند كه اول ماه است اين حكم براي همگان حجت است و كساني هم كه از او تقليد نمي كنند حتي مجتهدين ديگر بايد به حكم او عمل نمايند، ولي كسي كه مي داند حاكم شرع اشتباه كرده، نمي تواند به حكم او عمل نمايد.»
«هفتم: اگر براي مجتهدي اول ماه ثابت شود، اگر اعلام ثبوت ماه و اشاعه آن موجب اختلاف و تفرقه بين مسلمين و وهن به اسلام شود و يا موجب تضعيف نظام اسلامي شود، اعلام و اشاعه آن جايز نيست.»
«هشتم: اگر هلال ماه با ابزار و وسايل جديد رؤيت شود، و آن وسايل تقويت كننده ديد بيننده باشد و يا موانع ديد را برطرف كند، اشكال ندارد و اول ماه ثابت مي شود، ولي اگر تصرف در نامرئي محسوب شود، مثلاً طوري تصرف كند كه هلال ماه را كه پايين تر از افق است بالا نشان دهد تا رؤيت شود اين رؤيت حجت نيست.» به هر روي اين نظرات و احكام همگي براي رفع دغدغه مسلمانان نسبت به عمل به احكام دين صادر شده تا زمينه زندگي در دنياي ديني به نحو سهل تري فراهم شود. آيا در اين زمينه نبايد منتظر تحولات ديگري باشيم؟ اين موضوعي است كه آينده به وجه شفاف تري به آن مي پردازد.

آيت الله محمدحسين فضل الله در ميزگرد هفتگي خود ضمن محكوم كردن بيانيه اخير كنگره امريكا در مورد آزادي هاي ديني در دنيا كه در آن چند كشور اسلامي متهم به نقض آزادي هاي ديني و مذهبي شدند، تأكيد كرد: اسلام نسبت به آزادي اديان و مذاهب ديگر در حوزه حكومت اسلامي بسيار سفارش كرده است و اين از مسلمات اسلام است.
به گزارش گروه دين وانديشه خبرگزاري مهر به نقل از پايگاه اطلاع رساني رسا، اين روحاني شيعي لبنان با بيان مطلب فوق تأكيد كرد: اسلام جريان مذهبي و فكري مخالف را سركوب نمي كند بلكه در چارچوب هايي خاص به آنها اجازه فعاليت مي دهد و زمينه را براي فعاليت آزادانه در زمينه انجام مراسم  عبادي و مذهبي و برگزاري جلسات فكري و عقيدتي در حكومت اسلامي فراهم كرده است.
وي به زمان رسول الله( ص ) اشاره كرد و گفت: در زمان حضرت، يهوديان، مسيحيان و ديگر اديان به طور آزادانه در سايه حكومت اسلامي فعاليت مي كردند و اين منطق اسلام است.
فضل الله گفت: به تمام گروه ها و دولت هاي اسلامي كه تحمل انديشه و عقيده مخالف را ندارند، اعلام مي كنم كه عملي غير اسلامي و ديني انجام مي دهيد و اقدامات شما در سركوب مذاهب و اديان ديگر خلاف موازين اسلامي است.
اين روحاني شيعي در لبنان افزود: تلاش براي سركوب فكر و انديشه مخالف آن انديشه را از بين نمي برد بلكه باعث رشد و مطرح شدن آن مي گردد از اين رو در زمان كنوني كه به عصر فن آوري اطلاعات و اينترنت معروف است، فكر مخالف و مذهب مغاير با مذهب اسلام را بايد با فكر جواب داد و نه با زور و اين روش اسلامي و متمدن است.
فضل الله گفت: اسلام گفت  وگوي مسالمت آميز و بدون هياهو و غوغا را با يهود و مسيحيت تأييد كرده است و دشمني هاي امروز اسلام با اسرائيليان و آن دسته يهودياني است كه دست به جناياتي هولناك و اقداماتي ظالمانه بر ضد مسلمانان و بشريت مي زنند. وي خاطر نشان كرد: امروزه آمريكا خود را دولت آزادي معرفي مي كند در حالي كه اين دولت مستكبر حق ندارد خود را در اين وادي وارد كند.
فضل الله گفت: دولتي كه ادعاي آزادي اديان و مذاهب در كشور را دارد و از كشورهاي اسلامي در محدود كردن پيروان برخي مذاهب و اديان انتقاد مي كند، چرا رژيم صهيونيستي را در فهرست دولت هاي ناقض آزادي به شمار نمي آورد كه تا به حال سبب كشتار شخصيت ها و رهبران اسلامي متعددي در فلسطين و لبنان شده است.
وي گفت: اين آمريكاست كه در كشور خودش، مسلمانان را تحت فشار قرار مي دهد و آزادي هاي آنان را سلب مي كند.
آيت الله فضل الله در پايان تأكيد كرد: آمريكا هيچ حقي در اظهار نظر درباره آزادي هاي ديني و مذهبي در كشورهاي ديگر ندارد بلكه بايد خود را اصلاح كند و سپس به اصلاح ديگران بپردازد.

پروفسور آنه ماري شيمل
ترجمه: شهرام تقي زاده
روزه يكي از فرايضي است كه خيلي مورد توجه مسلمانان است .مسلمانان در ماه مبارك رمضان يعني ماه نهم از سال قمري مسلمانان (سال قمري ۳۵۴ روز دارد)، هر روز صبح زود بايد نيت كنند كه روزه بدارند.مسلمانان در ماه رمضان از صبح زود كه سفيدي مي زند تا پايان غروب آفتاب اجازه ندارند چيزي بياشامند و يا بخورند و يا سيگار و غيره دود كنندو... البته مسافرين، سالمندان، افراد بيمار و زن هاي آبستن و شيرده در انجام اين عمل، عذرشان موجه است، البته بايد در وقت ديگري كه مي توانند روزه بگيرند و قضاي آنرا به جاي آورند و يا كفاره بدهند مثلا يك فرد گرسنه را سير كنند.
امروزه در كشورهاي اسلامي به روزه بيشتر توجه مي شود تا به اعمال ديگر مذهبي، با اينكه روزه گرفتن مشكل است و بايد تمام روز طاقت آورند.
روزه گيران در موقع افطار يعني در غروب آفتاب تا سحر به زندگي طبيعي خود مي پردازند و درموقع سحر نيز مثل افطار چاي مي نوشند و غذا تناول مي كنند.
شايد مشكل ترين فصل روزه گرفتن تابستان باشد كه انسان به خاطر گرماي طاقت فرسا، اجازه ندارد حتي يك قطره آب بنوشد. بنابراين مسلماناني كه در دورترين نقطه شمال كره زمين مثل سوئد و نروژ زندگي مي كنند، در تابستان روزهاي بلندي دارند كه ممكن است۱۸ تا ۲۲ ساعت طول بكشد.
در اين صورت، بعضي از دانشمندان علوم ديني فتوي مي دهند كه مومنين مي توانند روزه خود را طبق وقت غروب نزديكترين كشور اسلامي، بشكنند و افطار كنند (مثل آلمان نسبت به تركيه و اسپانيا نسبت به مراكش)، اين مساله براي فصل زمستان نيز كه ممكن است، روز فقط چند ساعت طول بكشد، معتبر است.
اما خوشبختانه سال قمري ۱۰ يا ۱۱ روز از سال شمسي يا ميلادي كمتر است و به اين دليل ماه رمضان در طول سال مي گردد و هميشه در يك فصل باقي نمي ماند.
بعضي فكر مي كنند كه روزه گرفتن به سلامتي صدمه مي زند و يا  آنها را ضعيف مي كند و ديگر نمي توانند به خصوص در كشورهاي صنعتي فعالانه كار كنند. در اين مورد بعضي مثل حبيب بورقيبه رييس جمهور سابق تونس، سعي كردند كه كارهاي صنعتي و كشاورزي را نوعي جهاد در راه فقر و گرسنگي بدانند تا مردم از گرفتن روزه كه كار سختي در ماه رمضان مي باشد، منصرف شوند ولي فقها مخالف اين عقيده هستند. من هميشه اين موضوع شگفت را مي ديدم كه دوستان ترك يا پاكستاني و يا هندي باتوجه به گرما و سختي ماه رمضان به خصوص در آخر ماه كه اعصاب انسان ضعيف مي شود، از روزه گرفتن غفلت نمي كردند.
درمورد تعيين روز اول و روز آخر ماه رمضان، طبق قوانين شرع اسلامي يكي از راهها اين است كه دو نفر عادل ماه را رويت كرده باشند. به اين دليل در كشورهاي مختلف اسلامي، ماه رمضان يك روز زودتر و يا ديرتر شروع مي شود يا خاتمه مي يابد. البته در شهر مقدس مكه اول ماه رمضان توسط راديو اعلام مي شود تا همگي با هم شروع به روزه گرفتن بكنند. ولي هنوز مردم طبق مشاهدات خود عمل مي كنند با اينكه ازنظر علم نجوم مي توان شروع و ختم ماه رمضان را پيش بيني كرد.
به محض غروب خورشيد، موقع افطار فرا مي رسد كه البته اين اوقات در ماه رمضان در روزنامه و رسانه ها اعلام مي شود (در قديم باشليك توپ موقع سحر و افطار را اعلان مي كردند.) معمولا مومنين روزه خود را با خوردن چند عدد خرما و نوشيدن آب يا چاي مي شكنند و بعد غذاي خود را تناول مي كنند. افطاري دادن در بين مومنين بسيار موردپسند است و در موقع افطار،  دوستان و خويشاوندان دعوت مي شوند تا از غذاهاي خوشمزه و پيش غذاي مربوطه تناول كنند. مومنين عقيده دارند ميز غذا، رحمت خداست و بايد از آن استفاده كرد.
در تهيه افطار، مرد و زن زحمت مي كشند تا همه با شادي و شعف، ماه رمضان را به پايان برسانند. مساله بسيار قابل توجه و جالب اين است كه وقتي غيرمسلمانان به ملاقات مسلمانان در اين ماه رمضان مي روند، با اينكه خودمسلمانان روزه هستند ولي از مهمانان با چاي يا چيز ديگري پذيرايي صميمانه اي مي كنند و خيلي از اين بابت خوشحال هستند و معتقدند كه خودشان نيز پيش خداوند عزيزتر مي شوند.
مومنين در ماه رمضان به خصوص از افكار زشت، دروغ، نفرت و غيره بايد دوري كنند چون رمضان ماه پاكي براي جسم و روح است.
اهل سنت در ماه رمضان به نماز تراويح مي پردازند كه ۲۰ تا ۳۳ ركعت است، قبلا مومنين شب هاي رمضان را با شور و شعف مخصوصي مي گذراندند و جشن مي گرفتند و درباره سفرهاي خود به دمشق و قاهره و زندگي روزمره در خيابان هاي آن صحبت مي كردند. مومنين ارزش زيادي براي شب هاي قدر به خصوص شب بيست و هفتم رمضان قائل هستند، چون معتقدند كه در اين شب ها، قرآن به پيامبر اسلام نازل شده است و در اين شب، موقع ظهور كلمه الهي،  آسمان پرنور مي شود. بعضي از مردم در دو روز آخر ماه رمضان به عبادت و اعتكاف در مسجد مي پردازند تا از بركات اين ماه بهره برند. همه مومنين در آخرين روز ماه رمضان منتظر اعلان پايان آن هستند تا فرداي آن روز يعني عيد سعيد فطر را جشن بگيرند. در اين روز، شهرها چراغاني مي شوند و مردم لباس نو مي پوشند و به ديدن يكديگر مي روند و به يكديگر هديه مي دهند.(اين روز را ترك ها جشن شكر مي نامند).
رمضان در اكثر كشورهاي اسلامي، ماه شادي و شعف است چون مومنين با انجام فريضه روزه موفق مي شوند با ميليون ها مسلمان ديگر در تهذيب روحي نفس خود بكوشند. در روز عيد فطر هم مسلمانان بايد فطريه بپردازند.
منبع : كتاب «به نام خداوند بخشنده مهربان»، ،۱۹۹۹ dtv

مرحله اول دانشنامه قرآن شناسي به پايان رسيد
تدوين مرحله اول دانشنامه قرآن شناسي كه شامل هشتاد مدخل است به پايان رسيد.
حسين علوي مهر معاون پژوهشي دانشنامه قرآن شناسي، در گفت وگو با گروه دين و انديشه خبرگزاري «مهر» ، خبر از اتمام مرحله اول دانشنامه قرآن شناسي داد و گفت: در مرحله اول به مسايل برون قرآني و علوم قرآني پرداختيم كه مقالات آن تدوين شده است و هم اكنون به مرحله دوم طرح رسيده ايم.
وي در ادامه افزود: در مرحله دوم طرح به مسايل معارف قرآني و درون قرآني مي پردازيم كه اين مرحله شامل دويست مدخل است و در شوراي علمي در حال انجام و بررسي است.علوي مهر همچنين مهم ترين مقالات مرحله اول را «تحريف ناپذيري قرآن» ، فتح الله نجارزادگان؛ « رسم الخط و كتابت قرآن» ، يعقوب جعفري نيا؛ «اسرائيليات در تفسير» ، دكتر محمدتقي دياري؛ و «باستان شناسي قرآن» ؛ عبدالكريم بي آزار شيرازي عنوان كرد.
شماره جديد نشريه بين المللي مطالعات شيعي
دومين شماره نشريه بين المللي مطالعات شيعي به همت مركز ديپلماسي بين الاديان وابسته به دانشگاه بريگهام يانگ آمريكا و همكاري سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي منتشر شد.
به گزارش گروه دين و انديشه خبرگزاري «مهر» به نقل از سايت اينترنتي رايزني فرهنگي ايران در كانادا ، ليندا كلارك استاد برجسته دپارتمان مذاهب دانشگاه كنكورديا- كانادا، ادريس سماوي حميد، استاد دپارتمان فلسفه دانشگاه دولتي كلرادو- آمريكا و مهدي فريدزاده، رئيس كنسرسيوم سازمانهاي مطالعات فرهنگي آمريكا ويراستاران ارشد اين شماره نشريه مي باشند.
اعضاي هيأت تحريريه اين نشريه عبارتند از: محمود ايوب؛ احمد مهدوي دامغاني؛ مهدي محقق؛ پرويز مروج؛ دانيل پيترسون؛ نصرالله پور جوادي و عبدالعزيز ساچدينا.
از جمله مقالات اين شماره مي توان از «ضرورت مطالعه تفاسير شيعي درباره قرآن/ محمد فغفوري» و «تأملاتي درباره علامه طباطبايي/ نصرالله پورجوادي و غلامعلي حداد عادل» ياد كرد.
«حكمت جاودانه» در دست انتشار
كتاب «حكمت جاودانه» از جمله طرح هاي كانون انديشه جوان در گروه فلسفه است كه با تلاش حجت الاسلام حسن معلمي در حجمي در حدود ۷۴ صفحه به اتمام رسيده است.
به گزارش خبرنگار گروه دين و انديشه خبرگزاري «مهر» ، كتاب حاضر در پي بازپژوهي معنا و مفهوم، ضرورت و كارآيي فلسفه اسلامي است.نويسنده ضمن طبقه بندي روش هاي مختلف علوم در پاسخگويي به سؤالات بشر؛ پاسخگويي به سؤالهاي كلي و عام را با روش عقلي بر عهده فلسفه مي داند. وي همچنين با بررسي معاني مختلف فلسفه، در مفهوم «اسلامي» بودن فلسفه بحث كرده است. «حكمت جاودانه» در دو بخش و در مجموع در هفت فصل به شرح ذيل تنظيم شده است:
بخش اول(معنا و تاريخچه و توضيح پاره اي از مباحث فلسفي): فصل اول: معنا و مفهوم فلسفه؛ فصل دوم: معنا و مفهوم فلسفه اسلامي؛ فصل سوم: نگاه به نقش عقل و استدلال و تعقل و تفكر در قرآن مجيد و روايات اهل بيت(ع)؛ فصل چهارم: تاريخچه مختصر فلسفه اسلام؛و فصل پنجم: توضيح بعضي از مسائل مهم فلسفه اسلامي.بخش دوم(ضرورت و كارآيي): فصل اول: ضرورت فلسفه: ضرورت فلسفه به عنوان يك علم، ضرورت فلسفه به عنوان مباني جهاني بيني، ضرورت فلسفه به عنوان ابزار دفاعي وضرورت فلسفه به عنوان تعميق معارف دين؛ فصل دوم: فوائد آثار و برجستگي هاي فلسفه اسلامي: الف: برجستگي  فلسفه اسلامي، ب: كمك به دين، ج: كمك به عرفان، د: كمك به علوم، ه: كمك به فيلسوف، و: تأثير فلسفه بر مباحث اجتماعي.