|
يك دقيقه نظم جادويي
واكنش سريع مي تواند ساده و مؤثر باشد، تنها در عرض۶۰ ثانيه شاهد واكنش بهتري خواهيد بود
|
|
|
نويسنده: ماري مولر / ترجمه: رزيتا شاهرخ / منبع: پرنت
كودك دو ساله شما روي ديوار را با ماژيك خط خطي كرده، بچه پنج ساله تان پس از اين كه به او كلمه «نه» گفتيد بازهم شيريني مي خواهد، فرزند ۷ ساله شما مرتب دروغ مي گويد. ممكن است در لحظه اول بخواهيد از عصبانيت منفجر شويد اما براي رسيدن به يك راه حل بهتر بايد صبورتر بود، به علاوه اين كه مي دانيد اگر عصباني شويد در آخر كار با يك عذرخواهي يا قرار گرفتن كودك در وضعيت دفاعي به پايان مي رسد. در واقع آن چه كه به آن نياز داريد نقشه يك بازي است. اين طرح مي تواند تقريباً راهكار كلي باشد. روش انضباط ۶۰ ثانيه اي، طرحي خاص براي به اجرا در آوردن دقيق نظم و انضباط در خانه نيست و نبايد آن را نوعي زنگ تفريح براي كودك فرض كرد. اگر روش ۶۰ ثانيه اي را به كار مي بريد، به نتيجه بهتري دست پيدا خواهيد كرد. اگر اعصاب خود را كنترل كنيد كودكتان بهتر متوجه خواهد شد كه چه انتظاري از او داريد. مطمئن باشيد كه با اين كار الگوي رفتاري بهتري براي او خواهيد بود تا به آن چه كه از او انتظار داريد دست پيدا كنيد. در اين جا ۶ مرحله ساده براي دستيابي به اين هدف وجود دارد.
۱۰ ثانيه اول: (۱۰-۰) واكنش سريع
اولين كاري كه شما انجام مي دهيد گرفتن ماژيك از كودك، جدا كردن او ازخواهر و برادرش در موقع دعوا يا بردن كودك به اتاق ديگر است. يكي از متخصصين به اين كار مداخله سريع مي گويد. نبايد توقع داشت كه به كودك فرمان ايست داده و او هم اجرا كند. هميشه حفظ امنيت برمسايل ديگر مقدم است، چرا كه اگر در وجود كودكتان هنوز هم پتانسيل هاي خطر و درگيري وجود داشته باشد، بهترين راه دور كردن او ازمحيط است. دكتر «بابي روسن كواست» پروفسور استاد دانشگاه بوستون مي گويد: «شما بايد هرچيزي را كه امكان دارد باعث به وجود آمدن مشكلات ديگرشود ازدسترس كودك دوركنيد. كودكتان بايد توجه خود را به شما و موقعيتي كه در آن قراردارد معطوف كند وگرنه خوردن شيريني، آزار و اذيت خواهر و برادر تبديل به نوعي سرگرمي براي او خواهد شد.» درصورت لزوم فرزندتان رااز صحنه زد و خورد دوركنيد. به علاوه شما نيز خود را از هياهو و جارو جنجال دور نگاه داريد. در نتيجه امكان اين كه كاري انجام داده يا حرفي بزنيد كه بعداً از يادآوري آن پشيمان شويد، از بين مي رود.
۱۰ ثانيه دوم: (۲۰-۱۰) حفظ آرامش
آيا مي دانيد كه مهمانداران در قرار دادن ماسك اكسيژن بر روي دهانتان قبل از اين كه شما به كودكتان بگوييد، كمك مي كنند؟ اين احساس دقيقاً شبيه به اولين مرحله از مراقبت از خويش است. يكي از متخصصين مي گويد: «عصباني شدن كار سختي نيست بلكه چگونگي كنترل آن مهم است.»اگر قول دهيد كه عصباني نمي شوم يك كار غيرمنطقي به نظر مي رسد، بلكه بايد احساسات بد و خشونت را كنار بگذاريد چون كودكان مي دانند كه چه وقت عصباني مي شويد، حتي اگر سعي كنيد كه آن را بروز ندهيد. آن چه كه در حقيقت به آن نياز داريد كنترل خشم و عصبانيت است. به گفته يكي از متخصصين اگر در يك خانواده شلوغ و پرهياهو بزرگ شده ايد كه همه فرياد مي زدند، بيان كردن احساسات، كار بسيار مشكلي است. شما بايد كوتاه ترين و مناسب ترين راه را از بين راه هاي گوناگون پيدا كنيد؛ يعني به جاي اين كه بگوييد: «اي پسر بد» با صداي بلند بگوييد: «اي واي» اين كار باعث آرامش شما شده و همچنين كودك ديگر احساس حقارت نمي كند.
خونسرد بودن علاوه بر اين كه اوضاع و احوال را آرام تر مي كند بلكه به فرزندتان نيز فرصت داده تا حرف هايتان را بهتر بشنود. دكتر «دنيس دونووان» مدير يكي ازمراكز نگهداري كودكان در فلوريدا معتقد است: «اگر فرياد بزنيد، همه چيز را از پايه خراب خواهيد كرد، چون فرزندتان به جاي پي بردن به كار اشتباهش متوجه احساس خشم و ناراحتي شما مي شود.»
۱۰ ثانيه سوم: (۳۰-۲۰) در نظر گرفتن موقعيت (درك موقعيت)
براي چند ثانيه هم شده به آن چه واقعاً اتفاق افتاده، توجه كنيد. دكتر روسن كواست چندين بار به پسرش در مورد خط كشيدن با مداد بنفش بر روي ديوار اتاق خواب گوشزد مي كند، «تخت و ديوار همه خط خطي بودند و من هم به خاطر كار بد او بسيار عصبي بودم،به نظر مي رسيد كه پسرم پكر شده و با عكس العمل من قلبش شكسته است. چند لحظه بعد با كمي بردباري متوجه مي شوم كه كار او تقليدي از«هارولد» در كتاب«هارولد و مداد شمعي بنفش» بوده است. از نقطه نظر او، اين يك كار سازنده و خلاق بود.» البته با درك احساسات و عواطف كودكتان در و ديوار و تختخواب سالم و تميز نمي مانند، بلكه باعث بروز احساساتش در يك موقعيت كاملاً استثنايي مي شود.
در نظرگرفتن موقعيت كار دشوار و سختي است. يعني شما بايد دريابيد كه چگونه درگيري و برخورد را از تمام چيزهايي كه همانند آن در گذشته بوده و ممكن است درآينده نيز اتفاق نيفتد جدا سازيد و وقتي كه به موقعيت مكاني و زماني به عنوان يك اتفاق مجزا ترجيحاً به جاي يك خطاي تكراري نگاه مي كنيد، معمولاً متوجه تناقض آنچه كه در ابتدا فكر مي كرديد، خواهيد شد.
اين همان موقعيت سنجي حالتي است كه رفتار از آنجا سرچشمه مي گيرد. به گفته يكي از متخصصين درشيطنت يك كودك سه ساله ممكن است مربوط به گرسنگي او باشد، ژوليدگي يك بچه ۸ ساله بر سر ميز صبحانه شايد در اثر كمبود خوابش باشد. به عبارت ديگر مجدداً بايد موقعيت خود را در نظر بگيريد. دكتر ولف مي گويد: از خودتان بپرسيد كه آيا عواملي وجود دارد كه بتوان به كمك آن ها از بروز اين رفتار در آينده جلوگيري كرد؟ مانند از پيش بردن بعضي محدوديت ها، يا عوض كردن قوانين خانوادگي. يعني هرگز نگوييد:« چند بار به تو گفتم كه...؟ »حتي اگر بعضي چيزها را ۱۰۰ دفعه به فرزندتان گفته ايد (كه چنين چيزي محال است) مهم نيست بازهم دوباره و دوباره بگوييد و فقط دوباره.
۱۰ ثانيه چهارم (۴۰-۳۰): حرف زدن با كودك
اگر به فرزندتان فرصت هيچ كاري را نمي دهيد، پس بهتر است به جاي كنترل كردن او و نظم بخشيدن به رفتارش، به او مسئوليت بدهيد. به گفته يكي از متخصصين:«به جاي تنبيه كردن كودك، به او بگوييد كه چرا اجازه نمي دهيد بعضي از كارها را انجام دهد، به عنوان مثال: خط هاي روي ديوار با تنبيه پاك نمي شود، گفتن دو يا سه جمله خيلي مؤثرتر است و براي بچه هاي كوچكتر دو يا سه كلمه كفايت مي كند. خود را هم قد او كرده و به چشمانش نگاه كنيد. او دوست دارد كه از دهان شما بشنود كه چه كار اشتباهي كرده و چگونه مي تواند كار بهتري انجام دهد. گفتن جملاتي مانند: «ما روي ديوار خط نمي كشيم، ما روي كاغذ نقاشي مي كنيم. يا، نبايد شيريني بخوري چون الان نزديك شام است و بعداً مي تواني آن را بخوري، خيلي مؤثرتر است.» دكتر ولف مي گويد: «اگر در آن لحظه با فرزندتان بحث كنيد، نتيجه اي نمي گيريد و همچنين تأثيرپذيري او نسبت به حرف هاي شما كاهش مي يابد.» به نظر دكتر بهتر است بگوييم: «در مورد آن بعد صحبت كن» چون در آن لحظه حساس او به جاي اين كه يك مكالمه واقعي را شروع كند خود موضوع را بهانه قرار مي دهد.
۱۰ ثانيه پنجم: (۵۰-۴۰) شناخت آنچه كه به عنوان نتيجه كار مورد نياز است. (تأثيرگذاري)
بعضي از والدين فكر مي كنند كه تنبيه ركن اصلي نظم و تربيت است، اما بسياري از متخصصان با اين كار مخالفند. به عقيده يكي از آنها: نتيجه گيري زماني لازم است كه به ثبات كار مطمئن نباشيم وليكن ما اغلب به همان كار اشتباه خود ادامه مي دهيم. همچنين آوردن چهار يا پنج كلمه ساده براي گرفتن شيريني از دست كودك و گفتن: «قبل از شام شيريني نخور» مطمئناً از پنهان كردن شيريني ها بالاي كمد بهتر است. دكتر ولف معتقد است: معمولاً با تنبيه كردن كاري پيش نمي رود. اگر كودكان توپ را در خانه پرتاب مي كنند، به جاي تنبيه كردن آنها، بايد توپ را از دسترسشان دور نگاه داشت. اگر نتيجه كار درست همان چيزي است كه فكر مي كرديد، كم كم اثربخشي كلامتان نيز به مرور زمان تقويت خواهد شد.
اهميت دادن به نتيجه كوتاه مدت كاري كه مي كنيم يا انتخاب رفتار نادرست، باعث مي شود كه فرزندتان به طور مكرر واكنش شما را ناديده بگيرد. آنچه كه مهم و مؤثر است، فرصت دادن به كودك براي به دست آوردن تجربه و نتيجه اعمالش است، به طور مثال اگر او بچه ها را بزند ديگر نمي تواند با آنها بازي كند.
۱۰ ثانيه ششم (۶۰-۵۰): استفاده از پيامدهاي منطقي رفتار(نتيجه گيري)
به گفته يكي از متخصصين: اگر شعار هميشگي مالكان موقعيت، موقعيت مي باشد، شعار والدين نيز هماهنگي، همخواني و سازگاري مي باشد. ذهن كودك كاملاً باز و منطقي است و فكر مي كند: «اگر پدر و مادر يكسره او را زير نظر بگيرند، كار خسته كننده اي است. آنها نظرات و قوانين مختلفي دارند، ولي براي به اجرا در آوردن هر كدام از آنها به زمان خاصي نياز دارند. بنابر اين خطرات را جدي بگيريد و كاري را كه خودتان نمي توانيد انجام دهيد تحميل نكنيد. مطمئناً به خوبي متوجه منظورمان شده ايد، يعني شما براي زندگي كردن وظايفي داريد، يعني با گفتن« آخرين شيريني است كه تو مي خوري»و يا «براي يك ماه از بازي خبري نيست »نه تنها باعث ناراحتي كودكتان شده بلكه تقريباً باعث تحليل قواي جسماني خود مي شويد.»
اكنون همه چيز گفته و انجام شده، نقشه ۶۰ ثانيه اي خيلي ساده است، اما نياز به طرز تفكر شما در رسيدن به اهدافتان و به همين ميزان نياز به خودكنترلي دارد. چرا اين مسأله بسيار مهم است؟ زيرا داشتن نظم و انضباط چيزي بيشتر از نريختن غذا بر روي زمين و نقاشي نكشيدن بر روي ديوار است. با نشان دادن نظم و ترتيب خود و منتقل كردن ارزش هاي خود، سعي خواهيد كرد آنها را به فرزندتان آموزش دهيد.
|
