پنجشنبه ۱۰ دي ۱۳۸۳ - سال سيزدهم - شماره - ۳۵۹۷
محيط زيست
Front Page

فومن، حوالي لا قان
خرسي از دنيا كم شد
شكم خرس را باز كرديم، نيمي از جگر و نيمي از شش ها در اثر اصابت گلوله كاملا از بين رفته بود. وقتي پوستش را مي كنديم كبودي و جاي ساچمه و گلوله در تمام سطح بدنش ديده مي شد
026724.jpg
معصومه صفايي
لنگ لنگان گام بر مي دارد و گاه گاهي از شدت درد ناله اي خفيف سر مي دهد. ديگر ليسيدن زخم ها هم فايده اي ندارد. جاي گلوله ها يكي و دو تا و سه تا نيست، تمام بدنش پر از ساچمه و تير است. خونابه وچرك از زخم هايش جاريست، 1015 روز است كه او با اين وضع سر كرده ،او قوي بوده كه تا حالا دوام آورده است. جسم سنگينش را مي كشد و مي كشد، اما او خواهد مرد.
در كانال آبي درحوالي لاقال فومن، خرس 300 كيلويي نقش بر زمين مي شود. مردم دور گودال جمع شده اند، خرس ديگر رمقي ندارد و محلي ها ، حالا كه او را بي دفاع مي بينند، با بيل و گلنگ به جانش مي افتند و خرس زير ضربات جان مي سپارد.
زمستان است و فصل سرد، فصل خواب زمستانه خرس ها. پس اين بخت برگشته اينجا چه مي كند؟ شايد فشار گرسنگي او را از خواب بيدار كرده و به اين سو كشانده . خرس هاي شمال كشور معمولا گياه خوارند و نبود گياه او را به پايين دست كشانده است. او وارد آب گيرهايي مي   شود كه اتفاقا صيدگاه صيادان محلي است. صياداني كه به روش به قول خودشان هاكش نما با بستن مرغابي هاي دستي و پرورشي در آبگير، مرغابي هاي وحشي را جذب كرده و آنها را شكار مي كنند.
خرس بي خبر از همه جا كه به خيالش به مرغابي ها ي وحشي روي آب حمله كرده ، چند تايي از آنها را با ضربه پنجه هاي قويش گيج كرده و مي خورد.
صاحبان مرغابي ها سر مي رسند و خرس را با تفنگ هاي ساچمه اي مخصوص شكار پرنده به باد گلوله مي گيرند. خرس نعره اي سر مي دهد و از معركه مي گريزد.
اگر خودتان هم با خرس برخورد نداشته ايد حتما در فيلم ها ديده ايد، خرس زخمي بعد از زخمي شدن نه تنها محل را ترك نمي كند بلكه عصباني تر، باز مي گردد. شايد چون ديگر اگر بخواهد توان بازگشتن به لانه اش را ندارد. خرس قهوه اي جنگل هاي فومن هم آن حوالي را ترك نكرد، اما كاش از همان آغاز به كوه بازگشته بود، ولي او دوباره به حوالي روستا آمد بارها و بارها.
وحشت مردم محلي هر روز بيشتر مي شد. خرس حتي به قفس هاي مرغ و خروس و بوقلمون و غازها هم سرك مي كشيد و به محدوده منازل مسكوني آمده بود . مردم شب ها از ترس بيرون نمي آمدند. خانه هاي روستايي هم كه معمولا دستشويي هايشان خارج از منازل است. مردهاي آبادي شب تا صبح اسلحه به دست منتظر ورود ميهمان ناخوانده اي بودند كه راهش را گم كرده بود. او هر بار با تير و ساچمه مورد حمله قرار مي گرفت، حالا ديگر اگر هم مي خواست رمق اين را نداشت كه به طبيعت بازگردد.
محلي ها به محيط زيست اداره  فومن خبر مي دهند. ماموران سر مي رسند و از مردم مي خواهند كه در صورت مشاهده خرس، با ايجاد سر و صدا او را به سمت كوه برانند. ولي مردم محلي كه بي كار نيستند! آنها كه مثل ما در حسرت ديدن خرس و روباه و پلنگ نيستند. آنها كه نمي دانند ارزش هر كدام از اين گونه ها كه به آماج گلوله و بيل و كلنگ بسته مي شوند، براي آنها كه روزها در به در ديدن حتي رد خرس هستند، چقدر است. آنها فقط مي دانند كه مرغ و خروس هايشان خورده مي شود. ماموران مي گويند: ما براي مردم توضيح داديم كه اين خرس از گونه هاي كمياب و حمايت شده است و نبايد كشته شود ولي آنها مي  ترسند كه به زن و بچه شان آسيب برسد. بنابراين زياد به حرف ما گوش نمي دهند.
ماموران به دنبال خرس مي گردند. آثارش را مي بينند ،  حتي ردش را، اما خبري از او نيست. فقط شب ها به مرغداري ها سرك مي كشند. وسعت منطقه زياد است و امكان اينكه در همه جا مامور مستقر شود وجود ندارد. كمين هاي شبانه هم بي فايده است و كسي خرس را پيدا نمي كند. بابايي كارشناس محيط زيست فومن مي گويد: هرجا كه مي رفت مردم به ما خبر مي دانند و ما سريع خودمان را مي رسانديم ولي دير مي رسيديم و خرس رفته بود، چند شب هم در منطقه خوابيديم ولي او را پيدا نكرديم.
خرس به 8روستا آسيب رسانده بود. ولسكام، كردمحله، گراب پس، ازبر، خمسق، رودبار چيره، لاقان و ليلكام و محلي هاي هر كدام از اين آبادي ها خرس بيچاره را حسابي مورد لطف قرارداده بودند.
تمام بدنش پر از ساچمه و چهار پاره و گلوله بود. گلوله هايي كه از چهار پاره پر مي شدند و با تفنگ هاي ساچمه زني كاليبر 5 دستكاري شده، براي شكار گراز به كار مي رفتند، اين بار به سمت خرس شليك مي شدند، اما او هنوز زنده بود ولي ماموران او را نمي يافتند، البته اگر هم پيدايش مي كردند فايده چنداني نداشت. آنها نه تفنگ بيهوشي داشتند و نه امكانات حمل و درمان. بابايي مي گويد: به ما دستور داده بودند كه با ديدن خرس، شليك هوايي كنيم و با اين كار خرس را به سمت كوه يعني زيستگاهش برانيم البته با امكاناتي كه ما داريم غير از اين هم كاري نمي توانستيم بكنيم.
تا اينكه بالاخره خبر رسيد كه خرس در يك كانال آب به عمق 5 متر افتاده است. ماموارن در انبوه جمعيتي كه اطراف كانال جمع شده بودند، به محل رسيدند. خرس در اثر عفونت و خونريزي داخلي و خارجي مرده بود. بابايي مي گويد:شكم خرس را باز كرديم، نيمي از جگر و نيمي از شش ها در اثر اصابت گلوله كاملا از بين رفته بود. وقتي پوستش را مي كنديم كبودي و جاي ساچمه و گلوله و كبودي در تمام سطح بدنش ديده مي شد. كبودي ها مشخص مي كرد كه قبل از رسيدن ما، خرس شديدا مورد اصابت بيل و كلنگ و چوب قرار گرفته اما وقتي ما رسيديم خرس مرده بود.
پوست خرس از بدنش جدا شد و براي تاكسيدرمي و استفاده در موزه و مركز تحقيقات،  به اداره محيط زيست استان تهران فرستاده شد. به گفته ماموران، پوست آسيب ديده و پر از سوراخ بود، با اين تفسير تاكسيدرمي آن بايد توسط افراد متخصص و كارشناسان خبره انجام مي گرفت در نتيجه پوست به پايتخت فرستاده شد و در حال حاضر در حال گذراندن مراحل تاكسيدرمي است.
در پايان گزارش بايد نكته اي را دوباره يادآوري كنيم، اينكه ما آنقدر حيوان در طبيعت نداريم كه هرچند وقت يك بار خبر كشته شدن آنها را بشنويم.

با گياهانتان خوش اخلا ق باشيد
026721.jpg
امير مسعود روحي گياهان با اينكه داراي مركز عصبي نبوده، ولي بيشتر آنها داراي احساس ويژه اي هستند.
در كلرادو، يك رهبر اركستر كشف كرد كه گياهان هنگام نواختن آهنگ هاي يوهان سباستيان باخ بهتر رشد مي كنند در صورتي  كه با آهنگ هاي تند جاز و راك با ناراحتي روي بر مي گردانند. روان شناسي با فرمان دادن به گياهي كه برگش در حال پژمردن بود، با گفتن نمير و تو نبايد از بين بروي، آن را درمان كرد و برگ هايش تازه و آن قسمت كه مرده بود زنده شد. در بررسي هاي انجام شده درباره يك گياه كوچك، مشخص شد زماني  كه ريشه آن را در آب جوش قرار مي دهيم، فرياد و اشكش را روي دستگاه لرزه نگار الكترونيك مي توانيم مشاهده كنيم. در برابر نوازش گياه و توجه دوستانه يا آبياري آن، امواج رضايت روي نوار مربوطه ضبط شود و جالب اينكه اين امواج شبيه ارتعاشات عصبي انسان در موارد مشابه است.
گياه شناسان براي نخستين بار از گياه شيرين بيان كه به هر نوع ميدان مغناطيسي حساس است، به عنوان گياه هواشناسي استفاده كنند.
در كيدگاردن لندن اين گياه را آزمايش و مشاهده كرده اند كه گياه شيرين بيان داراي حواسي است كه به كمك آن مي توان تندباد، توفان، گردباد، زلزله و وقوع آتشفشان را به طور نسبي پيش بيني كرد.
گياهان داراي توان شناسايي صداهايي هستند كه گوش انسان نمي تواند آنها را درك كند. همچنين قادر به شناختن رنگ ها و امواج مادون قرمز و مادون بنفش هستند كه خارج از طيف درك و احساس بشر است. گياهان بويژه نسبت به اشعه ايكس و امواج تلويزيوني با فركانس بالا بسيار حساس اند.
كليو باكتر دانشمند گياه شناس آمريكايي با انجام آزمايش هاي زياد ثابت كرد كه گياهان به تهديدات و خوش رفتاري ها پاسخ مي دهند و همچنين آنها مي توانند با صاحب خود ارتباط برقرار كنند.
در بررسي ها روشن شده كه گل ها، گلبرگ هاي نازكشان را در ساعات مختلف روز و شب باز و بسته مي كنند و همچنين در برابر سايه كه به آنها نزديك مي شود، بسته مي شوند.
يك گياه بالا رونده وجود تيرك را در مي يابد يا گياهان گوشتخوار مانند دروزرا چنانچه حشره اي در حدود 5/1 سانتيمتري برگ هاي آن قرار گيرد، برگ ها جهت خود را به سوي قرباني آهسته تغيير مي دهند و بدين گونه وجود حشره را حس مي كنند.
همچنين گياهان بالا رونده تكيه گاه ها را از فاصله زياد مي توانند حس كرده و به سوي آن حركت كنند.
زگلبن چيد دستاني گلي را
شنيد از غيب آه بلبلي را
تو خرسندي، گلي چيدي و رفتي
ندانستي كه آزردي دلي را

در حاشيه جريمه 700 هزار خودروي دودزا
مهرباني كافي است 
روزي 150 خودرو فرسوده از رده خارج كنيد
فارس: خودروسازان بايد روزي 150 خودروي فرسوده از رده خارج كنند. معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست با اعلام اين خبر، زمان رخداد اين اتفاق را هفته آينده اعلام كرد.
يوسف حجت افزود: طي يك هفته اخير كه جمع آوري خودروهاي فرسوده آغاز شده، شركت سايپا به طور كلي كمتر از 150 دستگاه خودرو فرسوده از رده خارج كرده است.
وي ادامه داد: عمده خودروهايي كه تاكنون از رده خارج شده اند، خودروهاي خارجي بوده اند كه بيشتر آنها بنز، فولكس و شورلت هستند.
حجت اظهار داشت: خودروسازان با شروع عمليات جمع آوري خودروهاي فرسوده، به كاستي هايي در اجراي طرح پي برده اند، به عنوان مثال خودروسازان در امر اطلاع رساني به دارندگان خودروهاي فرسوده، به خوبي عمل نكرده و مردم را سرگردان كرده اند.
حجت گفت: تمام نمايندگي هاي خودرو، خودروي فرسوده نمي پذيرند و از طرفي هم خود آنها مطلع نيستند كه كدام نمايندگي ها، خودروي فرسوده را تعويض مي كنند. وي در خصوص مهلت تحويل خودروهاي فرسوده براي دارندگان اين خودروها گفت: فعلا هيچ مهلتي وجود ندارد، اما اگر استقبال خوب باشد و تعداد خودروهاي جمع آوري شده و فرسوده كم باشد، دو راه وجود دارد؛ يكي اينكه مهلتي تعيين شده و ممنوعيت ايجاد شود و ديگر اينكه خودروهاي مدل سال هاي ديگر هم جمع آوري شود.
مسوولان ترافيك شهري به دفعات اعلام كرده اند در صورت ادامه يافتن روند فعلي ترافيك، تهران طي سالهاي آينده قفل خواهد شد. به رغم اين هشدارها تاكنون راه حل مناسبي براي رفع اين معضل پيدا نشده و وضعيت ترافيك در خيابان ها روز به روز بدتر مي شود.
معاون حمل ونقل شهرداري مي گويد كه باتوجه به ورود روزانه 1200 خودرو به تهران نمي توان انتظار چنداني براي بهبود وضعيت ترافيك داشت چرا كه ظرفيت ترافيكي تهران 5 سال قبل پر شده است. به گفته بهبهاني، تهران از نظر ترافيك ظرفيت حدود يك ميليون و از نظر زيست محيطي ظرفيت حدود 800 هزار خودرو را دارد در حالي كه اكنون حدود 2ميليون خودرو در تهران تردد مي كنند.
افزايش خودروها در تهران باعث آلودگي شديد شهر شده است و اين درحالي است كه شركت واحد قصد دارد اتوبوس هاي گازسوز را به خاطر عدم كارايي از رده خارج كند و اتوبوس هاي ديزلي را باز گرداند. از رده خارج كردن خودروهاي فرسوده نيز طرحي است كه به طور جدي پيگيري نمي شود و شهرداري معتقد است دولت بايد در اين زمينه اقدام كند.
بهبهاني مي گويد: جز اقدامات محدود سازمان تاكسيراني و سايپا، هيچ گام مثبتي در جهت حذف خودروهاي فرسوده برداشته نشده است.
خودروهاي آلاينده و دودزا به رغم برخورد ماموران راهنمايي و رانندگي هنوز در سطح شهر تردد مي كنند. خودروهاي فاقد برگه معاينه فني در شرايطي آزادانه تردد مي كنند كه 81 درصد ظرفيت مراكز معاينه فني در تهران خالي است، اما آمارهاي ارايه شده مي گويد كه برخورد با خودروهاي دودزا از رشد 7/1 درصدي برخوردار است.
نماينده معاونت راهنمايي و رانندگي نيروي انتظامي در جلسه كميته اجرايي كاهش آلودگي هواي تهران مي گويد: در ماه هاي فروردين، ارديبهشت، خرداد، تير،  مرداد،  شهريور، مهر،  آبان و آذر به ترتيب 28 هزار ، 38هزار، 40هزار ، ۷۴هزار ، 97 هزار، 14هزار، 108هزار، 90هزار و 124هزار خودرو به دليل دودزايي و نداشتن برگه معاينه فني جريمه شده اند.
اين  آمارها نشان مي دهد كه برخورد با خودروهاي دودزا و فاقد برگه معاينه فني در ماه فروردين 37 درصد، در ماه ارديبهشت 15 درصد، در ماه خرداد 28 درصد، در ماه تير 120 درصد، در ماه مرداد 181 درصد، در ماه شهريور 297 درصد، در ماه مهر 234 درصد، در ماه آبان 48 درصد و در ماه آذر 106 درصد نسبت به مدت مشابه در سال گذشته افزايش يافته است.
اين در حالي است كه دكتر حجت، معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست، خواستار شدت يافتن برخورد با خودروهاي فاقد برگه معاينه فني شده است.
در اين بين تسهيلاتي از جانب وزارت كشور فراهم شده كه به گفته نواب زاده، نماينده وزارت كشور در جلسات كميته اجرايي كاهش آلودگي هواي تهران، ابلاغ دستورالعمل ضوابط ايجاد، تشخيص صلاحيت، اختيارات، نحوه صدور مجوز و نظارت بر مراكز فني مجاز براي احداث مراكز خصوصي معاينه فني از سوي وزير كشور به استانداران راه حل برخي از مشكلات وجود در اين زمينه است.

محيط زيست
026733.jpg
دو تا شيري كه مي بينيد؛ كوچاني سمت چپ و جوهري سمت راست در حال باز كردن هديه هاي كريسمس شان هستند. اينجا سيدني استرالياست، باغ وحش  تارونگاي. دوشنبه 23 دسامبر 2004 تمام حيوانات اين باغ وحش در جشن كريسمس كادو گرفتند و اين طرح جزو برنامه هاي ارتقاي رفتاري حيوانات بوده است. اين قبيل طرح ها به منظور تحريك حس كنجكاوي و خلاقيت حيوان هاست. هرچه باشد باز كردن اين هديه ها احتياج به ترفندهاي ويژه دارد. اي كاش من هم يك شير يا حتي يك خارپشت بودم در باغ وحش سيدني.

گوزن؛ پيشگيري از زكام
026727.jpg
حيوانات هم به بيماري هاي مختلف حتي سرماخوردگي دچار مي    شوند و براي درمان خود هم از راه هاي مختلفي استفاده مي   كنند. جالب است بدانيد كه آنها حتي از آب هاي معدني گرم هم براي درمان استفاده مي  كنند. اصلا شايد انسان ها درمان با آب هاي معدني گرم را از حيوانات آموخته اند.
اما هميشه گفته ايم پيشگيري بهتر از درمان است. اين پيام به گوش حيوانات هم رسيده، گوزن ها در پيشگيري از زكام كارهاي جالبي انجام مي دهند كه از آن جمله مي توان به خشك كردن بدنشان اشاره كرد. چون گوزن ها بيشتر در نواحي معتدل زندگي مي كنند و زمستان ها براي پيدا كردن علف مهاجرت مي كنند، بسيار اتفاق مي افتد كه گذرگاه آنان رودخانه هاي يخزده باشد. گوزن ها به محض اينكه از آب هاي يخزده خارج شوند فورا به خشك كردن پوست خود مشغول مي  شوند، حتي اگر گياه و علف در برابرشان ريخته باشد هرگز لب به آنها نمي زنند تا بدنشان كاملا خشك شود، زيرا اگر خود را خشك نكنند به زكام و برو نشيت مبتلا خواهند شد.

خودكشي يك بزغاله
026730.jpg
يك نشريه محلي از خودكشي يك بزغاله در يزد خبر داد! اين بزغاله، در مقابل چشمان صاحبش، با داخل كردن سر در حلقه طنابي كه از سقف طويله آويزان بود خود را حلق آويز كرد.
صاحب اين بزغاله در جمع تعدادي از روستاييان كه براي تماشاي اين صحنه گرد آمده بودند، گفت: هنگامي كه براي بردن آذوقه به آغل رفتم، متوجه شدم كه يكي از بزغاله ها به سرعت بالاي سكوي كنار ديوار رفت و با داخل كردن سردر حلقه طنابي كه از سقف آويزان بود، خود را حلق آويز كرد كه متاسفانه به دليل گير افتادن سروشاخ ها، تنگ شدن گره طناب دور گردنش و نيز وزن بزغاله، تلاش من براي نجات بي فايده ماند و چند لحظه بعد تلف شد.
اين طناب براي سلاخي گوسفندي در روز قبل آماده شده بود و در همانجا گوسفندي را سلاخي كرده بودند، اما طناب به صورت حلقه دار آماده و همچنان بر جاي مانده بود. جالب اينكه كشتن گوسفند، روز قبل جلو چشم ساير گوسفندان نبوده اما اين بزغاله شاهد سلاخي شدن آن گوسفند بوده است.

۱۰۶دلفين سياه
گونهpseudora crassidens:
خانواده دلفين هاDELPHINIDAE :
راسته نهنگ هاCETACEA :
رده پستاندارانMAMMALIA :
026739.jpg
جثه نسبتا بزرگ و استوانه اي شكل، سربدون پوزه دراز، باله پشتي باريك، خميده و بلند و باله هاي سينه اي خميده هستند. اين دلفين دندان هاي بزرگي با قطر بيشتر از 25 ميليمتر دارد. رنگ تمام بدن سياه يا خاكستري تيره است بايد توجه داشت كه رنگ اكثر گونه هاي دلفين مدتي پس از مرگ كاملا سياه مي شود، بنابراين نبايد آنها را با دلفين سياه اشتباه گرفت.
طول بدن دلفين سياه 5/3 تا 6 متر و وزن آن حدود 2 تن است. پراكندگي آن در ايران در خليج فارس و درياي عمان است.
به صورت اجتماعي در دسته هاي بزرگ و كوچك و گاهي به صورت انفرادي مشاهده مي شود. با سرعت 24 كيلومتر در ساعت حركت مي كند. از ماهي ها و سرپايان و حتي دلفين هاي ديگر تغذيه مي كند.

يك شكم سير جوجه تيغي
026736.jpg
روباه را مي توان يكي از دشمنان سرسخت جوجه تيغي برشمرد و در حقيقت در جنگل هم حيواني قادر نيست حريف اين جانور شود مگر روباره كه به كمك حيله و مكر خود جوجه تيغي را به ستوه آورده واز پاي مي اندازد. وقتي جوجه تيغي حالت دفاعي به خود مي گيرد و خود را به صورت گلوله تيغ در مي آورد، باز كردن اين گلوله از هيچ راهي ممكن نيست مگر روي آن كمي آب بريزيد.
روباه به خاطر استعداد كافي و شم قوي كه دارد از اين خاصيت آگهي حاصل كرده و به محض اينكه با جوجه تيغي مواجه شود و حيوان را در حالت دفاع ملاحظه كند به هر ترتيبي شده آب فراهم كرده و جوجه تيغي را مجبور به خروج از وضع خود مي كند.
اگر روباه به آب دسترسي پيدا نكند از پيشاب خود استفاده مي كند و همين كه جوجه تيغي خود را باز كند و به تصور نزول باران به فكر تهيه پناهگاه بيفتد، روباه شكمش را پاره مي كند و شكم گرسنه خود را از عزا در مي آورد.

|  ايرانشهر  |   تهرانشهر  |   خبرسازان   |   دخل و خرج  |   در شهر  |   زيبـاشـهر  |
|  محيط زيست  |

|   صفحه اول   |   آرشيو   |   بازگشت   |