هر چند پايتخت ايران در مقايسه با بيشتر شهرهاي بزرگ كشور از قدمت تاريخي و جدابيت هاي توريستي كمتري برخوردار است، اما به هر حال اولين شهري است كه در مقابل ناظران خارجي خودنمايي مي كند. دليل آن هم روشن است؛ تهران مركز فعاليت هاي اقتصادي و تجاري كشور است، تمام دستگاه هاي دولتي و حكومتي در آن مستقر شده است، خبرگزاري ها و مراكز رسانه اي در اين كلانشهر مستقر شده اند، بيشتر جشنواره ها و مراسم فرهنگي در تهران برگزار مي شود، بيشتر چهره هاي برجسته علمي، فرهنگي و اقتصادي در تهران سكونت دارند و در مجموع مركز ثقل تمامي فعاليت ها و تصميم گيري هاي كشور محسوب مي شود. از اين رو مسافراني كه از كشورهاي ديگر عازم ايران هستند گاه فقط موفق به بازديدي از اين شهر مي شوند و اگر هم از نقاط ديگر كشور بازديد كنند، بيشتر وقت خود را در تهران مي گذرانند.
در اين بين نگاه هاي جستجو گر و كنجكاوانه خبرنگاران خارجي هميشه به دنبال كشف جزئيات بيشتري از پايتخت كشوري چون ايران است، مثل نگاه روزنامه نگاران و روساي نشريات مهم روسيه در سفر اخير خود به ايران.
گالينا زايتوا روزنامه نگار روس در گزارشي كه پس از بازگشت از ايران نوشته است در مورد سفرشان به ايران آن را اولين سفر روساي نشريات مهم روسيه به ايران در تاريخ مناسبات دو كشور مي داند.
اين سفر كه با مساعدت وزراي خارجه و فرهنگ روسيه و ايران ترتيب داده شده به سوالات زيادي در مورد ايران پاسخ داد:
چرا روزنامه نگاران روس به كشور ايران علاقه مند شدند؟ ما از ايران معاصر چه اطلاعاتي داريم و در جريان اين سفر چه چيزي براي خود كشف كرده ايم؟ اين كشور با تاريخ و فرهنگ باستاني كه سعي مي كند اكنون، در جهان متغير نيز اصالت و آداب و رسوم خود را حفظ كند، در برابر ما چه چهره اي از خود نشان داد؟ بهتر است كه از اول شروع كنيم.
تهران در قرن جديد
از ارتفاع چند هزار متري، كوه هايي كه به صورت كوهستان بزرگ پيرامون پايتخت ايران واقع شده اند، به صورت چروك هايي بر صورت بياباني زمين جلوه مي كنند. ولي بالاخره هواپيماي شركت ايران اير فرود مي آيد و در اين منظره فضايي، شهري بزرگ با خطوط مشخص خاكستري رنگ محله هاي خود در برابر چشمان ما ظاهر مي كند. تهران، يكي از بزرگترين شهرهاي جهان است كه حدود 14 ميليون نفر در آنجا زندگي مي كنند. ولي با وجود فراواني مردم، اين شهر از ما به صورت شرقي استقبال مي كند؛ سنجيده و با وقار، بدون ازدحام عادي براي شهرهاي بزرگ. چيزي كه باعث تعجب خاصي مي  شود، استقامت فضاي سبز خيابان هاي شهر است كه در ميان سنگ ها روئيده است. تهران همانند همه پايتخت هاي جهان، محل تمركز نمايندگي هاي تجاري، اقتصادي و رسمي ديگر است.
تهران مركز فعاليت هاي اقتصادي و تجاري كشور است، تمام دستگاه هاي دولتي و حكومتي در آن مستقر شده است ودر مجموع مركز ثقل تمامي فعاليت ها و تصميم گيري هاي كشور محسوب مي شود
امروزه توجه و علاقه عمومي به جمهوري اسلامي ايران تصادفي نيست بلكه با موقعيت جغرافيايي، مواضع كشور در قبال بسياري از مسايل راهبردي اقتصاد و سياست منطقه و جهان ارتباط دارد و اما علاقه ما روزنامه نگاران روس، نتيجه رشد و گسترش فزاينده مناسبات دوطرفه و تمايل مسكو و تهران به توسعه نه تنها در زمينه همكاري بازرگاني- اقتصادي بلكه روابط فرهنگي و معاشرت اطلاعاتي است. برنامه كار هيات ما شامل ملاقات با رهبران سياسي، نمايندگان وزارتخانه ها، نمايندگان مجلس، استانداران و شهرداران، شخصيت هاي فرهنگي و نمايندگي رسانه هاي گروهي بود؛ كاري بسيار سنگين و خبري است ولي اين بار كاملا موجه است. با وجود اينكه برنامه ملاقات بارها در حين كار اصلاح مي  شد، اما اين مانع كسب اطلاعات آموختن در مورد ايران نشد. در واقع حق با رجب صفراف مدير كل آژانس خبري روسي ايران نيوز است كه ما در واقع ايران را براي خود كشف كرديم. اما ايران چطور به نظر ما رسيد؟
ايرانيان يك اصل زندگي دارند كه از حداقل، حداكثر را بگيرند. مترجم ما بارها اين قاعده زندگي را يادآوري كرد. اين فقط شعار زيبايي نيست . تمام ايرانياني كه در جاهايي زندگي مي   كردند كه طبيعت شرايط مناسبي ايجاد نكرده بود، واحه سرسبز براي خود ايجاد كردند. اين كشور به صورت مدبرانه از نفت خدادادي استفاده كرده است. ولي اينجا فقط با نفت زندگي نمي   كنند. در ايران صنايع خودروسازي، هواپيما سازي و شيميايي و نيز بخش كشاورزي توسعه مي   يابد. وقتي همكار ما از منطقه استاوروپل در جريان ملاقات در وزارت امور خارجه ايران پيشنهاد كرد كه گندم منطقه كوبان از طريق درياي خزر به ايران صادر شود، به ما گفتند كه ايران بخش عمده نيازهاي خود به گندم را از طريق توليد داخلي تامين مي  كند.
روسيه و ايران، شركاي راهبردي هستند. اين مطلب در جريان ملاقات هاي رسمي ما بارها شنيده شد. با اين حال، خاطرنشان مي شد كه طرفين از سطح فعلي مناسبات بازرگاني - اقتصادي راضي نيستند. خطاب به ما، نمايندگان مطبوعات گفتند كه يكي از علل اين وضع، كمبود اطلاعات جامعه روسي از اقتصاد ايران و كمبود آگاهي ايران به روسيه است.
قبل از انقلاب سياست خار جي ايران بيشتر متوجه غرب بود.
اينجا به زبان انگليسي ولو نه با تلفظ آكسفوردي بلكه به صورت مفهوم صحبت مي كنند ولي زبان مادري ما را نمي دانند. با اين حال، علاقه به روسيه در اقشار مختلف جامعه ايراني وجود دارد. به ويژه به اين دليل كه در جريان ملاقات هاي ما در ايران موضوعات اشتراك ساز چه در زمينه امور اقتصادي و چه در برخورد با تروريسم بين المللي، مسايل جهاني سازي و حق ملت ها براي تعيين سرنوشت خود، در مقام اول قرار داشتند. در جريان ملاقات در وزارت امور خارجه، موضع ايران چنين بيان شد: ما طرفدار گفت و گوي تمدن ها هستيم
متاسفانه در دنياي امروزي از ابراز تمايل تا اجراي هر كاري راهي طولاني و پر پيچ و خم است. البته ايران بر اساس ساعت خود زندگي مي كند؛ ضمن اينكه سعي مي   كند از پيشرفت جهاني عقب نماند، ريشه هاي مذهبي خود را هم حفظ مي   كند كه همين امر اصالت اين كشور و خويشتن داري شرقي آن در برخورد با بسياري از مسايل حاد عصر حاضر را نشان مي   دهد. كسي كه از كنار كوه هاي آفتاب زده اي كه شهرهاي ايران را احاطه مي كنند، رد مي شود، احساس مي كند كه زمان گويا متوقف شده است. ولي خيابان هاي پر جوش و خروش شهرها دوباره باعث مي شوند كه پيشرفت اين كشور احساس شود. اين دو ريتم متفاوت به هم آميخته مي شوند و سرعت خاص توسعه اين كشور را تعيين مي كنند.
اولين سوالي كه همه از من مي كردند،اين بود؛ بالاخره اوضاع ايران چطور است؟ آنجا شيوه خاص زندگي ايراني و نگاه ويژه اي به ارزش ها وجود دارد.

قلم سبز ايران: هر چند در سرزمين نفت خيزي زندگي مي كنيم، اما يكي از خطرات بزرگي كه كشور را تهديد مي كند، اتمام سوخت و انرژي است. خودروهاي فرسوده، نامناسب بودن شرايط حمل و نقل عمومي، مشكلات مربوط به وضعيت بزرگراه ها و خيابان ها و در نهايت همه اينها استفاده از خودروهاي شخصي كه بيشتر تك سرنشين هستند، ميزان مصرف سوخت را در كشور بالا برده است.
سازمان بهينه سازي مصرف سوخت در جديدترين بررسي هاي خود ميزان مصرف سوخت را بين خودروهاي شخصي و قطار شهري - مترو - تحليل كرده است. در آمارهاي اين سازمان جا به جايي هر مسافر با خودروي شخصي 5/9 برابر بيشتر از مترو سوخت مصرف مي كند.
سيستم حمل و نقل ريلي در شهرها كمترين مصرف انرژي را به ازاي حمل و نقل هر مسافر دارد، به طوري كه بررسي هاي سازمان بهينه سازي مصرف سوخت نشان مي دهد به ازاي جا به جايي هر مسافر با خودروي شخصي 89 ميلي ليتر و به ازاي هر تاكسي 65 ميلي ليتر بنزين مصرف مي شود.
بنا به اين گزارش، تردد افراد با وسايل حمل و نقل عمومي مقدار زيادي از مصرف سوخت جاده ها را كاهش مي دهد، به طوري كه سهم مصرف سوخت هر مسافر كه با اتوبوس تردد مي كند 20 ميلي ليتر و ميني بوس 27 ميلي ليتر در هر كيلومتر است.
گفتني است وسايل نقليه ريلي از قبيل قطارهاي شهري - مترو - نيز به ازاي هر مسافر تنها 9 ميلي ليتر سوخت مصرف مي كنند.
بر اساس اين بررسي ها استفاده از وسايل حمل و نقل عمومي  مي تواند تاثير به سزايي در استفاده بهينه از مصرف سوخت داشته باشد كه بايد مورد توجه جدي قرار گيرد.

مصالح عمومي ايجاب مي كند... بنا به مصالح امنيت عمومي جامعه... براي مقابله با تهديدهاي احتمالي عليه جامعه...
جملات تكراري دولتمردان هنگام بروز ناامني ها و تهديدها عليه جامعه، معمولا با اين عبارات آغاز مي شوند و در نهايت به اين نتيجه گيري ختم مي شوند كه دولت ها به دليل بروز اين ناامني ها حق دارند افراد جامعه را بيشتر و دقيق تر تحت نظر بگيرند. آخرين و طولاني ترين مباحث مربوط به كنترل شهروندان براي جلوگيري از ناامني و تهديد، پس از حملات 11 سپتامبر در ايالات متحده آمريكا مطرح شد و تا آنجا پيش رفت كه جامعه شناسان به دو دسته تقسيم شده و به عنوان مدافعان و منتقدان محدود كردن آزادي هاي اجتماعي افراد جامعه، براي به دست آوردن ثبات امنيت تقسيم شدند. گروهي به دولت ها حق مي دادند كه به عنوان مسوول برقراري امنيت ملي به خصوصي ترين حريم افراد وارد شوند و گروه ديگر اين حق را متناقض با حقوق شهروندي دانسته و آن را نفي كننده آزادي هاي فردي عنوان مي كردند. اين مباحث همچنان ادامه دارد و اين سوال همچنان به دنبال پاسخ قانع كننده است: دولت ها براي برقراري امنيت قابل قبول در جامعه چقدر اختيار دخالت، تجسس و سرك كشيدن در مسايل شخصي و خصوصي شهروندان را دارند؟
به اين پرسش پاسخ قانع كننده داده شود يا نه، دولت آمريكا و شركت هاي توليدي ابزار تكنولوژيك تجسس كار خود را انجام مي دهند. بهانه آنها هم اين است كه به هرحال گروه كثيري از مردم آمريكا به شدت از حمله تروريستي مجدد مي ترسند. همان طور كه طي مبارزات انتخاباتي رياست جمهوري آمريكا، 2 نامزد رياست جمهوري بارها از اين حربه عليه يكديگر استفاده كردند و در نهايت اين حربه به يكي از عوامل تاثيرگذار در هدايت آراي شهروندان تبديل شد، طوري كه روزنامه واشنگتن پست در يكي از شماره هاي خود پيش از انتخابات نوشت: زنان خانه دار كه نگران امنيت خانواده خود هستند به بوش كه به تعبير آن روزنامه، در تامين امنيت شهروندان موفق بوده است راي مي دهند.
حال اين عدم امنيت و تلاش هاي سازمان هاي امنيتي و شركت هاي نرم افزاري باعث شده است كه آينده اي عاري از هرگونه جاي دنج و زندگي رمزآلود پيش روي شهروندان قرار گيرد. يكي از خبرنگاران واشنگتن پست در كتاب خود، تصويري هول انگيز از فرداي جامعه آمريكا مي دهد كه در آن دولت با غول  هاي صنعت و تكنولوژي براي زير نظر گرفتن حركات شهروندان مشاركت مي كند و براي هيچ كس امكان ندارد بتواند خود را از نظر اين شبكه پنهان كند.
به طور مثال يكي از شركت ها، نظام شناسايي ديجيتال را به وجود آورده كه مي تواند با دادن كد ويژه به تمام افراد بالغ حاضر در آمريكا، حركات آنها را از سفر گرفته تا خريد مواد غذايي زير نظر بگيرد. شركت ديگري مي خواهد پرونده هاي دولت هاي ايالتي و شهري، داده هاي معاملات پولي، DNA و بررسي سوء پيشينه و ساير مشخصاتي كه هويت يك فرد را تشكيل مي دهد، در يك سيستم مركزي تحت كنترل قرار دهد. اين سيستم ها به گونه اي خواهد بود كه انواع دستگاه هاي جديد از دستگاه اسكن قرنيه چشم تا دستگاه هاي شناسنده صدا و اثر انگشت كه امروزه به كار مي روند، پيش دستگاه هايي كه قادر خواهند بود هويت شخص را فقط از روي طرز راه رفتن او تشخيص دهند، عقب مانده جلوه مي دهند.
جالب تر اينكه يك شركت روي دستگاهي كار مي كند كه مي تواند با سنجش حرارت اطراف چشم، تصميم فرار يا گريز در برابر حادثه را پيش بيني كند و يك اداره ديگر دولت فدرال آمريكا طرحي ارايه داده است براي مطالعه خطرات ناشي از استفاده از دستگاهي كه مي تواند امواج مغزي مسافران هواپيما را تجزيه و تحليل كند. استفاده از اين تكنيك هاي پيشرفته اطلاعاتي، هرچند بيشتر شبيه ماجراهاي فيلم هاي تخيلي است، اما در نهايت فضايي را توصيف مي كند كه در آن شهروندان حق رها شدن به حال خود را از دست مي دهند؛ فضايي شبيه آنچه كه جورج اورول در كتاب 1984 توصيف كرده است. اين اتفاقات در حالي مي افتد كه هنوز هيچ كس پاسخي قانع كننده براي اين پرسش كه چقدر مي توان شهروندان را به بهانه حفظ امنيت ملي محدود كرد، ارايه نكرده است.

پاسارگاد، تخت جمشيد، چغازنبيل ، ارگ بم و ميدان نقش جهان اصفهان تنها آثار باستاني در ايران هستند كه در فهرست آثار جهاني يونسكو به ثبت رسيده اند، اما ساخت برج جهان نما در ضلع غربي ميدان نقش جهان، مدتي است كه بحث هايي را ايجاد كرده و ممكن است موجب خروج نقش جهان از فهرست آثار جهاني شود. در آخرين اظهار نظرها از سوي كارشناسان يونسكو براي تعديل اين برج، مهلت چند ماهه اي به مسوولان اصفهان داده شد تا اين موضوع را به نتيجه برسانند. در حالي كه تنها كمتر از 2 هفته ديگر تا پايان زمان تمديد شده از سوي مسوولان يونسكو باقي مانده است، رئيس شوراي شهر اصفهان از تعديل نكردن برج جهان نما به عنوان عملكرد صحيح تر ياد كرده است.
اول فوريه سال 2005 13 بهمن 1383 آخرين فرصت براي ارسال گزارش نهايي سازمان ميراث فرهنگي  و گردشگري كشور در رابطه با روند رو به تعديل برج جهان نما بوده است اما همكاري نكردن مسوولان مربوطه، آماده سازي اين گزارش را غير ممكن كرده است. با اين وجود يونسكو زمان ارسال گزارش هاي نهايي مربوط به تعديل برج جهان نما را 2 هفته ديگر تمديد كرد.
در اين زمان عباس حاج رسولي ها تعديل برج جهان نما را انتخاب بين گزينه بد و بدتر مي داند كه از نظر او گزينه بد بودن و گزينه بدتر، تعديل برج است.
رئيس شوراي شهر اصفهان معتقد است پول مردم اصفهان اين برج را بالا برده و حالا اين مردم چگونه مي توانند از پول خود بگذرند و 24 متر از ارتفاع برج را كم كنند.
او به اعتراض بسياري از شهروندان اصفهاني مبني بر ساخت برج جهان نما به عنوان يك بناي بي هويت اشاره مي كند و مي گويد: مردمي كه امروز اعتراض كرده و اين برج را يك بناي بي هويت مي دانند، پس از تخريب برج به ما اعتراض مي كنند كه چرا پولشان را حرام كرده ايم. ما نمي توانيم پاسخگوي اعتراض مردم باشيم. چندي پيش شوراي شهر و شهرداري اصفهان طي قرائت بيانيه اي مشترك از برج جهان نما به عنوان مولود ناخواسته ياد كرده و حكم قضائي در خصوص تعديل شدن يا نشدن برج را مطاع دانسته اند. حاج رسولي ها اين بيانيه را يك سند محكم قانوني مي داند كه در صورت قرائت حكم دادگاه در خصوص سرنوشت برج جهان نما به مرحله اجرا در خواهد آمد. اما وجود اين بيانيه دليلي بر موافقت با تعديل يا عدم آن نيست. بلكه هدف پافشاري در اجراي احكام و قوانين است. برج جهان نما بنايي بتني با ارتفاع 58 متر و وسعتي بيش  از 16 هزار متر مربع در كنار ميدان دروازه دولت و ابتداي چهار باغ عباسي و ميدان نقش جهان است. طبقات انتهايي اين برج از حياط ميدان ثبتي جهاني ميدان نقش جهان ديده مي شود، به همين خاطر برخي از مسوولان يونسكو معتقدند كه اين برج به حريم آسمان ميدان نقش جهان تجاوز كرده است و در صورتي كه اين برج تعديل نشود، ميدان نقش جهان از فهرست آثار جهاني خارج و در فهرست آثار در معرض خطر قرار خواهد گرفت.
از سوي ديگر كانون مدافعان حقوق بشر از شهردار اصفهان به خاطر ادامه ساخت اين برج اعلام جرم كرده است. سخنگوي اين كانون با اشاره به اينكه شهردار اصفهان از پذيرش و اجراي دستور كتبي دادگاه خودداري كرده است، گفت: به استناد صريح ماده 576 قانون تعزيرات، عليه شهردار اصفهان اعلام جرم كرده و در شكايت خود به استناد مواد قانوني خواستار انفصال او از خدمت شده است. هر مستخدم و شهرداري كه از پذيرش دستور كتبي دادگاه امتناع كند، بايد منفعل از خدمت دولتي شود. او معتقد است با توجه به ضوابط جهاني و قانوني ناظر به حراست ميراث فرهنگي و اخطار يونسكو، شهرداري بايد اقدام به تخريب ارتفاع برج جهان نما كند.
وي با تاكيد به تكليف دادستان اصفهان در خصوص جلوگيري از جرم و تعقيب و پيگيري مواردي كه از ناحيه متهمان رخ داده است، گفت: ادامه ساخت ساختمان  تجاري جهان نما مورد اعتراض جامعه جهاني بوده، از سويي وكلاي دادگستري كشور نيز در يك گردهمايي در اروميه به طور صريح از دست اندركاران قانون خواستار توقف برج جهان نما در اصفهان شدند.
به نظر مي رسد در شرايطي كه ايران به نحوي تحت تاثير قدرت هاي بين المللي است، نبايد بهانه جديد به دست جوامع بين المللي كه تحت تاثير آنها هستند، داده شود. در هر حال مهمترين نكته اي را كه بايد در نظر گرفته شود حفظ نام ميدان نقش جهان در فهرست آثار جهاني است: در شرايطي كه دادستان كل كشور و گروهي از روشنفكران و دانشجويان اصفهان نسبت به اين موضوع اعتراض كرده و اين كار را خلاف عقل، شرع، منطق و منش قانونگرايي دانسته اند اما از توقف ساخت اين ساختمان جلوگيري نشده است. اگر افرادي كه اين برج را ساخته اند خود را تابع قانون معرفي مي كنند بايد اقدام به توقف عمليات در ساختمان تجاري جهان نما كنند.
هر چند سازمان يونسكو در اجلاسي كه در تيرماه در چين برگزار شد، در خصوص تعديل ساختمان تجاري جهان نما به دليل ارتفاع 58 متري آن در حريم ميدان نقش جهان در فوريه سال جاري 13 بهمن ماه به مسوولان شهر اصفهان مهلت داده بود، اما هنوز هيچ اتفاقي در اين زمينه نيفتاده است. از سويي شهرداري و شوراي شهر اصفهان كه خود را متولي اصلي امور شهري مي دانند به اين بهانه كه مجوز ساخت جهان نما در دوره آنها صادر نشده از خود سلب مسووليت كرده و ميراث فرهنگي به عنوان متولي قانوني ابنيه تاريخي نيز اقدامي جدي در اين مورد انجام نداده است.