مريم غفاري
هر سال، همزمان با ۷ آوريل، «روز جهاني بهداشت» «هفته سلامت» با شعار «انسان سالم، محور توسعه پايدار» جشن گرفته مي شود. موضوع «روز جهاني بهداشت» سال ۲۰۰۵ مادران و كودكان سالم است.
بي ترديد، سلامتي جوامع ارتباط مستقيم با سلامتي و بقاي مادران و كودكان دارد. وقتي مادران زنده بمانند و رشد كنند، كودكانشان نيز زنده مانده و رشد خواهند كرد. وقتي مادران و كودكان زنده بمانند و رشد كنند جوامعي كه آنها در آن زندگي مي كنند، پيشرفت خواهند كرد.
مادران و كودكان بي شماري در جهان، در اثر وضعيت بد بهداشتي، فقر غذايي و مراقبت هاي بهداشتي نامناسب، مي ميرند و يا از عوارض آن رنج مي برند. سالانه بيش از نيم ميليون مادر در اثر بارداري و زايمان مي ميرند. در همين زمان ۶/۱۰ ميليون كودك زير ۵ سال بر اثر معدودي بيماري قابل پيشگيري و درمان پذير جان خود را از دست مي دهند. تقريباً  تمامي اين مرگها در كشورهاي با درآمد پايين يا متوسط و در بين فقيرترين افراد در اين كشورها روي مي دهد. بسياري از اين مرگ ها را مي توان با استفاده از دانش  موجود و ابزارهاي در دسترس پيشگيري كرد. «هفته سلامت» ، يك فرصت طلايي براي ارتقاء آگاهي هاي عمومي در مورد اين تراژدي غيرضروري و تلاش هاي مورد نياز براي تضمين زندگي و سلامت اين اعضاي ارزشمند است. همچنين موقعيت خاصي براي فعاليت هاي حساس سازي است تا دولت، اهداكنندگان بين المللي، سازمان هاي غيردولتي، بخش خصوصي، رسانه ها، گروه هاي جامعه نگر و ساير افراد را ترغيب كنيم تا با هدف ارتقاي وضعيت بقاء بهداشت و سلامت مادران و كودكان، در مورد فعاليت هاي پايدار ياد بگيرند، برنامه ريزي كنند و آنها را به اجرا درآورند.
بنابر گزارش سالانه يونيسف درباره وضعيت كودكان در جهان، تقريباً  از هر دو كودك يك كودك محروم از وسايل پايه اي زندگي است؛ به طوري كه ۴۰۰ ميليون كودك در جهان به آب آشاميدني دسترسي ندارند و بيش از يك ميليارد دختر و پسر در جهان در فقر زندگي مي كنند.
در گزارش سالانه يونيسف آمده است دوران كودكي ميليونها كودك در حال رشد چپاول مي شود، زيرا اين كودكان از خشونتي كه بر آنها اعمال مي شود و يا از ابتلا به بيماريهاي كشنده اي چون ايدز در رنج هستند.
نه تنها در كشورهاي فقير، بلكه در كشورهاي صنعتي و غني نيز فقر در ميان كودكان گسترش يافته است.
يونيسف در جمع بندي خود از وضعيت كودكان در سال ۲۰۰۴ ميلادي نشان مي دهد كه چگونه فقر، جنگ و ايدز به طور فزاينده يكديگر را تقويت كرده و آينده كودكان را به تباهي مي كشانند.
در سراسر جهان بيش از ۶۴۰ ميليون كودك بدون سقفي بالاي سرشان زندگي مي كنند و بيش از ۵۰۰ ميليون دختر و پسر محروم از داشتن حمام و توالت هستند.
ديتر گارليشز، مدير شاخه آلمان سازمان يونيسف، درباره تأثير اين همه مسائل بر زندگي كودكان مي گويد: كودكاني كه از آثار فقر رنج مي كشند، بيشتر در معرض ابتلا به بيماريها هستند و ميزان مرگ و مير در ميانشان بيشتر است. همچنين اين كودكان هستند كه در معرض غارت و چپاول اند، چه از طريق كاري كه از راه آن پول در مي آورند، چه به لحاظ جنسي. كودكان فقير بيشتر از مدرسه غيبت مي كنند و بيشتر به ايدز مبتلا مي شوند.
در سراسر دنيا بيش از ۱۲۰ميليون كودك در سنين دبستاني هستند كه به مدرسه نمي روند؛ و اكثر آنان دختر هستند. در كشورهاي ثروتمند نيز مدام بر شمار كودكاني كه در فقر به سر مي  برند افزوده مي شود. تنها در آلمان، طبق آمار يونيسف، تعداد كودكان فقير در فاصله سالهاي ۱۹۹۹ و ۲۰۰۰ ميلادي از ۴ درصد به ۹ درصد رسيد. هم اكنون در آلمان حدود يك ميليون دختر و پسر وجود دارد كه با كمك اجتماعي دولت زندگي مي كنند.
با وجود پيمان نامه هاي بين المللي، همچون كنوانسيون حقوق كودك سازمان ملل متحد، هيچ گاه دوران كودكي انسانها به اندازه روزگار كنوني مورد تهديد نبوده است. در اين ميان طول عمر بسياري از كودكان كوتاهتر از طول عمر پدران و مادران و اجدادشان شده است. از اين رو يونيسف تأكيد مي كند كه اهداف سازمان ملل متحد در جهت بهبود وضعيت كودكان بايد متحقق شوند. طبق اين اهداف، هر دولتي بايد تا سال ۲۰۱۵ ميلادي در مجموع هفت دهم درصد از درآمد ناخالص ملي خود را براي كمكهاي عمراني به كشورهاي در حال رشد در اختيار سازمان ملل قرار دهد. براي بهبود بخشيدن به وضعيت كودكان در سراسر جهان به ۴۰ تا ۷۰ ميليارد دلار پول در سال نياز است. بايد همه كودكان به آب پاكيزه دسترسي داشته باشند، بايد همه آنان مصون از بيماري ايدز باشند، اين هزينه در مقايسه با اين كه سالانه در جهان ۹۵۶ ميليارد دلار خرج خريد اسلحه مي شود، چيزي نيست.
مراقبت كودكان در ايران
در ايران، برنامه هاي كنترل بيماريهاي اسهالي از سال ۱۳۶۳ ،بيماريهاي حاد تنفسي از سال ۱۳۶۸ و برنامه ترويج تغذيه با شير مادر از سال ۷۰ به اجرا در آمده است. از سال ۱۳۷۶ با شكل گيري اداره كودكان در زير مجموعه دفتر سلامت خانواده و جمعيت وزارت بهداشت برنامه هاي فوق به علاوه برنامه نوزادان به عنوان زيرمجموعه اداره كودكان اجرا مي شود.
علي رغم اجراي برنامه  كودكان طي سالهاي متمادي، هنوز تا رسيدن به ميزانهاي مطلوب سلامت كودكان، فاصله بسياري است. اغلب كودكان زير ۵ سال داراي علائم و نشانه هاي چند بيماري با هم هستند و تصميم گيري براي درمان آنان بسيار دشوار است. بسياري از مادران روش صحيح تغذيه كودك خود را نمي دانند. از سوي ديگر اگرچه كاركنان بهداشتي شاغل در شبكه هاي بهداشت و درمان كشور در خصوص تشخيص و درمان بيماريهاي شايع دوران كودكي همچون بيماريهاي اسهالي، عفونتهاي حاد تنفسي و تغذيه كودكان داراي تجربه و دانش كافي اند اما به دلايلي چند كيفيت خدمات تا حد مطلوب فاصله دارد از جمله:
اغلب آنان در زمينه استفاده از راهنماهاي اختصاصي و استاندارد جداگانه در هر مورد آموزش ديده اند، ليكن هر يك از اين راهنماها به شكلي بيمارگر به بيماري كودك مي نگرد و ابزار مناسبي براي مراقبت از كودك مبتلا به يك و يا چند بيماري را در اختيار كاركنان نمي گذارد. از سوي ديگر ارتباطات زمينه اي و اصلي بين حالتهاي مختلف بيماريها در راهنماها نيامده و غالباً از ديده پنهان مي ماند، مثلاً اسهال هاي مكرر سبب سوءتغذيه مي شود و سوءتغذيه را تشديد مي كند؛ همچنين دستورالعملهاي استاندارد براي تشخيص و درمان بيماريهاي شايع دوران كودكي فاقد نشانه هاي خطر براي همه موارد هستند كه اين امر سبب ناديده گرفتن بيماريهاي وخيم مي شود.
ريشه كني بيماري هاي واگيردار
براساس گزارش سازمان جهاني بهداشت بيماري فلج اطفال پس از آبله دومين بيماري است كه ريشه كني آن در دستور كار اين سازمان قرار گرفت، اين بيماري عامل ويروسي به نام ويروس فلج اطفال دارد كه بيشتر، كودكان را درگير مي كند و منجر به فلج دائمي آنان، مشكلات و رنج فراوان براي خانواده ها و گاه مرگ كودكان مي شود.
سيد محسن زهرايي معاون مركز مديريت بيماري هاي وزارت بهداشت مي گويد: در سال ۱۹۸۸ ميلادي كه ريشه كني اين بيماري در دستور كار سازمان جهاني بهداشت قرار گرفت، ۱۲۵ كشور جهان با اين بيماري درگير بودند و سالانه حدود ۳۵۰ هزار كودك زير ۵ سال بر اثر آن مي مردند اما اكنون با اقدامات جهاني براي ريشه كني اين بيماري فقط ۶ كشور جهان مواردي از اين بيماري را دارند و تعداد مرگ و ميرهاي ناشي از آن به سالي ۱۵۰۰ نفر تقليل يافته است.
مشكلي كه در كشور ما براي ريشه كني قطعي اين بيماري وجود دارد اين است كه دو كشور از مجموع ۶ كشوري كه هنوز با بيماري فلج اطفال درگير هستند يعني افغانستان و پاكستان در همسايگي ما قرار دارند و تردد در مرزهاي شرقي ممكن است موجب ورود مجدد اين بيماري به كشور شود.
بحث ديگر حذف بيماري ويروسي سرخك در كشور است كه در سال ۲۰۰۲ ميلادي ۷۷۰ هزار كودك را به كام مرگ برد و با وجودي كه واكسن مؤثر و مناسبي دارد تا سال ۲۰۰۲ برنامه ريزي دقيقي براي ريشه كني آن وجود نداشت.
از سال ۱۳۷۹ به تدريج شاهد افزايش ميزان ابتلا به بيماري سرخك در كشور بوديم به همين علت برنامه واكسيناسيون سراسري عليه اين بيماري، افراد ۵ تا ۲۵ ساله از ۱۵ آذر تا ۱۰ دي ماه سال ۸۲ انجام شد و با همكاري بسيج جامعه پزشكي و بخش خصوصي ۳۳ ميليون نفر واكسينه شدند به طوري كه يونيسف و سازمان جهاني بهداشت نيز قرار گرفتن ايران در مرحله حذف اين بيماري مهلك را تاييد كردند.
بيماري آبله نيز كه به عنوان مهم ترين عامل مرگ و مير در ميان بيماري هاي عفوني اولويت اول ريشه كني را داشت با عملكرد مناسب همه كشورها به طور كلي حذف شده و ۳۰ سال است كه هيچ موردي از اين بيماري را در كشور نداريم.
حذف بيماري هاي غير واگير
دكتر محمد اسماعيل اكبري، معاون سلامت وزارت بهداشت مي گويد: پنج عامل اصلي مرگ و مير در ايران اعم از بيماري هاي قلب و عروق كه به وسيله عواملي مانند مصرف دخانيات، نوع غذا، استرس و عدم ورزش به وجود مي آيد، سوانح و حوادث كه علت آن ترافيك و مسايل رانندگي است، سرطان ها و بيماري هاي ريوي كه مهم ترين عامل آن وجود دود داخل منزل است، همه از نوع رفتار جامعه نشأت مي گيرد و تغيير در رفتار و سلامت رفتارها مي تواند به طور چشمگير از مرگ و مير بر اثر ابتلا به اين بيماري ها جلوگيري كند.
وي با بيان اين كه توسعه يك مملكت را بايد با اندازه قد كودكان آن كشور سنجيد نه با ارتفاع برج هاي آن گفت: ايران زماني به توسعه پايدار مي رسد كه سلامت را در اولويت برنامه هاي خود قرار دهد.
شاخص هاي سلامت ايران در موقعيت خوبي در جهان نسبت به كشورهاي هم طراز از لحاظ اقتصادي قرار دارد.
يونيسف اعلام كرده است فقط جمهوري اسلامي ايران مي تواند ۳۳ ميليون تن را در طي سه هفته واكسيناسيون كند و سياسيون ما بايستي به اين نكته توجه كافي را داشته باشد.
كاهش مرگ و مير كودكان
دكتر حميد لرنژاد، رئيس اداره كودكان وزارت بهداشت معتقد است: ميزان مرگ و مير كودكان كاهش يافته است، به طوري كه با اقدامات بهداشتي انجام شده از بدو پيروزي انقلاب اسلامي تاكنون ميزان مرگ و مير كودكان از حدود ۵۰ ، در هزار تولد در قبل از انقلاب به ۳۳ ،در هزار تولد كاهش يافته است. همچنين، بررسي ها نشان مي دهد كه بار بيماري هاي تنفسي در كودكان شش بار در سال و بار بيماري هاي اسهال سه بار در سال مي باشد.
وي با اشاره به جمعيت پنج ميليوني كودكان زير پنج سال كشور گفت: ۵۷ درصد اين كودكان در طول سال به علت سرفه و ۳۳ درصد به علت اسهال به مراكز درماني مراجعه مي كنند.
وي طرح مراقبت ادغام يافته كودك سالم را طرحي جديد در وزارت بهداشت و درمان عنوان كرد. با اجراي اين طرح كودك در مراكز بهداشتي تنها از طريق قد، وزن و دور سر مورد معاينه قرار نمي گيرد، بلكه اين طرح موجب مي شود تا كودكان از بدو تولد از نظر روش هاي ارتقاي مراقبت هاي ارتباطي والدين، بررسي سير تكاملي كودك، بررسي وضعيت بينايي و شنوايي، پيشگيري از حوادث و مشكلات تغذيه اي و ارزيابي مكمل هاي دارويي مورد توجه قرار گيرند.
اجراي دقيق اين طرح موجب كاهش مرگ و مير، معلوليت ها و حوادث در كودكان به طور چشمگيري خواهد شد.
همچنين هوشمند سفيدي مشاور وزير بهداشت در خصوص ميزان مرگ و مير مادران گفت: در جهان سالانه ۵۰۰ ميليون مادر در اثر بارداري و زايمان و ۱۰ ميليون و ۶۰۰ هزار كودك بر اثر بيماري هاي قابل پيشگيري جان خود را از دست مي دهند و روزانه ۱۴۰۰ مادر در اثر زايمان و هر دقيقه ۲۰ كودك زير ۵ سال جان خود را از دست مي دهند. وي با بيان اين كه ۷۰ درصد كل مرگ مادران در اثر ۵ عامل مهم خونريزي، سقط غير ايمن و فشار خون بالا و زايمان سخت است، افزود: آگاهي مادران و ارتقاي سلامت از خسارات وارده مي كاهد، كه در اين زمينه ايران نيز به توفيقات زيادي دست يافته است كه از آن كاهش مرگ و مير مادران و كودكان است. وي در ادامه توضيح داد: اين به نحوي است كه ميزان مرگ و مير در سال ۸۳ به
۳/۱۸ در ۱۰۰۰ تولد زنده كاهش يافته است.
عملكرد بهداشتي مثبت ايران در زمينه بهداشت
در زمينه بهداشت، ايران بيشترين موفقيت ها را در دستيابي به اهداف توسعه هزاره به دست آورده است. اين پيشرفت ها نشان مي دهد كه دستيابي به اهداف توسعه هزاره تا سال ۲۰۱۵ در زمينه بهداشت امكان پذير است. البته اين امر نيازمند تداوم سياست هاي گذشته و بهبود كيفي آنها در سال هاي آتي است. همان طور كه عرض شد، آموزش نيز از جمله حوزه هايي بوده كه ايران به پيشرفت قابل توجهي نسبت به اهداف هزاره دست يافته است. براي مثال نرخ ثبت نام خالص در آموزش ابتدايي از ۸۵ درصد در سال ۱۳۷۴ به ۹۷ درصد در سال ۱۳۸۱ افزايش يافته است.
همچنين در دوره ياد شده درصد دانش آموزان كه به كلاس پنجم ابتدايي رسيده اند، از ۸۷ درصد به ۸۹ درصد افزايش يافته است، اگرچه هنوز ۱۱ درصد از دانش آموزان ابتدايي با عقب افتادگي در اين خصوص روبه رو هستند.
در مقابل پيشرفت هاي ياد شده در زمينه هاي مبارزه با HIV(ايدز) و تخريب محيط زيست و بهبود برابري هاي جنسيتي، نارسايي هايي وجود دارند كه رسيدن به اهداف توسعه هزاره را در اين ابعاد با چالش هايي مواجه مي سازند. در خصوص مبارزه با بيماري HIV(ايدز) تاكنون اقدامات قابل توجهي به ويژه براي شناسايي افراد آلوده به عمل آمده است. براساس گزارش ايران شيوع HIV (ايدز) در ميان زنان باردار در سنين ۲۴-۱۵ ساله در سال ۱۳۸۲ صفر گزارش شده و تعداد كل افرادي كه رسماً به عنوان افراد آلوده به اين بيماري ثبت نام شده اند تا نيمه سال ،۱۳۸۳ ۷۵۱۰ نفر بوده اند. بررسي ها در اين زمينه نشان مي دهد كه در ميان عوامل شناخته شده مصرف مواد مخدر و روابط جنسي داراي بيشترين نقش در انتقال اين بيماري بوده اند. به نظر مي رسد كه مبارزه با HIV (ايدز) در ايران نيازمند تلاش هاي بيشتري در زمينه هاي فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي است.
در مورد مبارزه با مالاريا نيز كشور از پيشرفت خوبي برخوردار بوده است؛ به گونه اي كه شيوع اين بيماري از ۱۰۳ مورد در سال ۱۳۷۲ به ۳۵ مورد در سال ۱۳۸۲ كاهش يافته است. در عين حال اين بيماري هنوز يك چالش بهداشتي در مناطق جنوب شرقي كشور محسوب مي شود. بهبود برابري هاي جنسيتي و ارتقاي نقش زنان در امور اجتماعي و اقتصادي يكي ديگر از اهداف توسعه هزاره است. گزارش ايران نشان مي دهد كه دستيابي به اهداف كمي تعيين شده براي سال ۲۰۱۵ در اين زمينه نيازمند حمايت هاي بيشتري از سوي دولت در سال هاي آتي است.

هدف كلي روز جهاني بهداشت ۲۰۰۵ ايجاد يك جنبش و حركت اساسي براي وادار كردن دولت، جامعه مدني و افراد براي فعاليت در زمينه ارتقاي بهداشت و سلامت مادران و كودكان به ويژه براي حفظ جان ميليون ها مادر و كودكي است كه همه ساله در حين دوران بارداري، زايمان و سال هاي اوليه كودكي مي ميرند. هدف هاي اختصاصي روز جهاني بهداشت ۲۰۰۵ عبارتند از:
۱- افزايش آگاهي در مورد گستره بيماري، عوارض مرگ و مير در بين مادران و كودكان و تأثير آن بر روي توسعه سلامت علاوه بر توسعه اجتماعي و اقتصادي
۲- افزايش درك اين نكته كه راه حل هاي موجود ابزار مؤثر و قابل دستيابي براي پيشگيري از مرگ و عوارض شناخته شده اند. چالش اصلي در ترجمه دانش به عمل، اجراي يك سري مداخلات اصلي پيشگيري كننده و درماني براي مادران و كودكان است.
۳- حركتي را ايجاد كنيد كه مسئوليت و فعاليت تجمعي را تحريك كند. خانواده ها، گروه هاي جامعه نگر جوامع حرفه اي، دولت هاي ملي و جامعه بين المللي علاوه بر مبارزه براي دستيابي به خدمات اساسي بهداشتي، ضروري است تا از اجراي برنامه ها و خدمات براي مادران و كودكان حمايت كنند. هر يك از آحاد جامعه نقشي براي ايفا دارد.
انتظار مي رود روز جهاني بهداشت ۲۰۰۵ و روزها، ماه ها و سال هايي كه پس از آن مي آيد، باعث برانگيختن احساسات، ايجاد حس تشريك مساعي، حمايت و بالاتر از همه اجراي فعاليت هايي شود كه هدف آن بهبود وضعيت بقاء بهداشت و سلامت مادران و كودكان باشد.
پيام هاي روز جهاني بهداشت
پيام كلي براي روز جهاني بهداشت ،۲۰۰۵ اميددهي همه مادران و كودكان است. آينده، سالم تر و مولدتر براي همه جوامع خواهد بود، اگر ما اكنون براي سلامت هر مادر و كودك اقدام كنيم. پيام هاي متحد جهاني بيشترين تأثير را خواهند داشت.
پيام ۱: مادران و كودكان بي شماري هر ساله از بيماري رنج مي برند و يا مي ميرند.
ميليون ها مادر و كودك در هر سال به علت حاملگي، زايمان و يا در اوايل كودكي جان خود را از دست مي دهند. بسياري ديگر از وضعيت بد بهداشتي و سوءتغذيه رنج مي برند. نوزادان (۲۸-۰روزه) در معرض بيشترين خطر براي مرگ هستند. تقريباً تمامي اين مرگ ها و عوارض در كشورهاي با درآمد پايين يا متوسط اتفاق مي افتد و در اين كشورها، اين طبقه محروم و فقير هستند كه بيش از بقيه درگير هستند (WHO، ۲۰۰۴) تنها تعداد كمي از موقعيت هاي قابل پيشگيري و درمان مسئول اين مرگ ها يا عوارض هستند.
* هر دقيقه يك مادر بر اثر عوارض بارداري و زايمان جان خود را از دست مي دهد. به عبارت ديگر ۱۴۰۰ مادر هر روز جان مي بازند، سالانه بيش از نيم ميليون مرگ مادر اتفاق مي افتد و ميليون ها مادر ديگر از ناتواني هاي مختلف رنج مي برند.
* در هر دقيقه ۲۰ كودك زير ۵ سال مي ميرد. اين يعني ۳۰ هزار مرگ كودك در هر روز و ۶ درصد ۱۰ ميليون مرگ در هر سال (WHO، ۲۰۰۵) نوزادان كمتر از يك ماه در معرض بيشترين خطر هستند سالانه حدود ۴ ميليون مرگ از بين تمامي مرگ هاي زير ۵ سال، در نوزادان اتفاق مي افتد. (لاون و همكاران، ۲۰۰۴)
* به طور كلي به ازاي هر ۲ نفري كه به علت حوادث ترافيكي جان مي بازند يك مادر و ۲۰ كودك به علل بيماري هاي قابل پيشگيري و درمان مي ميرند. (WHO، ۲۰۰۴)
پيام ۲: مادران و كودكان سالم، ثروت هاي واقعي جوامع
* بقاء و سلامت مادران و كودكان علاوه بر اهميت آن به عنوان حقوق فردي، محور حل بسياري از چالش هاي اقتصادي، اجتماعي و توسعه است. وقتي مادران و كودكان بيمار شده و يا مي ميرند، خانواده ها، جوامع و كشور آنها نيز متأثر شده و صدمه مي بينند. بهبود وضعيت بقاء و سلامت مادران و كودكان نه تنها باعث ارتقاي سطح سلامت جوامع مي شود بلكه موجب كاهش فقر و نابرابري نيز خواهد شد.
* «بهداشت ضعيف» يكي از دلايل اصلي فقير شدن و فقير ماندن خانواده است (نارايان و همكاران، ۲۰۰۰)، مادران و كودكان بيمار باعث افزايش هزينه هاي خانواده مي شوند. قيمت ها و كسري مخارج مهمترين عوامل بازدارنده براي دريافت خدمات بهداشتي هستند كه منجر به تاخيرهاي خطرناك براي جستجوي كمك در خارج از خانه به ويژه براي زنان حامله و كودكان مي شوند.(OECD  و WHO، ۲۰۰۳).
* وقتي يك مادر بيمار شده يا مي ميرد، سهم مولد او در خانه، نيروي كار، اقتصاد و جامعه از بين مي رود و بقاء و تحصيل كودكان وي به مخاطره مي افتد. هر سال، حدود يك ميليون نفر از كودكان خردسال به واسطه مرگ مادرانشان مي ميرند(WHO، ۲۰۰۳) كودكاني كه در ۱۲ ماه گذشته مادر خود را از دست داده اند، در مقايسه با كودكاني كه داراي مادر هستند، مدت زمان كمتري را در مدرسه گذرانده اند.
* «بهداشت خوب كودكان» امري الزامي براي توسعه اقتصادي اجتماعي است (بانك جهاني، ۱۹۹۳) تخمين زده شده به ازاي هر يك دلار سرمايه گذاري براي سلامت كودك، ۷ دلار از طريق كاهش هزينه هاي رفاه اجتماعي و افزايش قدرت توليد جمعيت جوان يا بالغين ذخيره مي شود. (بانك جهاني، ۱۹۹۶) وقتي كودكي بيمار شده يا مي ميرد، هم خانواده و هم جامعه صدمه مي بينند. بيماري هاي پي در پي و سوءتغذيه، روي تكامل و نمو شناختي (ذهني)، اندازه جسماني و توانايي كودكان خردسال تأثير مي گذارد.
اين امر باعث كاهش موفقيت در تحصيل به علاوه كاهش در قدرت توليد و ظرفيت كار در سال هاي آينده عمر مي گردد. (كميسيون اقتصاد ماكرو و بهداشت، ۲۰۰۱)
پيام ۳: با استفاده از دانش فعلي مي توان جان ميليون ها نفر را نجات داد. چالش اصلي در انتقال اين دانش به عمل است.
ابزار و دانش مؤثر براي كاهش صدمات و مرگ در حال حاضر وجود دارد. هر چند براي ايجاد يك تغيير اساسي، اين ابزار و دانش بايد در اختيار مادران و كودكاني كه نيازمند آن هستند، قرار گيرد. تجربه نشان داده كه مداخلات شناخته شده در حد استطاعت مردم است و مي تواند حتي در فقيرترين كشورها به اجرا درآيد. در همين حال، موافقت نامه هاي بين المللي مثل قطعنامه هزاره ملل متحد و كنوانسيون حقوق كودك، راه را براي از بين بردن موانع اجرايي براي استفاده وسيع از اين ابزار و دانش حيات بخش هموار كرد.
* مادران و كودكان به قدر كافي اين مداخلات حيات بخش را علي رغم موجود بودن و عملي بودن دريافت نمي كنند. به طور مثال در سراسر دنيا تنها ۶۱ درصد زايمان ها به وسيله يك فرد ماهر انجام مي شود، در حالي كه در برخي كشورهاي كم درآمد اين ميزان تا ۳۴ درصد كاهش مي يابد. (WHO،c ۲۰۰۴) به علاوه در كل جهان از هر ۱۰ كودك مبتلا به پنوموني تنها ۴ نفر با آنتي بيوتيك درمان شده اند. (گرت و همكاران، ۲۰۰۳)
* براي كاهش چشمگير مرگ و مير مادران، همه زمان نيازمند و دسترسي خدمات درماني با كيفيت عالي با حداقل سه جزء اصلي هستند كه عبارتند از: مراقبت حرفه اي در هنگام زايمان، مراقبت هاي اورژانس مامائي در هنگام مراجعه با عوارض و يك سيستم ارجاع فعال كه اطمينان از دسترسي به مراقبت  هاي اورژانس در صورت نياز را فراهم آورد.
راه حل اصلي ديگر كمك به زنان براي پيشگيري از بارداري و زايمان هاي ناخواسته است.
پيام ۴: به منظور ايجاد تغيير همه ما بايد نيروهايمان را با يكديگر متحد كرده و مشتركاً اقدام كنيم با كمك هم قادر به انجام آن خواهيم بود.
هر يك از ما نقشي براي ايفا دارد. هر چند همه ما مي دانيم كه چه بايد بكنيم. پيشرفت جهاني در بهبود بقا و سلامت مادران و كودكان در يك موقعيت ركود باقي مانده است. در موقعيت فعلي بيش از ۱۵۰ سال طول خواهد كشيد تا مرگ و مير تنها در منطقه ساب صحراي آفريقا به دو سوم كاهش يابد. اقدامات سريع و هماهنگ مورد نياز است تا هر مادر و كودك به مجموعه  مداخلات اساسي و عملي تأييد شده دسترسي پيدا كند. اين اقدامات نياز به رهبري قوي سياسي و فني و تعهد منابع مالي دارد. همچنين نياز به تلاش هاي متمركز براي استخدام، آموزش و به كارگيري تعداد كافي ارائه دهندگان ماهر خدمات بهداشتي دارد.
همه ما در قبال ايجاد تغيير مسئوليم
* جامعه جهاني: كمك بين المللي و سياست  بهداشت جهاني بايد از طريق برنامه ها و بخش هاي مختلف از اقدامات هماهنگ پشتيباني كند. اين كار را مي توان به وسيله كار در قالب همكاري هاي جهاني پيرامون اصول و اهداف توافق شده حداكثر تخصيص و استفاده از منابع در دسترس مقابله با بحران روزافزون ناشي از فقدان كاركنان بهداشتي آموزش ديده و تقويت به كارگيري و اجراي برنامه ها انجام داد. جامعه جهاني همچنين مي تواند تقسيم دانش و مهارت ها و تجربه را در داخل و بين كشورها علاوه بر حمايت از همكاري هاي جنوب به جنوب تشويق كنند.
* دولت ها: حاكميت هاي ملي براي اطمينان از دسترسي جهان به مداخلات مناسب برنامه هاي جامعي را طراحي كنند. اين استراتژي ها بايد دربرگيرنده راههايي براي به حركت درآوردن همكاريهاي ملي شامل همه بخش هاي مرتبط (مثل آموزش، بهداشت، قانون گذاري، رفاه اجتماعي) و با هدف نزديك  كردن خدمات بهداشتي به جوامع به علاوه تقويت مراقبت هاي خانگي و رفتارهاي جستجوي خدمات بهداشتي باشد. همچنين اين استراتژيها بايد شامل تمركز ويژه درآوردن نيازهاي فني ارائه دهندگان خدمات به علاوه ايجاد و اطمينان از تعهد و سرمايه گذاري بلندمدت و پايش ميزان پيشرفت برنامه ها باشد. ساير سازمان هاي وابسته: سازمان هاي غيردولتي شامل گروه هاي جامعه نگر، بخش حرفه اي و فني بهداشت، جوامع علمي، قطب هاي تجاري و رسانه هاي جمعي نقشي حياتي و مكمل براي ايفا دارند. اين نقش ها عبارتند از: ارائه خدمات بهداشتي، به كارگيري و آموزش پرسنل بهداشتي آموزش بهداشت، ايجاد منابع و حساس سازي دولت ها و جامعه داخلي به نيازهاي بهداشتي مادران و كودكان
* افراد: افراد مي توانند از حقوق و مسئوليت انسان آگاه شوند، در فعاليت هاي بهداشتي در سطح جامعه مشاركت كنند و رفتارهاي بهداشتي را كه تضمين كننده سلامت و بقاي خانواده هايشان هستند انجام دهند. اجراي رفتارهاي كليدي بهداشتي مثل خوردن غذاي بيشتر و سالم تر در طول حاملگي و شيردهي، اقدام براي واكسيناسيون كودكان، استفاده از خدمات بهداشتي مناسب براي كودكان بيمار و در طول بارداري مي تواند باعث نجات زندگي شود(WHO، b2003، d2004) مردان به عنوان تصميم گيرنده، سرپرست خانواده و از همه بالاتر يك شريك و همسر، نقشي اساسي در ارتقاي سلامت زنان و كودكان دارند.