چاقي و ديابت حاصل از آن در كودكان رو به افزايش است
اپيدمي جهاني ديابت كودكان
ديابت در ايران رو به افزايش است و پير و جوان نمي شناسد، اما نكته وحشتناك سير صعودي بيماري در بين كودكان دبستاني است
|
|
اگر چاقي يك كودك تا 6 سالگي ادامه يابد، 70 تا 80 درصد احتمال دارد او در بزرگسالي هم چاق شود و شانس ابتلا به ديابت نوع دوم به شدت در اين افراد افزايش مي يابد
عاصفه اله وردي-ديابت روزي روزگاري فقط مخصوص جمعيت محدودي بود، اما اين روزها از اين بيماري به عنوان يكي از شايع ترين بيماري ها در كشور و حتي در دنيا ياد مي شود، شايد مادربزرگ يا پدربزرگ ها را در ذهن داريم كه به جاي خوردن قند با چايي توت خشك مي خورده اند و تاريخ خريدن قرص قندشان كه دير مي شد كلي شاكي مي شدند. اين روزها بيماري ديابت در جمعيت ايران رو به افزايش است و پير و جوان نمي شناسد، اما اين خبر جايي ما را بيشتر مي سوزاند كه مي شنويم چاقي و ديابت در بين كودكان و نوجوانان دبستاني، هم سير صعودي دارد.
طبق گزارش سازمان بهداشت جهاني شيوع ديابت از 4درصد در سال 1995 به 5/4 درصد جمعيت در سال 2025 خواهد رسيد كه از اين ميزان، 170درصد رشد شيوع ديابت سهم كشورهاي در حال توسعه در مقايسه با 42 درصد افزايش شيوع ديابت در كشورهاي توسعه يافته است.
به گفته دكتر باقر لا ريجاني رئيس مركز تحقيقات غدد درون ريز و متابوليسم، در ايران 3 تا 5ژ درصد از جمعيت مبتلا به ديابت هستند كه 90 درصد اين افراد را مبتلا يان به ديابت نوع 2 تشكيل مي دهند. البته اصل قضيه سر ديابت نوع اول يا دوم نيست، ديابت نوع اول ارثي است و به خاطر مصرف بيش از حد مواد قندي، چاقي و ... افزايش نمي يابد، اما آمار 85درصدي نوع 2 ديابت با وجود سير افزايش قابل پيشگيري است. دكتر لا ريجاني مي گويد: تقريبا ديابت نوع 2 مقارن با چاقي است، وقتي كه 50 تا 60درصد بيماران ديابتي در نهايت نياز به انسولين پيدا مي كنند، تلا ش اصلي در اين زمينه تنها سعي در كاهش وزن و جلوگيري از چاقي است چرا كه در صورت كاهش وزن، بدن در مقابل انسولين مقاومت نخواهد كرد.
چاقي در حال توسعه
سندرم متابوليك، اين روزها بيش از گذشته به عنوان عامل زمينه ساز بروز ديابت، مورد بحث قرار مي گيرد و چاقي كه جزئي از آن و يك عامل خطر قابل تغيير است، مورد توجه بيشتري واقع شده. در هر 2جنس مذكر و مونث، هرچه يك فرد اضافه وزن بيشتري داشته باشد، در معرض خطر بالا تري از نظر ايجاد و پيشرفت ديابت نوع۲ است.
شيوع چاقي و سندرم متابوليك در زنان بيش از مردان است. شيوع چاقي در عصر حاضر در حد يك اپيدمي جهاني افزايش پيدا كرده است. به جرات مي توان گفت كه ديابت قابل پيشگيري ترين نتيجه اپيدمي چاقي است.
اينجاست كه در نهايت مشكلا ت موجود بر سر راه درمان مناسب و بار اقتصادي عوارض بيماري براي ساختار بهداشت و درمان كشور، پيشگيري، بهترين راهبرد و دستگاه بهداشتي است، با وجود اينكه مسوولا ن بهداشتي در وزارت بهداشت معتقد هستند كه توانسته اند تا حدود زيادي با نظارت بر نحوه توليد مواد غذايي از حجم عظيم اين مشكلا ت بكاهند، بررسي هاي تغذيه اي كه دفتر بهبود تغذيه اين روزها روي روغن ها (از نظر وجود چربي هاي ترانس و ...)، ميزان مصرف قند و غني سازي مواد غذايي انجام مي دهد كجدار و مريز ادامه دارد.
سوال اصلي اين است كه تا زمان به بار نشستن اين فعاليت ها براي چاقي همه گير در جامعه چه بايد كرد؟
پاسخ دكتر اكبري معاون سلا مت وزارت بهداشت، اين است كه بايد هرچه بيشتر به سمت مصرف سبزيجات، شير و ميوه برويم، اما هنوز هم در بهداشتي بودن و حتي در دسترس بودن اين مواد غذايي شك و شبهه هايي وجود دارد.
بر اساس بررسي ها، آمار كودكان چاق يا دچار اضافه وزن در حال افزايش است، چرا كه كودكان زمان كمتري را به ورزش و فعاليت بدني اختصاص مي دهند و در مقابل زمان بيشتري به تماشاي تلويزيون و بازي هاي رايانه اي مي پردازند.
هم اكنون حدود 10 درصد كودكان 2 تا 5 سال و 15 درصد قشر جوان در حدود سني 6 تا 19 سال اضافه وزن دارند و كودكان چاق حدود 80 درصد بيشتر خطر ابتلا به چاقي را در بزرگسالي دارند كه اگر چاقي اين كودكان تا 6 سالگي ادامه پيدا كند، احتمال كاهش وزن آنها به حدود 50 درصد مي رسد، جالب اينكه حدود 70 تا 80 درصد همين كودكان چاق به بزرگسالا ن چاق تبديل مي شوند.
دكتر حسن قمي، مشاور تغذيه و طب ورزشي دانشگاه علوم پزشكي تهران، گرفتاري هاي روزمره و مشكلا ت معيشتي خانواده ها را يكي از عامل هاي مهم در مصرف غذاهاي آماده و اضافه وزن مي داند، خانواده هايي كه زمان كمتري براي طبخ غذا در منزل صرف مي كنند و مصرف غذاهاي آماده و رستوراني را ترجيح مي دهند كم نيستند، اما جاي بسي تاسف كه مصرف غذاهاي كنسرو شده و انواع سوسيس و كالباس به عنوان بخشي از سبد غذايي خانواده ها با هر ميزان درآمدي جاي گرفته اند.
هر چند برخورد مستقيم والدين با كودكان در مورد نوع تغذيه و نحوه و زمان استفاده از رايانه و تلويزيون به هيچ عنوان نمي تواند مثمر ثمر واقع شود، اما در هر صورت برقراري رابطه عاطفي خوب با كودكان و راهنمايي آنها از روش هاي درست مي تواند يكي از مسايل مهم در پيشگيري از چاقي باشد. به گفته محققان بهتر است به حرف هاي كودك در مورد غذا خوردن و ميزان اشتها گوش دهيد، چرا كه بر اساس بررسي ها اين كودكان، خودشان مي دانند كه اضافه وزن دارند و به همين دليل به حمايت، مراقبت و تشويق والدين نياز دارند. بهترين راه شايد مصرف انواع آبميوه ها، ميوه ها، انواع كمپوت هاي رقيق، خشكبار و برگه ها، پنيرهاي كم چرب، نان سبوس دار و سبزيجات تازه به عنوان ميان وعده هاي غذايي روزانه باشد.
شايد بهبود برخوردهاي تغذيه اي در مقابل مشكل چاقي، بسي بيشتر از داشتن رژيم هاي غذايي وحشتناك و غير اصولي در نهايت توسل به روش هايي مثل مصرف داروها و پيوند پانكراس باشد.
دكتر باقر لا ريجاني كه در نشستي به مناسبت برگزاري كنگره بين المللي ديابت سخن مي گفت هنوز آماري را از تعداد كودكان مبتلا به ديابت و سير صعودي اين بيماري ارايه نمي دهد. اما اظهار اميدواري مي كند كه نتايج پروژه اي كه با همين موضوع با سازمان بهداشت جهاني در حال انجام است بتواند گوشه اي از مشكلا ت را نشان دهد. وي در مورد پيش بيني تعداد دانش آموزان در معرض بيماري مي گويد: هنوز در مرحله تحقيق هستيم.
|