ساعت 8:30 بامداد هر روز خيابان حافظ. تالار شيشه اي بورس مملو از آدم هايي است كه به دنبال كسب سود، روانه اين بازار شده اند. شايد در نخستين نگاه تشخيص اين نكته كه هر يك از اين افراد با چه ميزان سرمايه وارد بازار شده است، قابل تشخيص نباشد اما در اينكه همگي هدفي مشترك دارند، ترديدي نيست. بازار سرمايه در ايران امروز فضاي ناملموسي است كه زمان چندان درازي از تولد آن نمي گذرد. كمتر كسي است كه بداند مي شود با سرمايه اندك هم در بورس به فعاليت پرداخت و هنگامي كه از اين موضوع مطلع شد،  با شيوه ورود به بورس آشنا نيست. بدين ترتيب نمي توان انتظار داشت كسي كه ماهيت بازار سرمايه را نمي شناسد، به بازارهاي موازي روي نياورد يا در نهايت به خريد اوراق مشاركت اقدام نكند.
امروز حضور آرام و بي دغدغه در بازارهاي موازي سبب شده تا مردم رغبت بيشتري براي خريد سكه، طلا، ارز، اوراق مشاركت يا حتي مسكن به قصد سودآوري نشان دهند. كسي كه قصد كسب سود از سرمايه اندك دارد، يقينا نمي تواند ريسك بالايي را متحمل شود و اين دقيقا همان ويژگي است كه سبب دور افتادن سرمايه هاي اندك از بورس مي شود.
در اين كه تعريف بازار سرمايه مبتني بر ريسك پذيري است، هيچگونه ترديدي وجود ندارد. تعريف مسئولان بازار سرمايه همواره بر اين است كه هيچكس نبايد توقع سوددهي سريع از بازار سرمايه داشته باشد و در عين حال بايد مدت پذيرش ريسك سرمايه گذاري نيز وجود داشته باشد. اما اينكه دامنه اين ريسك پذيري تا كجا فرا مي رود، در اين تعريف مشخص نيست. نوسان قيمت و به واسطه آن افت و خيز شاخص در بورس كاملا طبيعي است، اما بورس تهران تاكنون چندين بار افت و خيزهايي را تجربه كرده كه سبب از بين رفتن سرمايه هاي بسياري شده است.
آنچه بورس طي سال 82 تحت عنوان رشد 125 درصدي تجربه كرد، تبديل به سرابي شد كه عده بسياري از سرمايه گذاران را در سال 83 از بازار راند، اما اين تجربيات توانست مفيد واقع شود. سياست هاي امروز بورس مبني بر به حداقل رساندن ريسك بازار سبب شده تا زمينه براي حضور هر چه بيشتر سرمايه گذاران خرد مهيا شود.
چگونه به بورس برويم؟
سرمايه گذاران بورس با هر ميزان سرمايه كه به اين بازار وارد شوند در نخستين قدم با نهادهايي سر و كار دارند كه كارگزاري ناميده مي شود. اصولا كارگزار به افرادي اطلاق مي شود كه علاوه بر انجام امور معاملاتي به وكالت از سهامدار در زمينه اطلاع رساني نيز براي خريد سهام، نزديكترين مشاور سرمايه گذار است. رعايت امانت در اطلاع رساني براي سهامداران، اصلي است كه بايد توسط كارگزار رعايت شود. بر اساس اعلام مقامات بورس امروزه ساختار شركت هاي كارگزاري در حال تغيير است و به شركت هاي كارگزاري و مشاوره تغيير ماهيت مي دهد. با اين رويكرد افرادي به عنوان مشاور سهام مستقر خواهند شد تا بتوانند اطلاعات بهينه براي تهيه سهام و همچنين آگاهي از وضعيت بازار در اختيار سرمايه گذار قرار دهند.
اطلاع رساني يك اصل است
آنچه به عنوان محور اصلي تهيه سهام و سرمايه گذاري بورس به شمار مي رود اطلاعات است. همواره در تالار بورس، افرادي حضور دارند كه شايد همه آنها از اطلاعات و سابقه كافي در بازار برخوردار نباشد اما اطلاعات بي اساس آنان نوعي شايعه تلقي مي شود كه مي تواند ذهن تازه واردهاي بازار را به سمت خود معطوف كرده و از مسير اصلي منحرف كند. تنها ابزاري كه مي تواند راه را بر تاثير اين شايعات به بازار سد كند، اطلاع رساني توسط سازمان بورس است. با وجود آنكه سياست سازمان بورس روزانه با اطلاعات بازار در اختيار سهامداران قرار دارد، اما مخاطبان نمي توانند به هر گونه اطلاعات مورد نياز خود از اين طريق دسترسي پيدا كنند و بايد اطلاعات تمامي شركت هاي بورسي علاوه بر آمار معاملات روزانه از اين طريق در دسترس باشد.
چگونه خريد كنيم؟
چندي پيش يكي از سرمايه گذار ان بازار سرمايه كه با 2 ميليون تومان وارد بازار شده بود، شديدا از وضعيت بازار اظهار نارضايتي مي كرد. او كه در شمار سهامداران خرد در بازار تلقي مي شد نسبت به خريد سهام يك شركت بورسي اقدام كرده بود كه البته سهام آن شركت در آن موقعيت زماني افت كرده بود و اين سهامدار متحمل ضرر شد.
كارشناسان بازار سرمايه همواره بر اين نكته تاكيد كرده اند كه خريد تك سهم در بازار صلاح نيست. آنان همواره خريد چند سهم را به صورت سبد پيشنهاد مي كنند.اين رويكرد نه تنها از سوي كارشناسان بازار سرمايه مورد تاكيد قرار گرفته بلكه توصيه موكد مسئولان بورس نيز بوده و هست.
حضور در بورس، يك هفته، يك ماه، يك سال
 آنچه در تعريف بورس همواره مورد تاكيد قرار گرفته، آنست كه بورس يك بازار درازمدت تلقي مي شود. اينكه عده اي از سرمايه گذاران با خريد يك سهام به انتظار افزايش قيمت آن طي يك مدت محدود و در عين حال كوتاه مي نشينند، دقيقا همان رويكردي است كه حضور در بازار سرمايه را با نااميدي توام مي كند و بدين ترتيب سرمايه گذاران از بورس رانده مي شوند. بايد به اين نكته توجه داشت كه هر قدر صبر سرمايه گذاران در بورس بيشتر باشد، امكان كسب سود بيشتري براي آنان مهيا مي شود، چرا كه ممكن است بنا به هر دليلي در يك مقطع زماني خاص سهامي دچار افت قيمت شود و اين دقيقا همان زماني است كه سهامدار به دليل اطلاعات ناكافي و عدم تامل، سهام خود را با قيمت پايين عرضه كرده و متضرر مي شود در حالي كه قدري صبر و تحمل مي تواند خروج از شرايط اضطرار را در پي داشته و نرخ سهام را متعادل سازد.
زمان خريد و فروش
حيدر مستخدمين حسيني، رئيس هيات مديره بورس معتقد است هنگامي كه شاخص، افت مي كند و قيمت سهام رو به كاهش مي رود زمان خريد سهام در بورس است. اين رويكرد دقيقا عكس آن وضعيتي است كه امروزه در بورس تهران شايع است. همواره افت شاخص سبب خروج سرمايه گذاران از بازار مي شود در حالي كه افت بازار، زمان خريد با هدف سودآوري است. با اين توصيه رئيس هيات مديره بورس، روزهاي رونق بازار روزهايي است كه در آن صف هاي طويل فروش بايد تشكيل شود.
پايان سخن
رشد و توسعه سرمايه گذاري در بورس نيازمند رشد فرهنگ سرمايه گذاري است. مادامي كه بازار سرمايه به محيطي ملموس و در عين حال مطمئن تبديل نشود، بدون ترديد نمي توان آن را به جايگاهي براي داد و ستدي توام با اطمينان تبديل كرد.

افزايش ضايعات مواد غذايي
ضايعات مواد غذايي از جمله مواردي است كه سبب مي شود هزينه سبد غذايي در خانوار ايراني افزايش يابد.
بر اساس تحقيقات كارشناسان صنايع غذايي، 60 درصد بودجه خانوار صرف سبد غذايي مي شود، در حالي كه ساليانه 22 درصد ضايعات مواد غذايي در كشور ايجاد مي شود. از اين ميزان ضايعات، 33 درصد به ضايعات نان در كشور اختصاص دارد. اين در حالي است كه هر سال بيش از 2 هزار ميليارد تومان بودجه در كشور به يارانه نان تخصيص مي يابد.بدين ترتيب طي هر سال به دليل عدم محاسبه صحيح در تهيه و مصرف صحيح مواد غذايي، هزينه قابل توجهي توسط خانواده هاي ايراني روانه سطل زباله مي شود.امروزه با توجه به تعداد كارخانه هاي صنايع غذايي، جلوگيري از توليد ضايعات مواد غذايي مي تواند امكان صادرات مواد غذايي را در كشور فراهم آورد.
سيمان گران مي شود
فعالان بازار سيمان بر اين عقيده اند كه احتمال افزيش قيمت سيمان تا 15 درصد وجود دارد.اين خبر در عين حال كه براي سهامداران سيماني بورس خوشحال كننده است، اما سبب مي شود تا فعالان بخش ساختمان و در عين حال شهرونداني كه درصدد تهيه مسكن هستند، به فكر فرو روند.البته به دليل اينكه تاكنون نرخ رسمي و نهايي سيمان از سوي وزارت صنايع و معادن مشخص نشده است ، نرخ قبلي بر اساس تصميم انجمن صنفي اعلام شده و همه منتظر اعلام نرخ رسمي اين محصول هستند.كارشناسان، افزايش قيمت سيمان را در راستاي منافع بخش صنعت عنوان مي كنند، غافل از آنكه بهانه خوبي به دست فروشندگان مسكن براي افزايش قيمت مي افتد.
نابساماني در بخش سيمان سبب شده تا شركت هاي سيماني در بورس با افت شاخص مواجه شوند.
بازار برنج پاكستاني
لغو تعرفه هاي گمركي ايران بر برنج پاكستاني سبب خواهد شد قيمت اين محصول كاهش يابد.
مقامات بازرگاني ايران و پاكستان تصميم گرفته اند در راستاي سود بازرگانان دو طرف براي 40 كيلوگرم برنج پاكستاني، 250 ريال تعرفه تعيين كنند.
به عقيده بازرگانان هندي، انبار شدن برنج پاكستاني در ايران سبب مي شود تا واردات آن به كشور به دو برابر افزايش يابد.
در عين حال چنين تحليلي سبب خواهد شد كاهش قيمت برنج پاكستاني در كشور تا حدودي با چالش مواجه شود. بدين ترتيب فرصت تهيه برنج خارجي براي خانواده هايي كه امكان تهيه برنج مرغوب ايراني ندارند، كمرنگ خواهد شد.
كدام سهام سودده است
كارشناسان معتقدند نزديك شدن به زمان برگزاري مجامع عمومي در شركت هاي فعال بورسي، تاثير بسزايي در كسب سود معقول در بازار سرمايه دارد.
بر اساس نظر اين گروه، شركت هايي كه P/E آنها پايين است و همچنين عملكرد ساليانه آنها توزيع سود مناسبي را نشان مي دهد، مي توانند در اولويت سرمايه گذاران براي خريد قرار داشته باشند.
در عين حال يكي از مواردي كه مي تواند راهنماي خريداران سهام بورس باشد، جلساتي است كه با حضور مسئولان شركت هاي بورسي برگزار مي شود. از آنجا كه نقش حائز اهميت اطلاع رساني شفاف را در بورس به هيچ عنوان نمي توان منكر شد، بنابراين برگزاري اين جلسات مي تواند اطلاعات مفيد و در عين حال شفافي را از وضعيت روز اين شركت ها در اختيار سهامداران قرار دهد.
بدون ترديد كارشناسان بورس، مديران و كارگزاران از وضعيت سهام عرضه شده بويژه سهام شركت هايي كه براي نخستين بار عرضه مي شود، آگاه هستند و جلسات اطلاع رساني مي تواند به شفافيت هرچه بيشتر اطلاعات براي خريداران و بويژه سهامداران خرد، كمك بسزايي كند.

عملكرد سازمان بورس اوراق بهادار در طول برنامه سوم توسعه نشان از موفقيت اين سازمان طي اين سالها دارد. توسعه فيزيكي بورس اوراق بهادار از ابتداي سال 79 كه در طول اين مدت تعداد تالارهاي بورس كشور از يك تالار تجاوز نمي كرد تا پايان سال 83 كه تعداد آن به 23 تالار در سطح كشور رسيد، نشان از رشد 2300 درصدي دارد كه از توجه مردم و مسئولان به بورس حكايت مي كند.
ارزش جاري بازار در ابتداي برنامه سوم توسعه از 34340 ميليارد ريال تجاوز نكرده در حالي كه در پايان برنامه سوم اين رقم به 420000 ميليارد ريال رسيده كه 1220 درصد رشد را نشان مي دهد.
همچنين حجم معاملات تعداد سهام در ابتداي برنامه سوم 1670 ميليون سهم بوده كه با رشدي معادل 850 درصد به 14271 ميليون سهم رسيده است.
بر اساس آمار منتشر شده حجم معاملات ريالي بازار سرمايه از ابتداي تاريخ ياد شده با 1200 درصد رشد از 9176 ميليارد ريال به 11000 ميليارد ريال بالغ شده ضمن اينكه شاخص كل بورس اوراق بهادار در اين تاريخ از 2206 واحد به 12700 واحد رسيده كه با رشد 575 درصدي مواجه بوده است.
رشد 2300 درصدي توسعه فيزيكي بازار، 1220 درصدي ارزش جاري بازار، 850 درصدي حجم معاملات تعداد سهام، 1200 درصدي حجم معاملات ريالي و 575 درصدي شاخص كل، هر يك به طور جداگانه گوياي فعاليت در سطح گسترده در بازار سرمايه است. طي دو سال گذشته بورس اوراق بهادار تهران در بين بورس هاي جهان بيشترين بازدهي را داشته و اين امر خود از ورود سرمايه و جذب سهامدار خرد به بازار حكايت مي كند كه توانسته با تداعي كردن اين فكر كه بورس اوراق بهادار سود مناسبي را در اختيار سهامداران قرار مي دهد، موجب جذب تعداد بيشتري از افراد به بازار سرمايه شود. هر چند كه طي چند ماه اخير به دلايل مختلف تا حدود زيادي شاهد كاهش بازدهي بورس بوديم اما مي توان اظهار داشت كه مطابق پيش بيني هاي انجام شده اين كاهش ها نيز زودگذر بوده به طوري كه پس از سپري كردن اين كاهش ها بار ديگر بازار سرمايه با افزايش بازدهي و سير صعودي خود مواجه خواهد بود.
عملكرد سازمان بورس اوراق بهادار در طول اين مدت نشان مي دهد كه بورس توانسته با جلب رضايت مردم و سهامداران خرد و ايجاد محيطي مناسب براي سرمايه گذاري، حجم انبوهي از سرمايه ها را به سمت خود روانه كند و به خواسته مسئولان بورس جامعه عمل بپوشاند.