ترجمه و تنظيم: كيكاووس زياري
علي رغم نقدهاي منفي و معمولي كه بر دو قسمت قبلي فيلم نوشته شد تماشاگران از اين فيلم ها استقبال كردند و پيش بيني مي شود قسمت آخر فيلم فروشي بيشتر از دو قسمت قبلي اش داشته باشد
در تاريخ سينما كمتر اتفاق مي افتد كه پيش نمايش يك فيلم سينمايي با بحث و جنجال و سروصدا همراه باشد. مجموعه فيلم «جنگ هاي ستاره اي» از معدود محصولات تاريخ سينماست كه از اين امتياز بهره گرفته و نمايش عمومي هر قسمت جديد آن با يك سري پيش خبر و حرف و حديث همراه بوده است. آخرين قسمت اين مجموعه فيلم (كه جنگ هاي ستاره اي: اپيزود سوم- انتقام سيت نام دارد) هم از اين قاعده پيروي مي كند.
در آمريكا و اروپا روز نوزدهم ماه مه (۲۹ ارديبهشت) را به عنوان روز اكران عمومي قسمت ششم «جنگ هاي ستاره اي» مي شناسند و به همين دليل در مكالمات روزمره خود از واژه «نوزدهم ماه» استفاده نمي كنند و به جاي آن (مثلاً) مي گويند:«جشن تولد من روز نمايش عمومي،«جنگ هاي ستاره اي»، است!» و امثال اين.
با نمايش عمومي «انتقام سيت» ماجراهاي شگفت انگيز «جنگ هاي ستاره اي» كه از حدود سه دهه قبل شروع شد، تمام مي شود. اگرچه جرج لوكاس كارگردان و تهيه كننده اين مجموعه فيلم در آغاز توليد سري دوم اين مجموعه فيلم اعلام كرد قصد دارد سري سوم آن را هم تهيه و توليد كند، اما خبرهاي بعدي حكايت از اين مي كرد كه سري سومي در راه نخواهد بود. به اين ترتيب بعد از سه گانه اول (كه در فاصله سال هاي ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۳ ساخته شد) و سه گانه دوم (كه در طول پنج سال اخير تهيه و توليد شدند) سه گانه سومي در كار نخواهد بود. البته بعيد نيست كه بيست سال ديگر لوكاس در سن هشتاد سالگي خبر توليد سه گانه سوم را اعلام كند. فراموش نكنيم كه از قديم گفته اند: «آرزو بر جوانان عيب نيست» و صد البته جرج لوكاس هم جوان است و هم آرزومند!
دوستداران سينما از مدت ها قبل براي فرا رسيدن روز نوزدهم ماه مه لحظه شماري مي كنند. به جز تجمع چند هزار نفري دوستداران فيلم (از آمريكا و ديگر كشورهاي جهان) در يك هتل و ديدار با جرج لوكاس، سه هزار نفر از طرفداران اين مجموعه فيلم هفته قبل در جلوي درب ورودي سينمايي در نيويورك اجتماع كردند. اين افراد تا نوزدهم ماه مه در اين محل زندگي كرده و به سر مي برند تا جزو اولين كساني باشند كه بليت ورود به سينماي نمايش دهنده فيلم را خريداري مي كنند. گروهي از اين علاقه مندان براي اين كه اين تظاهرات هنري را تكميل كنند، لباس شخصيت هاي مختلف مجموعه فيلم «جنگ هاي ستاره اي» را به تن كرده اند. اين افراد كه مبتكر اين حركت توجه برانگيز بوده اند، از بيست و دو ايالت مختلف آمريكا و نه كشور خارجي خود را به اين محل رسانده اند. محلي كه آنها در آنجا اجتماع كرده اند سينماي زيگفيلد است كه در هاليوود شهرت خيلي زيادي دارد و محل رخدادهاي مهم و پر سروصداي هنري و سينمايي است.
شركت كنندگان در اين اجتماع ضمن ابراز خوشحالي از اكران عمومي قسمت جديد فيلم، از اين كه ماجراهاي فيلم با نمايش عمومي ششمين قسمت تمام مي شود، غمگين و ناراحت هم هستند. كريس برگوچ يكي از علاقه منداني كه در اين صف طويل ايستاده مي گويد: «اين يك جور حس دوگانه و عجيب و غريب است. تماشاي آخرين قسمت فيلم با حس و حال و احساس بيشتري همراه خواهد بود. تو توقع داري كه قصه اين مجموعه فيلم هم چنان ادامه پيدا كند، اما وقتي متوجه مي شوي كه اين يكي آخرين آنهاست، آن را با عشق و ولع بيشتري نگاه مي كني.»
البته انگليسي ها كه خودشان را مالك مجموعه فيلم «جنگ هاي ستاره اي» مي دانند دو روز زودتر از طرفداران آمريكايي فيلم آن را روي پرده بزرگ سينما تماشا مي كنند. ميدان سنتي ليسستر لندن و سينماي كلاسيك ادئون در اين محل ماراتن مجموعه فيلم «جنگ هاي ستاره اي» را به راه انداخته اند. اين سينما روز شانزدهم ماه مه هر شش قسمت مجموعه فيلم را به صورت پي درپي براي دوستداران سينما نمايش مي دهد. جرج لوكاس و عوامل اصلي فيلم در اين جشن شركت مي كنند و اركستر سمفونيك بزرگ لندن به صورت زنده موسيقي متن فيلم را براي حضار اجرا مي كند.
امنيت عمومي ميدان هم به عهده مأموريني گذاشته شده كه لباس شخصيت هاي فيلم را به تن دارند. قيمت بليت شش قسمت فيلم صد دلار اعلام شد كه تمامي هزار بليت آن در ده دقيقه اول بازگشايي گيشه در روز ۲۵ آوريل به فروش رفت. ميدان ليسستر براي صنعت سينماي انگليس اهميت ويژه اي دارد و اكثر «پريمير» هاي سينمايي (اولين نمايش و اختتاميه هايي كه بسيار پرزرق و برق هستند) در اين محل برگزار مي شود. ريك مك كالوم يكي از تهيه كنندگان فيلم مي گويد: «انتقام سيت يك فيلم مهم و به ياد ماندني است و برپايي چنين جشن هاي باشكوه و فوق العاده اي انعكاس صادقانه اي از هيجان طرفداران آن است؛ طرفداراني كه سرمايه اصلي«جنگ هاي ستاره اي» هستند. اين مجموعه فيلم ارتباط نزديك و تنگاتنگي با كشور انگلستان دارد و از همين رو، برپايي چنين جشني در شهر لندن كاملاً قابل توجيه است.»
«انتقام سيت» را جرج لوكاس براساس فيلمنامه اي از خودش كارگرداني كرده و لقب يك اثر علمي- تخيلي، ماجراجويانه، اكشن و فانتزي را گرفته است. شعار تبليغاتي فيلم فقط يك جمله كوتاه است: «حماسه تكميل شده» بازيگران اصلي فيلم اينها هستند: ايوان مك كرگور (در نقش ابي وان كنوبي)، ناتالي پدرتمن (پادمه)، هيدن كريستنسن (آناكين اسكاي واكر)، يان مك درميد (صدراعظم پالپاتين)، ساموئول ال جكسن (ميس ويندو)، جيمي اسميتز (سناتور بيل اورگانا)، فرانك از (صداي يودا)، آنتوني دانيلز (سي- تري پي او) و كريستوفرلي (كنت دوكو) فيلم كه ۱۴۶ دقيقه است (طولاني مثل بقيه قسمت هاي فيلم) به خاطر چند تصوير خشن و خشونت موجود در آن با درجه PG-۱۳ به روي پرده مي رود. معني اين درجه بندي اين است كه فيلم مناسب حال بچه هاي كوچك (كه اتفاقاً از دوستداران اصلي اين مجموعه فيلم هستند) نيست. خود لوكاس هم حدود يك ماه پيش در يك گفت وگو اين موضوع را مطرح كرد. وي در شرايطي كه كمتر كسي انتظار شنيدن چنين جملاتي را داشت، گفت:قسمت ششم فيلم سياه تر و عميق تر از قسمت هاي قبلي فيلم است. به همين دليل فكر نمي كنم اين فيلم مناسب حال بچه ها باشد.
در قصه فيلم آناكين اسكاي واكر بعد از سه سال جنگ و مبارزه در«كلون وارز» سفر تاريخي خودش به سمت تاريكي و تبديل شدن به نيروي تاريكي را شروع مي كند. با اين كار او نه تنها دوستي اش با ابي وان كنوبي را در معرض تهديد قرار مي دهد، بلكه ازدواجش هم مورد شك و ترديد قرار مي گيرد. جنگ هاي كلون در حال تمام شدن است. ابي وان كنوبي (كه حالا يك ژنرال شده) توسط جمهوري به ماموريتي تازه فرستاده مي شود. او بايد بقاياي ارتش جدايي طلب كنت دوكو و ژنرال گريويوس را دستگير كند. صدراعظم پالپاتين تبديل به آدمي فاسد و قدرت طلب شده است و خودش را امپراطور و همه كاره اعلام مي كند. او با كمك آناكين اسكاي واكر مي خواهد جمهوري را به صورت يكي از اجزاي امپراطوري خود در گالاكتيك درآورد. به مرور و همزمان با بدطينت شدن آناكين (كه با گذشت زمان بخش تاريك چهره خود را به نمايش مي گذارد و نام خود را به دارك ويدر تغيير مي دهد) پادمه تصميم مي گيرد خود را مخفي كند. در پايان يكي از جنگ ها، نبرد تازه اي كه همه تماشاگران درباره اش چيزهاي زيادي مي دانند شروع مي شود. اين نبرد همان نبردي است كه آغاز كننده قصه اولين قسمت از مجموعه فيلم«جنگ هاي ستاره اي» در نيمه دوم دهه هفتاد ميلادي بود.
منتقدين سينمايي هنوز نقدي بر اين فيلم ننوشته اند زيرا هنوز هيچ كس نسخه كامل فيلم را تماشا نكرده است. حتي تماشاگران جشنواره بين المللي فيلم كن هم فقط ۲۴ ساعت قبل از تماشاگران آمريكايي مي توانند اين فيلم را در بخش خارج از مسابقه جشنواره تماشا كنند. با اين حال جرج لوكاس همزمان با توليد فيلم يك سايت اينترنتي ويژه براي علاقه مندان فيلم به راه انداخت. اين سايت كه هر دوازده ساعت يك بار به روز مي شد، اخبار مرحله به مرحله توليد فيلم را در اختيار دوستداران فيلم قرار مي داد.
مجموعه فيلم«جنگهاي ستاره اي» در سطح بين المللي به يك فروش ۵/۳ ميليارد دلاري دست پيدا كرده است. اگر فروش نسخه هاي ويديويي و دي وي دي، اسباب بازي ها و پخش تلويزيوني را هم به اين رقم اضافه كنيم، به يك رقم فروش سرسام آور ۹ ميليارد دلاري مي رسيم. تازه رقم فروش قسمت ششم را هم بايد به اين جمع بيفزاييم. علي رغم نقدهاي منفي و معمولي كه بر دو قسمت قبلي فيلم نوشته شد، تماشاگران از اين فيلم ها استقبال كردند و پيش بيني مي شود قسمت آخر فيلم فروشي بيشتر از دو قسمت قبلي اش داشته باشد.
آيا به دليل همين موفقيت عظيم بود كه استيون اسپيلبرگ فيلمساز پر قدرت سينما به طور خصوصي از دوست صميمي خود جرج لوكاس خواست كه كارگرداني يكي از قسمت هاي اين مجموعه فيلم را به او واگذار كند؟ اين فيلمساز مدتي قبل فاش كرد كه لوكاس اين درخواست او را رد كرده بود. به گفته اسپيلبرگ:«لوكاس نسبت به حماسه موفق فضايي خود چنان احساس مالكيت شديدي مي كند كه حاضر نيست به ديگران اجازه بدهد طبع خود را در اين رابطه بيازمايند. او با «جنگ هاي ستاره اي» مثل بچه عزيز خودش رفتار مي كند. من پانزده سال قبل قصد داشتم يكي از قسمت هاي اين مجموعه فيلم را كارگرداني كنم، اما او اجازه اين كار را به من نداد.»
قسمت پنجم فيلم كه با نام «اپيزود دوم:حمله كلون ها» به روي پرده رفت، در روز اول نمايش ۳۰ ميليون دلار فروش كرد. تحليل گران اقتصادي مي گويند قسمت ششم فروشي بيشتر از اين در روز اول نمايش خود خواهد داشت. سه قسمت دوم فيلم با دوربين ديجيتال فيلمبرداري شده و تمام صحنه هاي آنها در استوديو و در كنار پرده هاي آبي كار شده است. كامپيوتر و جلوه هاي ويژه ديجيتالي صحنه هاي فيلمبرداري شده را با صحنه هاي خيالي مورد نظر كارگردان تلفيق مي كنند تا لحظه هاي ناب و غيرقابل باور فيلم روي پرده سينما به صورت يك واقعيت به نمايش درآيد. هزينه توليد قسمت ششم به صورت رسمي اعلام نشده، اما گفته مي شود حدود ۲۰۰ ميليون دلار خرج توليد آن شده است.
جرج لوكاس عقيده دارد تكيه به تكنولوژي در فيلم هاي او فقط به عنوان ابزار كار است و فيلم او را نه تكنولوژي كه قصه و كارگرداني خلق مي كند. او چند هفته قبل در گفت وگويي با «تايم» گفت: «به خودم گفتم بايد سه گانه دوم را بسازم، زيرا اگر اين كار را نكنم بعداً افسوس آن را مي خورم. همان زمان خيلي ها به من  گفتند اشتباه كرده ام، ولي من تصميم خودم را گرفته بودم. مي خواستم اين قصه ويژه و خارق العاده را به شكلي ويژه بسازم. آيا بايد بگويم «انتقام سيت» همان فيلمي است كه مردم مي خواهند تماشايش كنند؟ نمي دانم. اميدوارم چنين باشد.»
اما دوستداران مجموعه فيلم «جنگ هاي ستاره اي» مي توانند با خيال آسوده به ديدن قسمت آخر فيلم بروند. جرج لوكاس چند روز قبل خبر داد كه دو مجموعه تلويزيوني «جنگهاي ستاره اي» را توليد مي كند كه قصه شان دنباله اي بر آخرين قسمت سينمايي اين مجموعه فيلم است.
لوكاس در اين باره مي گويد:«شخصيت هاي هر شش قسمت فيلم در اين مجموعه تلويزيوني حضور دارند. اما توليد آن تا زودتر از يك سال ديگر شروع نمي شود. مثل مجموعه تلويزيوني «اينديانا جونز جوان» ما مي خواهيم اول فيلمنامه تمام سيزده قسمت اول را (كه براي يك فصل به روي آنتن مي رود) بنويسيم و بعد كليد تصويربرداري را بزنيم.»

مجيد لطيفي سرشت، به عنوان مدير امور جشنواره هاي مركز موسيقي، در گفتگويي با روزنامه همشهري مورخ پنجشنبه ۱۵ ارديبهشت ۱۳۸۴ ضمن «واگويي تجربه ها» در مورد جشنواره موسيقي فجر پاسخي تلويحي نيز به نامه اينجانب خطاب به محمدحسين همافر، رئيس مركز موسيقي، مندرج در روزنامي همشهري مورخ سه شنبه ۲۷ بهمن ۱۳۸۳ ارائه كرده است. ضمن تشكر از مسئولين محترم مركز موسيقي كه بالاخره پس از قريب به سه ماه به تنوير موضوع و «پاسخگويي» به پرسشي كهنه پرداختند، يادآوري نكاتي را علي رغم ميل باطني و صرفاً به دليل نحوه پاسخگويي و لحن نه چندان پسنديد گفتار وي در مقام يكي از كارمندان مركز موسيقي لازم دانستم.
مجيد لطيفي سرشت در گفتگوي خود در پاسخ به پرسش خبرنگار محترم روزنامه همشهري مبني بر دلايل عدم هماهنگي با اينجانب به نكاتي اشاره كرده است از جمله اين كه مدير محترم بخش «پژوهش» موسيقي ايراني در جشنواري مذكور (كه استاد سنتور نواز برجسته اي است) بسته به «ديد هنري» (نخوانيد سليقه جناحي بلكه بخوانيد ديد علمي) و «خرد جمعي ستاد» اصلاحاتي در برنامه «پيش آگاهي» اعمال كردند و «بعد از اين كه مورد سخنراني هومان اسعدي حذف شد لزومي به صحبت با او احساس نشد» . اين نوع پاسخگويي در سال پاسخگويي مسئولين از منطقي بسيار قوي برخوردار است: مسئولين جشنواره ابتدا بدون هماهنگي با شخصي تصميم مي گيرند كه وي در بخشي با موضوعي كه مسئولين از پيش برايش مشخص كرده اند سخنراني كند و اين مسئله را بدون هماهنگي با شخص مورد نظر و بدون آگاهي از اين كه آيا وي اساساً تمايلي به سخنراني دارد يا نه، رسماً در دفترچه اي منتشر مي كنند و پس از چندي به دليل تشكيك در صلاحيت علمي وي در تصميم خود تجديد نظر كرده و وي را شايسته بحث درباره عنوان مذكور نمي دانند و جالب تر از همه اين كه به جاي پذيرش اشتباه خويش (حداقل از منظري ساختارشناختي) پس از چند ماه توجيهي به مصداق «عذر بدتر از گناه» ارائه مي كنند! بايد به رئيس مركز موسيقي براي پروراندن اين منطق مستحكم و قوي در ذهن كارمندان شان تبريك گفت. اگرچه از بحث درباره اين موضوع اكراه داشته و دارم اما به ناچار لازم است بگويم كه اساساً هيچ گاه علاقه اي به همكاري با مركز موسيقي در زمينه امور پژوهشي موسيقي نداشته و ندارم زيرا آن نهاد را فاقد صلاحيت براي ورود به عرصه پژوهش مي دانم، متوليان پژوهش اساساً مراكز آكادميك مثل دانشگاه ها هستند و نه مركزي كه هيچ پژوهشگر و متخصص صاحب صلاحيتي در آن يافت نمي شود. در هر حال منظور از اين نوشتار نه بحثي محتوايي بلكه بحثي از منظر ساختارشناختي و اداري است. مجيد لطيفي سرشت در پايان گفتار خويش گفته است: «آقاي داريوش طلايي استاد آقاي اسعدي هستند وقتي اين دو عنوان در دل يك عنوان جاي گرفت ما آقاي طلايي را انتخاب كرديم» و پيشتر هم سخن از انتخاب فرد «اصلح تر» (بخوانيد اصلح) به ميان آورده بود. وي به واقعيتي اشاره كرده است و آن شاگردي اينجانب در محضر استاد داريوش طلايي است كه همواره مايه مباهات و افتخارم بوده است. ظاهراً به نظر مي رسد ايشان از لزوم احترام شاگرد به استاد نيز مطلع هستند، كه من همواره تلاش كرده ام به آن پايبند باشم، بد نبود اگر ايشان روزهاي دانشجويي خويش در گروه موسيقي مؤسسه آموزش عالي سوره را نيز به ياد مي آوردند. همچنين باز هم لازم است اشاره كنم كه هر كس در طول زندگي خود استادان مختلفي در حوزه هاي مختلف علمي و هنري داشته است، اينجانب نيز اگرچه در فراگيري رديف موسيقي كلاسيك ايران افتخار شاگردي استادان برجسته اي را داشته ام، اما وقتي صحبت از پژوهش است لازم است يادآوري كنم كه اينجانب پژوهشگر هستم، نه نوازنده، و موضوع مورد بحث در جشنواري مذكور بخش نظري و پژوهشي بوده و نه نوازندگي و اجراي موسيقي. حوزه اصلي فعاليت اينجانب موسيقي شناسي يا به تعبيري اتنوموزيكولوژي است كه در آن زمينه، افتخار شاگردي استادان ديگري را داشته ام همچون دكتر استيون بلام و به ويژه مرحوم دكتر محمدتقي مسعوديه كه در چند سال آخر حيات ايشان به عنوان دستيارشان به تدريس در دانشگاه اشتغال داشته ام، از جمله از سال ۱۳۷۵ در گروه موسيقي مؤسسه آموزش عالي سوره كه در آن هنگام مجيد لطيفي سرشت را نه در كسوت مديري پاسخگو در مركز موسيقي بلكه در كسوت دانشجويي ساعي و علاقمند مي شناختم.
هومان اسعدي
عضو هيئت علمي گروه موسيقي
دانشكده هنرهاي زيبا، دانشگاه تهران

پس از انتشار چهار شماره از نشريه فرهنگ و آهنگ مي توان داوري دقيق تري درباره آن داشت.
اين نشريه را بايد دومين نشريه ماهانه بخش خصوصي ذكر كرد كه توانسته در چهارماه گذشته به شكلي منظم و متوالي انتشار يابد. پرداخت به موسيقي نخبه پسند در بخش موسيقي سنتي ايران و نيز پرداختن افزون تر به موسيقي روز دنيا از ديگر ويژگي هاي اين نشريه است. به تعبير دقيق تر، هر چقدر دست اندركاران نشريه در بخش موسيقي جهاني به موسيقي سبك (لايت) همانند، پاپ، جز و راك مي پردازند، در بخش داخلي به موسيقي سنتي،  آن هم موسيقي سنتي روشنفكرانه گرايش دارند كه اين خود نوعي تناقض را در هماهنگي نوشته هاي داخلي و خارجي نشان مي دهد.
جداي از اين نقص، نبود اخبار مهم موسيقي ايران، گزارش هايي از كنسرت هاي روي صحنه، فضاي كار را بيشتر تحليلي كرده است تا خبري - تحليلي كه البته اين روند رو به پيشرفت و روز آمد شدن است.
در مقابل بايد از مزاياي اين نشريه بگوييم كه گرافيك و صفحه آرايي حرفه اي و نيز زدن تيترهاي جذاب و پرداختن به مسائل به صورت پرونده اي از ويژگي هاي آن است.
در شماره چهارم اين نشريه مباحثي درباره موسيقي آوازي و نيز نگاهي به موسيقي فيلم هاي نوروزي و .. آمده است.
صاحب امتياز و مدير مسئول اين نشريه كيوان فرزين و سردبير آن بهرنگ تنكابني و شوراي نويسندگان آن را مهران پورمندان، رامين صديق، و كيوان فرزين اداره مي كنند. اميد كه اين نشريه بتواند فضاي جدي تري به مباحث موسيقايي بدهد و در اين مسير گره گشايي كند.
بهار در نياوران
بهار در نياوران عنوان منتخبي از اجراهايي است كه نشر موسيقي هرمس در برپايي آن در كاخ نياوران (بهار ۱۳۸۳) نقش داشته است. در اين سي.دي كنسرت هاي هنرمندان ايراني، فرانسوي، سوئدي و نروژي آمده است.