افروز پور هاشمي
اشاره؛ يكشنبه هفته جاري بالاخره خط توليد پيكان متوقف شد. در جشن توقف توليد پيكان كه مسئولاني چون وزير صنايع، رئيس سازمان حفاظت از محيط زيست، رئيس سازمان گسترش، معاون وزارت صنايع و دست اندركاران صنعت خودرو حضور داشتند، آخرين پيكان سفيد رنگ توليدي به شماره ۱۱۰۲۰۸۵۸ در ازدحام شديد جمعيت و دود فراوان ناشي از سوزاندن اسپند، همزمان با فلاش هاي پي در پي دوربين هاي عكاسي روانه موزه صنعت خودرو شد.
اسحاق جهانگيري در ميان جمعيت حاضر عبارت مورد نظر خود را با ماژيك آبي برروي بدنه آخرين پيكان نوشت «پيكان ارابه اي بود كه بر دوش صنعت خودرو شكل گرفت و امروز به موزه مي رود تا نظاره گر اعتلاي صنعت باشد.»
راهروي منتهي به موزه صنعت خودرو مملو از پوسترهايي بود كه تاريخچه توليد پيكان از ابتدا تا انتها در آنها به تصوير كشيده شده بودند. پس از قرار گرفتن آخرين پيكان در جايگاه تعيين شده براي آن در موزه صنعت خودرو توسط وزير صنايع و رئيس سازمان حفاظت از محيط زيست و انداختن پارچه اي بر روي آن كه عنوان خداحافظ پيكان بر آن حك شده بود تلاش هاي۳۸ ساله ساخت اين خودرو، ظرف ۳۰دقيقه براي حاضران پخش شد.
تأسيس شركت ايران ناسيونال با سرمايه اي حدود ۱۰ ميليون تومان در سال ،۱۳۴۳ توليد و عرضه اولين سري پيكان پس از انعقاد قرارداد ميان شركت ايران ناسيونال و شركت انگليسي روش در سال ،۱۳۴۶ عرضه خودروي فوق در سالهاي بعد در مدل هاي مختلف «دولوكس» ، «جوانان» و «كار» ، رسيدن توليد پيكان به تيراژ ۷۰ هزار دستگاه در پايان سال ،۱۳۶۲ ادامه حيات شركت ايران خودرو با تعطيلي كارخانجات تالبوت انگليس در آغاز سال ،۱۳۶۵ تدوين برنامه ۷ساله براي فعاليت هاي ايران خودرو در سال،۱۳۷۳ تشكيل شركت ساپكو در سال ۱۳۷۷ و رسيدن به خودكفايي در توليد پيكان در اين سال و نهايتاً پيگيري استراتژي ۱۰ ساله مبني بر جهاني شدن از سال ۱۳۸۲.
وزير صنايع و معادن در اين مراسم صنعت خودروي كشور را در آينده يكي از مهمترين رشته هاي صنعتي ايران دانست و اذعان كرد كه اين صنعت علاوه بر ايفاي سهم عمده در توسعه صنعتي، پيشگام صنعت ايران در بحث جهاني شدن خواهد بود.
اسحاق جهانگيري لازمه حضور در بازارهاي بين المللي را نيازمند رعايت شاخص هاي معتبر بين المللي(قيمت، كيفيت، ايمني، آلايندگي و رضايت مشتري) مي داند و مي گويد: پيكان در رشد صنعت خودروي كشور سهم عمده اي بر دوش داشته است.وي كنارگذاشتن يك محصول از خط توليد را به معناي رسيدن توليدكنندگان به درجه بالاتري از رشد و عرضه توليدات جديد توصيف مي كند و مي افزايد: تلاش خودروسازان كشور پس از اتمام توليد پيكان، عرضه خودروهايي با قيمت و كيفيت مناسب است كه اكثر افراد توان خريداري آنها را با توجه به سطح درآمدي موجود داشته باشند.
جهانگيري كه خود از اظهار نظر هاي گوناگون پيرامون تأخير در توقف توليد پيكان مطلع است و مي داند اكثر دست اندركاران و حتي عوام علت تأخير ايران خودرو در توقف خط توليد پيكان را ناشي از سود آوري توليد اين خودرو مي دانند، به صراحت منكر انديشه سودمندانه مقامات ايران خودرو در اين عرصه مي شود و اذعان مي كند: «توقف خط پيكان كار بزرگي بود كه برنامه ريزي مربوط به آن از ۲ سال پيش انجام شده بود.»
جهانگيري اعتقاد دارد معناي توسعه پايدار فقط افتتاح يك كارخانه جديد نيست بلكه اگر بستن يك كارخانه به توسعه پايدار كشور كمك كند، بايد اين اقدام صورت گيرد. مسلماً وزير صنايع مي داند كه توقف خط توليد پيكان، هم از جنبه آلايندگي هم از جنبه فقدان استاندارد ايمني اين خودرو، گام مهمي در توسعه پايدار تلقي مي شود، گامي كه مي توانست حداقل از چند سال گذشته محقق شود. درست همزمان با توليد خودروهايي چون پژو آر- دي و سمند. مگر جز اين است كه مقامات مسئول، ۲ خودروي نام برده را بهترين جايگزين هاي پيكان تا زمان توليد خودروي ال۹۰ (كارينو) مي دانند. با گذري بر اين اظهار نظر مسئولان مي توان گفت وقتي خلأ يك ساله اي بوجود مي آيد و مردم چاره اي جز خريداري خودروهاي ديگر ندارند، پس اگر اين خلأ چندين سال هم طول مي كشيد، مردم ناچار به پذيرش خريد خودروهاي جايگزين هر چند گران تر بودند.
وزير صنايع با اشاره به سخت تر شدن استانداردهاي آلايندگي براي خودرورسازان در سال جاري مي گويد: بر همين اساس بود كه طي ۳ سال گذشته توليد ۶ مدل خودرو به علت همسو نبودن با استانداردهاي مورد نظر متوقف شد.
وي پيكان با عمر توليد ۳۸ ساله را فاقد زمينه ساز بودن براي صرف هزينه به منظور همسويي با استانداردهاي ۵ گانه مورد نظر شوراي عالي استاندارد مي داند و مي افزايد: با راه اندازي مركز تحقيقات و آزمايش آلايندگي خودرو در ايران، از اين پس تمامي خودروهاي توليد داخل و خودروهاي وارداتي بايد در مركز فوق تست شده و در صورت تأييد در بازار عرضه شوند.
وي اذعان مي كند كه اگر ساير خودروسازان استانداردهاي مورد نظر را رعايت نكنند به سرنوشت پيكان دچار خواهند شد.
دوست حسيني: وزارت صنايع بر اين باور است كه هر خودرويي با استانداردهاي زيست محيطي منطبق نباشد بايد از رده خارج شود
دوست حسيني:
موتور پيكان به تغييراتي نياز داشت
يكي از نكات مهم در توقف خط توليد پيكان بحث آلاينده بودن موتور اين خودروبود. موردي كه از سوي وزير صنايع در كنار فقدان استاندارد ايمني پيكان مزيد بر علت براي توقف خط توليد آن مطرح شد.
در اين ميان پژو- آر-دي همچنان با موتور پيكان توليد مي شود و حتي قرار است امسال با ۲ برابر ظرفيت به منظور جبران خلأ پيش آمده عرضه گردد. جالب اين جاست كه بنا به گفته رضا ويسه رئيس سازمان گسترش و نوسازي صنايع، با رسيدن ظرفيت توليد ال ۹۰ به ۱۵۰ هزار دستگاه در سال، اين خودرو نيز از رده خارج خواهد شد.
معلوم نيست اگر موتور پيكان آلاينده است پس چرا روي آر- دي نصب مي شود و اگر استاندارد يورو۲ را دارد چه دليلي براي توقف توليد آن وجود داشت؟
دوست حسيني معاون امور توليد وزارت صنايع در اين زمينه مي گويد: وزارت صنايع بر اين باور است كه هر خودرويي با استانداردهاي زيست محيطي منطبق نباشد بايد از رده خارج شود.
وي مي افزايد: پيكان از نظر سازمان محيط زيست، بهينه سازي مصرف سوخت و مؤسسه استاندارد با طراحي فوق انطباقي با استانداردهاي مورد نظر ندارد، اما اجزاي همين خودرو نظير موتور با تغيير آيروديناميكي قابليت انطباق را داراست.
وي بر اين باور است كه طبق اظهار نظر مسئولان مربوطه (مؤسسه استاندارد و سازمان حفاظت محيط زيست) موتور اصلاح شده پيكان بر روي بدنه پژو آر- دي شرايطي را براي پاس كردن استاندارد يورو ۲ فراهم آورده است. آنچه جاي سؤال دارد اين است كه اگر موتور پيكان به تنهايي قابليت تغيير و تبديل شدن به آنچه مورد نظر سازمانهاي مربوطه است را داشت، پس چه دليلي براي تعطيلي آن وجود داشت؟ مسلماً با تغييراتي در طراحي بدنه پيكان، اين خودرو مي توانست به خودرويي باب طبع مصرف كنندگان تبديل شود.
ابتكار: پيكان با يورو۲ منطبق نبود
پيكان ديگر با نيازهاي دوران جديد برابري نداشت، لذا بايد خط توليد آن متوقف مي شد.
اين جمله را معصومه ابتكار معاون رئيس جمهوري و رئيس سازمان حفاظت از محيط زيست در شرايطي بيان كرد كه با اميد به آينده، ساخت خودروهايي با اخذ مجوزهاي زيست محيطي، حداقل آلايندگي، مصرف سوخت پايين و قابليت بازيافت به چرخه اقتصاد و توليد را در ذهن خود و حضار مجسم كرد.
به گفته وي توليد كنندگان پيكان تغييراتي در سيستم موتور اين خودرو در سال ۱۳۷۹ دادند كه به دنبال آن تا حد زيادي آلايندگي آن كاهش يافت.
سال ۱۳۸۲ نيز موتور آن با استاندارد همراه شد اما با اجرايي شدن استاندارد يورو ۲ امكان انطباق فراهم نشد، لذا بايد از رده خارج مي شد.
وي اعتقاد دارد كه كشور ما نيز همزمان با تدوين استانداردهاي جديد محيط زيست بايد در صدد همسويي برآمده و از اين استانداردها تبعيت كند.
ابتكار همگرايي در زمينه محيط زيست را زمينه ورود به بازار جهاني مي داند و مي گويد: بايد استاندارد يورويك خودروهاي سنگين به يورو ۲ تبديل و استاندارد يورو ۲ خودروهاي سواري نيز به تدريج به يورو ۳ و يورو ۴ ارتقا يابند.
وي توقف خط توليد پيكان را اقدامي شجاعانه تلقي كرده و آن را در كاهش آلايندگي مثمر ثمر بيان مي كند.
در نهايت بايد گفت در جشن توقف پيكان حرف هاي زيبايي زده شد.حركات نمادين فراواني هم انجام گرفت، اما مشاهده تعدادي بدنه پيكان در برخي انبارها و حتي نقاشي برخي از اين بدنه ها، اين ابهام را در ذهن بوجود آورد كه آيا به راستي پيكاني كه روانه موزه صنعت خودرو شد، آخرين پيكان توليدي بود؟!
