علي شاكري
اشاره:از مدت ها پيش به دنبال گفت وگو با سيد محمد پولادگر رئيس موفق فدراسيون تكواندو بوديم، همان ورزشي كه مايه افتخار و مباهات ورزش ايران در بازي هاي المپيك آتن شد و قهرمان طلايي آن «هادي ساعي» عنوان برترين ورزشكار سال را از آن خودكرد. بدون هيچ ترديدي تكواندو طلايه دار ورزش هاي رزمي ايران است و آخرين دستاورد با شكوه آنان به مسابقات جهاني مادريد بازمي گردد كه براي دومين دوره پياپي از سكوي نيابت قهرماني جهان بالا رفتند. پس از چند بار خلف وعده از سوي ما، اين بار در يك عصر بهاري چهارشنبه هفته اول خرداد ماه زودتر از موعد ملاقات با پيمودن سراشيبي تند اتوبان صدر خود را به خانه تكواندو رساندم. مجموعه اي با امكانات دلپذير كه هنوز قسمت هايي از آن كامل نشده است وليكن اين موقعيت را براي ورزشكاران و دست اندركاران تكواندو فراهم كرده تا آنان هم همانند رشته هاي ورزشي كشتي، وزنه برداري، واليبال، فوتبال و بسكتبال صاحب خانه مستقل شوند و از سالن هاي اجاره اي و عاريه اي نجات يابند. با توجه به زود رسيدن موقعيت را مغتنم شمرده و از نقاط مختلف اين مجموعه هم بازديد كردم. با وجود تأخير ميزبان در حاضر شدن بر سرقرار گفت وگو به نوعي آن را تلافي تلقي كرده و با نيم ساعت تأخير روبه روي مردي نشستيم كه با هيبتي مردانه قيافه يك مدير تمام عيار يك رشته رزمي آن هم از جنس تكواندو را داشت. مديري كه خود يك تكواندوكار بود و با طي كردن مراحل مختلف بر صندلي رياست آن نشست. ماحصل نشست دو ساعته ما با سيدمحمد پولاگرد رئيس فدراسيون تكواندوي ايران، عضو هيأت رئيسه فدراسيون جهاني و عضو كميته اجرايي اتحاديه تكواندو آسيا و عضو هيأت اجرايي كميته ملي المپيك مطلبي است كه پيش روي شماست.
* شروع صحبت ما با رئيس فدراسيون تكواندو با اين سؤال آغاز شد كه با توجه به تحصيلات حوزوي و فارغ التحصيل رشته علوم سياسي بودن چگونه سر از ورزش تكواندو در آورديد، چرا كاراته، جودو و ساير ورزش هاي رزمي را انتخاب نكرديد؟
- ۱۵ ساله بودم كه كاراته را به عنوان ورزش مورد علاقه برگزيدم و زير نظر بنيانگذار كاراته اصفهان كار را شروع كردم، اما يك اتفاق و آشنايي با معلم شهيد قورچاني مسير زندگي و فعاليت ورزشي ام را تغيير داد. شيفته منش، اخلاق و شخصيت ممتاز مربي تكواندوي اصفهان شدم كه در عمليات فتح المبين شهيد شد.
* تكواندو چه تأثيري در زندگي دارد؟
- تكواندو ورزش سخت و دشواري است كه نياز به تمرين و ممارست و پشتكار دارد. از جهاتي مثل زندگي مي ماند كه در شرايط مختلف خشم، خوشحالي، قدرت و ضعف در آن نمود چشمگيري دارد و به نوعي فونداسيون و پايه زندگي ورزشكارش را محكم مي سازد. وقتي چارچوب و ملاك هاي ديني را به عنوان يك اصل پذيرفتيم، تكواندو، ورزش و هنر در اين قالب مي توانند نقش مؤثري ايفا كنند. در رشته ما تكواندو يك وسيله بود چه قبل و چه بعد از انقلاب تا جوانان مؤمن و متعهد را جذب كنيم و جمعي باشيم با يك فكر و ايده واحد براي كمك به اهداف انقلاب.
* ورزش هاي رزمي هر كدام براي خود مباني فلسفي و به نوعي مذهبي دارند، مباني فلسفي تكواندو چيست؟
- سر منشأ رشته هاي رزمي فلسفه شرقي است و در يك خط سير مي كنند. اختلافات آنها به خاطر تركيب، آداب و رسوم و پيدايش و رشد و بافت اجتماعي و چندگانگي بين استان هاي مختلف اين كشورهاست. در ژاپن تعدد سبك ها و تكثر كاراته به همين دليل است. ووشو و كونگ فو در چين و به خصوص تكواندو در كره جنوبي با اقتدار جلوي ايجاد سبك هاي متعدد را گرفتند.
* با توجه به كميت و رويكرد نوجوانان و جوانان به تكواندو براي توسعه كيفي اين ورزش و علمي شدن آن و ارتقاي سطح دانش مربيان چه اقداماتي انجام داديد؟
- در كشور ما به طور عام كار علمي در ورزش آغاز شده است ولي براي هر رشته ورزشي به صورت خاص در اين زمينه كم كار شده است. ما يكي از فدراسيون هايي بوديم كه به طور جدي در اين زمينه از ۳ سال پيش قدم هايي برداشتيم، هر چند بخش هاي تحقيقاتي و پژوهشي و دانشگاهي با ما همگام نشدند، ما تاكنون دو سمينار اختصاصي در تكواندو برگزار كرديم هر چند در دوره اول به دليل عدم آمادگي مربيان و كارشناسان بيشتر از مطالب محققين تربيت بدني و دانشگاهي استفاده شد، اما در دومين سمينار ۴۰ مقاله از خانواده تكواندو به دبيرخانه سمينار رسيد. بحث هاي كاربردي مطرح شد و مربيان ما هم از آن استقبال كردند.امروز كار بدون مباني علمي نتيجه نخواهد داد. مربيان ما در سمينار دوم نشان دادند كه نمي دانند و ميل به دانستن پيدا كردند كه اين نكته پيامدهاي مثبت بسياري به همراه داشته است.
* براي دانشگاهي شدن تكواندو چه قدم هايي برداشتيد؟
- ما اولين فدراسيوني بوديم كه با دانشگاه علمي كاربردي به مذاكره نشستيم و حتي قرار شد كه با كمك كارشناسان ما و آنها واحدهاي درسي تدوين شود و در مقطع كارداني دانشجو بپذيرند. كار كارشناسي نزديك به ۹ ماه به طول انجاميد و هنوز دانشگاه جواب ما را نداده است.در كره جنوبي دو دانشگاه در زمينه تكواندو كار آكادميك مي كنند و حتي قرار بود اساتيدي از كره هم براي تدريس به ايران بيايند. ما هم توان علمي را داريم و هم علاقه مندي به اندازه اي است كه دانشگاه علمي كاربردي پس از تحقيقات كار را شروع كند.
* آيا نمي شود علاقه مندان به تحصيل در تكواندو را به كره فرستاد؟
- با كمك پروفسور «كيوك سولي» دبير كل اتحاديه تكواندو آسيا با دانشگاه كيونگ هي كره به توافقاتي دست پيدا كرديم كه براي دوره هاي كوتاه مدت مربيگري نفرات برگزيده بين يك تا سه ماه به اين كشور اعزام شوند.
* اين گروه چه زماني راهي كره خواهند شد؟
- بسياري از مربيان مطرح و صاحب نام ثبت نام كرده اند كه جهت كاهش هزينه ها در حال رايزني با دبير كل اتحاديه تكواندو آسيا كه يكي از اساتيد اين دانشگاه هست مي باشيم تا شركت كنندگان فقط هزينه غذا و بليت را بپردازند.
* تكواندوي ايران را بي نياز از مربي خارجي مي دانيد؟
- در گروه مردان نيازي نمي بينم براي رشته «فرم » يا همان مبارزه قرار است از مربي مجرب كره اي استفاده نماييم.
در گروه خانم ها قطعاً به مربي خارجي نياز داريم، يك مربي زن كره اي را شناسايي كرديم كه به صورت آزمايشي براي مدت سه ماه طي هفته هاي آتي به ايران خواهد آمد. اما همه تلاش ما اين است كه تكواندوي خانم ها همپا و همگام با آقايان در صحنه هاي آسيايي و جهاني حاضر شود.
* داستان مسابقات فرم يا همان مبارزه در تكواندو چيست؟
- مسابقات فرم همان مسابقات «كاتا» در كاراته مي باشد كه در تكواندو هم قرار است انجام شود. مسابقات فرم هم انفرادي و هم تيمي است ولي در تيمي به شكل ابتكاري مي تواند ۳ تا ۵ نفر را در برگيرد. در انفرادي فقط يك نفر نمايش تكنيك خواهد داد.
* شناخت ورزشكاران ما با نحوه مبارزات «فرم» تا چه اندازه است؟
- ورزشكاران ما با «فرم» بيگانه نيستند و حتي در مسابقات قهرماني آسيا كه اخيراً در دو قسمت مردان و زنان در كره برگزارشد، حاتمي يك مدال نقره به ارمغان آورد.
* حالا كه صحبت از تكواندوي زنان شد، نظر شما راجع به طرح ادغام انجمن هاي ورزشي بانوان با فدراسيون هاي ورزشي چيست؟
- به كارگيري غلط لغت ادغام، اين ذهنيت را در جامعه به همراه داشت كه از اين پس پسران و دختران با هم تمرين خواهند كرد، در حالي كه هدف از اين طرح فقط بوجود آوردن يك مركز تصميم گيري براي دو گروه بانوان و آقايان بود. از نظر برنامه ريزي، طرح اقدامي سنجيده بود، براي آن كه بيش از نيمي از جمعيت را بانوان تشكيل مي دهند. بعد از اين اتفاق فراموش شد كه بايد از نظر بودجه هم به تقويت بودجه فدراسيون هاي ورزشي پرداخت كه از اين ناحيه سخت در مضيقه اند. صادقانه بايد بگويم به نسبت رشدي كه در چند سال اخير ورزش آقايان داشت، خانم ها نتوانستند همپا و همگام با آنان پيش بروند. حال بايد با برنامه ريزي قوي تر به دنبال جبران مافات بود. طرح ادغام فقط پاك كردن صورت مسأله بود و به جنبه هاي ديگر آن هرگز توجهي نشد.
شتابزدگي طرح به اندازه اي بود كه فراموش شد وجود دو نايب رئيس در فدراسيون مغاير با اساسنامه فدراسيون ها ي ورزشي است كه قرار بود اصلاح شود. البته ما در مجمع با رعايت اساسنامه پيشنهاد يك نايب رئيس زن را داديم كه مورد موافقت قرار گرفت و نيازي به انتخاب دو نايب رئيس نبود.
* نتايج تيم تكواندوي بانوان در مسابقات جهاني مادريد چندان رضايت بخش نبود.
- راجع به حضور بانوان حرف دارم، شرايط ما شرايط خاصي است. با حفظ اصول انقلاب و اسلام بايد در گروه خانم ها فعاليت بكنيم. ما در قسمت بانوان به يك سري از اصول پايبند هستيم هرگز اجازه نمي دهيم مربيان مرد بانوان ما را تمرين دهند و هيچ مردي هم حق تمرين با خانم ها را ندارد. مشكل ما اينجاست كه در دنيا به اندازه انگشتان يك دست هم مربيان مجرب خانم وجود ندارد و در همين مسابقات جهاني مادريد تنها اسپانيا بود كه در قسمت بانوان از يك مربي زن و از قهرمانان گذشته اش سود مي جست.اما اعزام بانوان در شرايطي كه همه فكر مي كنند در ايران جاي خانم ها فقط در خانه است و يا سالها از ما مي پرسند كه تيم بانوان شما كجاست يك پوئن سياسي براي كشورمان محسوب مي شود. اين در حالي است كه در واقع در ايران خانمها از جايگاه خوب اجتماعي برخوردارند و حالا كه تنها در چند رشته ورزشي محدود با حفظ اصول مي توانند شركت كنند چرا اين فرصت را از آنان بگيريم.اگر رويداد جهاني تكواندو در دو قسمت آقايان و زنان با هم برگزار نشود اين ضعف كمتر به چشم مي آيد. ما خودمان نيز مي دانيم كه در قسمت بانوان براي دستيابي به مدال و درخشش در جهان نياز به زمان بيشتري داريم.
* تا چه اندازه در جلب و جذب قهرمانان برجسته و بازنشسته در روي آوردن به جرگه داوري و مربيگري موفق بوديد؟
- در ورزش ما متأسفانه در زمينه تشويق و پاداش تفاوت زيادي ميان ورزشكاران و اين دو قشر وجود دارد كه در نگاه كلي اين مشكل بايد در سطح كلان حل شود. اگر ما مربيان تلاشگر و داوران زحمتكش را هم اندازه با قهرمانان ببينيم، بدون شك اين دو مقوله متحول خواهند شد. در حال حاضر نه داوران و نه مربيان حرفه مربيگري و داوري را به عنوان شغل نپذيرفتند.
* نقاط مستعد تكواندوي ايران را چه مناطقي تشكيل مي دهند؟
- همه مناطق ايران در تكواندو مستعد هستند، به عنوان نمونه در تيم نوجوانان ايران ۱۰ ورزشكار برجسته آن را نفراتي از ۸ استان كشور تشكيل مي دهند ولي در منطقه آذربايجان نيروهاي مستعدي در گروه سني نوجوان و جوان به چشم مي خورد.
* از دستاوردهاي حاصله در ليگ برتر راضي هستيد؟
- ليگ برتر دو سال است كه برگزار مي شود. اعتقاد دارم كه با يك برنامه ريزي دقيق و هوشمندانه مي توان نتايج بهتري از امروز گرفت. ليگ برتر سال گذشته به صورت اختصاصي برگزار نشد و در قالب مسابقات نقش جهان در دو گروه از هر گروه چهار تيم صعود كردند. تعداد مصدوميت ها با اين شكل افزايش پيدا كرد و بايد بخش خصوصي را ترغيب به سرمايه گذاري بيشتر نمود. اگر بتوانيم مسابقات را به صورت جداگانه برگزار كنيم، ثمرات بيشتري انتظار تكواندو را مي كشد.
* مهم ترين كمبودهاي تكواندو؟
- واقعيت آن كه به عنوان يكي از دو رشته موفق در المپيك و مدعي بزرگ در تكواندوي جهان به ما نگاه نمي شود. در تقسيم بودجه با ساير فدراسيون هايي كه هنوز نتوانسته اند به جايگاه ما برسند سنجيده مي شويم كه اين چندان منصفانه نيست. من فكر مي كنم كه به ما بايد از نظر امكانات سخت افزاري، سالن هاي آموزشي، امكانات خوابگاهي توجه بيشتري شود چه از سوي كميته ملي المپيك چه از سوي سازمان تربيت بدني.البته قول هايي به ما داده شد كه از لحاظ بودجه نسبت به ساير فدراسيون ها بودجه بيشتري دريافت داريم و كميته ملي المپيك تكواندو را در زمره ورزش هاي با اولويت اول قرار داد.
* آيا حضور شما در هيأت اجرايي كميته ملي المپيك در تغيير نگاه مسئولان اين كميته مؤثر بود؟
- حضورم در آنجا نگاه به فدراسيون تكواندو نيست. نگاه من نگاه به همه فدراسيون هاي ورزشي است كه تلاش مي كنند، اما سعي كردم كه اعضاي هيأت اجرايي نگاه خاص و ويژه اي به فدراسيون هاي صاحب مدال در المپيك، جهان و آسيايي پيدا كنند.در گروه بندي صورت گرفته ورزش ها از سوي كميته ملي المپيك كه براي نخستين بار صورت گرفت فكر مي كنم كار بسيار صحيح و درستي بوده است. حالا همه فدراسيون ها براساس برنامه هايشان بودجه مي گيرند و اين مي تواند در كاهش هزينه ها مؤثر باشد و هم اين كه فدراسيون ها را به سوي برنامه محوري سوق دهد.
* بافت كنوني هيأت اجرايي را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
- بافت هيأت اجرايي بسيار خوب است، همه افراد همفكر، متعهد و از مديران برجسته ورزش هستند و ثمرات اين همفكري مطمئنا بسيار دلپذير و كارگشا خواهد بود.
* چرا تركيب تيم ملي تكواندو به نسبت ساير رقبا مثل كره كمتر در رويدادهاي مهم تغيير مي كند؟
- براي آن كه نفرات ثابت ما شايستگي از خود نشان مي دهند و كارشان ثبات دارد. مبناي اعزام ما هميشه انتخاب شايسته ها بود و براي ما هيچ فرقي بين هادي ساعي و قهرمانان ديگر نيست. مهم اين است كه انتخاب شوندگان قدرت راهيابي بر روي سكو را داشته باشند و هيچ ملاحظه اي هم در نظر نمي گيريم. كسب افتخار در صحنه هاي جهاني و المپيك مهم تر از وابستگي هاي شخصي و دوستي است.به عنوان نمونه هم اكنون نفرات نوجوان و جوان بسياري داريم كه با كسب تجربه در آينده بدل به قهرماناني نام آور خواهند شد. يوسف كرمي كه اكنون دو سال است به تيم بزرگسالان پيوسته عضو تيم نوجوانان بود و يا نفراتي كه به عنوان تيم دوم تكواندو در كشورهاي اسلامي حاضر شدند اكثرا نوجوان بودند.
* براي از بين بردن ضعف در اوزان اول و هشتم تيم ملي چه برنامه اي داريد؟
- قبول ندارم كه ما در اين دو وزن با مشكل مواجه هستيم. در وزن اول بابك جزياري اگر به عراق مي بازد، در مسابقات جهاني نقره گرفت، در فينال با كره هم حقش طلا بود. دروزن هشتم هم نوايي در منهاي ۸۰ كيلوگرم در كشورهاي اسلامي نقره به دست آورد. البته همه فدراسيون هاي مطرح جانشينان ورزشكاران برجسته را در تورنمنت هاي مختلف ارزيابي مي كنند، ما هم همين راه را طي مي كنيم، ديديد كه مرتضي رستمي در نخستين حضورش در مسابقات جهان در آلمان از سكوي قهرماني جهان بالا رفت.
هراس و ترس شما را تا حدود زيادي درك مي كنم، اما جاي نگراني نيست. جانشين فريبرز عسگري هادي ساعي بود. همان موقع يادم هست مي گفتند اگر عسگري برود چه كسي جانشين او خواهد شد. البته طبيعي است قهرمانان بزرگ به تدريج افول مي كنند و نور قدرتشان كم مي شود ولي يك فدراسيون عاقل به خوبي مي داند جاي آنان را چگونه پر كند.
* نگاه شما به نسل سوم؟
- خوشبينانه به آنان نگاه مي كنم. مهم ترين اتفاق چندساله در تكواندو خودباوري بچه هاست. الان در گروه سني نوجوان، ورزشكاران ما جلوي كره اي مي ايستند و با اتكا به خودباوري خود را آماده رسيدن به مدارج بالاتر مي سازند. در گذشته هرگز اينچنين نبود، هنگامي كه قرعه كشي مسابقات بزرگسالان در رقابت هاي آسيايي و جهاني انجام مي شد، مربي تيم در صورت همگروهي قهرمانان ما با كره اي ها آنان را پيشاپيش بازنده مي دانست.
* شما هميشه صحبت از نفوذ بي حدوحصر كره اي ها و مافياي حاكم بر داوري آنان در رويدادهاي جهاني داشتيد، آيا اين وضعيت با تغييرات جديد در فدراسيون بين المللي برطرف شده است؟
- يك اتفاق ناخواسته كه آن هم لطف خدا بود افتاد. زلزله اي كه در فدراسيون جهاني افتاد تا حدودي از تماميت خواهي آنان كاست. امروز كره اي ها به اين نتيجه رسيده اند كه كارشان به آنان لطمه مي زند. دكتر چوي رئيس جديد تكواندوي جهان عاقل تر از اسلاف قبلي خود است. آنها به صراحت به همه اعلام كردند كه اگر همه كشورهاي عضو به جايگاه تكواندو در المپيك توجه نكنند اين ورزش حذف خواهد شد و اين ازجمله نشانه هاي تماميت خواهي كره اي ها بود كه اعتراض بلندمرتبگان كميته بين المللي المپيك را به همراه داشت.قبل از انتخاب جديد توصيه اي به دكتر چوي كردم و به او گفتم ۳۲ سال است كه كره قهرمان جهان است، در هيچ رشته ورزشي كشورهاي ابداع كننده چنين موقعيتي را ندارند و اين مي تواند تنها دو دليل داشته باشد.
۱- كره اي ها با شايستگي و اتكا به توان تكنيكي بالاي خود به آن دست پيدا مي كنند.
۲- يا با ترفندهاي داوري و اعمال نظر و استفاده از قدرت خود در كميته هاي مختلف فدراسيون بين المللي.
در هر دو صورت به نوعي فدراسيون جهاني متهم است و بايد پاسخگو باشد. در صورت اول فدراسيون جهاني با ايجاد محدوديت مانع از ورود كامل علم تكواندو و به ساير جهان است كه اين امر استقلال آن را زير سئوال مي برد. دوم آن كه در صورت اعمال نظر در داوري اعتماد كشورهاي عضو را از خود سلب مي كند.
خوشبختانه با آمدن دكتر «چوي» وضعيت كاملا تغيير كرده است و كره اي ها تا حدودي از رفتار گذشته دست برداشته اند.
* چرا فدراسيون جهاني در گذشته به اين نتيجه نرسيده بود؟
- دكتر «كيم» خود را قدرت مطلق مي پنداشت و اصلا اعتقادي به انتخابات نداشت. در زمان دكتر «كيم» فقط قيام و قعود در انتخاب افراد تعيين كننده بود. اعضا هيأت اجرايي و هيأت رئيسه را خودش تعيين مي كرد. انتخابات اخير اولين بار بود كه به شكل شفاف انجام شد. دكتر چوي تعداد نايب رئيس را از ۳ تن به ۷ نفر تغيير داد. حالا رؤساي اتحاديه تكواندوي قاره هاي آسيا، اروپا، آفريقا و پان آمريكن هم به جمع نايب رئيس ها پيوستند.
* فعاليت در زمينه مربيگري و داوري چگونه است؟
- در زمان دكتر كيم اين دو كميته اصلا فعال نبودند و بيشتر تشريفاتي عمل مي كردند.
