معصومه صفايي
اخيرا اخباري از شيوع نوعي آفت در جامعه كوچك سوسن هاي چلچراغ داماش به گوش مي رسد. خوردگي انتهاي گلبرگ ها و حتي غنچه هاي اين گل نشان مي دهد، آفتي جدي به جان آن افتاده است
ناياب بودن و ارزش جهاني سوسن چلچراغ بلايي شده به جان بي رمق اين گل. عده اي پژوهشگرنما به صورت غيرقانوني به طور مداوم دست به ريشه كني و جمع آوري اين گياه به نام تحقيقات مي زنند. دستكاري هاي ژنتيك به نام بررسي هاي تبار شناسي و انتقال پايه هاي آن به منظور پرورش در گلخانه هر روز وضعيت اين گونه را وخيم تر مي كند.
بسياري از مردم محلي نيز از اين گونه به عنوان گياه تزئيني در حياط منازل و باغ هايشان استفاده مي كنند كه البته به دليل مشكل بودن پرورش اين گونه خارج از زيستگاه طبيعي و موفقيت مردم محلي در اين زمينه مي توان ضمن محدود كردن اين روند، از آن به عنوان يك الگو بهره برداري كرد، چرا كه حتي لدر بوري در گزارش هاي خود مي آورد اين گونه در اسارت قابل تكثير نيست.
اخيرا هم اخباري بني بر شيوع نوعي آفت در جامعه كوچك سوسن هاي چلچراغ داماش به گوش مي رسد. خوردگي انتهاي گلبرگ ها و حتي غنچه هاي اين گل نشان مي دهد، آفتي جدي به جان آن افتاده. طباطبايي مسئول محيط باني داماش ضمن تاييد اين موضوع مي گويد: به نظر مي رسد نوعي شفيره(نوزاد حشرات) به تازگي به محدوده زيستي اين گياه راه يافته است. ما به محض مشاهده علائم آفت زدگي مسئولان محيط زيست را در جريان گذاشتيم. آنها هم يك گروه تحقيقاتي را براي نمونه برداري و بررسي نوع آفت و علت ورود و گسترش آن فرستادند. البته تا پايان تحقيقات و اعلام نظرنهايي كارشناسان نمي توان هيچگونه اعلام نظر قطعي كرد، اما از نوع آفت زدگي گياه چنين برمي آيد كه آفت نوعي حشره برگخوار باشد و با توجه به اينكه اين نوع آفت زدگي تاكنون در سوسن ها مشاهده نشده، ممكن است اين آفت در اثر دستكاري ژنتيك بعضي محققان، به سوسن چلچراغ منتقل شده باشد. سوسن چلچراغ به دليل متعلق بودن به دوران چهارم زمين شناسي به لحاظ ژنتيك بسيار مورد توجه است.
اين گونه در خطر انقراض با تمام ارزش و زيبايي كه داردوبا تمام حفاظتي كه از آن صورت مي گيرد هر روز به لبه تيز انقراض نزديك تر مي شود. حالا ديگر تعداد پايه هاي گلدار اين گياه بسيار محدود شده است و با ادامه اين روند احتمالا در آينده اي نزديك ديگر هيچ اثري از اين سوگلي خانواده ليليوم برجاي نخواهد ماند، بنابراين اگر مي خواهيد امسال سوسن چلچراغ ، يكي از كمياب ترين گل هاي دنيا را كه فقط در روستاي كوچك داماش گيلان و لنگران جمهوري آذربايجان مي رويد را ببينيد بهتر است ظرف امروز و فردا تصميم بگيريد، چون ممكن است دير شود. سوسن چلچراغ فقط دو هفته ميهمان ماست اين را هم در نظر داشته باشيد كه از فرصت كوتاه دو هفته اي، يك هفته اش سپري شده است. كيانوش محرابي، كارشناس اكوتوريسم مي گويد: بهترين زمان براي ديدن سوسن چلچراغ معمولا هفته آخر خرداد و هفته اول تيرماه است كه البته بسته به شرايط آب و هوايي ممكن است طول اين مدت كمي كوتاه و بلند شود.
محدوده رويش سوسن چلچراغ يكي از مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان حفاظت محيط زيست است (پارك ملي، منطقه حفاظت شده، پناهگاه حيات وحش و اثر طبيعي ملي) اثر طبيعي ملي سوسن چلچراغ از سال 1355 با حصاركشي سازمان حفاظت محيط زيست تحت حفاظت قرار دارد؛ محدوده اي چهار هكتاري كه حالا مساحتش به دو هكتار تقليل يافته است. سوسن چلچراغ اولين بار در سال 1354 توسط گياه شناسي به نام لدر بوري در منطقه رود بار استان گيلان مورد شناسايي قرار گرفت. اين گونه نادر كه تا آن زمان تصور مي شد تنها در محدوده  كوچكي در لنگران جمهوري آذربايجان يافت مي شود، توسط لدر بوري وجودش در ايران نيز به ثبت رسيد. بعد از آن روستاي داماش از توابع بخش عمارلو رودبار ، كانون توجه ملي و جهاني شد.
هر ساله بسياري از علاقه مندان و متخصصان از سراسر دنيا براي ديدن اين گل به ايران سفر مي كنند؛ گياهي پايه بلند با گل هاي سفيد واژگون ، گلبرگ هاي برگشته، دانه هايي برجسته در انتها و پرچم هاي بلند كه به دليل رنگ مهتابي و شكل واژگون گل هايش آن را سوسن چلچراغ مي نامند.
طول پايه اين گل گاهي از 5/1 متر هم تجاوز مي كند.
سوسن چلچراغ در محدوده محصور توسط سازمان حفاظت محيط زيست، در اراضي  حاشيه اي روستاي داماش زيست مي كند. براي دستيابي به اين محل بعد از كمربندي قزوين به سمت گردنه كوهين به طرف لوشان از جاده اصلي خارج  شويد، بعد از طي مسافت 40كيلومتر به روستاي جيرنده مي رسيد؛ منطقه اي كاملا كوهستاني. بعد از عبور از جيرنده آرام آرام وارد ابرها مي شويد و سيماي طبيعي منطقه به شكلي غيرمنتظره به دليل ارتفاع و رطوبت تغيير مي كند؛ پوشش سبز هيركاني با مه غليظ كه در همان چند دقيقه اول صورت را خيس مي كند. 10كيلومتر بعد از جيرنده روستاي داماش قرار دارد؛ دهكده اي كوچك و با صفا در ميان دشتي سبز.
مردم روستا كه فقط فصل گرم را در اين روستا مي گذرانند به دو دارايي شان مي بالند؛ يكي چشمه اي است كه آبش به كارخانه آب معدني مي رود و ديگري سوسن چلچراغ كه باعث شهرت جهاني روستايشان شده است.
در سفر به نقاط ديدني و بخصوص دور افتاده كشورمان خريد از مردم محلي را جزو برنامه تان قرار دهيد. به جاي كنسرو ماهي و لوبيا براي ناهار و حمل آن از تهران به گيلان بهتر است با كوله اي سبك به اميد وعده غذايي به يادماندني از ماست و پنير و نان محلي به اين روستا سفر كنيد. فقط يك هفته فرصت داريد.

به گزارش مجله ساينس، 90 درصد توده هاي يخي يا همان يخچال هاي طبيعي شبه جزيره قطب جنوب به سرعت در حال كوچك شدن هستند. اين توده هاي يخي كه تا لبه اقيانوس كشيده شده اند، در حال آب رفتن هستند. اين مطالعه توسط موسسه بريتانيايي مطالعات قطب جنوب و سازمان مطالعات زمين شناسي آمريكا انجام شده است، ولي نويسندگان اين مقاله عنوان مي كنند عوامل پيچيده متعددي ممكن است در ذوب گسترده يخ ها نقش داشته باشد و طبق معمول گرمايش جهاني از مهمترين عوامل اين رويداد به نظر مي رسد و ادامه اين روند قطعا باعث پيشروي روز به روز اين موضوع خواهد شد. دكتر ديويد وان از موسسه بريتانيايي مطالعات قطب جنوب مي گويد: كليات نشان مي دهد چگونگي عقب نشيني يخچال ها نشان از عامل افزايش دما دارد. اين مطالعات در ايستگاه هواشناسي در طول شبه جزيره قطب جنوب انجام گرفته است. البته گرمايش جهاني به طور خاص، عامل اين موضوع نيست. قطعا عوامل ديگري هم با تغيير جريانات و درجه حرارت اقيانوسي در ارتباط هستند. اين مطالعه روي 244 يخچال آبي كه عمدتا در كرانه غربي شبه جزيره قرار دارند، انجام شده است. اين 244 يخچال جريان هاي مستقل يخي كوچكي هستند كه از ارتفاع تقريبا 2 هزار متري به دريا سرازير مي شوند. دماغه آنها يا خرد مي شود و به دريا مي ريزد يا مي شكند و به صورت قطعه يخ در اقيانوس شناور مي شود.
تاكنون بيش از 2 هزار عكس هوايي كه قدمت آنها گاهي به سال 1940 برمي گردد و نيز عكس هايي كه از بيش از 100 ماهواره در چهار دهه اخير تهيه شده، براي ارزيابي اين تغييرات مورد استفاده قرار گرفته اند.
به گزارش BBC، اليسون كوك از موسسه مطالعات قطب جنوب كه اين تحقيقات را هدايت كرده است، گفت: اين نخستين مطالعه جامع درباره يخچال هاي آبي در شبه جزيره قطب جنوب است. ما دريافتيم كه از زمان ثبت نخستين ركوردها كه به طور متوسط به سال 1953 بازمي گردد، 87 درصد از 244 يخچال مورد مطالعه، علائم عقب نشيني را نشان مي هند. اين دقيقا عكس روندي است كه 50 سال قبل جريان داشت. در آن زمان اكثر يخچال ها عملا در حال بزرگتر شدن بودند. حالا اكثريت آنها به سرعت در حال آب شدن هستند. دانشمندان طي پنج سال اخير شاهد بيشترين ميزان ذوب يخ ها بوده اند، به طوري كه متوسط كاهش طول آنها 50 متر در سال بوده است.البته از سوي ديگر 32 يخچال هم از اين روند سرپيچي كرده و رشد كرده اند، ولي پيشرفت آنها كه به طور متوسط 300 متر براي هر يخچال در طول دوره مطالعه است، كمتر از ميزان كاهش گروه اصلي است و توزيع آنها از الگوي خاصي پيروي نمي كند. تيم محققان معتقد است رشد اين دسته از يخچال ها نشان دهنده اين نكته است كه طول يخچال تحت تاثير تركيب پيچيده اي از نيروها قرار دارد.پژوهشگران مي گويند توپوگرافي، زمين شناسي، باد، الگوهاي بارندگي و همچنين ميزان يخ موجود در آب كه در برابر دماغه يخچال ها شناور هستند، همگي مي تواند بر ميزان طول يخچال تاثير داشته باشد و در حال حاضر داده هاي كمي در مورد هريك از اين عوامل وجود دارد. دماي قطب جنوب فقط در طول 50 سال اخير دو درجه سانتيگراد افزايش يافته است كه يكي از سريع ترين تصاعدها در كره زمين است.دكتر وان مي گويد: اينكه آيا بايد انتظار داشته باشيم كه اين روند گرمايش به بقيه قاره قطب جنوب هم گسترش پيدا كند، چيزي است كه اصلا نمي توان درباره آن با اطمينان حرف زد.
سردبير بين المللي مجله ساينس، دكتر اندرو ساگدن در اين باره مي گويد:  اين مطالعه مويد اهميت فوق العاده جمع آوري اطلاعات در درازمدت است. تنها گردآوري اين نوع داده هاست كه مي تواند به ما امكان دهد آنچه را ممكن است در آينده براي كره زمين روي دهد، درك و پيش بيني كنيم.

چهارمين دوره جشنواره بين المللي فيلم سبز از هفتم تيرماه به مدت چهار روز در سراسر كشور برگزار مي شود.
در اين دوره از مجموع 83 فيلم منتخب براي شركت در جشنواره، 59 فيلم از هلند، چهار فيلم از آمريكا، سه فيلم از استراليا، چهار فيلم از فرانسه، پنج فيلم از تركيه و دو فيلم از انگلستان و از كشورهاي روسيه، صربستان، كانادا، ايرلند، آلمان، آرژانتين، ليتواني، سوئد، اوكراين، اتريش و اكوادور هركدام يك فيلم به نمايش درخواهد آمد.
اين جشنواره به معرفي آثار برتري مي پردازد كه در ربع قرن اخير به محيط زيست پرداخته يا در ارتباط با محيط زيست ساخته شده است تا به عنوان سياست و خط مشي برنامه هاي رسانه اي مورد الهام فيلمسازان قرار گيرد.
جشنواره دو سالانه فيلم سبز كه از سال 1377 كار خود را آغاز كرده، رفته رفته مي رود تا جايگاه خود را در بخش آموزش و فرهنگ پيدا كند، چنانچه امسال علاوه بر فرهنگسراها برخي سينماها و حتي آمفي تئاتر بعضي سازمان ها هم براي اكران فيلم هاي چهارمين جشنواره بين المللي فيلم سبز اعلام آمادگي كرده اند.در اختتاميه اين جشنواره به 19 اثر برگزيده در سه رده اول تا سوم از ميان آثار مخاطبان كودك و نوجوان، مخاطبان متخصصان و انديشمندان و مخاطبان بزرگسالان و عام، جوايزي تعلق خواهد گرفت؛ جايزه اول، تنديس غزال طلايي با پلاك طلا و لوح سپاس، جايزه دوم، تنديس غزال طلايي با پلاك نقره و لوح سپاس و جايزه سوم، تنديس غزال طلايي با پلاك برنز و لوح سپاس جشنواره. در بخش تقدير از مراكز استان ها، جايزه به برترين اثر مخاطب هاي سه گانه، در بخش جنبي جايزه ويژه به يك فيلمساز آماتور جوان، جايزه بزرگداشت مرحوم محمد سرهنگي، جايزه ويژه هيات داوران كه در اين بخش هيات داوران پس از تقدير از چند فيلم جذاب رسيده به جشنواره، به يك فيلم جايزه ويژه خود را اهدا مي كنند. در اين جشنواره به برترين فيلم هاي كوتاه خبري با هدف محيط زيست نيز جايزه تعلق خواهد گرفت.
قدرداني و بزرگداشت هنرمندان سبز، تهيه كننده و مستندساز سبز مرحوم محمدرضا سرهنگي و كارگردان و تهيه كننده سبز جناب كيومرث درمبخش نيز از ديگر برنامه هاي جنبي اختتاميه جشنواره فيلم سبز خواهد بود.
داوران اين دوره از آلمان دكتر فچز، از آمريكا اسلومير گرومبرگ، از فرانسه آلن برونه و از ايران پوران درخشنده، دكتر لقايي، دكتر نيك روش، دكتر غروي و دكتر شاهسوند هستند كه به قضاوت خواهند پرداخت.

جايزه بين المللي براي ايران
جايزه ملي ويژه مديريت تالاب هاي سازمان ملل متحد در سال 2005 ميلادي نصيب ايران شد. اين جايزه همه ساله از سوي كنوانسيون رامسر به سه نفر از اشخاص موثر و فعال در زمينه تالاب ها در سطح جهان اعطا مي شود و امسال دكتر شعبانعلي نظامي مدير كل حفاظت محيط زيست استان گيلان يكي از اين جوايز را به خود اختصاص داد. اين اولين بار است كه جايزه ملي مديريت تالاب ها به يك ايراني تعلق مي گيرد.
اهداي اين جوايز امسال از بين 193 كشور عضو سازمان ملل انتخاب شد. علاوه بر ايران دو مدير از كشورهاي چين و ژاپن به اين جايزه دست يافتند.
شعبانعلي نظامي ضمن ابراز خرسندي از افتخار آفريني براي كشورش مي  گويد: من اين جايزه را به تمام ملت ايران تقديم مي كنم و خوشحال هستم كه به واسطه كارهاي من و افرادم، ايران به عنوان يكي از كشورهاي برتر در سطح جهان مطرح مي شود.
اين جايزه به خاطر اقدامات انجام گرفته در خصوص حفظ و توسعه مناطق حفاظتي در تالاب بين المللي انزلي و حفاظت از ديگر مناطق تالابي گيلان و افزايش امنيت پرندگان مهاجر كه هر ساله در فصل زمستان آبگيرهاي اين استان را به منظور زمستان گذراني برمي گزينند، به دكتر نظامي اعطا شده است.
كنوانسيون رامسر كه براي نخستين بار در سال 1349 خورشيدي (1971 ميلادي) در ايران تشكيل شد، داراي توافقنامه اي است كه به منظور مشاركت بين المللي در مطالعه، بررسي و حفاظت از تالاب هاي با اهميت ويژه براي آبزيان مهاجر و بومي منعقد شده است. تالاب بين المللي انزلي مامن مهمي براي آبزيان و حيات وحش بومي و مهاجر در استان گيلان به شمار مي رود. اين تالاب با وجود تمام تهديدها از جمله آزولا، سرخس مهاجمي كه به منظور احياي نيتروژن در زمين هاي كشاورزي وارد گيلان شد و به تمام آب هاي سطحي از جمله تالاب انزلي راه پيدا كرد، هنوز در فصول مهاجرت، ميزبان هزاران پرنده آبزي و كنار آبزي است. حتي هنوز هم آبزيان براي تخم ريزي به اين محدوده از آب هاي نسبتا كم عمق مي آيند.
پروژه پارك كيو، رو به اتمام
پروژه پارك گردشگري كيو، با 180 هكتار مساحت در شهر خرم آباد رو به اتمام است. اين پارك ساحلي كه در جوار رودخانه خرم آباد در حال احداث است، با پيوستن به پارك صخره اي اين محدوده به يكي از بزرگترين پارك هاي طبيعي كشور تبديل خواهد شد.
اين مجموعه با استفاده از آب رودخانه در حال حاضر داراي يك درياچه است كه در ادامه روند تكميل طرح، درياچه ديگري با نام درياچه ماهي هم قرار است به اين مجموعه اضافه شود.
اخيرا نيز شايعاتي مبني بر واگذاري بخش هايي از اين پارك به كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان به گوش رسيده است كه البته با توجه به احداث اين پارك در حريم رودخانه و عدم وجود سند رسمي، چنين امري دور از ذهن مي رسد هر چند كه مجري و مالك طرح شهرداري خرم آباد است. اما به گزارش ايسنا، شهردار خرم آباد اعلام كرده است: هر چند وظيفه شهرداري نيست كه به كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان زمين بدهد، اما شهرداري براي همكاري و واگذاري زمين در مناطق ديگر اعلام آمادگي كرده است.
تا جايي كه توانسته ايم با كانون همكاري كرده ايم و در حال حاضر هم پيشنهاد واگذاري زمين در پارك اسدآبادي را به كانون داده ايم.
پارك بزرگ كيو با 180 هكتار مساحت با رسيدن به مرحله بهره برداري به يكي از گردشگاه هاي اصلي استان لرستان تبديل خواهد شد.
درآمدزايي براي مردم محلي
طرح گردشگري سبز كه شهرستان نور، روستاهاي اطراف آن و سياه بيشه را در برمي گيرد، در حال اجراست. يكي از فازهاي اين پروژه احداث دهكده آرامش در منطقه سياه بيشه است كه قبلا نمونه آن را با عنوان دهكده سلامت در اطراف زاينده رود ديده ايم. البته عدم ورود ماشين به دهكده آرامش چالوس تفاوت اصلي آن با طرح دهكده سلامت است.
به گفته دكتر حميد ضرغام مدير پروژه، در اين مجموعه به جز دهكده آرامش كه از ويژگي هاي يك روستا، اما با برخورداري از نيازهاي شهري است، بخش هايي از جمله استراحتگاه كوچك براي مسافران گذري، مجتمع هاي درماني- تفريحي با بهره گيري از لجن درماني و آب درماني و مجتمع هاي پذيرايي نيز وجود دارد.
طرح گردشگري سبز در راستاي مشاركت و ايجاد منبع درآمد براي مردم محلي است. چنانچه ضرغام در اين باره مي گويد: منظور از گردشگري سبز،  فعاليت مردم منطقه در راستاي توسعه است، به طور مثال كشاورز در حين انجام كار خود، از گردشگران هم پذيرايي كرده و به گردشگران سرويس مي دهد و در اين راستا ني روي خوبي براي ارائه برنامه ها و توسعه گردشگري منطقه مي شود. اين طرح براساس نمونه برداري از كشورهايي كه با موفقيت آن را به انجام رسانده اند، اجرا مي شود.

۳۵۰ حيوان خانگي در يك منزل مسكوني
۳۵۰ حيوان خانگي در يك منزل مسكوني در انگلستان كشف شدند.
بازرسي رفاه حال حيوانات انگلستان اعلام كرد: به دو نفر از افرادي كه به صورت غيرقانوني 350 حيوان خانگي را در شرايط نامناسب نگهداري مي كردند، اخطار داده شد.جامعه سلطنتي ممانعت از آزار حيوانات (RSPCA) مي گويد: اين مجموعه كشف شده شامل 31 سگ، 48 گربه، 80 خرگوش و 86 خوكچه هندي است. تمام اين حيوانات در ساختماني تنگ، فشرده و غيربهداشتي نگهداري مي شدند. شرايط جسمي بعضي از آنها به حدي وخيم بود كه بهتر بود درجا خلاص مي شدند. تيم وس ، رئيس جامعه ممانعت از آزار حيوانات دراين باره مي گويد: اين وضعيت نشان مي دهد كه نياز به آموزش، دادن آگاهي بيشتر و بازنگري در قانون بوده است و قبل از اينكه حيوانات ديگري هم قرباني شوند بايد وارد عمل شد.
او مي گويد: ما پيش از اين هم درباره اين موضوع صحبت كرده بوديم، حتي درباره اينكه لازم است طرح ضربتي براي پيدا كردن اين قبيل حيوان ها انجام بشود، ولي متاسفانه به نظر مي رسد هيچ كدام از آنها مورد توجه قرار نگرفته است.
سه روز قبل از كشف اين خانه نيز، RSPCA در خانه يك زن، 271 حيوان خانگي را در وضعيتي اسفناك پيدا كرده بود. اين زن به جرم آزار و اذيت حيوانات به سه ماه زندان محكوم شد.
شادگان در مسير قهقرا
به دليل ورود فاضلاب كارخانه هاي نيشكر، تقريبا ديگر از تالاب شادگان چيزي باقي نمانده است.
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، كمال زوري زاده، رئيس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري شادگان، با اظهار تاسف از نابودي تالاب بين المللي شادگان به وسيله پساب هاي صنعت توسعه نيشكر مي گويد: حدود چهار ماه پيش ناصري نژاد، نماينده مردم شادگان در مجلس شوراي اسلامي، شكايتي را در اين باره تنظيم و ارائه كرده بود.
او در ادامه صحبت هايش به نياز مالي براي ايجاد كانال و انتقال اين پساب ها به دريا اشاره مي كند، اما آيا اين پيشنهاد يك راه حل اساسي است؟ وارد كردن پساب نيشكر به دريا آنهم در شرايطي كه خليج فارس هم به دليل آلودگي هاي متعدد نفتي و غيرنفتي در وضعيت وخيمي به سر مي برد خاتمه ماجرا خواهد بود.
هر روز مسئولان سازمان حفاظت محيط زيست از تصويب طرح و لايحه و بودجه براي كاهش آلودگي كارخانه ها مي گويند، اما شادگان از بين مي رود و هيچ كسي گوشه چشمي هم به آن نمي اندازد.

خفاش جنگلي بزرگ يا همان خفاش نيكتول بزرگ شباهت زيادي به خفاش جنگلي معمولي دارد. وجه تمايز آن جثه بزرگ  تر و طول ساعد بلندتر است.
طول ساعد در اين گونه 62 تا۶۹ ميليمتر است، در صورتي كه در خفاش جنگلي معمولي 46 تا 55 ميليمتر است. طول سر و تنه در اين خفاش 78 تا 102 ميليمتر است. بيشتر در سوراخ درختان در مناطق جنگلي خزر زيست مي كند. در ايران وجود آن فقط در منطقه رودسر در استان گيلان گزارش شده است.
اين خفاش در ارتفاعات بالاي 5 تا 25 متر آنهم بيشتر در روشنايي روز پرواز مي كند. پروازش مستقيم، سريع و با چرخش هاي تند توام است.
به صورت اجتماعي زندگي مي كند و خواب زمستاني دارد. بيشتر از حشرات تغذيه مي كند.