ملك فهد پادشاه ۸۴ ساله عربستان سعودي درگذشت تا فصل مهمي از تاريخ ۷۳ ساله اين كشور به پايان رسد. ۷ سال تصدي ولايتعهدي تقريبا تام الاختيار در زمان ملك خالد و در پي آن ۲۳ سال سلطنت، آن هم در كشوري كه فقط ۷۳ سال از تاريخ تأسيس آن مي گذرد، دوراني بس طولاني به شمار مي آيد. پيش از آن نيز فهد جايگاه بسيار مهمي در نظام حكومتي عربستان دارا بود، از تصدي وزارت آموزش و پرورش گرفته تا پست بسيار مهم وزارت كشور و پس از آن معاون اول نخست وزير كه معمولا فقط در اختيار وليعهد قرار مي گيرد. اين همه بيانگر توانايي ها و برجستگي هاي فهد است؛ كه به پختگي و حرفه اي بودن در رفتار سياسي شهره بود.
اما مهمترين ويژگي دوران اقتدار فهد، روابط استراتژيك عربستان و آمريكا به شمار مي آيد. دوره سلطنت ملك فيصل، به دليل بحران معروف به تحريم نفتي غرب از سوي اعراب كه در اعتراض به پشتيباني از اسرائيل صورت گرفت در پيش و پس از آن در تاريخ مناسبات عربستان با آمريكا بي نظير است. با كشته شدن فيصل آن هم به دست يكي از اعضاي خاندان آل سعود كه بسياري آن را مشكوك و احتمالا ناشي از همراهي اش با مسئله فلسطين و تعهد نسبت به جهان عرب مي دانند، فهد قدرت را در دست گرفت تا روابطي نمادين با جهان غرب و به ويژه آمريكا بنيان نهد. و اينك در حالي از دنيا مي رود كه مناسبات دو كشور با دشواريهاي اساسي مواجه است؛ دشواريهايي كه با حضور ۱۵ تبعه عربستان در عمليات انتحاري سال ۲۰۰۱ در نيويورك آغاز گرديد و با توجه به سياستهاي تهاجمي آمريكا در خاورميانه، در آينده نزديك پاياني براي آن متصور نيست. دولت آمريكا در چند سال گذشته فشارهاي فراواني را بر عربستان سعودي وارد آورد تا شايد نظام تعليم و تربيت در آن كشور تغيير يابد و دروس مربوط به جهاد و ضديت با يهود حذف گردد؛ و اينك يك عضو كنگره به نام توماس تانكريدو صراحتا از حمله به مكه مكرمه و ويران كردن «كعبه» به عنوان يك استراتژي در برابر عمليات گروه القاعده سخن مي گويد. همين سه روز پيش بود كه روزنامه نيويورك تايمز در سرمقاله خود نوشت: انتخاب تركي الفيصل به عنوان سفير جديد عربستان در واشنگتن بايد فرصتي باشد تا وي در مورد روابط گذشته اش به عنوان رئيس كل سازمان اطلاعات و امنيت عربستان با گروههاي اسلامي تندرو نظير القاعده و طالبان توضيح دهد. زيرا تركي الفيصل شخصا ارتباطات با اسامه بن لادن و ملامحمد عمر را اداره مي كرده است. در اين شرايط عبدالله ۸۳ ساله به پادشاهي مي رسد تا در يكي از سخت ترين شرايط تاريخ عربستان، حكومت كامل را در دست گيرد. او كه اساسا به داشتن ارتباطات نيرومند با قبايل مختلف عربستاني و همچنين روحانيون سنتي معروف است، همواره بر گرايش شديد عربي خود تأكيد كرده و كوشيده است تا با حفظ ملاحظات و الزامات حكومت در كشوري كه از بدو تأسيس تاكنون متحد استراتژيك آمريكا و غرب به شمار مي آيد از مسائل مختلف جهان عرب دفاع كند. اصرار وي مبني بر دفاع از سوريه آن هم در سخت ترين شرايط و عدم پذيرش اعمال فشار به اتباع سعودي براي متوقف كردن كمك مالي به گروههاي مختلف فلسطين به ويژه جنبش حماس از جمله اين مواضع است. شك نيست كه سياست فلسطيني عربستان سعودي، جزئي از سياست همه كشورهاي عربي به شمار مي آيد كه موجوديت اسرائيل را پذيرفته و گاه براي جلب رضايت غرب از حساب فلسطينيان و مسئله فلسطين هزينه مي كنند تا شايد جايگاه خود را تقويت نمايند؛ اما در يك قضاوت منصفانه بايد گفت كه در مجموع، موضع عربستان در مقايسه با بسياري از كشورهاي عربي از اصالت عربي بيشتري برخوردار بوده است.
ملك عبدالله در حالي به پادشاهي مي رسد كه منطقه خاورميانه شاهد دوراني پرآشوب است. اگر پيش از اشغال عراق، فقط فلسطين كانون تشنجات در اين منطقه بسيار حساس به شمار مي رفت، اينك عراق نيز به صحنه ديگري از رويارويي  تبديل شده است؛ مرز مشترك طولاني عراق و عربستان و تأثيرگذاري روند تحولات عراق بر كل مسائل خليج فارس و منطقه خاورميانه، حساس بودن اين شرايط براي آن كشور را به تصوير مي كشد.
عربستان همچنين در سير تحولات داخلي خود در زمان صدارت فهد مسائل مهمي همچون تدوين قانون اساسي در سال ،۱۹۹۲ تشكيل كنگره گفتگوي ملي، تشكيل مجلس مشورتي _ غيرانتخابي، و بالاخره برگزاري اولين انتخابات شهرداري ها در نيمي از شهرهاي عربستان را به ثبت رسانيد. در اين ميان شايد بتوان تدوين قانون اساسي را مهمترين فراز به شمار آورد كه براي نخستين بار ساختار قانونمندي براي نظام حكومتي قبيله اي عربستان ارائه كرد. پيش از آن حكومت بر دو مبنا استوار بود يكي وصيت هاي عبدالعزيز بنيانگذار كشور عربستان و ديگري توافقات او با خاندان آل شيخ كه نوادگان محمدبن عبدالوهاب به شمار مي رفتند.
براساس اين توافق امور سياسي تماما به خاندان آل  سعود واگذار شده بود و خاندان آل شيخ مي كوشيدند تا مشروعيت ديني آن را فراهم آورند و در مقابل، همه اختيارات مذهبي و همچنين قضايي را به خود اختصاص داده اند. اين روال تا هم اكنون ادامه دارد گرچه سير تحولات سياسي و اجتماعي در گذر زمان از ميزان قدرت روحانيون وهابي كاسته و بر قدرت حاكمان آل سعود افزوده است.وصيت عبدالعزيز مبني بر انتقال موروثي قدرت در ميان فرزندان پسر او به ترتيب ارشديت همچنان مبناي تصميم گيري است. لازم به ذكر است كه عبدالعزيز براي ايجاد وحدت در ميان قبايل مختلف عربستاني با دختران شيوخ قبايل ازدواج مي كرد. حاصل آن بود كه ۴۵ فرزند پسر از خود باقي گذاشت كه هنوز ۲۵ نفر از آنان در قيد حياتند. ۲۵ هزار شاهزاده، اعضاي خاندان آل سعود مي باشند كه تنها حدود ۲۰۰ نفر از آنان در حيات سياسي كشور ايفاي نقش مي كنند. ملك عبدالله نيز براساس همين وصيت به سلطنت رسيد و اعضاي خاندان آل سعود با وي به عنوان پادشاه بيعت كردند. گرچه قانون اساسي عربستان در اين مورد به گونه اي عام سخن گفته و بدون اشاره به نحوه انتخاب پادشاه، فقط به شايستگي او اشاره كرده و مي گويد شايسته ترين عضو خاندان از پسران و نوادگان عبدالعزيز به اين سمت برگزيده مي شود. بدين ترتيب امكان انتخاب پادشاه از ميان نوادگان عبدالعزيز نيز در آينده قابل طرح است. به ويژه كه فرزندان عبدالعزيز همگي از عمر بالايي برخوردار مي باشند. با اين همه به نظر نمي رسد ساختار حكومتي عربستان سعودي در آينده نزديك با تغيير و تحول جدي همراه باشد.
ملك عبدالله در سياست منطقه اي خود به عنوان بناكننده روابط مثبت با جمهوري اسلامي ايران شناخته مي شود. با توجه به مجموعه مشخصه هاي پادشاه جديد عربستان انتظار مي رود كه مناسبات دو كشور بر پايه حسن همجواري و همكاري بر اساس منافع كشورهاي اسلامي و منطقه بيش از پيش گسترش يابد.