سياستگذاران ژاپني سالهاست مي كوشند كلاس هاي درس را به محيط هاي انعطاف پذير تري براي يادگيري بدل كنند. اكنون آنان در حال بررسي اين هستند كه به علت بروز نگراني در مورد بازده تحصيلي دانش آموزان، برنامه درسي مدارس را تقويت كنند. انتشار مطالعات ضد و نقيض در مورد خوب يا بد بودن بازده تحصيلي دانش آموزان در گذشته، سبب شده است تا بحث هاي داغ در مورد جهت گيري نظام آموزشي كشور به نتيجه نرسد.
انتشار مطالعات بين المللي اخير كه نشان دهنده افت جايگاه ملي دانش آموزان ژاپني است، استدلال سياستمداران محافظه كار و گروههاي متنفذ تجاري را تقويت كرد كه مي گويند اجراي نظام آموزشي بازتر و منعطف تر، ممكن است باعث از دست رفتن توان رقابتي ژاپن در عرصه جهاني شود.
مطالعه سازمان همكاري و توسعه اقتصادي (OECD) نشان داد در سال ،۲۰۰۳ توان خواندن دانش آموزان دبيرستاني نسبت به سه سال قبل پايين آمده بود و گزارش ديگري حاكي از آن بود كه دانش آموزان دوره راهنمايي در حيطه علوم از جايگاه چهارم به ششم نزول كرده اند. در رسانه هاي ژاپن نتايج ياد شده به عنوان گواه اين مدعا مطرح شد كه اصلاحات اخير براي منعطف تر كردن برنامه هاي درسي به زيان دانش آموزان است و رفاه ژاپن را در آينده به مخاطره مي اندازد. مردم ژاپن تا حد زيادي با اين امر موافق هستند. ۷۸ درصد مردم به برنامه درسي جاري مدارس نمره قبولي نمي دهند.
يوكي هوندا استاد نظامهاي آموزشي در دانشگاه توكيو مي گويد: «قانونگذاران و كارشناسان آموزشي محافظه كار از توان ملي ژاپن، به دنبال افت توانايي تحصيلي نگران هستند، در حالي كه دارندگان عقايد چپ گرايانه به دو قطبي شدن فزاينده بين دانش آموزان برجسته و دانش آموزان ضعيف اشاره مي كنند.»
در حال حاضر هدف نظام آموزشي ژاپن اشاعه انعطاف پذيري در كلاس درس و باز كردن دايره سبكهاي يادگيري است. اين نظام كه يوتوري كايوي كو نام دارد، مبتني بر اصول آموزشي دهه ۱۹۷۰ است. در آن زمان، ساعات طولاني كلاس و حجم زياد مطالب درسي كاهش يافت تا مدرسه لذت بخش تر شود. سياست جديد به علاوه واكنش به افزايش ترك تحصيل،  خرابكاري و ساير بزهكاريها بود كه نتيجه روشهاي سختگيرانه تدريس تلقي مي شد.
از سال ،۱۹۸۰ برنامه هاي درسي از حفظ كردن طوطي وار فاصله گرفت و به جانب پرورش خلاقيت و مهارتهاي حل مسأله گرايش پيدا كرد. در سال ،۲۰۰۲ دو تغيير مهم ديگر رخ داد. ابتدا هفته تحصيلي از شش روز به پنج روز كاهش يافت و درسي ميان رشته اي گنجانده شد كه هدف آن آموختن استفاده از مبناي اطلاعاتي گسترده تر توسط بچه ها در هنگام مواجهه با مسائل بود. هفته تحصيلي پنج روزه كه به طور مرحله اي از سال ۱۹۹۲ به اجرا درآمد، زمان كل حضور در كلاس را در خلال نه سال اول تحصيل از ۶۹۶۴ ساعت به ۶۴۷۵ ساعت رساند و كلاس ميان رشته اي نيز باعث كاهش۳۰ درصدي زمان كلاس شد.
به نظر مي رسيد گزارش سازمان همكاري و توسعه اقتصادي، وزارت آموزش ژاپن را قانع كرده است كه نظام جديد كار آمد نيست. مقامات ارشد وزارت آموزش چند ماه قبل اعلام كردند آماده اند در برابر فشار سياسي فراگير تسليم شوند و جهت جديدي براي سياست آموزشي اين كشور تدوين كنند. در اين حال، نشانه هايي از اين وجود دارد كه جوني چيرو كويزومي قصد دارد تأكيد بيشتري بر آموزش كند. تغييرات پيشنهادي شامل افزايش ساعات تدريس علوم و رياضيات، برقراري مجدد كلاس در روزهاي شنبه و كاهش روزهاي تعطيل.
اما در حالي كه تلاش براي افزايش ساعات كلاس بيشتر مي شد، وزارت آموزش نتايج نخستين آزمون استعدادسنجي را پس از اصلاحات سال ۲۰۰۲ منتشر كرد. در اين آزمون كه در ماههاي ژانويه و فوريه ۲۰۰۴ برگزار شد، دانش آموزان كلاس پنجم و ششم در ۴۳ درصد سؤالات نمره بهتري از دانش آموزان در سال ۲۰۰۲ گرفتند. وقتي نتايج سه سال دوره راهنمايي در نظر گرفته شود، ميانگين نمرات در تمام مقاطع و در تمام ۲۳ درس مورد آزمون بيشتر بود، به استثناي درس علوم اجتماعي و رياضيات در كلاس اول راهنمايي. هياشي فوبجي استاد آموزش در دانشگاه شين شو مي گويد: «روشن است اين تصور كه برنامه درسي منعطف باعث نزول توانايي تحصيلي مي شود، بي پايه است.»
طرفداران يوتوري كايوي كو مي گويند بحث در مورد افت توانايي تحصيلي را به خصوص شركتهاي برجسته و نيز برخي استادان دامن مي زنند كه خواهان عرضه دائمي دانش آموزان برجسته هستند.
مخالفان نظام به اصطلاح منعطف استدلال مي كنند آموزش بايد به نيروهاي بازار پاسخ دهد و مدارس مسئول نتايج دانش آموزان هستند. فوبجي مي گويد: «اين تفكر بر آن است كه اگر آموزش منعطف به نمرات بيشتر نينجامد، آنگاه روش نتيجه مدار بايد اولويت پيدا كند.»
والدين، بويژه مخالف جدي هفته آموزشي پنج روزه بوده اند. برخي از آنان نمي خواهند يك روز از بچه هايشان نگه داري كنند، چون ناچار مي شوند از كارشان كم كنند. بسياري ديگر از آن نگران هستند كه بچه هايشان آموزش كافي نمي بينند. گروهي مي گويند اگر روز شنبه كلاس نباشد، بايد بچه هايشان را به آموزشگاههاي خصوصي پرهزينه بفرستند. در واقع براساس نظرسنجي ها،  نيمي از والدين معتقدند تا زماني كه نظام آموزشي منعطف برقرار باشد، بچه ها به زمان آموزش بيشتر در خارج از مدرسه نيازمندند. حتي برخي نظرسنجي ها نشان مي دهد اختلاف در توانايي علمي بين بچه هاي خانواده هاي مرفه و بچه هاي خانواده هاي عادي در حال افزايش است. خانواده هاي مرفه بچه هايشان را به مدارس خصوصي و آموزشگاه هاي فوق برنامه مي فرستند، در حالي كه بچه هاي خانواده هاي عادي در مدارس دولتي درس مي خوانند.
وزارت آموزش معتقد است نگرش والدين، تا حدي باعث عدم توفيق نظام آموزش منعطف بوده است. تاتسويا اتسوكي مدير بخش برنامه درسي دوره راهنمايي در وزارت آموزش مي گويد: «والدين بايد همكاري بيشتري از خود نشان دهند و تمام مسئوليت تحصيل بچه هايشان را به مدرسه واگذار نكنند.»
مدارس كوشيده اند با افزايش ساعات كلاس در روزهاي هفته، نبود كلاس در روزهاي شنبه را جبران كنند. پارسال، ۹۰ درصد مدارس ابتدايي، ساعات بيشتري از ميزان مورد نظر وزارت آموزش، كلاس برگزار كردند. آمار نشان مي  دهد در سال تحصيلي جاري، مدارس ابتدايي و راهنمايي ۱۲ درصد بر زمان كلاس افزود ه اند.
اما اين امر در برخي موارد، نتيجه معكوس داشته است. مثلاً  در كلاس اول دبستان، بچه ها روزانه ۵ ساعت درس مي خوانند تا جبران تعطيلي روز شنبه شود، در نتيجه زمان تماس اجتماعي بين بچه ها كاهش مي يابد.
بسياري از آموزگاران مي گويند در نظام آموزشي قديم، كارشان راحت تر بود. فوبجي مي گويد: «با وجودي كه با تعطيلي شنبه، ساعات كار معلمان كمتر شده است، برخي مي  گويند ساعات كلاس در طول هفته در واقع انعطاف كمتري پيدا كرده و يك روز تدريس بيشتر باعث مي شد كار قدري راحت تر شود.»
با اين حال، گروهي از ناظران معتقدند لغو نظام يوتوري كايوي كو با گذشت فقط سه سال از اجراي كامل آن، زود هنگام است. انتظار مي رود تا چند سال آينده جمعيت ژاپن شروع به كاهش كند و برخي قانونگذاران اميدوارند طرح كاهش دانش آموزان هر كلاس از ۴۰ نفر فعلي به ۳۰ نفر باعث شود تا آموزگاران بتوانند توجه بيشتري به سبك يادگيري تك تك دانش آموزان نشان دهند و به بهبود نتايج كمك كنند.
طرفداران نظام جديد به موفقيت هاي آن خارج از حيطه توانايي تحصيلي اشاره مي كنند. مطالعات وزارت آموزش نشان مي دهد كاهش يادگيري كتابي و رقابت در كلاس باعث شده است تا دانش آموزان بخواهند براي غير از امتحان درس بخوانند. به علاوه ماندن در مدرسه براي دانش آموزاني كه در خطر ترك تحصيل قرار دارند، آسانتر شده است. برخي والدين، تغيير مثبتي را در رفتار بچه هايشان مشاهده كرده اند و مي گويند بچه ها رغبت بيشتري به درس نشان مي دهند و با تعطيل شدن شنبه، نگرش مثبت تري پيدا كرده اند.

همه روزه مقاله ها، نوشته ها، ترجمه ها و يادداشت هايي را از خوانندگان خود دريافت مي كنيم كه هر يك در جاي خود، داراي نكات خواندني و آموزنده اي است. برخي از اين مطالب، پس از طي مراحل كارشناسي و آماده سازي، براي چاپ در صفحات همشهري گزينش مي شوند و از آنها بهره برده مي شود. برخي از اين مقالات، اما به دلايل گوناگون، مناسب انتشار شناخته نمي شوند و از گردونه مراحل بررسي و آماده سازي كنار گذاشته مي شوند. از جمله اين دلايل، مي توان به سنگين، غامض و پيچيده بودن برخي از مطالب، متناسب نبودن تعدادي از نوشته ها با سطح اطلاعات غالب خوانندگان همشهري، دانشگاهي بودن برخي از مقالات و نيز تكراري بودن سوژه برخي از نوشته ها اشاره كرد. البته در اين ميان، تعداد اندكي از مطالب هم به دليل پايين بودن سطح نوشته ها از جهات گوناگون، قابليت انتشار در روزنامه  را نمي يابند. در هر صورت همشهري، همچون هر رسانه ديگري به خوانندگان فهيم و فرهيخته خود مي بالد.
نام هايي را كه در پي مي آوريم، اسامي نويسندگان و مشخصات برخي از نوشته ها و مقالاتي است كه به دلايل گوناگون از آنها در صفحات گروه علمي فرهنگي همشهري استفاده نخواهد شد:
جليل عرفان منش(از تهران، مقاله اي با عنوان اولويت هاي فرهنگي دولت عدالت خواه و تحول گرا)، سيف الله كامبخش فرد( باستان شناس از تهران، مقاله اي درباره سابقه قاچاق اشياي عتيقه ايران به خارج)، شاهد مشهودي( از تهران، نقد وضع فعلي پذيرش دانشجو در كنكور سراسري)،  احمد باقري اقدم (از تهران، نقد و بررسي سئوالات زيست شناسي كنكور سراسري ۱۳۸۴)، عباس نقي زاده (از تهران، چالش ها و بحران هاي آموزش و پرورش)، بابك اسمعيلي(از تهران،  سيستم قديم آموزشي در مقايسه با سيستم جديد مترقي آموزشي)،  محمد مهدي طالقاني(از شيراز، گفت وگو با كارشناس آموزش متوسطه ناحيه ۲ شيراز)، فاطمه معصومي (مطلبي در ارتباط با شهادت دكتر علي شريعتي)، مهدي رستمي( از تهران، فاوا در جهان)، نرگس تسلطي( از تهران، فرهنگ و رابطه آن با جهاني شدن)،  فريده صيادي(از تهران، تكنولوژي آموزشي، حرف آخر)،  رامتين راوندي(از تهران، پرچم ايران، از ابتدا تا امروز)، فرزاد هاشمي(از رودهن، نقش آفريني مديريت كيفيت فراگير در آموزش)، غلامرضا كريميان(از تهران، ترجمه اي درباره درمان سرطان سينه)، كيانوش جليل زاده(از تهران، ترجمه اي درباره تراشه گذاري كنترل افكار و سايبرنتيك)،  مرجان يوسفي بختيار(از تهران، مطلبي درباره سندرم روده تحريك پذير)، عادل جلال دهقاني(مطلبي درباره اهميت دوره هاي پيش دبستاني و تأثير آن بر رشد ادراكي _ حركتي كودكان)، شهرام طائف(مطلبي درباره گزنه)، دكتر حسين وحيدي(مطلبي درباره جشن سده)،  آيت محمدي ( از ايلام، مطلبي درباره فرهنگ ايلام)، ندا آميغي(از تهران، مقاله اي درباره مسجد امام خميني(ره)، رضا مرادي غياث آبادي(از ؟، اعلام خطر براي چارتاقي نياسر كاشان)، دكتر سيد بابك هاشمي نكو(از تهران، مقاله اي با عنوان رئيس جمهور منتخب و  آموزش و پرورش آينده)و  بهمن حوريزاد(هنرستان و دبيرستان دخترانه فني حرفه اي و كار دانش تربيت منطقه ،۵ مطلبي درباره ايجاد مدرسه در نزديكي هنرستان تربيت).

وقتي يك كار كيفي و خوب پژوهشي و آموزشي قرار است انجام بشود، شما به عنوان مدير با تصميم گيري هاي مختلفي روبه رو مي شويد. گاهي اوقات تصميم گيري ها در سطح واحد آموزشي بسيار ساده است. تغيير محل استقرار پايه هاي تحصيلي در طبقات، تغيير مكان دانش آموز از كلاس الف به ب و امثالهم و بعضي اوقات هم يك تصميم مي تواند بسياري از فعاليت هاي آموزشي و پژوهشي را تحت الشعاع قرار دهد. پيوستن واحد آموزشي مدرسه به طرح مدارس وابسته به يونسكو، اجراي طرح شهردار مدرسه در سطح واحد آموزشي و نظاير آن. به هر صورت مهم نيست كه موضوع چه باشد. اين مهم است كه از وظايف حساس مدير و رهبر آموزشي اين است كه تصميم نهايي را بگيرد. البته مشاركت و همفكري همكاران را در اتخاذ تصميم گيري ها نمي توان ناديده گرفت، ليكن زماني فرا مي رسد كه حتي با وجودي كه شما انواع اطلاعات لازم و اختيارات را به همكاران داده ايد، مسئوليت اصلي و نهايي متوجه شماست.
تصميم گيري  تنها در محيط كار حائز اهميت نيست، بلكه در تمام مراحل زندگي از اهميت ويژه اي برخوردار است. زندگي هم شامل يكسري تصميمات مي شود. يك تصميم غلط مي تواند زندگي انسان را به نابودي بكشاند. ما بايد قادر باشيم در فرصت هاي مناسب، يكسري تصميمات صحيح اتخاذ كنيم كه در نهايت به موفقيت منجر شود.براي موفق شدن بايد تا حد ممكن از انتخاب هاي قابل دسترسي مختلف و متنوع برخوردار باشيم. هر چه انتخاب ها محدود تر باشد، همان اندازه فرصت تصميم گيري نيز محدودتر مي شود.همچنين بايد قدرت هاي دروني خود را تقويت و عزم خود را جزم كنيم تا بتوانيم يك تصميم صحيح اتخاذ كنيم. مديران مي توانند با مطالعه قدرت تصميم گيري خود را تقويت كنند. تصميم گيري بين غلط و صحيح، سره از ناسره، حق از باطل، خوب از بد، مفيد از مضر. يك تصميم غلط مي تواند بسياري از فرصت هاي پيش روي يك مدير را نابود كند. مديران خوب همواره مشاوران خوب نيز اختيار مي كنند تا بتوانند در جريان تصميم گيري ها به آنان كمك كنند. مشاوران حساس و آگاهي كه همواره بر سرنوشت مدرسه نگران باشند، هرچه شما بيشتر مطالعه كنيد و از مشاوران بهتري در هنگام تصميم گيري هاي استراتژيك و مهم واحد تحت پوششتان استفاده كنيد به آنچه براي يك تصميم گيري صحيح نيازمند است نزديك تر خواهيد شد.
انبار كردن اطلاعات ممنوع
مبناي آموزش و پرورش اين نيست كه هر چه بيشتر اطلاعات به مغز وارد شود تا در موقع نياز در دسترس باشد، چرا كه بسياري از آموخته ها به سرعت فراموش مي شوند.در كار و در زندگي آنگاه چيزي را مي آموزيم كه مورد نياز ماست نه قبل از آن. حفظيات و اطلاعات در سطح دانش بسيار فرارند و اگر به كار گرفته نشوند، به سرعت فراموش مي شوند.اين نمونه از مشكلاتي است كه در يادگيري زبان هاي خارجي، به دور از محيط كاربرد آن، داريم. چنانچه واژه ها، عبارات و اصطلاحات روزانه بكار نبريم، در هوا بخار خواهند شد.امروزه اطلاعات به گستردگي ،علاوه بر كتاب ها و نشريات در CD و حافظه هاي رايانه اي و ابرفضاهاي ديجيتالي در دسترس همگان قرار دارد. رمز پيروزي در ارتقاي سطح دانشي و مهارتي در اين نيست كه تمام مطالب را در حافظه انساني جاي دهيم، بلكه بايد بياموزيم و بياموزانيم در هنگام نياز چگونه و در كجا اطلاعات را به دست آورده و به كار ببريم.