محمد صادق اميني
هر چند كه در قرن حاضر رفاه زندگي بشري بيشتر شده و انسانها مجبور نيستند مانند سده هاي پيشين براي تأمين معاش زندگي خود به سختي كار كرده و به اين صورت وقت كمتري را صرف خانواده هاي خود كنند، ولي با اين وجود زندگي زوج هاي جوان مانند زندگي مشترك والدين آنها عمر چنداني ندارد و گاهي اوقات به سرعت از هم گسسته مي شود. آمار نشان مي دهد كه هر ساله ميليونها نفر در سراسر دنيا از يكديگر جدا مي شوند و خود، والدين و كودكان خود را دچار پيامدهاي بعد از طلاق مي كنند. متأسفانه آمار طلاق نيز در كشور ما به طرز وحشتناكي در حال گسترش است. پديده طلاق از آنجايي براي جامعه شناسان حائز اهميت است كه هسته مركزي خانواده هاي نسل آينده بشر در خطر است.امروزه زوج هاي جوان بدون توجه به عواملي كه والدين آنها در گذشته براي شناخت همسر مناسب استفاده مي كردند ازدواج كرده و فكر مي كنند كه روش هاي مطمئن ولي قديمي گذشته براي زندگي در عصر حاضر كاربردي ندارند. متأسفانه برخي از ازدواج هايي كه اين روزها صورت مي گيرد بيشتر از آن كه جنبه عقلاني داشته باشد جنبه عاطفي داشته و بدون شناخت كافي از روحيات و ويژگي هاي اخلاقي طرف مقابل صورت مي گيرد. در كنار مواردي كه از درون باعث از هم پاشيدگي خانواده مي شود گاه عواملي از دنياي خارج باعث ايجاد مشكلات گوناگون در محيط خانواده و نهايتاً طلاق مي گردد. اين مقاله بر اساس نظرات بيش از دهها خانم و آقايي نوشته شده است كه از همسران سابق خود جدا شده اند و زماني متوجه اشتباهات خود شده اند كه ديگر دير شده و فرصتي براي آنها باقي نمانده بود ولي شايد هنوز براي شما دير نشده باشد و بتوانيد با انجام اقدامات مؤثر زندگي خانوادگي تان را از تباهي نجات دهيد. اولويت مطالب ذكر شده بر اساس بيشترين مواردي است كه زندگي زناشويي را به سمت دروازه طلاق هدايت مي كند.
به والدين تان اجازه دخالت ندهيد
اين قانون طبيعت است كه هر موجودي در طبيعت روزي بايد مستقل شده و روي پاي خود بايستد. اين حقيقت همانقدر كه براي حيوانات صدق مي كند براي انسانها نيز صادق است. انسانها ازدواج مي كنند تا مستقل شوند. اشتباهي كه تعدادي از والدين مرتكب مي شوند اين است كه آنها با نيت خيرخواهانه خود يا بعضاً سنگ اندازي در زندگي فرزندان خود دخالت مي كنند. والدين با دخالت نا به جا در زندگي فرزندان خود تنها زندگي آنها را تلخ مي كنند. بعد از ازدواج اگر زن يا شوهر به طور كامل از والدين خود جدا نشده باشند احتمال بروز اين مشكل در زندگي زناشويي آنها بيشتر است. معمولاً خانواده هاي تك فرزندي دوست ندارند كه فرزندان آنها بعد از ازدواج از آنها جدا شوند و بدون توجه به اين نكته كه اين كار ممكن است باعث بوجود آمدن مشكلاتي در زندگي زناشويي شود سعي مي كنند تا همسر فرزند خود را مجبور به زندگي در خانه مشترك كنند. ممكن است زوجين به علت بعضي از مشكلات مالي بخواهند تا در خانه اقوام يا والدين خود زندگي كنند. در چنين هنگامي نبايد وضعيتي را براي زوج هاي جوان درست كرد كه آنها به جز مشكلات مالي خود مشكلات ديگري نيز پيدا كنند. بسياري از زوج هايي كه از همسر خود طلاق گرفته اند به اين موضوع اشاره مي كنند كه دخالت هاي بي جاي والدين نه تنها مشكلي را حل نمي كند، بلكه باعث جدايي آنها از يكديگر مي شود. هنگامي كه شخصي ازدواج مي كند بايد قدرت تصميم گيري مستقل داشته باشد و اجازه ندهد كه ديگران(هر كسي كه مي خواهد باشد) براي زندگي او تصميم بگيرند. خانم م.ك در صحبت هايش به اين موضوع اشاره كرد كه نه در ازدواج و نه در طلاقش نقشي نداشته است. والدين او شوهرش را به او تحميل كردند و بعد از چند وقت او را مجبور كردند تا از شوهرش طلاق بگيرد.
از مشاور خانواده كمك بگيريد
در واقع مشورت با متخصصان مسائل خانوادگي به يك ضرورت اجتماعي در دنياي امروز تبديل شده است و نبايد با بي توجهي از كنار آن گذشت. اگر امروز مي خواهيد كه زندگي آرامي داشته باشيد و در پرورش و راهنمايي درست فرزندان و غيره راه خطا را نرويد(هميشه ريشه همه مشكلات در روابط زناشويي نيست، گاهي مشكلاتي كه بوجود مي آيد و ريشه زندگي خانوادگي را خشك مي گرداند به علت اختلافاتي است كه بر سر نحوه تربيت فرزندان به وجود مي آيد) مي توانيد از نظرات يك كارشناس براي اداره هر چه بهتر زندگي خود كمك بگيريد. در گذشته اگر كسي چنين كاري را انجام مي داد او را ديوانه و نادان فرض مي كردند ولي در دنياي امروز اگر كسي مشكل داشته باشد و براي يافتن راه حل به متخصص مراجعه نكند كار عاقلانه اي نكرده است و از نظر مردم چنين شخصي يك انسان نرمال و طبيعي نيست. مشكلات در ابتداي زندگي به نسبت كم و بيش دامن همه زوج هاي جوان را مي گيرد و زوج هاي جوان به علت عدم تجربه كافي ممكن است عكس العمل هاي مناسبي از خود نشان ندهند. البته اكثر مشكلات به راحتي در كانون خانواده قابل حل است. براي اين كار زوجين فقط بايد كمي انعطاف پذيري از خود نشان دهند و از گوش شنواي خود براي شنيدن نظرات درست طرف مقابل استفاده كنند. با اين حال پرسش هايي وجود دارند كه زوج ها به تنهايي نمي توانند براي آنها پاسخي پيدا كرده و در اين صورت بايد به مشاور خانواده مراجعه كنند. مشاور خانواده فقط براي تنظيم خانواده نيست. در كشورهاي اروپايي مشاوره خانواده نقشي بسيار بيشتر از آن چيزي دارد كه مشاوران در كشورهاي آسيايي دارند. طبق طبقه بندي هاي تشخيص روانپزشكي مسائل و مشكلات زناشويي و خانوادگي يكي از بالاترين علل رجوع به كلينيك ها و مراكز خدمات مشاوره اي است كه اين خود گواه صحت مطالب ذكر شده است.
به همسر خود بي توجهي نكنيد
زوجين بايد از هر طريقي كه مي توانند به يكديگر محبت كنند. بعضي از زوج هاي جوان اين طور فكر مي كند كه فقط با خريد كادوهاي گران قيمت است كه مي توانند علاقه خود را به همسرشان نشان دهند. گاهي يك شاخه گل سرخ و يا يك عبارت محبت آميزتأثيري بر روي همسر مي گذارد كه گران قيمت ترين هديه دنيا نمي تواند جاي آن را بگيرد. گفت وگو با زوج هاي جوان نشان داده است كه آنها از طريق ماديات نمي توانند به عشق و عاطفه مورد نياز برسند، چيزي كه آنها خواستار آن بودند محبت و صميمت بدون قيد و شرط همسرانشان بوده است. روش هايي مثل كادو دادن، گل خريدن، بيرون شام خوردن يا... فقط جنبه كمكي دارد و به تنهايي نمي تواند در زندگي مشترك توليد عشق كند. يكي از خانم ها در صحبت هاي خود به اين موضوع اشاره كرد كه «شوهرم هر وقت من را كتك مي زد بعدش برايم هديه مي خريد تا از من معذرت خواهي كند، من هم به خاطر زندگي مشتركمان او را مي بخشيدم ولي اين كار در او به عادت تبديل شده بود. شوهر من پيش خود اين طور فكر مي كرد كه هر وقت بخواهد مي تواند مرا كتك بزند و بعدش براي من يك هديه بخرد و همه چيز را حل كند.» اين خانم علت شكست زندگي زناشويي خود را بي توجهي همسرش به نيازهاي عاطفي زندگي خود مي دانست، چيزي كه هيچ همسري تحمل آن را ندارد.
انتظارات تان را از همسرتان مشخص كنيد
به ياد داشته باشيد كه نفرت نيازي به ياد گرفتن ندارد، فقط كافي است تا برانگيخته شود، در عوض بايد محبت و دوست داشتن را آموخت. لازمه يك ارتباط خوب در زندگي زناشويي مشخص شدن خواسته ها و محدوديت هاست. اولين قانون زندگي مشترك اين است كه انتظارات شما از همسرتان بايد منطقي باشد و دوم اين كه همسر شما نيز دقيقاً متوجه مفهوم انتظارات شما شده باشد تا جايي براي هيچ سوءتفاهمي باقي نماند. بسياري از زوجين انتظار دارند كه بعد از ازدواج وارد يك سرزمين رويايي و پر از شادي شوند، غافل از اين كه گاهي اوقات در زندگي مشكلاتي پيش مي آيد كه ناشي از عدم درك صحيح طرف مقابل است. عدم درك نيازهاي طرف مقابل باعث ورود سرزنش به مرز عاطفي زندگي مشترك و نهايتاً از بين رفتن احساس احترام نسبت به يكديگر مي شود.
يكي از سؤالاتي كه زوجين بايد از خود بپرسند اين است كه براي جلوگيري از ايجاد تنش در زندگي از چه چيزهايي بايد صرف نظر كنيم؟ مطرح كردن اين سؤال خيلي مهم است. چون نه زن و نه مرد هيچ كدام نمي توانند به تمام نيازهاي يكديگر پاسخ مثبت دهند و از اين رو بايد از تعدادي از خواسته هاي خود صرف نظر كنند. گاهي اوقات صرف نظر كردن از يك خواسته مي تواند زندگي مشترك را از رسيدن به بن بست نجات دهد. هنگامي كه زوجين فكر مي كنند تمام اقدامات و تلاش هاي آنها بي نتيجه است مي بايستي موضع خود را عوض كنند. اين يك اصل استراتژيك در زندگي زناشويي است. با اين كار احساس عدم توانايي كاهش پيدا مي كند و خشم و كينه اي در زوجين نسبت به يكديگر بوجود نمي آيد. فراموش نكنيد هنگامي كه به خاطر همسرتان از خواسته اي مي گذريد با اين كار به او نشان مي دهيد كه چقدر او را دوست داريد و با شهامت مسئوليت زندگي تان را به دست گرفته ايد.
از اعتياد به هر چيزي پرهيز كنيد
پديده شوم اعتياد نه تنها باعث از بين رفتن فرد مي شود بلكه كانون زندگي مشترك را نيز از بين مي برد. متأسفانه زوج هاي جوان زيادي وجود دارند كه بعد از ازدواج در اثر شرايط گوناگون(مشكلات، رفقاي ناباب و...) به سمت اعتياد مي روند هر نوع اعتيادي(چه اعتياد به مواد مخدر، نوشيدني هاي الكلي يا اينترنت و...) مي تواند زندگي مشترك را به نابودي بكشاند. اعتياد از هر نوعي كه باشد باعث بوجود آمدن بي اعتمادي در زندگي مشترك مي شود و نهايتاً روابط درون و برون خانوادگي را تحت الشعاع خود قرار مي دهد. سواي از مسائل معنوي كه اعتياد آنها را نابود مي كند اعتياد از نظر مالي نيز مشكلات سنگيني را به كانون خانواده تحميل مي كند. نقش همسران در زمان اعتياد در قبال يكديگر بسيار مهم است. اين درست نيست كه زندگي مشترك فقط به بهانه اعتياد همسر به طلاق منتهي شود. در اعتياد يك شخص عوامل مختلفي نقش دارند. بهترين كمكي كه كسي مي تواند به همسر معتاد خود بكند اين است كه به جاي اين كه او را در اين زمان طرد كند به او فرصتي بدهد تا سلامتي خودش را باز يابد. طلاق در زمان اعتياد نه تنها وضعيتي را بهتر نمي كند بلكه سبب پيچيده تر شدن درمان براي همسر بيمار مي شود. براي پديده اعتياد تعاريف مختلفي ارائه شده ولي ساده ترين تفكر كه به شما اجازه مي دهد همسرتان را در اين زمان مانند سابق دوست داشته باشيد اين است كه فكر كنيد او فقط بيمار شده است و شما بايد از او مراقبت و پرستاري كنيد. فراموش نكنيد كه همسراني كه در لحظات بيماري و سختي همسر خود را رها نمي كنند و او را عاشقانه دوست مي دارند همسران واقعي هستند.
طلاق آخرين مرحله است
متأسفانه بزرگترين اشتباهي كه زوج هاي جوان در ابتداي زندگي مشترك خود مرتكب آن مي شوند اين است كه فقط به تفاهمات اوليه و زودگذر خود فكر مي كنند و به سراغ اختلاف نظرهاي اساسي نمي روند و بعد از گذشت مدت زمان كوتاهي به اين نتيجه مي رسند كه به درد يكديگر نمي خورند و تنها راهي كه براي آنها باقي مانده است طلاق است. در هر زندگي زناشويي مواردي پيش مي آيد كه همسري به وظايف خود عمل نمي كند و ممكن است رفتاري نامناسب نيز داشته باشد. اين اتفاقات در زندگي غير طبيعي نيستند. شايد به نوعي بتوان گفت كه اين اتفاقات نوعي آزمايش الهي هستند و آزمون زوجين اين است كه ببينند آيا مي توانند سربلند بيرون بيايند! مشكلات زندگي زناشويي فقط در خانواده شما وجود ندارد بلكه در تمام خانواده ها و در مقياس مختلف وجود دارد. تنها كاري كه زوجين بايد در قبال اين مشكلات انجام دهند اين است كه زياد سخت نگيرند و با حمايت و راهنمايي هاي خود به همسرانشان كمك كنند تا زودتر به مدار طبيعي زندگي شان برگردند. در واقع با واقع گرايي و نه آرمان گرايي مي توان تمام مشكلات زندگي زناشويي را حل كرد، ولي مشكل اين است كه زوجين زماني را كه بايد صرف ريشه يابي مشكلات خود كنند را هدر مي كنند و به اصطلاح از اين شاخه به آن شاخه مي پرند و در نهايت فكر مي كنند كه با عوض كردن همسر خود مي توانند مشكلات را از بين برده و زندگي جديد لذت بخشي آغاز كنند. متأسفانه امروزه قانون طلاق براي فسخ ازدواج بسيار آسان است ولي آيا كسي مي تواند بگويد كه بعد از طلاق و ازدواج مجدد خوشبخت خواهد شد؟ تحقيقات نشان داده است كه برخي از افرادي كه از همسر خود راضي نبوده، به همان نسبت در ازدواج مجددشان از همسر جديد خود راضي نبوده اند. به جرأت مي توان گفت كه داروي مبارزه با سرطان طلاق حفظ تعهد اخلاقي در تمام شرايط(سختي ها و خوشي ها) است. زوج هاي جوان بسياري وجود دارند كه در ابتداي ازدواج به يكديگر مي گويند «تنها مرگ مي تواند ما را از يكديگر جدا كند» ولي بعد از اين كه با مشكلات زيادي رو به رو شدند تعهدات اخلاقي خود را نسبت به همسر خود ناديده مي گيرند و نهايتاً طلاق به جاي مرگ آنها را از يكديگر جدا مي كند. يك روش مناسب براي تقويت زندگي زناشويي صحبت كردن در مورد طلاق در ابتداي ازدواج است. ممكن است اين كار از نظر تعدادي از زوج هاي جوان صحيح به نظر نيايد ولي زوجين بايد بدانند كه نظر همسر آنها نسبت به پديده طلاق چيست. اين كار به آنها كمك مي كند تا طرف مقابل خود را بهتر بشناسند. (يكي از آقاياني كه همسر خود را طلاق داده بود در صحبت هايش به اين موضوع اشاره كرد كه از نظر او يك مرد تا زماني كه يك بار يك زن را طلاق ندهد مرد نمي شود!)
حرف آخر: عشق وام بانكي نيست
خوشبختي در روابط زناشويي به گونه اي است كه گويي به راحتي مي توان آن را به دست آورد اما نگه  داشتن آن براي مدت زماني طولاني كار هر كسي نيست. زوجين كار مي كنند، پول در مي آورند و هزاران سختي و مشكل را پشت سر مي گذارند تا به خوشبختي برسند و بتوانند با كسي كه دوستش دارند به راحتي زندگي كنند. وقتي كه هنوز با يكديگر ازدواج نكرده اند حاضرند براي جلب رضايت همديگر خودشان را به آب و آتش بزنند ولي بعد از ازدواج ديگر از تب و تاب اوليه مي افتند. چرا؟؟؟ عشق برترين اسم و دوست داشتن قشنگ ترين فعل دنياست و جملاتي كه در آنها از اين اسم و فعل استفاده شده باشد براي انسانها ارزش بسياري دارد. شنيدن عبارتي محبت آميز حتي از زبان يك غريبه براي انسان خوشايند است، چه برسد به اين كه همسري اين جمله را از زبان كسي بشنود كه او را دوست دارد. آيا زندگي مشترك كمتر از آن است كه نخواهيد براي حفظ آن دوباره خودتان را به آب و آتش بزنيد؟ مطمئن باشيد يك پدر موفق بودن، يك همسر فوق العاده  بودن ارزش آن را دارد كه بخواهيد به خاطر آن دوباره از خود فداكاري نشان دهيد. فراموش نكنيد كه با ازدواج به آخر خط نرسيده ايد بلكه تازه به شروع همه چيز رسيده ايد و بايد براي حفظ زندگي مشترك خود تلاش كنيد تا نتيجه تمام زحمات گذشته شما به هدر نرود. اكنون كه صاحب يك زندگي شده ايد بايد بدانيد كه به منظور تقويت آن بايد چه كارهايي انجام دهيد تا بتوانيد خوشبختي را در روابط زناشويي تان بيمه كنيد. فراموش نكنيد كه روابط شيرين و دوستانه در زندگي مشترك در حقيقت از رفتار شما نشأت مي گيرد و اگر شما قوانين و اصول مطرح شده در اين موارد را به كار بگيرد مي توانيد صاحب شيرين ترين زندگي زناشويي شويد.متأسفانه در دنياي امروز خلأ هاي عاطفي زيادي در كانون خانواده ها بوجود آمده و تنها چيزي كه مي تواند اين شكاف هاي عميق را پر كند عشق توأم با محبت است. براي برخي عشق مانند وامي بانكي است كه بايد به اقساط پرداخت شود. عشق وام نيست. بعضي ها به غلط فكر مي كنند كه نبايد بيش از حد به همسر خود ابراز علاقه  كنند زيرا ممكن است او از عشق آنها سير شود و براي او عادي شود. اين اشخاص فراموش كرده اند كه انسانها كبوتر نيستند كه براي اهلي كردن آنها بال هايشان را ببنديم و كم كم به آنها غذا بدهيم و اين ترس را در آنها بوجود بياوريم كه در صورت فرار كردن از اين خانه از گرسنگي مي ميرند. در حقيقت چنين انسانهايي از ترس اين كه مبادا همسرشان آنها را ترك كند اقدام به اين كار مي كنند. همان طور كه كبوترها فقط به خاطر غذا در آن خانه مي مانند نه به خاطر عشق به صاحب شان.