امير بهادري نژاد
شايد به جرأت بتوان گفت كه يكي از پرمخاطب ترين سازمانها و نهادها در ايران، سازمان تربيت بدني است كه مطالبات مردم از اين سازمان غيرقابل تصور است. نظر به اين كه ورزش يك پديده اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي فراگير و يا بهتر بگوييم همه گير به شمار مي آيد به همين دليل تمام افراد جامعه به نوعي درگير بعد همگاني آن هستند و جالب اين كه بعد قهرماني ورزش نيز به اندازه كل جمعيت مملكت، كارشناس و منتقد دارد. به دليل همين مطالبات مردمي، رئيس سازمان تربيت بدني وظيفه خطيري را در زمينه پاسخگويي به اين توقعات اجتماعي بر عهده دارد. با توجه به آغاز به كار رئيس جديد سازمان ورزش كشور، مردم در انتظار وقوع تحولات محسوس در ساختار ورزش همگاني و قهرماني هستند كه براي تحقق اين هدف، نياز به نگاهي نو و تازه در حوزه ورزش احساس مي شود.
اين مطلب را بخوانيد.
اين روزها ديگر ورزش يك پديده عادي نيست كه بتوان به سادگي از كنار آن عبور كرد. در واقع به واسطه نفوذ و گيرايي اين پديده است كه بسياري از دولت هاي جهان، سازمان ورزش را در قالب يك وزارتخانه تعريف كرده اند و وزير ورزش يكي از بانفوذ ترين وزراي كابينه به شمار مي آيد.
خوشبختانه اهميت اين موضوع هم در چند سال اخير در چارت دولت كشورمان نيز احساس شده و به همين دليل از چند سال پيش جايگاه رئيس سازمان تربيت بدني در تشكيلات دولت به يكي از معاونين بالاترين مقام اجرايي كشور كه همان رئيس جمهور است ارتقا يافت.
به اعتقاد بسياري از كارشناسان جايگاه و موقعيت رئيس سازمان تربيت بدني حداقل روي كاغذ بالاتر از ساير وزراي كابينه است چون وي به عنوان يكي از معاونين رئيس جمهور در جلسات هيأت دولت حضور مي يابد و در تصميم گيري هاي كلان كشور سهيم است.
با توجه به اين موضوع انتظار مي رفت كه با ارتقاي جايگاه شغلي و پست سازماني رئيس سازمان تربيت بدني، شاهد تحولي محسوس در ساختار ورزش كشور باشيم اما متاسفانه طي چند سال اخير (به هر دليلي) اين تحول احساس نشده است.
البته اين انتظار كاملاً طبيعي بود چون از معاون رئيس جمهور كه يكي از نزديك ترين افراد به وي در كابينه به شمار مي آيد انتظار مي رود كه امتيازهاي ويژه اي براي ورزش كشور كسب كند. اما همان گونه كه پيش تر به آن اشاره شد رؤساي سابق سازمان ورزش كشور در اين راه چندان موفق نبوده اند و نتوانسته اند موانع پيش روي ساختار ورزش كشور را برطرف نمايند.
البته بسياري از رؤساي سابق سازمان تربيت بدني كمبود بودجه و منابع مالي را علت اصلي محقق نشدن برنامه هاي اين سازمان اعلام كرده اند اما اگر وارد ريز مسائل در سازمان ورزش كشور شويم مي توان در كمال بي طرفي به اين نتيجه رسيد كه مشكلات مديريتي و فقدان برنامه هاي جامع، شفاف و قابل اجرا عامل اصلي رشد لاك پشتي ورزش در كشور بوده است.
اين روزها سازمان تربيت بدني دوره جديدي از فعاليت خود را آغاز كرده و در حقيقت دوره انتقالي را پشت سر مي گذارد. با توجه به اين كه هربار با تغيير مديريت  كلان در سازمان ورزش كشور، برنامه ها و اولويت هاي آن نيز دچار تغيير مي شد به همين دليل در دوره پيشين رياست اين سازمان طرح جامع ورزش تهيه و تدوين شد و حتي در ماههاي اخير سازمان ورزش به لحاظ چارت اداري دچار تغييرات عمده اي گرديد. اما تعداد قابل توجهي از كارشناسان، طرح جامع را يك طرح پر اشكال مي دانند و آن را براي رشد و توسعه ورزش كشور كافي نمي دانند. به هر حال تقريباً نيمي از دوران حيات سازمان ورزش در چهار سال گذشته صرف تهيه اين طرح جامع شد و مسئولان اين سازمان وعده تحول در نظام ورزش كشور را پس از اجراي اين طرح دادند كه عملاً و حداقل تاكنون وعده هاي آنان محقق نشده است. به همين دليل افكار عمومي از رياست جديد سازمان، انتظار عملي كردن شعارهاي طرح جامع ورزش را دارند و شايد ديگر صلاح نباشد تشكيلات ورزش كشور بار ديگر درگير چالش هاي موجود در اين طرح آن هم به صورت تئوري بشود.
در چنين شرايطي معتقديم كه هم اكنون آنچه ورزش كشور به آن نياز دارد تغيير نگاه سازمان تربيت بدني به مقوله ورزش است.
در تمام كشورهاي جهان ورزش به دو بخش همگاني و قهرماني تقسيم بندي مي شود كه اهميت ورزش همگاني قابل مقايسه با ورزش قهرماني نيست. به همين دليل است كه دولت ها اهميت خاصي براي ورزش همگاني قائل هستند و براي توسعه آن بودجه هاي كلاني در نظر مي گيرند. افرادي كه به صورت سطحي به مسائل كلان جامعه مي نگرند اين موضوع را مطرح مي كنند كه به جاي تخصيص بودجه به سازمان ورزش كشور بايد اين بودجه را صرف بخش آموزش و پرورش و يا بهداشت و درمان جامعه كرد. اما اگر عميق تر به اين قضيه بنگريم مي توان متوجه شد كه نهادينه كردن ورزش همگاني به صورت غيرمستقيم تأثير مثبت براي بخش آموزش و پرورش و بهداشت و درمان جامعه خواهد داشت. سالهاست اين واقعيت به اثبات رسيده كه قدرت فراگيري يك دانش آموز سالم از لحاظ جسماني چندين برابر دانش آموز خموده و درگير با فقر حركتي است. همچنين بسياري از كشورها حتي بخشي از بودجه بهداشت و درمان كشور را در بخش ورزش هزينه مي كنند چون در حوزه پزشكي، پيشگيري در مقايسه با درمان در اولويت قرار دارد. هنگامي كه ورزش همگاني در كشور نهادينه مي شود و تمام افراد جامعه به نوعي خود را با ورزش درگير مي كنند به موازات آن احتمال مبتلا شدن اين افراد به امراض روحي و جسماني به شدت كاهش مي يابد. پس منطقي است به جاي صرف هزينه هاي هنگفت در بخش درمان، بخشي از بودجه اين حوزه را براي توسعه ورزش همگاني هزينه كرد تا به صورت غيرمستقيم فشار را از روي بخش درمان جامعه برداشت.
به همين دليل اولويت اول سازمان تربيت بدني بايد عجين كردن زندگي روزمره مردم با ورزش باشد. بايد اين باور در جامعه ما و به ويژه در نزد مسئولان اجرايي كشور نهادينه شود كه ورزش نيز يكي از ضروريات زندگي روزمره مردم است و به همين دليل نمي توان براي آن محدوديت و قيمت تعيين كرد.

عكس: مجتبي جانبخش

اگر اين موضوع را به عنوان يك واقعيت بپذيريم آنگاه پرداختن پول براي ورزش كردن حداقل توسط اقشار كم درآمد و متوسط جامعه بايد منسوخ شود. به هر حال رياست جديد سازمان تربيت بدني با چالش هاي بسياري در حوزه ورزش مواجه است كه به دليل تعدد اين چالش ها اولويت بندي براي مواجهه با آنها بسيار حياتي و سرنوشت ساز خواهد بود.
شايد مهم ترين اولويت مهندس علي آبادي، توسعه ورزش همگاني باشد كه بايد ورزش همگاني را به دو بخش سخت افزاري و نرم افزاري تقسيم نمود. در بخش سخت افزاري توسعه و تجهيز اماكن ورزشي مد نظر است. اين روزها صدها و شايد هزاران پروژه نيمه تمام ورزشي در كشور وجود دارد كه براي به سرانجام رسيدن اين پروژه ها به منابع مالي و مديريت قوي نيازمند است. البته هنگامي كه پاي صحبت نمايندگان محترم مجلس شوراي اسلامي به ويژه اعضاي فراكسيون ورزش مي نشينيم آنها حمايت هاي مجلس از ورزش در زمينه افزايش رديف بودجه اين سازمان را در يك سال اخير بي سابقه اعلام مي كنند و مدعي هستند كه فقدان مديريت كارآمد و برنامه ريزي دقيق مانع از توسعه اماكن ورزشي و استفاده بهينه از بودجه هاي تخصيص يافته شده است.
البته با توجه به اين كه رياست جديد سازمان در معاونت فني و عمراني شهرداري تهران سابقه فعاليت و مديريت دارد بايد اميدوار بود كه در زمينه ساخت وساز اماكن ورزشي در كشور تحولي محسوس ايجاد شود.
در كنار توسعه اماكن ورزشي بايد فرهنگ سازي در ورزش نيز در بخش نرم افزاري مد نظر رياست جديد سازمان تربيت بدني قرار گيرد. همان گونه كه قبلاً به آن اشاره شد ورزش بايد با تمام ابعاد زندگي روزمره افراد جامعه پيوند بخورد. به عبارتي ديگر، ورزش بايد از مهدكودك ها آغاز و در مدارس و دانشگاهها تداوم يابد. اما در اين راه پر فراز و نشيب به طور حتم سازمان تربيت بدني به عنوان متولي اول ورزش در كشور به تنهايي موفق نخواهد شد. همكاري نزديك اين سازمان با وزراتخانه ها و سازمانهايي چون آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، آموزش عالي، بهزيستي و حتي شهرداري ها، بسياري از مشكلات پيش روي نهادينه كردن ورزش همگاني در جامعه را مرتفع خواهد ساخت.
البته توجه به ورزش همگاني به معناي بي توجهي و يا فراموشي ورزش قهرماني نيست بلكه بايد به موازات آن اين بخش از ورزش كشور را نيز توسعه و گسترش داد.
موفقيت در ورزش قهرماني يكي از بهترين راهها براي تبليغ كشور در سطح بين المللي است. همچنين توسعه ورزش قهرماني باعث جذب تماشاگر به ويژه نسل جوان مي شود كه از طريق آن مي توان ناهنجاريهاي اجتماعي را نيز به حداقل رساند. البته توسعه در اين بخش نيز منوط به برنامه ريزي دقيق است. ظاهراً در چند سال گذشته سياست سازمان ورزش افزايش كميت به جاي كيفيت در حوزه ورزش قهرماني بوده است كه تولد چندين فدراسيون ورزشي جديد كه بيشتر آنها ورزشهاي لوكس به شمار مي آيند نمونه اي بارز براي اثبات اين ادعا است. به هر حال بايد پذيرفت كه بودجه هاي در نظر گرفته شده از سوي سازمان تربيت بدني براي فدراسيونهاي ورزشي بايد با توجه به فاكتورهايي چون مقبوليت عمومي آن در سطح جامعه و ميزان مدال آوري آن رشته در رقابتهاي بين المللي تعيين و تعريف شود. بدون شك بايد پذيرفت، برخورداري از ۱۰ فدراسيون ورزشي با برنامه، مدال آور و پرتماشاگر بهتر از ۴۰ فدراسيون نيمه وقت، بدون هدف و بدون تماشاگر است. به همين دليل بودجه سازمان تربيت بدني در حوزه ورزش قهرماني نبايد ميان فدراسيون هاي ورزش هاي لوكسي كه بعضاً رياست آنها بر عهده برخي از مديران سازمان تربيت بدني است تقسيم شود.
به طور حتم سازمان تربيت بدني براي اين كه در بخش ورزش همگاني و قهرماني به توفيق دست يابد نياز به يك نگاه نو و استراتژي دقيق و فكرهاي تازه دارد.

رضا خسروي
سازمان تربيت بدني به عنوان متولي ورزش كشور پس از چند ماه سردرگمي و بي برنامگي بالاخره با معرفي مهندس علي آبادي به عنوان جانشين مهندس مهرعليزاده (رئيس سابق اين سازمان) حركت مجدد خود را آغاز كرد تا شايد در آينده بتوان منتظر رشد و توسعه اين پديده تأثيرگذار در جامعه بود. واقعيت اين است كه ورزش در ايران بيش از آن كه يك پديده عملي و اجراشدني باشد، پديده اي است كه بيشتر از هر چيز در شعارها و سخنراني ها بر زبان آورده مي شود و حتي نيمي از اين شعارها رنگ تحقق به خود نمي گيرد. از مسئولان رده بالاي سازمان گرفته تا دست اندركاران و مسئولان باشگاهها و نهادهاي مرتبط با ورزش، همه و همه به دنبال جذب مردم به ورزش هستند اما آيا در تمام اين مدت اقدامي براي گرايش واقعي مردم به ورزش صورت گرفته است؟ آيا سازمان تربيت بدني مي تواند آماري از روند رو به رشد گرايش بيشتر مردم (به ورزش) نسبت به گذشته را ارائه دهد؟
بدون شك براي ورزش كردن به امكانات و فضاهاي ورزشي نياز است كه بتوان با استفاده از آنها، جامعه اي را به سوي سلامتي روح و روان هدايت كرد. جامعه ايران به عنوان جامعه اي جوان كه از پويايي و نشاط خاصي هم برخوردار است در امر ورزش به هيچ وجه جوان نيست. به نظر مي رسد ما در بعد ورزشي داراي يك جامعه پير هستيم.
با بررسي اماكن و فضاهاي ورزشي كه در سراسر كشور وجود دارند به اين مهم خواهيم رسيد كه اكثر فضاها و امكانات ورزشي تاثيرگذار ورزش كشور از سالهاي قبل تأسيس شده اند؛ در سالهاي اخير كمتر شاهد محقق شدن اين امر بوده ايم. اين در حالي است كه جامعه آماري ايران از همان سالهاي گذشته رو به جواني نهاده است و حالا داراي جامعه اي جوان، انرژيك و پويا هستيم كه نياز آنها به ورزش غيرقابل انكار مي باشد. آنها به ورزش نياز دارند تا از بسياري ناهنجاريهاي اجتماعي و گرايش به مواد مخدر و دهها خلاف اجتماعي ديگر دوري كنند. جامعه جوان ما با ورزش مي تواند علاوه بر داشتن روح و جسم سالم از انگيزه و انرژي بالايي براي فعاليت مفيد در جامعه برخوردار شود اما در شرايط فعلي اكثر جوانان ما با فقر حركتي مواجه هستند و سعي مي كنند بيشتر از اين كه در اماكن ورزشي حضور داشته باشند، به مهماني هاي دوستانه ، كافي نت ها، پاركها و ... روي بياورند و متأسفانه در چنين محيط هايي نمي توان به آينده آنها خوشبين بود.
نقش ورزش بر سلامت روحي و رواني جامعه غيرقابل انكار است و هيچ كس منكر اين امر نيست، اما بايد ديد براي رسيدن به اين هدف مهم مسئولان و دست اندركاران چه اقداماتي انجام داده اند؟ بايد ديد در سالهاي اخير كدام مكان و فضاي ورزشي رايگان براي فعاليت جوانان راه اندازي شده است؟ اگر هم بوده قطعاً آن قدر هزينه هاي استفاده از آنها بالا و سرسام آور است كه كمتر جواني توانايي استفاده از آنها را دارد. اين مشكل خصوصاً در مناطق محروم عينيت بيشتري دارد و علاقه مندان به ورزش عملاً هيچ شانسي براي ورزش كردن ندارند. حتي در شهرهاي بزرگي مثل تهران هم كه گفته مي شود همه امكانات ورزشي كشور در اين استان قرار دارد ما شاهد مشكلات بسياري در اين زمينه هستيم.
يكي از بزرگترين مشكلات سازمان تربيت بدني براي توسعه و گسترش اماكن ورزشي، مشكلات مالي است كه سالهاست بر پيكره ورزش رسوخ كرده و ظاهراً قرار نيست به اين زودي ها هم جدا شود. اين مشكلات كه از سازمان تربيت بدني آغاز مي شود به باشگاهها و ساير نهادهاي ورزشي ما هم سرايت كرده و در مجموع كل ورزش را تحت تأثير خود قرار داده است. چه بسيار طرح هاي بزرگ ورزشي كه تنها كلنگ افتتاحشان بر زمين زده شده است اما به خاطر مشكلات مالي كه وجود داشته هنوز به بهره برداري نرسيده است. ورزشگاههاي بزرگي مثل نقش جهان اصفهان، يادگار امام(ره) تبريز، ثامن مشهد، تختي تهران و ... از جمله اين طرح ها هستند كه تكميل و بهره برداري از آنها مي تواند بسياري از مشكلات و كمبودهاي ورزشي كشور را برطرف كند.
به عنوان مثال ورزشگاه تختي تهران كه در شرق اين شهر پرجمعيت قرار دارد در صورت تكميل همه پروژه هاي آن مي تواند جوابگوي نيازهاي به حق خيل عظيمي از مردم شرق تهران باشد كه بدون شك بسياري از معضلات و ناهنجاريهاي اجتماعي در اين منطقه را كاهش خواهد داد. از اين نمونه در تهران بسيار است و علي رغم تلاش هايي كه تاكنون صورت گرفته هنوز شاهد نيمه كاره ماندن طرح هاي ورزشي هستيم.
در ساير استانهاي كشور نيز كه حتي جمعيتي بيشتر از تهران دارند اين امر صادق است و طرح هاي ورزشي كه از چند سال پيش كلنگ افتتاحشان بر زمين زده شده است نيمه كاره باقي مانده اند و ظاهراً ادارات تربيت بدني استانهاي مربوطه نيز بودجه لازم براي تكميل و بهره برداري از اين طرح ها را ندارند. سازمان تربيت بدني كه روز ۲۶ مهرماه را به نامش گذاشته اند براي محقق كردن اين طرح ها به عزمي ملي نياز دارد و نمي توان تنها از اين سازمان انتظار داشت كه بخواهد به تنهايي مشكلات را برطرف كند. حال كه مهندس علي آبادي به عنوان رئيس سازمان تربيت بدني انتخاب شده و سابقه معاونت عمراني شهرداري تهران را نيز در كارنامه خود دارد بايد بسيار اميدوار بود كه بتواند گامي مؤثر و ماندگار را در راستاي تكميل پروژه هاي نيمه تمام ورزش بردارد. براي تحقق اين امر بدون شك كمك دولت و توجه ويژه آن غيرقابل انكار خواهد بود.
دولت جديد كه يكي از شعارهايش مهرورزي است قطعاً بايد براي سلامت بيشتر جامعه به ورزش هم مهرورزي ويژه اي داشته باشد و با توجه به تعامل خوبي كه بين رئيس جمهور و رئيس سازمان تربيت بدني وجود دارد بايد بسيار اميدوار بود كه اين امر مهم محقق شود و جامعه ورزش نيز همگام با ساير ارگانها و نهادهاي دولتي از بودجه اختصاصي و حتي اضافه بر آنچه تصويب شده است برخوردار شود.

امير بهادري نژاد
در گذشته اي نه چندان دور «پل اسكولز» مي توانست ادعا كند كه بهترين بازيكن مياني فوتبال اروپا است. در آن زمان تمام تيم هاي اروپايي از مصاف با اين بازيكن هراس داشتند در حاليكه در منچستريونايتد وي چندان مورد توجه قرار نمي گرفت و در حقيقت توانايي هاي منحصر به فرد اين بازيكن زير سايه هياهوي بازيكنان سرشناس تر يونايتد محو شده بود.
بسياري از كارشناسان معتقدند كه قلب تيم منچستر يونايتد در يك دهه اخير«روي كين» بوده است. البته بايد به اين كارشناسان حق داد به شرطي كه اسكولز را عامل اصلي ثبات اين تيم بدانند. او بازيكني بود كه در بحراني ترين شرايط منچستر يونايتد را از خطر نجات مي داد و يا زماني كه اين تيم بيش از هميشه به گل نياز داشت گل پيروزي بخش تيمش را به ثمر مي رساند.
اسكولز همچنين در ضدحملات كشنده بود و هيچ بازيكني مانند وي با ضد حملات سريع خود به مربيان تيم هاي مقابل شوك وارد نمي كرد.
اما در حال حاضر سئوال اين است كه در چند فصل اخير چه بلايي بر سر اسكولز آمده كه تا اين حد متزلزل نشان مي دهد و مهم تر اينكه آيا وي بار ديگر قادر خواهد بود به روزهاي اوج خود باز گردد؟
چندي پيش پل اسكولز از تيم ملي فوتبال انگليس كناره گيري كرد چون مي خواست مدت زمان بيشتري در خدمت تيم باشگاهي خود باشد و طول دوران بازيگري اش را افزايش بدهد. اما اينگونه به نظر مي رسد كه كناره گيري از تيم ملي براي اسكولز نتيجه عكس در برداشته و او را در سراشيبي نزول قرار داده است.
پل اسكولز همواره در سه شنبه و چهارشنبه شب ها كه رقابتهاي اروپايي برگزار مي شد چهره شاخص ميدان بود و در اين رقابتها ۱۹ گل به ثمر رساند اما در فصل جاري وي به يك بازيكن بسيار عادي در ليگ قهرمانان اروپا تبديل شده است. اسكولز با ۱۹گلي كه در رقابتهاي اروپايي به ثمر رسانده در فهرست ۵۰گلزن برتر تاريخ اين رقابتها قرار دارد اما اين بازيكن استثنايي در حال محو شدن از صحنه رقابتهاي اروپايي است. در گذشته كمتر بازيكني از نظر سرعت به گرد پاي اسكولز مي رسيد اما در حال حاضر وي در هر استارت حداقل نيم متر عقب تر از بازيكنان حريف به نظر مي رسد. اما از همه بدتر اينكه زماني كه منچستر يونايتد گل مي خورد وي بيش از پيش انگيزه خود را از دست مي دهد و از جريان بازي خارج مي شود.
در واقع همين نمايش هاي نااميد كننده اسكولز باعث شده تا برخي از تماشاگران و كارشناسان اقدام اخير باشگاه منچستريونايتد را مبني بر پيشنهاد تمديد قرارداد اسكولز به مدت چهار سال ديگر مورد انتقاد قرار بدهند آنهم در شرايطي كه وي دو ماه ديگر سي  ودومين سالگرد تولدش را جشن خواهد گرفت.
البته اسكولز تنها بازيكن باتجربه تيم منچستر يونايتد نيست كه با افت شديد مواجه شده بلكه رايان گيگز نيز شرايط مشابهي دارد. با آنكه گيگز در بازي با تيم بنفيكا در ليگ قهرمانان اروپا گل اول تيمش را به ثمر رساند اما در مجموع عملكرد رضايتبخشي نداشته است.
گيگز در چند فصل اخير با روند نزولي مواجه شده و در كنار آن حضور بازيكنان جواني چون كريستيانو، رونالدو و همچنين پارك جي سانگ باعث شده تا گيگز به آخرين نقطه نيمكت ذخيره ها بچسبد. اما تفاوت گيگز با اسكولز اين است كه گيگز با وجود تنزل كيفيت بازي اش، روحيه جنگندگي خود را از دست نداده و در زمين چمن تمام توان خود را خرج مي كند اما نحوه بازي اسكولز به گونه اي است كه تصور مي شود ديگر انگيزه اي براي تكل و گل زدن ندارد.
به هر حال آلكس فرگوسن مربي تيم منچستريونايتد كه اين روزها تحت فشار طاقت فرسايي قرار دارد اين واقعيت تلخ را درك كرده كه با بازيكنان باتجربه اما كم انگيزه تيمش راه دشواري را پيش رو دارد.
فرگوسن و دستيارش، «كارلوس كوئي رز» براي اينكه تيمشان را از بن بست نجات بدهند از سيستم ۳-۳-۴ به ۱-۳-۲-۴ و يا ۱-۱-۴-۴ تغيير سيستم دادند كه در اين سيستم پل اسكولز بسيار نزديك به فان نيستلروي در خط حمله بازي مي كند. البته اين تغيير تاكتيكي هنوز به طور كامل نتايج مثبتي براي اين تيم در بر نداشته است اما كوئي رز مطمئن است كه در ميان مدت اين سيستم جواب خواهد داد.