آموزش عالي در دهه گذشته به طور فزاينده اي بين المللي شده است و شمار زيادي از دانشجويان براي تحصيل به خارج مي روند، در موسسات آموزشي خارجي در كشورشان ثبت نام مي كنند يا از طريق اينترنت دوره هاي درسي در كشورهاي ديگر را پشت سر مي گذارند. اين رشد نتيجه چندين عامل متفاوت است كه با هم تعارضي ندارند، از قبيل تمايل به اشاعه فهم دوجانبه، مهاجرت كارگران ماهر در اقتصاد جهاني شده، تمايل موسسات به ايجاد درآمد بيشتر يا نياز به تربيت نيروي كار تحصيل كرده براي رويارويي با الزامات اقتصاد جديد.
آموزش عالي فرامرزي در كشورها و مناطق عضو سازمان همكاري و توسعه اقتصادي شكل ناهمساني داشته است. روي هم رفته، تحرك دانشجو در اروپا ناشي از سياست گذاري و در منطقه آسيا و اقيانوس آرام ناشي از تقاضا بوده است، در حالي كه آمريكاي شمالي منبع جذب دانشجويان خارجي بوده است. از سوي ديگر فراهم آوردن امكان ثبت نام در يك دانشگاه خارجي بدون ترك كشور زادگاه تا حد زيادي در اثر تلاش دانشگاه ها محقق شده است.چارچوبهاي سازماني كه خودمختاري بيشتري به نهادهاي آموزش عالي مي دهد و سياست هاي اتخاذ شده توسط كشورهاي ميزبان، اين روند را بسيار تسهيل كرده است.
اما رشد و متنوع سازي آموزش فرامرزي پرسش هايي را براي دولت ها و نهادهاي آموزش عالي مطرح مي كند. مثلاً آيا ظرفيت براي رفع تقاضاي گسترده افزايش داده مي شود؟ آيا دسترسي گسترش مي يابد؟ آيا هزينه ها براي دانشجويان يا دولت ها كاهش مي يابد؟ آيا آزادسازي پاسخي به اهميت فزاينده عرضه خصوصي و تقاضايي براي آموزش عالي است؟
دانشجويان بين المللي كجا مي روند؟
عمده ترين شكل آموزش عالي فرامرزي، رفتن دانشجويان به كشورهاي ديگر براي تحصيل است. تعداد دانشجويان خارجي در كشورهاي عضو سازمان همكاري و توسعه اقتصادي در خلال ۲۰ سال گذشته دو برابر شده و به ۶/۱ ميليون نفر رسيده است. كشورهاي عضو اين سازمان پذيراي حدود ۸۵ درصد دانشجويان خارجي جهان هستند، اما بيشترشان در شش كشور متمركز هستند. در سال ،۲۰۰۱ آمريكا ۳۰ درصد ثبت نام دانشجويان خارجي را به خود اختصاص داد و اين نسبت در انگليس ۱۴ درصد، در آلمان ۱۳ درصد، فرانسه ۹ درصد، استراليا ۷ درصد و ژاپن ۴ درصد بود. چهار كشور اصلي انگليسي زبان (آمريكا، انگليس، استراليا و كانادا) بيش از نيمي از كل دانشجويان خارجي(۵۴ درصد) كشورهاي عضو سازمان همكاري و توسعه اقتصادي را به خود اختصاص مي دهند.
اروپا با ۸۴۰۰۰۰ دانشجوي خارجي، بزرگترين ميزبان دانشجويان خارجي در ميان كشورهاي سازمان است، اما بيشتر اين دانشجويان كساني هستند كه از يك كشور اروپايي به كشور ديگر رفته اند. نيمي از دانشجويان خارجي در اروپا، اروپايي هستند. آمريكاي شمالي از نظر مطلق دانشجويان كمتري مي پذيرند(حدود ۵۲۰۰۰۰ دانشجوي خارجي در آمريكا، كانادا و مكزيك) اما از نظر پذيرش از ساير نقاط در مكان اول قرار دارد. دانشجويان آسيايي تبار دو سوم كل دانشجويان خارجي در آمريكاي شمالي را تشكيل مي دهند.
آسيا در فهرست مناطق دانشجو فرست قرار دارد. بيش از ۴۳ درصد دانشجويان خارجي در منطقه سازمان همكاري و توسعه اقتصادي آسيايي تبار هستند. اروپا با فاصله  اندكي در مكان دوم قرار دارد و ۳۵ درصد دانشجويان را مي فرستد. آفريقا با ۱۲ درصد، آمريكاي شمالي با ۷ درصد، آمريكاي جنوبي با ۳ درصد و اقيانوسيه با يك درصد در رده هاي بعدي قرار دارند. در سال ،۲۰۰۱ حدود ۵۷ درصد كل دانشجويان شاغل به تحصيل در كشورهاي عضو سازمان از خارج از اين منطقه بودند. چين(شامل هنگ گنگ) بيشترين تعداد دانشجويان را به خارج مي فرستد. ۱۰ درصد كل دانشجويان خارجي در منطقه سازمان چيني هستند. كره با ۵ درصد، هند با ۴ درصد، يونان با ۴ درصد و ژاپن با ۴ درصد در رده هاي بعدي قرار دارند.
بيش از دو سوم (۷۰ درصد) كل دانشجويان آسيايي در خارج در سه كشور انگليسي زبان هستند؛ يعني آمريكا، انگليس و استراليا. در حالي كه دانشجويان آسيايي عموماً از آموزش عالي فرامرزي براي كسب مدركي با پرداخت شهريه كامل استفاده مي كنند، دانشجويان اروپايي و آمريكايي دوره كوتاه مدت دوسويه را ترجيح مي دهند. اروپايي ها نيز شهريه يارانه دار مي پردازند.
اشكال جديد آموزش فرامرزي چيست؟
در واقع رفتن به خارج براي تحصيل فقط يك شكل از آموزش فرامرزي است. تعداد فزاينده اي از دانشجويان از گزينه جديدي برخوردار شده اند، يعني شركت در دوره اي در كشور ميزبان كه توسط يك دانشگاه خارجي برقرار مي شود.تحرك برنامه دومين شكل متداول آموزش عالي فرامرزي پس از ترك دانشجو است. اين گزينه شامل دوره هاي آموزش الكترونيك به همراه آموزش رو در رو در مؤسسات شريك محلي است، هر چند كه يك مؤسسه شريك خارجي عهده دار آن مي شود. رابطه بين موسسات داخلي و خارجي بر اساس ترتيبات متفاوتي شكل مي گيرد از كمك هاي توسعه گرفته تا ترتيبات انتفاعي. ترتيبات تجاري در منطقه آسيا و اقيانوسيه گسترش يافته است. مثلاً يك نهاد محلي مجوز ارائه بخشي يا كل برنامه آموزشي يك دانشگاه خارجي را دريافت مي كند و به دانشجويان مدرك دانشگاه خارجي را مي دهد. حالت ديگر آن است كه دانشجو در دانشگاهي خارجي ثبت نام و با برنامه آموزشي آن تحصيل مي كند. دانشجو بخشي از دوره  را در كشور خود مي خواند و آن را در كشور دانشگاه خارجي تكميل مي كند. اين نوع آموزش فرامرزي نوعاً شامل تحرك برنامه و دانشجو است.
تحرك موسسه هنوز ابعاد محدودي دارد، شايد به اين علت كه ماهيت تجاري بيشتري دارد. اين گزينه شامل سرمايه گذاري مستقيم خارجي توسط موسسات و شركت هاي آموزشي است. شكل عمده تحرك مؤسسه گشايش مراكز آموزش عالي توسط دانشگاه ها در كشورهاي ديگر است. به علاوه تأسيس دانشگاهي كاملاً جديد به جاي ايجاد ارتباط با دانشگاه خارجي و خريد بخش يا تمام يك نهاد آموزش خارجي نيز جزو اين مورد است.
با وجودي كه اين خدمات شايد همان تجارب زباني و فرهنگي تحصيل در محيط خارجي را به دانشجويان ندهد، هزينه كمتري نسبت به تحصيل در خارج دارد و منافعي را در بخش آموزش عالي كشور دريافت كننده به همراه دارد. رشد آموزش فرامرزي انتفاعي از طريق تحرك برنامه و مؤسسه اكثراً توسط موسسات آموزشي غيرانتفاعي دولتي يا خصوصي صورت مي گيرد كه به طور فزاينده اي آموزش خصوصي ارائه مي كنند.
استراليا نمونه خوبي از كشوري است كه ارائه آموزش عالي فرامرزي آن به طور فزاينده اي در كشور دانشجويان از طريق تحرك برنامه درسي و مؤسسه صورت مي گيرد. بين سالهاي ۱۹۹۶ تا ،۲۰۰۱ ثبت نام در دانشگاه هاي وابسته به مؤسسات استراليايي در كشورهاي ديگر از ۲۴ درصد به ۳۷ درصد كل دانشجويان خارجي ثبت نام شده در دانشگاه هاي استراليا افزايش يافت.
توجيه ها و رويكردهاي سياست گذاري متفاوت
در مورد آموزش فرامرزي
چهار رويكرد متفاوت در ارتباط با آموزش عالي فرامرزي وجود دارد. سه رويكرد مهاجرت نيروي ماهر، توليد درآمد و ظرفيت سازي، عامل اقتصادي نيرومندي دارد و در دهه ۱۹۹۰ پديد آمده است، در حاليكه رويكرد چهارم يعني فهم متقابل تاريخچه طولاني تري دارد.
رويكرد فهم متقابل دربرگيرنده اهداف سياسي، فرهنگي، دانشگاهي كمك و توسعه است. اين رويكرد تحرك دانشجويان داخلي و خارجي را از طريق بورس و برنامه هاي مبادله دانشجو ترغيب و از مشاركت دانشگاهي بين موسسات آموزشي حمايت مي كند. رويكرد فهم متقابل عموماً دربرگيرنده انگيزه نيرومندي براي جذب دانشجويان بين المللي نيست. نمونه كشورهايي كه تا به حال از اين رويكرد استفاده مي كنند، ژاپن، مكزيك، كره يا اسپانياست.
رويكرد مهاجرت نيروي ماهر اهداف رويكرد فهم متقابل را دربر دارد اما تأكيد بيشتري بر جذب دانشجويان نخبه بين المللي دارد و در پي آن است كه دانشجويان مستعد را براي كار در اقتصاد دانش مدار كشور ميزبان جذب كند يا توان رقابتي بيشتري به بخش آ موزش عالي و پژوهش آن دهد. اعطاي بورس شايد همچنان ابزار مهمي در اين رويكرد باشد اما ترويج فعالانه بخش آموزش عالي كشور در خارج و تسهيل مقررات مهاجرت يا رواديد نيز جزيي از آن است. اين رويكرد مي تواند اهداف متنوعي داشته باشد مانند دانشجويان اهل مناطق خاص، دانشجويان دوره تكميلي يا دانشجويان پژوهشي. چنين رويكردي عموماً به رشد تعداد دانشجويان بين المللي مي انجامد . نمونه هاي كشوري كه اين رويكرد را پذيرفته اند، آلمان، كانادا، فرانسه، انگليس(براي دانشجويان اروپايي) و آمريكا(براي دانشجويان دوره تكميلي) است.رويكرد درآمدزايي دربرگيرنده توجيه هاي رويكردهاي فهم متقابل و مهاجرت نيروي ماهر است، اما خدمات آموزش عالي را بر مبناي شهريه كم و بيش كامل ارائه مي كند و هيچ گونه يارانه دولتي قائل نمي شود. دانشجويان خارجي به نسبت دانشجويان داخلي درآمد بيشتري را براي موسسات آموزش عالي ايجاد مي كنند. بر اساس اين راهبرد، دولتها خودمختاري قابل توجهي به مؤسسات مي دهند و مي كوشند شهرت بخش آموزش عالي خود را حفظ كنند. سياست مكمل اين رويكرد، كاهش موانع بر سر راه فعاليت هاي آموزشي فرامرزي از طريق مذاكره در مورد خدمات آموزشي براي موافقت نامه عمومي تجارت خدمات(گتس Gats) يا ساير ترتيبات است. نمونه هاي اين رويكرد در استراليا، انگليس(براي دانشجويان غيراروپايي)، نيوزيلند و آمريكا(براي دانشجويان دوره كارشناسي به پايين).
رويكرد ظرفيت سازي آموزش عالي فرامرزي را براي ايجاد ظرفيت كشور ترغيب مي كند. برنامه هاي اعطاي بورس با هدف حمايت از تحرك بيروني كارمندان، آموزگاران، استادان و دانشجويان داخلي ابزارهاي مهمي در اين رويكرد هستند.
به علاوه تشويق موسسات و استادان خارجي براي فعاليت در طرح هاي انتفاعي بر اساس نيازهاي كشور نيز پيگيري مي شود. برنامه هاي مشترك بين مؤسسات داخلي و خارجي براي تسهيل انتقال دانش جزيي از اين رويكرد است. نمونه هاي اين رويكرد در شمال و جنوب شرق آسيا(چين، مالزي، هنگ گنگ و سنگاپور) و خاورميانه ديده مي شود.
مترجم: رضا محتشم
منبع: انتشارات OECD

مباني عرفاني هنر و معماري اسلامي
جلد اول كتاب «مباني عرفاني هنر و معماري اسلامي» نوشته دكتر «حسن بلخاري قهي» ، كاري از پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامي حوزه هنري، توسط انتشارات سوره مهر منتشر شد.
اين كتاب در شش فصل به بررسي و تبيين اصل وحدت وجود و وحدت شهود در اديان و حكم مي پردازد. ادياني چون مسيحيت، هندوئيزم و اسلام و حكمي چون حكمت يوناني و حكمت اسلامي و بحث تا بدانجا مي رود كه به اصل تجلي در مراتب حضور و ظهور مي رسد و از تجلي به مراتب و از مراتب به خيال و از خيال به تصوير آن در گستره هنر اسلامي و از آن به رمزگشايي عالم مي انجامد.
عناوين اين كتاب عبارتند از: كليات، وحدت وجود در هندوئيزم، وحدت وجود در ذهن و زبان غربيان، وحدت وجود در حكمت و عرفان اسلامي، وحدت شهود و تجلي.
چاپ اول اين كتاب در ۳۷۲ صفحه، به شمارگان ۲۲۰۰ نسخه،  در قطع وزيري و با قيمت ۳۷۰۰ تومان به علاقمندان ارائه مي گردد.
بن لادن، حقيقت ممنوع
نويسندگان: ژان شارل بريزار و گيوم داسكيه/ ترجمه: دكتر حامد فولادوند/ ناشر: انتشارات عطايي/ چاپ اول/ شمارگان: ۳۳۰۰ نسخه/ ۱۸۴ صفحه ۱۳۰۰ تومان.
كتاب حاضر، به روند شكل گيري طالبان، روابط پنهاني آن با آمريكا و زندگي اسامه بن لادن از تولد تا امروز مي پردازد. در آغاز كتاب نيز متني با عنوان مقدمه آمده است كه خلاصه گفت وگويي است كه فرداي حادثه هولناك ۱۱ سپتامبر ،۲۰۰۱ دكتر حامد فولادوند (مترجم كتاب) با ماهنامه گزارش انجام داده است. نويسندگان كتاب «بن لادن، حقيقت ممنوع» كوشيده اند تا نشان دهند اسامه بن لادن شخصيت بحث انگيزي است. زيرا او در ۱۱ سپتامبر ،۲۰۰۱ تاريخ سوءتفاهمات و اتحادهاي غيرطبيعي را در جهان خاتمه داده است؛ اتحادهايي كه موجب شد اسلام بنيادگرا رشد كند. اسامه  بن لادن، تركيبي از جريان هاي گوناگوني است كه در اين اواخر در خاورميانه به وجود آمده اند. او ارتباطي با سرمايه داران معتبر جهان دارد، دوست هايي در افغانستان داشته و اقدام هاي محرمانه اي را در ليبي به كمك انگليس انجام داده است. او تحت تعقيب اف بي آي آمريكاست، اما وزارت خارجه آمريكا با وي مدارا كرده است. بنابراين اسامه بن لادن، بيانگر همه تضادهاي مذكور است. با اين وصف، به او نبايد تنها به عنوان يك تروريست افراطي نگريست و جاي بررسي بيشتري دارد. كتاب «بن لادن، حقيقت ممنوع»، گره هاي ناگشوده زندگي اسامه بن لادن، روابط او با ملاعمر و جريان تروريستي طالبان... را مي گشايد.