Hamshahri Newspaper

روزنامه لوس آنجلس تايمز در تاريخ ۱۸ مارس سال ۲۰۰۱ ميلادي گزارشي از يك پروژه سري جاسوسي به چاپ رساند. اين گزارش حاكي از ساخت جديدترين ماهواره جاسوسي آمريكا بود كه قرار بود با بودجه باورنكردني ۲۵ ميليارد دلاري ساخته شود.
با تشكيل كنسرسيومي از چند تيم هوافضايي و گردهمايي مهندسين تراز اول از سراسر آمريكا، ساخت عظيم ترين ماهواره جاسوسي دنيا آغاز شد. پروژه با بهره برداري از پيشرفته ترين فناوريهاي علمي در حدود ۲۰ سال زمان مي برد.
گروهي به نام «ان. آر.او» به محض آغاز قرن بيست ويك با اهداف بلند مدت، ديده باني فضايي و ايجاد تحول در امور شناسايي، مسئوليت هدايت و مديريت پروژه را بر عهده گرفت.
اين ماهواره جاسوسي، پس از ساخت مي تواند برتري اطلاعاتي خود را چه در هنگام جنگ يا صلح حفظ كند و سريع ترين عكسها را از نقاط مختلف دنيا بگيرد.
در بسياري از موارد، اين ماهواره اطلاعاتش را به كشورهاي ديگر مي فروشد و درواقع جديد ترين چشم بين المللي در فضاست كه البته با توجه به خصوصيات و سياست هايي كه از كشور آمريكا مي شناسيم، تنها اطلاعات معمولي را به ديگران مي فروشد. تحليلگران مي گويند: اين برنامه چندين دهه است كه تحت بررسي قرار دارد و هم اكنون به صورت جامع ارائه شده است.
اين ماهواره جاسوسي در مدارهاي ارتفاع بالا قرار خواهد گرفت و سيستم هاي شناسايي كشورهاي ديگر به سختي موقعيت آن را رديابي خواهند كرد، زيرا در مواردي كه به دور زمين مي گردد، تمام ماهواره هاي جاسوسي كشورهاي ديگر در مدارهاي پايين تر از آن قرار دارند.
با توجه به تجهيزات خاصي كه در اين ماهواره تعبيه شده، مي تواند خود را به سرعت به نقاط مختلف زمين برساند و عكس هاي ارزشمندي از انواع تسليحات و پايگاه  هاي نظامي كشورهاي ديگر بگيرد و از همه جالب تر توانايي عكسبرداري و فيلمبرداري در انواع گوناگون آب و هوايي است. مسئولان رسمي از پاسخگويي به بسياري از سؤالات سر باز زده اند و آقاي راجر رابرتز مدير يكي از بخش هاي شركت بوئينگ با اشاره بسيار كوچكي، وسعت پروژه را نشان داده و مي گويد: براي كارهاي ابتدايي و تكميل اين پروژه احتياج به پنج هزار مهندس، تكنسين و برنامه نويس كامپيوتري است تا در پنج سال آينده پروژه پيش رود.
اين آمار تنها افرادي است كه در تحقيقات و موارد ابتدايي لازم هستند و گروه گردآوري آن نيز خود مقوله جالبي است. به عنوان مثال هزاران نفر از كاركنان شركت سيستم هاي ماهواره اي بوئينگ و نيز ۱۹۰۰ نفر از كارمندان شركت ماركوني در سن ديگو نيز عضو اين آمار هستند.
پرتاب اين ماهواره احتياج به راكتهاي جديدي دارد و گروه هاي گوناگوني اين مسئوليت را برعهده خواهند داشت. آقاي جان پايك يكي از مشاورين نظامي ايالت واشنگتن معتقد است كه ساخت اين ماهواره جاسوسي براي ۲۰ هزار نفر اشتغالزايي خواهد داشت.
بسياري از مسئولين ايالات ديگر آمريكا گفته اند كه ما اطلاعات بسيار اندكي در مورد اين طرح داريم.
سخنگوي مؤسسه تجارت و تكنولوژي كاليفرنيا گفت: من فكر نمي كنم كه مردم هيچ اطلاعاتي از وسعت اين پروژه داشته باشند. حتي دفتر بين المللي شناسايي نيز از دادن اطلاعات سر باز زد و يك سال پيش در برخي از روزنامه ها خبري را در چند لحظه به اين مفهوم توضيح داد: شركت بوئينگ قرارداد بزرگي را براي ساخت ماهواره اي نسل جديد با دولت به امضا رساند.
يكي از تحليلگران نظامي آمريكا، آقاي تامسون نظر جالبي دارد: اين پروژه به قدري سري است به طوري كه حتي افراد و كاركنان خود اين ماهواره هم اطلاعات و بينش كاملي از آن ندارند.
ماهواره هاي جاسوسي بسياري هم اكنون در مدارهاي گوناگون در حال چرخشند، ولي اين ماهواره با آنها تفاوتهاي بسياري خواهد داشت. ماهواره هاي كنوني با صرف هزينه ۱ ميليارد دلار و با وزن ۱۵ تن تنها در ۱۸ ماه ساخته مي شود، در صورتي كه اين پروژه جديد ۲۵ ميليارد دلار هزينه دربرخواهد داشت.
ماهواره هاي جاسوسي كه در مدارهاي زمين قرار دارند، همواره در حال گردش هستند و از نقاط گوناگون زمين عكسبرداري مي كنند. هر چه ارتفاع اين مدارها كوتاه تر باشد، اين ماهواره ها مدت كوتاه تري را از نقاط زمين مي توانند مورد بررسي قرار دهند. به همين دليل ارتفاع مداري ماهواره جديد بسيار بيشتر از ماهواره هاي ديگر است و مي تواند مدت زمان بيشتري مناطق زمين را زير نظر بگيرد و از طرف ديگر ماهواره هاي جاسوسي كشورهاي ديگر نمي توانند آن را رديابي كنند.
بهترين ماهواره هاي جاسوسي تنها حدود ۱۰ دقيقه روي مناطق مختلف تمركز مي كنند، ولي ماهواره جديد دو برابر زمان ماهواره هاي ديگر قدرت تفحص دارد و به جز ميزان زمان در حدود ۲۰ برابر عكسهاي بيشتري از زمين مي گيرد.
سازمان جاسوسي آمريكا دو ماهواره مجهز در مدار دارد: يكي به نام كيهول كه قادر به عكسبرداري و گرفتن عكسها توسط اشعه مادون قرمز است و ديگري به نام «اندازه اتوبوس مدارس» يا لاكروس كه مي تواند در هواي ابري و تاريك نيز عكسهاي واضحي از زمين بگيرد. پروژه ساخت ماهواره جديد توسط شركت بوئينگ از هر دو نوع فناوري استفاده خواهد كرد.
احتمال پرتاب اين ماهواره در سال ۲۰۰۵ بود، ولي تاكنون هيچ گزارشي مبني بر پرتاب مخابره نشده است.
يكي از نكات جالب توجه، بودجه سالانه شركت ان. آر.او است. شركت ان آراو در سال ۱۹۶۰ تأسيس شد كه وظيفه ساخت و تحقيقات ماهواره  هاي جاسوسي را داشت و سالانه تنها ۶ ميليارد دلار بودجه به آن تعلق مي گرفت، در صورتي كه هم اكنون مديريت ساخت يك ماهواره جاسوسي ۲۵ميليارد دلاري را دارد.
وضعيت بودجه و اشتغالزايي پروژه مانند پروژه مانهتن آمريكاست كه هدف از آن ساخت بمب اتم بود و در قبال آن ۱۲۵ هزار نفر شاغل شدند و حدود ۲۰ ميليارد دلار هزينه شد.
پروژه ماهواره جديد نيز مانند آن است، زيرا در حدود ۲۰ سال به طول مي انجامد كه هر سال يك ميليارد دلار هزينه خواهد شد و ۵ ميليارد دلار نيز هزينه ساخت و پرتاب آن به فضا است. سخنگوي شركت ان. آر.او اعلام كرد: اين بزرگترين و پرخرج ترين پروژه جاسوسي دنياست كه تاكنون ديده شده است.
اولين ماهواره هاي جاسوسي آمريكا در دهه ۱۹۵۰ ساخته شد كه اكثر آنها توسط شركت لاكهيد مارتين ساخته و پرتاب شد. به عنوان مثال نخستين ماهواره جاسوسي و شناسايي آمريكا به نام كورونا در شمال كاليفرنيا پرتاب شد كه ساخت آن نيز باعث اشتغالزايي ۳۰ هزار نفر شد.
پروژه ساخت چشم فضايي درواقع از سال ۱۹۹۹ شروع شد. هنگامي كه شركت ان آر او از گروه هاي متخصص دعوت كرد تا بهترين طرح هاي خود را مبني بر ساخت نسل جديد ماهواره هاي جاسوسي ارائه دهند و احتمالاً نتيجه آن طرح ها و تجمع تكنولوژيهاي ديگر باعث ساخت جديد  ترين ماهواره آينده خواهد شد. متأسفانه همان طور كه در طول اين مقاله به وضوح ديده شد، امتناع مسئولان آمريكايي از دادن كوچكترين اطلاعات مربوط به آن است و تمامي آمارهاي ديگر تنها نشان دهنده ميزان لازم مهندسان، بودجه لازم يا وضعيت اشتغالزايي است. ولي مطمئناً بايد در دهه بعد منتظر قوي ترين جاسوس فضايي دنيا باشيم.