|
هند بايد به جاي آمريكا ايران را برگزيند
دكتر آرجوان ماكيجاني،
ترجمه: كامبيز توانا
|
|
|
آرجوان ماكيجاني رئيس انستيتو انرژي محيطي و يكي از محققان ارشد انرژي اتمي در آمريكاست. وي كه كارشناس استفاده از انرژي اتمي و موقعيت سياسي انرژي هسته اي است، بر اين باور است كه هند نبايد به پيمان همكاري اتمي كه در ۱۸ جولاي ۲۰۰۵ به امضاي جورج بوش و مانموهانگ سينگ رسيد، اتكا كند و به هيچ وجه نبايد از ايران غافل شود. به نظر ماكيجاي، هند با افزايش مصرف انرژي روبه رو است و بايد فقط به فكر تهيه نفت و گاز باشد و از اين رو به مقامات هندي توصيه مي كند كه «به قرارداد بي اثر هند و آمريكا توجه نكنند و به فكر تقويت روابط با ايران باشند.» او هم چنين نقد جدي به رأي منفي هند در شوراي حكام عليه ايران دارد.
دكتر ماكيجاني كه دكتراي خود را در «خوزيون هسته اي» دريافت كرده از سال ۲۰۰۴ تاكنون از اعضاي اصلي هيأت مديره مركز بهداشت كاري در آمريكا است. از ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۴ جزو مشاوران مركز حفاظت از تشعشع هسته اي در آمريكا بوده و تاكنون كتابها و مقالات زيادي درباره نقش انرژي هسته اي در تغيير سياست هاي انرژي و محيطي نوشته است. علاوه بر آن به عنوان مشاور رسمي چندين بار در كنگره آمريكا حاضر شده و به پرسشهاي نمايندگان پاسخ داده و به آنها مشاوره داده است. دكتر ماكيجاني گفت وگويي انجام داده با عزيز حنيفه، سردبير مجله «هند در خارج از مرزها» كه در واشنگتن چاپ مي شود و متن آن در پي مي آيد:
* شما و مركز تحقيقات اتمي مطالعات زيادي را بر مصارف صلح آميز انرژي هسته اي انجام داده ايد. به نظر شما تفاهم نامه همكاري اتمي ميان هند و آمريكا چه تأثيري دارد؟
- ابتدا اين را بگويم كه هنوز تفاهمي ميان هند و آمريكا نيست چرا كه كنگره آمريكا مشكلات زيادي با برنامه اتمي هند دارد و فكر نمي كنم به نتيجه خاصي برسد. دوم اين كه حتي اگر اين همكاري به تصويب كنگره آمريكا برسد به نظر من هيچ تغييري بر توليد الكتريسيته هند نخواهد داشت.
اگر به برنامه نياز انرژي الكتريكي هند نگاه كنيد، هند برنامه دارد كه تا ۲۰۲۰ ميلادي به حدود۲۰ هزار مگاوات برق برسد كه تمامي راكتورهاي اتمي هند مي توانند ۱۰ تا ۱۲ درصد اين انرژي الكتريكي را تهيه كنند. براي اين ۱۲ درصد هند رابطه خود با ايران را در سوي ديگر دارد كه به هيچ وجه نبايد آن را به خطر اندازد چرا كه حتي با همكاري ۱۰۰ درصدي آمريكا، فقط ۱۲ درصد از بازار انرژي تامين مي شود كه به هيچ وجه عاقلانه نيست. بر همين اساس جداي از خطرات استراتژيك همگرايي با آمريكا و در بحث همكاري اقتصادي نيز سود چنداني براي هند ندارد. در حال حاضر فقط سه درصد برق هند از منابع هسته اي تهيه مي شود و در طول چند دهه آينده، نگهداري از راكتور براي هند هزينه هاي زيادي در پي دارد و راكتورهاي موجود كارآيي لازم را از دست خواهند داد و از همين رو اهميت اقتصادي و سياسي انرژي هسته اي هند رو به كاهش جدي است.هنوز هم خطر اين كاهش مورد محاسبه جدي قرار نگرفته است.
* مي توانيد يك مثال واضح از اين كاهش اهميت بدهيد؟
- براي مثال تأسيسات اتمي راجستان كه در دهه هاي ۸۰ و ۹۰ كار مي كرد، در توليد الكتريسيته كارآيي بسيار پاييني داشت. حالا با گذر زمان چه انتظاري داريد كه اين گونه مراكز بتوانند در خدمت صنعت باشند؛ ضمن اين كه يك مركز هسته اي اگر رو به فرسودگي رود، بازسازي آن كاري بسيار زمان بر و بسيار هزينه بر است. يكي از مشخصه هاي صنايع اتمي هند، ناكارآمد بودن و فرسوده بودن آن است؛ ضمن اين كه در نظر داشته باشيد مسئله الكتريسيته در هند، هزينه آن نيست، بلكه غيرقابل اعتماد بودن آن است. اين معضل را چين هم دارد و از اين رو آنها سرمايه گذاري زيادي در اين زمينه مي كنند. علاوه بر اين، براي سرمايه گذاري، داشتن نيروي كار ارزان قيمت مطرح نيست، سرمايه گذار جايي سرمايه خود را خرج مي كند كه بداند مي توان آن كار را درست انجام داد. به همين خاطر هم در هند نرم افزار و صنعت توليد آن بسيار موفق است چرا كه به برق وابسته نيست اما صنايع سنگين كه به برق محتاج هستند، مشكلات زيادي دارند. قطع زياد برق، خسارت هاي زيادي در پي دارد.
* اما دولت هند هم به همين قضيه مي پردازد. يعني كمك به رشد اقتصادي و تهيه انرژي الكتريسيته از صنايع اتمي.
- تهيه انرژي بسيار فراتر از چند واحد كوچك توليدي خصوصي است. بهتر است به كل بخش توليد نگاه كنيد. بگذاريد يك مثال بزنم. در سال ۱۹۹۴.ش عضو شوراي تأمين انرژي ايالات متحده بودم. هم بازار انرژي هند را مي شناختم و هم بازار انرژي آمريكا را و بسيار مخالف قرارداد شركت انرون در هند بودم، اما هيچ كس توجه نكرد. طرح ما اين بود كه در هند به جاي بالا بردن پنج درصدي انرژي الكتريسيته طبق قرارداد انرون، تعداد زيادي از تجهيزات عوض و به روز شود تا كارآيي آن بالا رود. تعقيب انرژي هسته اي در الكتريسيته براي جامعه كارآيي مثبتي نداشته و اوضاع را وخيم تر كرده است. الان نه صنايع كوچك و نه صنايع متوسط برق قابل اعتماد ندارند. صنايع بزرگ كه ديگر تكليفشان مشخص است.
* آيا شما در كل مخالف فعاليت اتمي هند و همكاري هاي هند با آمريكا هستيد؟
- بهتر است به كاربرد آن نگاه كنيد. تأسيسات اتمي در كشورهاي بزرگ كاربرد دارد و به صرفه كشورهاي كوچك نيست. اما پرسش اين جاست كه آيا اين تأسيسات اتمي مي تواند نقش مثبتي در زيرساخت توليدي كشور داشته باشد؟ در مورد هند بايد بگويم كه من به چند دليل با انرژي اتمي مخالفم: نخست اين كه هزينه آن بسيار بالاست. دوم اين كه با وضعيت هند حتي ساخت يك صد راكتور نمي تواند اعتماد تأمين انرژي را به صنعت بدهد. مشكل هند اين جاست كه وارد همكاري اتمي با آمريكا شد، به دو دليل؛ يكي اين كه تأمين انرژي داشته باشد و دوم اين كه در شوراي امنيت سازمان ملل صاحب كرسي شود. من كه فكر نمي كنم آمريكايي ها اجازه دهند حتي يك عضو با حق وتو به شوراي امنيت اضافه شود. بحث همكاري اتمي هند و آمريكا هم كه ممكن نيست چرا كه افراد زيادي در آمريكا از جمله دو كنگره موافق اين كار نيستند.
بحث اتمي هم يك موضع ايدئولوژيك است. بمب اتمي براي آمريكا و شوروي تبديل به اين شده بود كه تمام مشكلات بشري را با آن حل كنند چون قدرت آنها زياد مي شد. در سالهاي ۱۹۴۰ هم هند تصميم گرفت به قدرت اقتصادي تبديل شود و يكي از نهادهاي تبديل يك كشور به مدرنيته بمب اتمي بود. مشكل از اين جا شروع شد كه ما خواستيم مثل آمريكا و يا انگليس شويم. فناوري را به دست آورديم اما بدون ايدئولوژي و نتيجه اين شد كه براي ما بزرگي و قدرت به همراه نياورد.
* اشاره كرديد كه دو كنگره آمريكا با همكاري هسته اي آمريكا و هند مشكل دارد و گفتيد كه هند به چيزهاي زيادي نرسيده. چه چيز را هند از دست داده است؟
- هند رابطه خود با ايران را به خطر انداخت. فقط بحث ايران نبود و اين كار بحث بازار انرژي غرب آسيا و آسياي مركزي را خراب كرد چرا كه اگر هند در اين منطقه متمركز شود، مشكلات تهيه نفت و گاز ندارد. بحث همكاري با ايران، چه در خريد گاز و چه در انتقال خط لوله، بسيار مثبت و مفيد است. نه تنها قدرت استراتژيك دارد كه به لحاظ اقتصادي نيز بسيار ارزان است. ايران صاحب دومين منابع غني گاز است كه دو كاربرد اصلي دارد: توليد الكتريسيته و توليد سوخت براي حمل و نقل. در حال حاضر چند شهر بزرگ و پرجمعيت هند به دليل آلودگي هوا، به سوخت گاز مايع روي آورده اند. بهترين رابطه با آمريكا حتي درصدي از مشكلات بازار انرژي ما را حل نمي كند.
* پس به نظر شما خراب كردن روابط با ايران به خاطر آمريكا به صرفه نيست؟
- يك بحث استراتژيك اين جا مطرح مي شود. در زمان حكومت «تاراپور» در هند، روابط هند و آمريكا بسيار عالي بود و آمريكايي ها قول تهيه سوخت را به هند داده بودند. پس از آن هند كاري كرد كه آمريكايي ها دوست نداشتند اما مسبب آن آمريكايي ها بودند. در ۱۹۷۴ آمريكا ناوگان هوايي خود را به بمب اتمي مجهز كرده و به اقيانوس هند فرستاد تا هند را تحت فشار قرار دهد، هند هم در پاسخ به اين كار همان سال بمب اتمي را آزمايش كرد. هنوز در آمريكا هيچ كس نمي داند كه آمريكا هند را به اين سمت هل داده و آنها تقصير را گردن هند مي اندازند. آمريكا هم در پاسخ به اين كار هند را تحريم انرژي كرد. به ياد داشته باشيم كه هيچ رابطه اي دائمي نيست. اين منافع هستند كه دائمي اند. مقامات فعلي هند روابط خوبي با آمريكا دارند و فكر مي كنند كه دائمي است. اما در اين روزها هند بايد به سمت آنچه برود كه مي خواهد و از اين رو هم بايد تلاش كنند كه هند آنچه مي خواهد از ايران را به دست آورد. كاري كه هند كرد خطر محض بود. اگر هند همراه آمريكا شود تا پرونده ايران در آژانس بين المللي انرژي اتمي به شوراي امنيت سازمان ملل ارجاع شود، روابط ايران و هند از بين مي رود.
* آيا فكر مي كنيد همكاري اتمي هند با آمريكا قابل مقايسه با تبادل انرژي ميان ايران و هند است؟
- گاز مصرفي هند الان از شركت بريتيش ثرمال يونيت تهيه مي شود و هر مترمكعب آن بين ۱۳ تا ۱۴ دلار هزينه دارد. گاز مصرفي هند كه از ايران قرار است بخرد حدود ۵/۳ تا ۴ دلار در هر مترمكعب است. اين قيمت نه تنها پايين تر از نرم جهاني است كه مي تواند تمامي انرژي مصرفي هند را پوشش دهد و از قابل اعتمادترين انرژي هاي مورد نظر هند است.
همكاري خط لوله گاز هند با پاكستان و ايران فقط بحث تجاري نيست، بلكه همكاري استراتژيك اين سه كشور را در منطقه افزايش مي دهد كه از قضا هر سه كشور به شدت به آن محتاج هستند.
* فكر مي كنيد كه تأسيسات اتمي هند قابليت كارآيي بالاتر را دارند؟
- گزارشهايي كه از تأسيسات اتمي هند رسيده بسيار آزارنده است اما خوشبختانه هنوز با وضعيت اسفباري مواجه نشده ايم و حداقل هنوز حادثه اي چون چرنوبيل اتفاق نيفتاده است. در حال حاضر برخي از تأسيسات ما در حد استاندارد است اما برخي هم مثل آن چه در «كالپاكام» هست از وضعيت مناسبي برخوردار نيست.
* به عنوان پرسش آخر، چه قدر اتحاد هسته اي با آمريكا به قدرت بين المللي هند كمك مي كند؟
- پيشنهاد آمريكا در حال حاضر نه به نفع هند است و نه ارزشي دارد و نه موقع مناسبي ارائه شده است؛ به ويژه اين كه هند در حال حاضر پيشتاز در جنبش غيرمتعهدها است. آمريكا در حال حاضر به بازرسان آژانس اجازه حضور نمي دهد و هند هم كه جزو معاهده NPT نيست. آنچه هند الان بايد انجام دهد اين است كه يك برنامه كاري هسته اي طراحي كند كاملاً هماهنگ با آنچه در دنيا اجرا مي شود و زير بار آپارتايد هسته اي نرود.
منبع: رديف نيوز
|
