درنخستين جشنواره زنان فيلمسازپايه گذاري شد
نيلوفر زرين و توانمندسازي نوين
|
|
عكس: ساغر امير عظيمي
نگار مفيد
نخستين جشنواره زنان فيلمساز، 24 تا 28 دي ماه در محل خانه هنرمندان برگزار شد. خبر در نگاه اول به همين اندازه ساده است و شايد كم اهميت. اصلا چه دليلي دارد جشنواره هايي برگزار كنيم كه اسم هايشان با هم اندكي تفاوت دارد؟ مگر باران نبود؟ واقعيتش اين است كه نبود. ديگر ياد گرفته ايم جلو پاي نخستين ها سنگ نيندازيم و جبهه گيري نكنيم و بگذاريم نخستين ها بگذرند تا بتوانيم نگاه منصفانه تري داشته باشيم.
با همين انگيزه است كه مي خواهيم دوباره خواني كنيم تمام اتفاقات اين جشنواره را.
خانه هنرمندان ايران ، همان پاركي است كه در خيابان ايرانشهر واقع شده و دو- سه سالي مي شود كه مامن امني براي اتفاقات مهم فرهنگي است و صد البته نوآور. با اين معني كه مديريت خانه ابايي از پيش قدم شدن براي حركات تازه ندارد و حالا شلوغي هاي اين چند روز به خاطر همين جشنواره زنان فيلمساز است؛ تلاش مي كنند به توانمندسازي زنان برسند. فرناز قيصري پور- مدير اجرايي جشنواره و دبيرخانه زنان هنرمند ايران - مهر تاييد مي زند بر تمام اين صحبت ها و مي گويد: هدفمان دو چيز بود؛ اول توانمندسازي زنان سينماگر، به خصوص در نقاط دورافتاده كشور و دوم، حمايت و پشتيباني از زنان فيلمسازي كه فرصت ارائه آثار خود را ندارند . مي شود ايراد گرفت كه در دنياي سينما، مردان هم چنين وضعيتي دارند. حالا چرا فرصت را به زنان بدهيم و آثارشان را جداگانه بررسي كنيم؟ بايد قرار اين باشد كه سئوال هاي كم اهميت مطرح نكنيم. معلوم است كه با اين سابقه تاريخي اجحاف، مي بايست راه را باز كنيم تا شايد اندكي به اعتماد به نفس هم كمك كرده باشيم. اين توانمندسازي قرار نيست از آسمان بيفتد و ما را غافلگير كند. در اين جشنواره توانمندسازي در قالب كارگاه هاي آموزشي دنبال مي شود؛ همان چيزي كه مدير اجرايي جشنواره مي گويد:
6ماه است كه به شكل متمركز شروع به كار كرده ايم. يك سالي مي شود كه به صورت پراكنده، امور جشنواره را دنبال مي كنيم... و اضافه مي كند: فراخوان ما مدتش كم بود و فيلمسازان تنها يك ماه فرصت داشتند تا فيلم هايشان را براي ما ارسال كنند اما در همين مدت كوتاه هم 516 فيلم به دبيرخانه رسيد. ما فكر نمي كرديم با اين استقبال مواجه شويم .
به جز چند موردي كه در بالا آمده، اهداف ديگري هم در پشت صحنه وجود داشته؛ اهدافي مثل معرفي و شناسايي زنان فيلمساز به جامعه هنري، گردآوري زنان فيلمساز فعال كشور در جهت تبادل انديشه هاي نو و... . اين اهداف قرار است جايزه هايي نيز داشته باشند كه داشتند و مازيار رضاخاني اين طور توضيحشان مي دهد: جشنواره در دو بخش مسابقه نيلوفر زرين و نيلوفر سيمين برگزا رمي شود كه هويت و شناسنامه اين فستيوال، تنديس اين جشنواره است كه گل نيلوفر است كه نماد زن در ايران باستان است. نيلوفر زرين بخش سينماي حرفه اي فيلم كوتاه محسوب مي شود كه آثار ديجيتال، بتاكم، دي وي دي و 35 و 16 ميلي متري را مي پذيرد. نيلوفر سيمين آثار آماتور سينماي زن است كه در قطع هاي VHS وSVHS و در سال آينده نيلوفر سيمين به بخش با موضوع زن تغيير خواهد كرد. فيلمسازان مردي كه با موضوع زن در سينما هر فعاليتي داشته اند مي توانند كه فيلم هاشان را بفرستند .
هيات انتخاب فيلم ها پوران درخشنده بود و مرضيه برومند و جعفر صانعي مقدم. هيات داوران هم داريوش مهرجويي و مجيد مجيدي و مهوش شيخ الاسلامي.
اين اعضا فيلم هايي كه بايد در جشنواره شركت كنند و جايزه بگيرند را انتخاب كردند؛ انتخابي اثرگذار كه مهم تر از همين بيست و چندمين جشنواره اي است كه در حال برگزاري است؛ دليلش بماند براي فرصتي بعدتر.
اتفاقات همين طور بي صدا مي گذرند و تو بايد تشخيص بدهي كه به كدام يك اهميت بدهي و به كدام يك بي توجه باشي. شايد اين در حرفه ما بيشتر مشهود باشد اما جدي است. به همين دليل است كه گزارشي از جمع بندي نخستين جشنواره زنان فيلمساز را مي خوانيد؛ جشنواره اي كه با وجود تكراري بودنش سعي در نوآوري داشته و اين تلاش مكرر جاي تشويق دارد و يكي از اين نوآوري ها در بخش ويژه جشنواره بود. مازيار رضاخاني - دبير جشنواره اين طور توضيح مي دهد: در بخش ويژه جشنواره زنان فيلمساز، از بين فيلم هاي بلند سينمايي پس از انقلاب اسلامي كه با موضوع زن ساخته شده، پنجاه و دو منتقد سينماي ايران فيلم هايي را انتخاب كرده اند. سه فيلم باشو ، ليلا و گيلانه كانديداهاي بهترين فيلم هاي با موضوع زن بعد از انقلاب هستند كه در مراسم اختتاميه جوايزي را دريافت خواهند كرد .
عليرضا احمدزاده نيز كه مسئوليت بخش ويژه نخستين جشنواره را بر عهده دارد، مي گويد: در اين بخش پس از ارسال و جمع آوري فرم هاي انتخاب، ده فيلم با كسب 65 تا 10 امتياز در صدر اين نظرسنجي ها قرار دارند؛ فيلم هايي مثل ليلا، گيلانه، باشو غريبه كوچك، ماديان، نرگس، سارا، شوكران، روسري آبي و بانو و ده از بهترين هاي اين راي گيري هستند .
در اين جشنواره كه به همت خانه زنان هنرمند ايران، خانه هنرمندان ايران، شبكه دو سيما، سازمان توسعه سينمايي سوره، كانون انفورماتيك، موسسه گردشگري رهنما، نشر ثالث، نشرآبي، سازمان ملي جوانان، UNDP، معاونت امور سينمايي و سمعي و بصري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي برگزار مي شود، فيلم هاي كوتاه زنان فيلمساز نمايش داده مي شود. اما سئوال پيش مي آيد كه چطور مي شود آنها فيلمشان را بفرستند و ما از اينجا توانمندشان كنيم؟ فرناز قيصري پور اينگونه پاسخ مي دهد: ما نشست هاي تخصصي زنان سينماگر را به مديريت سهيلا نجم داريم . اما هر چه فكر مي كنيم اينها راهي به سوي توانمندسازي نيستند. در انتخاب آثار، دقت و وسواس زيادي خرج شده؛ دقتي كه به آثار دخترهاي شهرستاني و آثار رسيده از نقاط دور افتاده، توجه ويژه داشته. اگر آثار با اين وسواس بررسي شوند و افراد حرفه اي آثار را ببينند و به نقد بنشينند، پيشرفت حاصل مي شود . پيشرفت مورد نظر را در
دو- ســـه جمله بعدي اش بهتر توضيح مي دهد: اگر زنان فيلمسازي كه در نقاط دورافتاده زندگي مي كنند و امكاناتي در دسترسشان نيست با قطع حرفه اي سينما آشنا شوند، سعي مي كنند در اين سطح فعاليت كنند . اما اين نشست ها و كميته هاي تخصصي، تنها براي گروهي خاص برگزار شده؛ با اين مضمون كه جشنواره، امكانات خاصي را براي فيلمسازانش فراهم نياورده كه در جشنواره شركت كنند، هر چند عده اي خودشان آمده اند. از اين امكانات استفاده كرده اند. دبير اجرايي جشنواره درباره سطح بسيار بالاي فيلم هاي رسيده صحبت مي كند و مي گويد: رقابت نزديك بود و هيات داوران ، داوري سختي داشتند .بعد از تمام جشنواره ها به سنت معمول، همه شروع مي كنند به بدوبيراه گفتن. شايد هم هدفشان مقدس باشد اما كوبنده است؛ مثل پوران درخشنده كه معترض است به نشان ندادن فيلمي از خودش يا از تهمينه ميلاني، كارگرداني كه دغدغه هاي اجتماعي اش جوانان هستند و در دو - سه فيلم آخرش آن را به وضوح نشان مي دهد. او درباره جشنواره زنان فيلمساز به خبرگزاري ايسنا چنين گفته: اصلا مشخص نيست كه فيلم هاي بلند اين جشنواره بر چه اساسي انتخاب شده اند . مي شود متصور شد كه خبرنگار در پاسخ گفته كه فيلم هاي بلند انتخابي به موضوع زن مربوط مي شوند. كارگردان شمعي در باد و روياي خيس جواب داده: من نسبت به اين رويكرد اين جشنواره هم معترض هستم . در دنياي سينما ديگر ياد گرفته ايم به تصوراتمان بهاي زيادي ندهيم و صبر كنيم. چه دليلي وجود دارد كه يكي از اعضاي هيات انتخاب جشنواره اين طور به جشنواره حمله كند؟
از طرف ديگر سهيلا نجم كه مسئوليت نشست هاي تخصصي را بر عهده داشته ، حركت را بسيار مثبت و سازنده مي داند: زنان در سينما با استفاده درست از استعداد و انديشه خود، راه تاثيرگذاري مثبت و سازنده را يافته اند و سعي در شناساندن توانايي هاي خود به جامعه دارند .
در اين جشنواره (به گفته مدير جشنواره) قرار است بهترين فيلم داستاني، فيلم مستند، فيلم پويانمايي، بهترين فيلم تجربي و بهترين فيلم جشنواره انتخاب شوند كه انتخاب شدند. اسامي، اهميت چنداني ندارند تا زماني كه چند سال بگذرد و نتيجه توانمندسازي مشخص شود.
فرناز قيصري پور، آينده چشنواره را اينچنين متصور مي شود: ما توانمندسازي مان را در حوزه هاي ديگر هم ادامه مي دهيم و تلاش مي كنيم در سال هاي آينده، جشنواره هاي تئاتر، عكاسي، هنرهاي زيبا و.. را هم برگزار كنيم.
اما اين تنها بخشي از نگاه كلي به جشنواره اي است كه به خاطر گام نخستش در مقابل كاستي ها و بي برنامگي هايش سكوت مي توان كرد. از اين به بعد رسالتي بزرگتر بر عهده گرفته اند ؛ گروهي از زنان را با دنياي تازه اي آشنا كرده اند و آنها را به روياي فيلمسازي حرفه اي برده اند. ديگر نبايد جلو حركتشان را گرفت كه ارزشمند است و كم اشتباه نيست؛ چيزي كه خودشان هم مي دانند و براي بهترشدنش تلاش مي كنند.
واژه توانمندسازي، واژه اي پرمعني است؛ واژه اي كه در اين جشنواره معادل با برگزاري كارگاه هاي آموزشي، فيلمنامه نويسي، كارگرداني، تصويربرداري و تدوين است و در انتها قرار است فيلمي 110 ثانيه اي با موضوع زن از اين چهار كارگاه توليد شود.
مي شود نگاهي ديگر هم داشت و جشنواره نوپا را از زندگي ساقط كرد، اما آيا منصفانه است در شرايطي كه مدير طرح هاي عمراني برنامه عمران سازمان ملل متحد در ايران اين اقدام را مثبت ارزيابي كرده، چنين حرفي زد؟ احمد سالاري - مدير طرح هاي عمراني - در نشست مطبوعاتي اين جشنواره گفته: سازمان ملل متحد نگاه ويژه اي به برنامه هاي عمراني كشورها دارد و با حمايت از اقدامات فرهنگي كشورهاي مختلف چند هدف اصلي را دنبال مي كند:1- كمك به جامعه مندي براي توانمندسازي 2- فقرزدايي 3- نگهداري محيط زيست 4- دستيابي به توسعه هزاره
بد نيست بدانيد كه از بين 516 فيلم رسيده به دبيرخانه، 43 فيلم به بخش مسابقه راه يافتند كه بهترين هاي گروهشان بوده اند و احتمال مي رود در آينده اي نزديك اسامي كارگردان هايشان اسامي مطرحي در سينماي ايران باشد.
اولين جشنواره
خانه زنان هنرمند كه برگزاركننده اين جشنواره است، در دي ماه 83 با تشكيل مجمع عمومي، فعاليت خود را در سرشاخه هاي هنرهاي تجسمي، هنرهاي دراماتيك و هنرهاي زيبا (ويژه زنان هنرمند) آغاز كرده است و به دنبال گردآوري و سازماندهي زنان هنرمند فعال كشور هستند و مي خواهند با بهره مندي از حضور هنرمندان پيشكسوت، ر راستاي تربيت هنرمندان جوان تربيت نيروهاي جوان را جدي بگيرند.
|