ترجمه: زهرا عباسپور تميجاني
پس از اين كه جانت اسميت در سال 2001، در سن 48 سالگي، يك جراحي هيستركتومي (برداشتن رحم و تخمدان ها) را پشت سر گذاشت، دكتر به او پيشنهاد كرد كه از هورمون استفاده كند. اسميت مي گويد: من تا آن زمان عرق شبانه و
گرگرفتگي را تجربه كرده بودم كه چيز خوشايندي نيست. وي شخصاً  به جست وجو پرداخت اما هر بار نتايج متضاد حاصل از تحقيقات متعدد، او را سردرگم و مأيوس كردند. او كه تصميم به آزمايش روش هورمون درماني گرفته بود، مي گويد: هر چه بيشتر مي خواندم، بيشتر گيج مي شدم.
اما دقيقاً دو سال بعد از اين كار دست كشيد.
اسميت مي گويد: به نظر مي رسيد كه هميشه چيزي ترسناك در اين مورد وجود دارد.
پس از اين كه در سال 2002، اعلام شد كه خطر سرطان پستان و سكته مغزي بر منافع احتمالي هورمون درماني در پيشگيري از بيماري قلبي مي چربد، همه زنان آمريكايي، قرص هاي خود را دور انداخته و تعداد موارد تجويز استروژن به شكل قابل ملاحظه اي پايين آمد.
اما حالا به نظر مي رسد كه برخي از اين زنان نيازي بدين كار نداشته اند. دو بررسي جديد نشان مي دهد كه زناني مثل خانم اسميت كه در زماني كه هنوز جوانتر و به يائسگي نزديكترند هورمون مصرف مي كنند، ممكن است نه تنها در معرض خطر ابتلا به بيماري قلبي نباشند، بلكه بدان مقاوم تر هم مي شوند.
در سالهاي 1980 و 1990، پس از بررسي هاي متعدد درباره فوايد هورمون درماني در پيشگيري از بيماري قلبي و پوكي استخوان و نيز تقويت حافظه، هورمون ها نقش چشمه  جواني را بازي مي كردند. اين تصور كه اين هورمون ها از بيماري قلبي ممانعت مي كنند، به حدي قوي بود كه بسياري از پزشكان آنها را براي پيشگيري از بيماري قلبي تجويز مي كردند. چنين فرض مي شد كه هورمون ها مانند ويتامين ها عمل مي كنند و شما مي توانيد آنها را براي همه عمر مصرف كنيد.
اما ادعاهاي اغراق آميز طرفداران هورمون درماني توسط عده زيادي از كارآزمايي هاي باليني تأييد نمي شوند، در سال 1992، اين پرسش مطرح شد كه آيا بايد هورمون را براي تمامي زنان يائسه به منظور پيشگيري از بيماري قلبي تجويز نمود؟ پاسخ در آن زمان و براي هميشه يك نه قاطع است.
نتايج بررسي هاي انجام شده تكان دهنده هستند. نه تنها هورمون درماني در پيشگيري از بيماري قلبي سودي ندارد، بلكه خطر سرطان پستان، سكته مغزي و آمبولي (لخته خون كه در رگ حركت نموده و جريان خون را قطع مي  كند) را نيز بالا مي برد. اين تحقيقات كاهش سرطان كولوركتال
(روده بزرگ و راست روده) و شكستگي مفصل لگن را نشان مي دهند اما اين مزايا بر خطرات استفاده از هورمون نمي چربند. در نتيجه اين پژوهش ها، پزشكان از تجويز هورمون براي پيشگيري از بيماري قلبي دست برداشتند. اما واكنش جامعه پزشكي از اين هم فراتر رفته و بسياري از پزشكان از تجويز هورمون براي زنان به كلي دست برداشتند كه احتمالاً  مناسب ترين شيوه هم نبود.
پس از آن، پزشكان براي كاهش علائم يائسگي از دوزهاي پايين تر و كوتاه  اثرتر هورمون استفاده نمودند كه به صورت موضعي و نه خوراكي به كار مي رفت. اما در اين مورد مطالعه اي انجام نشده بود. همچنين اين سئوال نيز بدون پاسخ مانده بود كه چرا برخي تحقيقات نشان مي دهند كه هورمون ها مي توانند خطر بيماري  قلبي را كاهش دهند. يك پاسخ مي تواند اين باشد كه ممكن است هورمون ها در سنين مختلف متناسب با فاصله زماني تا يائسگي، به صورت هاي متفاوتي عمل كنند. در بررسي تفاوت تأثير استروژن برحسب سن، معلوم شد كه در زنان بين 50 تا 59 ساله، 34 درصد كاهش در حمله قلبي، جراحي باي پس عروق كرونر قلب و آنژيو پلاستي در مقايسه با گروهي ديده مي شود كه درمان كاذب دريافت كرده اند. اما در مورد زنان 60 ساله و بالاتر، اين روش تأثيري در كاهش بيماري قلبي نداشت.
اما در يك بررسي ديگر، معلوم شد كه هورمون درماني مي تواند در پيشگيري از بيماري قلبي مؤثر باشد. در اينجا بر خلاف مطالعه قبلي با ميانگين 63 سال و فاصله زياد از زمان يائسگي، متوسط سن افراد مورد مطالعه 50 سال بود كه عموماً  سن شروع يائسگي در زنان آمريكايي است. با مصرف استروژن در فاصله 4 سال از يائسگي، مشخص شد كه شيوع بيماري قلبي 34 درصد كاهش يافته است، در مورد افرادي كه استروژن را همراه با پروژسترون دريافت كرده بودند، اين كاهش 28 درصد بود. در زناني كه فاصله آغاز هورمون درماني آنها با زمان يائسگي، بيش از يك دهه بود، اين روش تأثيري در كاهش بيماري قلبي نداشت.
به گفته صاحب نظران، اگر شما هورمون درماني را در حوالي زمان يائسگي، يعني زمان شروع گر گرفتگي ها، آغاز كنيد، احتمالاً  براي قلبتان هم مفيد خواهد بود.
زنان نزديك به سن يائسگي درنهايت چه بايد بكنند؟
پاسخ قاطع و واضحي وجود ندارد، اما براي زناني كه از علائم جدي يائسگي رنج مي برند، ارزش آن را دارد كه نگاهي دقيق تر به منافع و خطرات آن بيندازيم. به نظر مي رسد كه ما خطرات را بيش از اندازه بزرگ نمايي كرده و دلايل بسياري را كه زنان به خاطر آنها مصرف هورمون را آغاز كرده اند، ناديده گرفته ايم.
فايده اصلي هورمون درماني، تخفيف علائمي چون بي خوابي، خشكي دستگاه تناسلي و گرگرفتگي است كه به طور مشخص از سه تا پنج سال به طول مي انجامد. كساني كه تجربه اي از گرگرفتگي ندارند، تصور مي كنند كه اين يك احساس گرماي خفيف و نامحسوس است، اما گرگرفتگي مي تواند بسيار مخرب تر از اينها باشد. بيشتر زناني كه دارند يائسه مي شوند، از گرگرفتگي در رنج بوده و براي 10 درصد آنها اين تجربه به حدي ناراحت كننده است كه زندگيشان را مختل مي سازد.
مطالعات نشان مي دهند كه فوايد جانبي ديگري نيز در مصرف هورمون وجود دارند، نظير كاهش شكستگي مفصل لگن، سرطان روده بزرگ و بهبود كاركرد ذهني. اما مصرف هورمون براي بيش از ده سال، مي تواند به توانايي ذهني آسيب وارد كند. بنابراين با توجه به سن و فاصله با زمان يائسگي، هورمون درماني مي تواند به طوركوتاه مدت براي توانايي هاي شناختي و حافظه مفيد باشد و مطمئناً  هورمون ها كمك مي كنند كه جوانتر به نظر برسيد. در يك بررسي نشان داده شده است كه زناني كه براي مدت طولاني هورمون درماني مي كنند، چين و چروك كمتري دارند.
تصميم گيري در مورد اين كه هورمون مصرف بكنيد يا خير، كار دشواري است. خطر آن با توجه به سن شما و فاصله تان با زمان يائسگي و اين كه آيا هم اكنون در معرض خطر سرطان يا بيماري قلبي هستيد يا خير، متفاوت است. همچنين بستگي به نوع هورمون و روش استفاده از آن دارد. بررسي خطرات مصرف هورمون با كمك پزشك امري ضروري است. در ارزيابي خطرات، مهم است كه به معنايي كه در وراي اعداد نهفته است، توجه كنيم. براي مثال، خطر 39 درصدي سكته مغزي براي تمامي سنين، به معني اضافه شدن تنها 12 مورد سكته مغزي به ازاي هر ده هزار زن در سال است. در مورد زنان جوانتر، نتيجه بسيار بهتر از زنان مسن است. زنان بين سنين 50 تا 59 سال كه هورمون دريافت مي كنند، بيش از كساني كه تحت درمان كاذب هستند، دچار سكته مغزي نمي شوند، اما در مورد زنان 60 تا 69 ساله، اين ميزان به 19 مورد اضافي سكته مغزي به ازاي هر ده هزار زن در سال بالغ مي شود.
همچنين افزايش 33 درصدي بيماري ترومبوآمبوليك وريدي (وجود لخته هاي خون در سياهرگ هاي ساق پا يا قلب) گزارش شده است كه به معناي 7 مورد اضافه به افرادي هر ده هزار زن در سال است.
حال آن كه اين ميزان براي زنان جوانتر به دو مورد اضافي مي رسد.
متأسفانه، يافته هاي جديد، نوري بر آنچه هم اكنون رايج ترين مورد مصرف هورمون هاست- يعني دوزهاي پايين تر براي چند سال اول حول و حوش زمان يائسگي- نمي تابانند.
به رغم اطلاعات جديد، زناني چون خانم اسميت، هنوز احساس مي كنند كه اين خطرات ارزش توجه كردن را ندارند. مطمئناً  هيچ كس فكر نمي  كند كه براي پيشگيري از بيماري قلبي بايد هورمون مصرف كرد. براي اين دسته از زنان، داروهاي خاص قلبي، همچنين رژيم غذايي و ورزش، راههاي بسيار سالم تري براي جلوگيري از بيماري قلبي هستند. براي علائم يائسگي ممكن است زنان نياز به روش هاي جايگزين داشته باشند. گروهي از داروهاي ضدافسردگي، به نام مهاركننده هاي انتخابي باز جذب سروتونين (SSRI) مي توانند در كاهش گرگرفتگي و نوسانات خلق مؤثر باشند.
برخي ديگر از زنان از استروژن هاي گياهي بدين منظور استفاده مي كنند. داده هايي در دست هستند كه نشان مي دهند كه مصرف مقادير زياد سويا مي تواند استروژن گياهي را در رژيم غذايي تأمين نمايد. البته اين مواد جايگزين مي توانند عوارض جانبي خودشان را به همراه داشته باشند، بنابراين زنان مي بايست حتماً  با پزشكشان مشورت كنند.
به نظر مي رسد هورمون درماني مؤثرترين درمان براي علائم شديد يائسگي باشد. به عقيده برخي صاحب نظران در مورد برخي از زنان، هورمون ها ارزش خطر كردن را دارند. آنها مي گويند كه بايد با زنان رو راست بود و درباره دانسته ها و نادانسته هاي مربوط به خطرات هورمون درماني با ايشان صحبت كرد، هم اكنون حداقل به نظر مي رسد كه هر چه علم درباره اين خطرات بيشتر مي يابد، تصميم گيري دشوارتر مي گردد.
www.usanews.com

ندا اسدي- دايره المعارف اختلالات رواني كه به كتاب راهنماي شخصيتي و آماري مشهور است بر پايه اصلي استوار است كه براي بسياري از پزشكان ساده به نظر مي رسد؛ طبق اين اصل نشانه هاي فردي هر انسان، قابل اعتمادترين راه براي طبقه بندي مشكلات رواني آنهاست. اين كتابچه كه D.S.M نام دارد، افكار دروني و فرضيات ناخودآگاه افراد را كه طبق تحقيقات طبقه بندي علمي آنها غيرممكن است، مورد بحث قرار مي دهند.
بسياري از روانشناسان معتقدند كه نتيجه آن بسيار سطحي ولي جامع بود، در واقع آنقدر سطحي بود كه نمي توانست به پيچيدگي هاي انگيزه بشر و به عمق احساسي آن دست پيدا كند. دانشجويان، پزشكان و بيماران علاقه بسياري به مذاكرات در ابعاد متفاوت داشتند. آنها مي گفتند كه از طريق نشانه هاي فردي هر شخصي از افسردگي تا انزوا، مي توان به داستان هاي بسياري پي برد.
اخيرا گروهي از انجمن هاي حرفه اي روانكاوي، كتاب راهنماي تشخيص جديدي با نام راهنماي تشخيص روان پويايي(P.D.M) را در اين رابطه به چاپ رسانده اند. روانكاوان برخلاف روانپزشكان تلاش هايشان را بر مبناي فهم تحمل هاي ذهني افراد متمركز مي كنند در حالي كه روانپزشكان بيشتر روي تشخيص اختلالات ذهني و درمان آن از طريق دارو يا راه هاي قوي تر درمان شفاهي تأكيد دارند. اين كتاب بر اهميت خصوصيات فردي مانند مازوخيسم(خودآزاري)، وابستگي و انواع افسردگي تأكيد دارد.
در اين كتاب عناصر متفاوت جديد مانند سرگذشت هاي افراد و عكسبرداري هاي ذهني با احساسات افرادي كه از اختلالات ذهني رنج مي برند، آميخته مي شود.
دكتر استنلي گرينسپن، پروفسور، روانپزشك و پزشك كودكان در دانشگاه پزشكي جرج واشنگتن مي گويد: اين كتاب يك مكمل براي كتاب انجمن روانپزشكان است. ما مي خواستيم به درمان گران بگوييم قبل از طبقه بندي افراد برمبناي نشانه هاي شخصي، ماهيت تجربيات دروني را كشف كنيد .
نسخه D.S.M در سال 1980 پايه و اساس علمي در اين زمينه ارائه نمود در حالي كه در گذشته اقدامات درماني براساس تئوري هاي فرويد يا تجربيات شخصي پزشكان استوار بود. محققان با طبقه بندي تشخيصي بيمار ي ها توانستند پايه و اساسي براي درمان هاي دارويي يا معالجات شفاهي ارائه دهند.
دكتر رابرت اسپينز روانپزشك دانشگاه كلمبيا مي گويد: كتاب جديد بسيار تاثيرگذار است ولي نويسندگان آن بايد ثابت كنند كه براي استفاده هاي كلينيكي قابل اعتماد است . وي مي گويد: اين كار بسيار پيچيده است .
دكتر درو وستني، پروفسور روانكاوي و روانپزشكي در دانشگاه آتلانتا مي گويد: روانكاوان فهميده اند كه در هر روز از موضوع اصلي فاصله مي گيرند و اين پروژه هدفش تمركز بر نتايج سنت هاست . پيشنهاد قابل توجه در كتاب جديد، پافشاري آن بر ارزيابي اوليه شخصيت افراد و در مرحله بعد توجه به علايم بيماري است. اولين بخش اين كتاب 14 گروه متفاوت شخصيتي را شرح مي دهد. كتاب D.S.M بيماري و اختلالات كاركرد را طبقه بندي كرده بود در حالي كه كتاب جديد افراد متفاوت را طبقه بندي مي كند.
اين كتاب در تحقيقات شخصيتي دو نوع افسردگي را معرفي مي كند: در نوع اول افراد احساس ضعف شديد و درماندگي مي كنند و در نشان دادن عصبانيت دچار مشكل مي شوند و از دست دادن روابط به خصوص با پزشكانشان، برايشان ترس به همراه دارد. نوع ديگر افسردگي در افرادي رخ مي دهد كه بيش از حد به خودشان معطوف هستند و به يك فرد خودنكوهشگر تبديل مي شوند.
منبع: Nytimes.com

علي ملائكه- هيستامين يكي از مواد شيميايي است كه هنگام واكنش پادتن ها (آنتي بادي ها) با مواد آلرژي زا آزاد مي شود و مسئول بسياري از علايمي است كه در التهاب بيني ناشي از آلرژي يا بيماري رينيت آلرژيك ديده مي شود.داروهاي آنتي هيستامين با خنثي كردن عمل هيستامين باعث مي شوند كه خارش و آبريزش بيني و عطسه كردن تسكين يابد. همچنين اين داروها علايم مربوط به آلرژي در مناطقي غير از بيني مثلاً كهيرها يا دانه هاي پوستي را بهبود مي بخشند.داروهاي  آنتي هيستامين را در صورت امكان بايد پيش از حمله آلرژي مصرف كرد.داروهاي آنتي هيستامين به اشكال مختلف قرص، قطره چشمي، شربت و اسپري بيني وجود دارند. در بسياري موارد اين داروها در دو شكل سريع الاثر و با اثر تدريجي هم وجود دارند.داروهاي آنتي هيستامين مشكلاتي هم به وجود مي آورند. از آنجايي كه اين داروها ترشحات مخاطي را غليظ مي كنند ممكن است در مورد سينوزيت عفوني يا باكتريايي باعث بدتر شدن علايم شوند، بنابراين افراد مبتلا به سينوزيت باكتريايي يا عفونت باكتريايي بيني حتي در فصل آلرژي نبايد آنتي هيستامين مصرف كنند. مسأله ديگر آن است كه آنتي هيستامين ها در طول زمان اثربخشي شان را از دست مي دهند و بيماران مجبورند نوع متفاوتي از آنها را به كار برند.داروهاي آنتي هيستامين به دو گروه قديمي تر يا نسل اول و جديدتر يا نسل دوم تقسيم مي شوند؛ تفاوت عمده اين دو گروه در ميزان عارضه جانبي خواب آلودگي است. آنتي هيستامين هاي نسل دوم بر خلاف نسل اول كمتر اين عارضه شايع را به وجود مي آورند.
آنتي هيستامين هاي نسل اول
از اين گروه مي توان به داروهاي ديفن هيدرامين، كلماستين و كلرفنيرامين اشاره كرد.داروهاي اين گروه به خاطر آنكه غيراختصاصي عمل مي كنند و اثر ضدكولينرژيك هم دارند (اثر استيل كولين يك پيغامبر عصبي را مهار مي كنند) ممكن است عوارض جانبي متعددي ايجاد كنند.از جمله اين عوارض جانبي مي توان به اينها اشاره كرد:
خواب آلودگي و اشكال در تفكر: اين عارضه از اين لحاظ خطرناك است كه ممكن است در بزرگسالان باعث حوادث كاري و تصادفات اتومبيل شود، اما تحقيقات موجود نشان مي دهد كه كودكاني كه از اين داروها استفاده مي كنند كمتر دچار اين عارضه مي شوند.
- خشكي دهان
- سرگيجه
- اضطراب
- تپش قلب
- گلودرد
در مردان مبتلا به بزرگي پروستات مصرف اين داروها ممكن است اشكال در ادرار كردن را بدتر كند.
براي تطبيق پيدا كردن با اثر خواب آلوده كننده اين داروها رعايت نكات زير كمك كننده است:
- دارو را در خانه چند ساعت پيش از خواب مصرف كنيد.
- از ساير داروهايي كه اثر خواب آور دارند پرهيز كنيد.
- در حين استفاده از اين داروها از رانندگي و كار با ماشين هاي سنگين خودداري كنيد.
اثر خواب آلوده كننده اين داروها در طول زمان ممكن است كاهش يابد.
داروهاي آنتي هيستامين نسل دوم
از داروهاي آنتي هيستامين نسل دوم مي توان به فكسو فنادين،  لوراتادين، سيتريزين و آكرواستين اشاره كرد.
اين داروها خاصيت ضدكولينرژيك نيستند و بنابراين در مقادير تجويز شده، خواب آلودگي ايجاد نمي كنند.عوارض شايع اين گروه داروها شامل سردرد، خشكي دهان و خشكي بيني مي شود كه اغلب موقتي هستند و در طول درمان برطرف مي شوند. در موارد نادري تپش قلب و احساس سنگيني بر روي قفسه سينه در حين مصرف اين داروها رخ مي دهد كه در اين صورت بايد فوراً به پزشك مراجعه كرد.زنان باردار و شيرده بايد از اين داروها اجتناب كنند، مگر اينكه پزشك مصرف آنها را تجويز كند.
اسپري هاي بيني آنتي هيستامين
اخيراً داروي آنتي هيستامين موضعي به صورت اسپري بيني هم به بازار دارويي آمده است. اين دارو كه آزلاستين (نام تجارتي Astelin) نام دارد مي تواند جايگزين داروهاي خوراكي آلرژي هاي فصلي شود و پرخوني و گرفتگي بيني و ساير علايم آلرژي را برطرف كند. عوارض جانبي اين اسپري، مزه تلخ،  قيمت بالا و اثر خواب آلودگي آور آن است.

مهسا كرباسچي- گاهي در دو فرد چاق كه رژيم غذايي يكساني دارند و ورزش نمي كنند، يك نفر وزن بيشتري را نسبت به ديگري از دست مي دهد. دكتر جوز اردوس از دانشگاه توفتس در اين زمينه مي گويد كه عوامل ژنتيكي ممكن است بتوانند اين مسئله را توضيح دهند.در تحقيقي كه در مجله متابوليسم و غدد مترشحه داخلي چاپ شده است، دكتر اردوس و همكارانش، گوناگوني در ژني موسوم به Periliplin را بررسي كرده اند و به موجب اين تحقيق به نظر مي رسد برخي افراد نسبت به كاهش وزن در زمان مصرف كالري كمتر مقاومت نشان مي دهند.جوز اردوس مي گويد كه حضور اين ژن باعث مي شود كه افراد واجد آن در مكانيسم هاي كنترل و كاهش وزن بدن مقاومت بيشتري را نشان دهند و در افراد چاق كه رژيم هاي كم كالري دارند، روند كندي در كاهش وزن ديده مي شود.دكتر اندروگرين برگ يكي ازدانشمنداني كه اين ژن را كشف كردند، مي گويد: در مطالعات او گوناگوني در همين ژن، با ابتلا با چاقي مرتبط شده بود اما در مطالعات اخير ارتباط اين ژن با مقاومت نسبت به كاهش وزن بررسي شده است.شايان ذكر است كه ژن Periliplin توليد پروتئين Periliplin را رمز مي كند و كاهش چربي سلول ها را تنظيم مي كند.

صدف كوه كن- بر خلاف باور عام، آووكادو يك ميوه نيست، بلكه يك سبزي سرشار از مواد مغذي و اسيدهاي چرب مورد نياز براي بدن است. در واقع آووكادو يك نوع سبزي چرب است (يك آووكادوي متوسط حاوي حدود 30 گرم چربي است).
آووكادو داراي انواع مختلفي است، يك نوع آن سبز و براق است و چربي كمي دارد و وزني در حد 900گرم دارد.
انواع متوسط آن گلابي شكل هستند از نظر نوع روغن بسيار شبيه به زيتون است (يعني دارنده اسيد چرب ضروري مورد نياز بدن كه بدن قادر به ساخت آن نيست و بايد از منابع غذايي دريافت شود).
اين چربي از نوع مفيد است كه نه تنها تاثيري در افزايش كلسترول بدن ندارد، بلكه باعث كاهش ميزان كلسترول خون نيز مي شود.
تحقيقات باليني نشانگر آن است كه مصرف آووكادو در افراد با كاهش چشمگيري در ميزان كلسترول خون آنها، همراه بوده است.
همچنين آووكادو حاوي ميزان زيادي پتاسيم است كه مصرف پتاسيم نقش بسيار ارزنده اي در كاهش فشار خون بازي مي كند. همچنين يكي از عوامل بسيار تاثيرگذار در بهبود خون مردگي هاي زيرپوست (كبودي ها) پس از جراحي هاست.
همچنين حاوي اسيدفوليك (عامل درمان گر انواعي از كم خوني) است و مصرف اين سبزي مي تواند جبران كننده كمبود اين ماده مغذي باشد.
از ساير مواد مغذي موجود در آووكادو مي توان به ويتامين هاي A، C، E و ويتامين هاي B6 و B5 اشاره كرد.
بايد ذكر كنم ويتامين B5 موجود در آن بر پوست و طراوت و شادابي آن اثر خاصي دارد، مانع خشكي بيش از اندازه و پوسته پوسته شدن پوست است و بهبودي زخم را مخصوصاً بعد از جراحي، تسريع مي كند.
همچنين حاوي مس  است كه براي استحكام ناخن ها و مو و حفظ رنگ آنها ضرورت دارد.
ميزان مصرف آووكادو در كشور ما بسيار پايين است، اما استفاده از آن به دليل دارا بودن مواد مغذي بي شمار بسيار توصيه مي شود.
آووكادو را بايد خام مصرف كرد، زيرا پس از پختن مزه تلخي به خود مي گيرد. به نظر مي آيد كه اولين بار آووكادو در ايران امروز و آمريكاي جنوبي كشت داده مي شده است و سپس به ديگر نقاط جهان برده شده است.

دومين شماره فصلنامه تحليلي، آموزشي و پژوهشي غذا منتشر شد.
اين فصلنامه كه به شكل تخصصي به مبحث تغذيه و تندرستي، بهداشت و ايمني غذا و صنايع و تكنولوژي با مواد غذايي مي پردازد، حاوي مطالب ارزشمندي در زمينه ارتقاي دانش تغذيه اي آحاد جامعه است.
در اين شماره اطلاعات مناسبي در زمينه: آب ميوه ها و سبزي هاي فصل، روغن هسته انگور، خواص بي شمار تخم مرغ، توصيه هاي غذايي در رابطه با سرماخوردگي درج شده است.
همچنين اين فصلنامه حاوي خبرهاي مفيدي از آخرين دستاوردهاي جهاني در زمينه غذاست.
از ديگر بخش هاي جالب اين فصلنامه مي توان به بخشي با نام آشپزخانه اشاره كرد، اين بخش حاوي دستورالعمل هاي پخت غذا و تهيه دسرهاي گوناگون است.