صندوق بين المللي پول به صادركنندگان نفت هشدار داد؛
پيامدهاي ناگوار افزايش بي رويه درآمدهاي نفتي
|
|
حسين لطفي
گروه اقتصادي: صندوق بين المللي پول به صادركنندگان نفت نسبت به تزريق بي رويه درآمدهاي مازاد نفتي هشدار داد و سه پيامد خطرناك استفاده فراوان از اين درآمدها را به آنها گوشزد كرد. بنابرگزارش صندوق بين المللي پول كشورهاي بزرگ صادركننده نفت خام در خاورميانه با وجود درآمدهاي كلان نفتي، از رشد اقتصادي بسيار آهسته تري نسبت به كشورهاي آسيايي وابسته به نفت برخوردار هستند. صندوق بين المللي پول هشدار مي دهد در صورتي كه كشورهاي نفتي خاورميانه سرمايه گذاري هاي عظيم زيربنايي و اصلاحات اساسي اجتماعي و اقتصادي را در پي نگيرند، اين فاصله رشد اقتصادي شديداً افزايش خواهد يافت. در حالي كه درآمدهاي نفتي كشورهاي خاورميانه در سال ۲۰۰۵ از ركورد ۵۰۰ ميليارد دلاري نيز فراتر رفت، رشد اقتصادي آنها در مقايسه با نرخ بيكاري بالاي آنها چندان مطلوب به نظر نمي رسد. صندوق بين المللي پول معتقد است كشورهاي خاورميانه اي توليد كننده نفت براي كاهش نرخ هاي بالاي بيكاري كه مهمترين مخاطره اجتماعي و امنيتي آنها محسوب مي شود، نيازمند رشد اقتصادي حداقل ۸ تا ۹ درصدي هستند كه تاكنون تحقق نيافته است. هرچند كه مصرف درآمدهاي سرشار نفتي در توليد كنندگان نفت نسبت به شوكهاي نفتي دهه ۱۹۷۰ از سرعت كمتر و عقلانيت بيشتري برخوردار بوده است، اما اين كشورها همچنان سطح بالايي از درآمدهاي نفتي را به اقتصادهاي خود تزريق مي كنند كه از ديدگاه صندوق بين المللي پول سه پيامد ناگوار اقتصادي در پي خواهد داشت. نخست آنكه درآمدهاي بالاي نفتي، خطر بروز تنش هاي اجتماعي را شديداً افزايش مي دهند. كشورهاي بزرگ توليدكننده نفت خصوصاً ايران، همچنان از نرخ بيكاري ۲ رقمي رنج مي برند. در اين كشورها فاصله طبقاتي ميان اقشار فقير و ثروتمند، احتمال بروز ناآرامي هاي اجتماعي را افزايش داده است.
خطر دوم از ديدگاه صندوق بين المللي پول، فراموشي اصلاحات اقتصادي در هياهوي درآمدهاي سرشار نفتي و دعوا بر سر چگونگي مصرف آن است. در واقع، تزريق فراوان دلارهاي نفتي، مشوق هاي مالي دولتها را براي پيگيري اصلاحات اقتصادي از بين مي برد. حال آنكه كشورهاي صادركننده نفت خام منطقه خاورميانه همگي از ساختار نامناسب اقتصادي و اقتصادهاي بسته رنج مي برند.
سومين خطر، اين است كه درآمدهاي فراوان نفتي، كليه دولتهاي واردكننده را در اتخاذ سياستهاي مناسب پولي و مالي در راستاي حفظ ثبات كلان اقتصادي با چالش جدي مواجه مي سازد.
صندوق بين المللي پول در اين گزارش تصريح مي كند اگر چه بسياري از صادركنندگان نفت در خاورميانه، حسابهاي ذخيره ارزي براي پس انداز نمودن مازاد درآمدهاي نفتي تاسيس و از مازاد درآمدهاي نفتي براي بازپرداخت بدهي ها استفاده نموده اند، اما كماكان بخش قابل توجهي از ثروت حاصل از نفت به بازارهاي مالي و املاك اين كشورها وارد شده است. در كشورهايي همچون ايران و سوريه درآمدهاي نفتي بيشتر در برنامه هاي توسعه اجتماعي مورد استفاده قرار گرفته اند.
|