موقعي كه فرزندتان مي گويد: «نمي توانم» يا «نمي خواهم»، چاره شما چيست؟
چنانچه مدتي از اوقات خويش را به گفت وگو با گروهي از پدران و مادران سپري مي سازيد، بدون ترديد ماجراهايي در مورد بيم و هراس از مشق شب به گوشتان مي رسد. گويي براي دوري گزيدن بچه ها از انجام تكاليف درسي و يا تبديل آنها به رويدادي توانفرسا و خشم آور، پاياني متصور نيست. پس نقش پدر و مادر ها در اين ميان چيست؟
«ليندا سونا» روانشناس باليني و نويسنده كتاب «طرح تكليف مدرسه: راهنمايي براي پدران و مادران جهت كمك به برتري كودكان» عقيده دارد: «تكليف درسي عليرغم ويژگي تنفر آميز و تنش زايي اش، پيامدهاي نيكويي را هم به دنبال دارد. تكليف درسي به بچه ها ياد مي دهد كه از رهنمودها پيروي كنند، مهارتهاي پژوهشي را به كار برند و تمركز حواس داشته باشند.»
وي مي افزايد: «تكليف مدرسه سبب ايجاد مهارتهايي مي شود كه براي چيرگي بر دشواري هاي زندگاني ضرورت دارند.»
وانگهي بايد متوجه بود كه مبادا از انجام تكاليف مدرسه، تجربه تلخي حاصل آيد، جروبحثي صورت گيرد و فرزند شما شخصاً مسئوليت آن را بپذيرد. بكوشيد رهنمودهاي زير را به كار ببنديد:
۱- با معلمان تماس بگيريد
«آلن كلاوان» مؤلف كتاب «رام كردن غول تكليف درسي» توصيه مي كند كه در آغاز سال تحصيلي از خط مشي معلم فرزندتان در زمينه تكليف مدرسه اطلاع حاصل كنيد. به ديگر سخن، بدانيد كه هر چند وقت يك بار تكليف داده مي شود، چگونه است و انجامش چقدر طول مي كشد؟ پس چنانچه بچه شما ناگهان بگويد كه در تعطيلات آخر هفته تكليف ندارد، قضيه را دوباره با آموزگارش مطرح سازيد. مسلماً  دستيابي به حقايق آن هم مستقيماً  از مبدأ و منشأ اصلي، ممكن است پايان بخش فوري بحث و گفت وگو باشد.
۲- وقت مشخصي را براي انجام تكاليف درسي منظور كنيد
يك روند پيش بيني شده تا بچه ها را به نشستن و درس خواندن عادت دهد. اكنون اين پرسش پيش مي آيد كه چه وقتي را بايد مختص اين كار كنيد؟ اين موضوع به فرزندتان بستگي دارد. پاره اي از بچه ها نيازمند استراحت پس از مدرسه اند و امكان دارد تكاليفشان را بعد از شام بهتر انجام دهند. احتمالاً  سايرين مايلند همزمان با آماده كردن شام توسط شما، تكاليف درسشان را هم به پايان برسانند. بچه اي كه تكليف درسي ندارد، بايد وقت خود را صرف بررسي درسهاي گذشته و مطالعه دروس آتي كند.
در نظارت بر امور تحصيلي فرزندتان، پايداري كرده و هشيار و بيدار باشيد. چرا كه ايشان منتظرند ببينند كه شما به راستي بر طول مدت معين شده، تأكيد مي ورزيد يا خير؟ چنانچه تكاليف مورد بحث در خلال زمان تعيين شده انجام نيابد و يا به شيوه نامنظمي صورت گيرد، چه نتيجه اي به بار خواهد آمد؟ دوباره موضوع را با معلم فرزندتان در ميان بگذاريد تا اطمينان يابيد كه روي مدت زمان مورد نظر براي انجام تكاليف هم عقيده ايد. آن گاه مدتي را كه مناسب مي دانيد در نظر بگيريد و هر شب فرزندتان را واداريد تا در طول زمان تعيين شده به مطالعه و انجام تكاليف درسي بپردازد و بگذاريد بداند كه شتاب ورزيدن در انجام تكاليف مدرسه، سبب كوتاه شدن مدت زمان درس خواندن نمي شود.
۳- وسايل لازم را كاملاً  تهيه كنيد
امكان دارد توان، زمان و حسن خلق براي يافتن اشياي كوچكي مانند مدادي تراشيده شده نيز به كلي از ميان برود. «كلاوان» براي دوري جستن از چنين وضعي پيشنهاد مي كند جعبه اي مخصوص لوازم تكليف مدرسه تهيه شده و كليه وسايل ضروري از مداد گرفته تا ماشين دوخت و نوار كاست در آن نگهداري  شوند.
۴-ترغيب و انگيزه ايجاد كنيد
برخي از پژوهندگان پيشنهاد مي كنند براي تشويق عمل صحيحي كه صورت گرفته، از پاداش هايي استفاده شود. «كلاوان» مي گويد: «آيا فيلمي هست كه دل فرزندتان براي تماشايش لك بزند؟ در اين صورت به وي خاطر نشان سازيد كه چنانچه هر شب تكاليف درسي اش را انجام دهد، آخر هفته او را به سينما مي بريد. تشويق در مورد كارهايي رواست كه به درستي انجام يافته باشند. بچه اي را هم كه مي كوشد رفتارش را عوض كند، ترغيب نماييد. مثلاً  بچه فراموشكاري را تمجيد كنيد كه بتواند همه كتابهايش را در سرتاسر هفته به خانه بياورد و چيزي را در مدرسه جا نگذارد.»
اخيراً «لين كورنو» استاد رشته آموزش و پرورش و روانشناسي دانشگاه كلمبيا، سرپرست يك برنامه پژوهشي شد كه هدف از آن مطالعه پيرامون تأثير كمك خانواده اي از طريق ارائه فيلم هاي ويديويي به فرزند كلاس سومي خود به خاطر انجام تكاليف مدرسه اش بود. پژوهشگران پي بردند پدر و مادراني كه با فرزندانشان برخورد ترغيب آميز مي  كنند، آنها از عهده انجام تكاليف درسي مشكل خويش نيز برمي آيند. تنها پيامي كه اين والدين پياپي انتقال مي دادند، اين بود: «تو قادري اين كار را انجام دهي، ما راهي مي يابيم.»
به گفته «كورنو» : «پس از مدتي بچه اين پيام را به حافظه مي سپارد، پيامي كه سبب فزوني اعتماد به نفس و توانايي انجام تكاليف دشوارش مي شود.»
۵- با پدران و مادران ديگر ارتباط برقرار كنيد
اگر بچه شما اصرار دارد كه نمي تواند تكليفش را انجام دهد، ممكن است واقعاً  تكليفي خيلي سخت باشد. در چنين وضعي موضوع را با ساير پدران و مادران مطرح كنيد تا دريابيد فرزندان آنها چه مي كنند، آنگاه مي توانيد براي يافتن راه حل، موضوع را با آموزگار فرزندتان در ميان نهيد.
۶- پيامدها را بررسي كنيد
به نظر «سود وگان» از اهالي «كنوشا» ، برخي اوقات كودكان در انجام تكاليف درسي دچار اشكال نمي شوند. آنان به خاطر خود تكليف از انجامش روي مي گردانند. وي مي افزايد: «حالا من از معلمان پسرم مي خواهم كه دفترچه يادداشت مربوط به تكاليف مدرسه اش را امضا كنند. بنابر اين مي توانم اطلاع حاصل كنم كه او چه نوع تكليفي دارد و گاهگاهي كارهايش را زير نظر مي گيرم.»وي يادآوري مي كند كه چنين راهبردي باعث گرديده است تا «مايكل» ۱۶ ساله از حبس شدن در مدرسه به علت تحويل ندادن تكليف درسي در امان بماند و زندگي خانوادگيش آرامش بيشتري بيابد.
بايد اقرار كرد تكليف مدرسه، به اندازه ديدن فيلم ويديويي و يا پوشاندن لباس عروس به گربه، جنبه سرگرمي ندارد.
مطابق نظر روانشناسان، بردباري از اهميت ويژه اي برخوردار است. كودكان براي جدي گرفتن تكاليف مدرسه نياز به زمان دارند و در طي اين راه بايد فراز و نشيب  هاي زيادي را پشت سر بگذارند.
منبع: Working mother
ترجمه: ا. امير ديواني

زهد و پارسايي پيامبر(ص) چه در روزهاي سخت معيشت و چه در سال دهم هجرت كه اسلام به عنوان بزرگترين قدرت در عالم مورد توجه بود، يكسان است. به همان گونه دست پروردگان او نيز كساني بودند كه وضع آنان چه در دوران تنگدستي و چه در زماني كه مي توانستند از همه گونه رفاه و آسايش برخوردار باشند، يكسان بود؛ چنان كه سلمان حاكم مدائن (۲) همان سلمان عهد پيغمبر(ص) بود؛ به طوري كه از اول تا آخر تاريخ حكومتش، تمام اثاثيه او را يك كوله بار تشكيل مي داد و وقتي مي خواست به جايي ديگر كوچ كند مي توانست اثاثيه اش را جمع كند و پشتش بگيرد و اين چنين بودند ديگر دست پروردگان رسول خدا(ص).
پاكيزگي و آراستگي
رسول اكرم(ص) از دوران كودكي به پاكيزگي و آراستگي علاقه اي خاص داشت؛ آن چنان كه سيره نويسان نوشته اند، برخلاف كودكان ديگر كه با موهاي ژوليده و سر و صورت آلوده در كوچه ها بازي مي كردند، محمد(ص) موهايش را مرتب مي كرد و سر و صورت خود را تميز نگه مي داشت و اين نظافت و آراستگي، در طول زندگاني او به خوبي نمايان بود.
آن حضرت موهاي سر خود را با برگ سدر مي شست و روغن بنفشه مي ماليد. عادتش اين بود كه به آينه نگاه مي كرد و موي سرش را صاف كرده شانه مي زد و گاه اين  كار را در برابر آب انجام مي داد.(۲)
امام صادق(ع) مي فرمايند: روزي مردي در خانه پيامبر(ص) آمد و اجازه ورود خواست، آن حضرت طبق معمول در آينه نگاه كردند و سر و صورت خود را مرتب و آراسته نمودند. عايشه به پيامبر(ص) عرض كرد: يا رسول الله، تو برترين فرزندان آدم و پيامبر پروردگار جهاني، دربرابر ظرف آب قرار مي گيري و موي سر و صورت خود را مرتب مي كني؟!
رسول اكرم(ص) فرمود: «اي عايشه خداوند دوست دارد وقتي بنده اش براي ديدن برادرانش از خانه بيرون مي رود، خود را مرتب و آراسته كند.» «الله يحب اذا خرج عبده المؤمن الي اخيه أن يتهيا و أن يتجمل» .(۳)
پيغمبر اكرم(ص) نه تنها خود در نهايت درجه به نظافت و پاكيزگي اهميت مي داد، بلكه از هر فرصتي كه پيش مي آمد، در جهت تعليم اين مهم به ياران و پيروان خويش استفاده مي كرد. روزي مردي را مشاهده كرد كه ريش بلند و درهمي داشت، فرمود:«چه ضرر داشت اگر اين مرد ريش خود را اصلاح مي كرد.» آن مرد به محض شنيدن فرمايش حضرت رفت و به طور معتدل اصلاح كرد و سپس نزد رسول(ص) آمد. حضرت او را مورد تشويق قرار داد و فرمود: اين طور اصلاح كنيد.
رسول اكرم(ص) به قدري به آراستگي و مرتب بودن اهميت مي دادند كه حتي در مسافرت ها شانه و سرمه دان و قيچي و آينه و مسواك خود را همراه برمي داشتند.
آن حضرت درباره پاكيزگي نگاهداشتن بدن و لباس نيز تاكيد بسيار داشت، مي فرمود: من اتخذ ثوبا فلينظفه: «هر كسي لباسي براي خود تهيه كرد، بايد هميشه آن را پاكيزه نگهدارد.»
مي فرمود: «در ميان لباسهاي شما، هيچ كدام بهتر از لباسهاي سفيد نيستند، شما لباس سفيد را براي پوشيدن انتخاب كنيد.» واضح است كه يكي از امتيازات لباس سفيد اين است كه چرك و آلودگي را زود نشان مي دهد و شخص را وامي دارد كه لباس خود را تميز نگهدارد.
در نظافت و بهداشت مسكن و منزل هم نهايت دقت را به كار مي برد. خانه پيامبر(ص) با همه سادگي هميشه پاكيزه بود. مي فرمود: «فضاي جلوي خانه خود را جارو بزنيد و تميز كنيد و كثيف نباشيد.» از ناشسته رها كردن ظرفهاي غذا و تارهاي عنكبوت در خانه باقي گذاشتن و ظرفهاي آب را بدون سرپوش گذاشتن، نهي مي نمود و مي فرمود: زباله ها را به هنگام روز بيرون بريزيد و تا شب به جاي خود باقي نگذاريد. دستور فرموده بود آبها را مطلقاً آلوده نسازند و در موقع شستشوي بدن، داخل نهرها نشوند، بلكه آب را در كناري به سر و بر خود بريزند و همچنين در معابر و كنار نهرهاي آب و زير سايه درختان به قضاي حاجت ننشينند. از سخنان پيامبر(ص) در اين باره است كه:
«اسلام پاكيزه است، شما هم پاكيزه باشيد كه به بهشت وارد نمي شوند، مگر پاكيزگان.»
الطهر نصف الايمان: پاكيزگي و نظافت نيمي از ايمان است. ان الله تعالي يبغض الوسخ والشعب؛ خداوند ژوليدگي و كثافت را دشمن مي دارد.
النظافة من الايمان والايمان في الجنة: پاكيزگي جزئي از ايمان است و ايمان انسان را به بهشت رهبري مي كند.
پاكيزگي كليد قبولي نماز است.
پايه دين بر پاكيزگي استوار است.
و بالاخره النظافة من الايمان كه به صورت شعار زنده و زيبايي درآمد. (۴)
۱ _ مدائن كه پايتخت ايران قديم بود، قصري كه انوشيروان و خسروپرويز در آنجا حكومت مي كرده اند در جايي كه يزدگرد چندين هزار نفر نوازشگر داشته است و ۱۲ هزار زن فقط در حرمش حبس بودند.
۲ _ درباره شانه زدن بايد توجه داشت كه ايستاده شانه كردن و در حمام شانه  زدن مكروه است. (مكارم الاخلاق، ج ،۱ صص ۱۳۵_ ۱۳۷)
۳ _ مكارم الاخلاق، ج ،۱ ص ۱۸۳
۴ _ ساير پيشوايان نيز در اين زمينه رهنمودهايي دارند از جمله اين كه:
امام صادق(ع) فرمود: ان الله جميل و يحب الجمال: خداوند زيباست و زيبايي را دوست دارد.
امام علي(ع) مي فرمايند: هرگاه يكي از شما بخواهد به ديدار برادر مؤمن خود برود، چنان سر و وضع خود را مرتب و منظم نمايد كه براي ديدار فرد بيگانه به خودش مي رسد و دوست دارد او را در بهترين هيأت ببيند و از آن حضرت است كه: جامه پاك حزن و اندوه را برطرف ساخته و مايه پاكيزگي نماز است.