مسعود خيرخواه
نوزدهمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران به پايان رسيد و اكنون فرصت آن است تا مروري بر مهمترين وقايع پيش آمده در اين ايام داشته و از اتفاقات آن درس گرفت و حسرت نخورد. از برخي برخوردها تا سيستم ايمني نمايشگاه را مورد بررسي قرار داده ايم و اميدواريم هيچ كدام از مسئولان عزيز از اين بابت نگران و ناراحت نشوند بلكه باور كنيم كه بايد با هم گفت و گو كرد و تصميمات خردمندانه اتخاذ كرد.
***
برزخ تغيير نمايشگاه
به اعتقاد كارشناسان موسسه نمايشگاه هاي بين المللي ايران، سيستم تاسيسات محل دائمي نمايشگاه بين المللي تهران فرسوده شده و ديگر پاسخگوي ازدحام جمعيت نمايشگاه هاي بزرگي مانند نمايشگاه كتاب تهران نيست.
چند سال است بحث تعويض مكان برگزاري نمايشگاه بين المللي كتاب تهران بر سر زبانها افتاده اما به دلايل مختلف اين امر محقق نشده است. امسال در افتتاحيه نوزدهمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران رئيس جمهور، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و همچنين وزير بازرگاني را موظف كرد تا سال آينده مكان ديگري را براي برگزاري نمايشگاه كتاب فراهم كنند.
اما به اعتقاد رئيس مجلس شوراي اسلامي و شهردار تهران تعويض مكان نمايشگاه كتاب بدون ايجاد مكاني بهتر و زمينه سازي براي رفع مشكلات حاصل از آن ميسر نيست. شهردار تهران در گفته هاي خود در ديدار با ناشران داخلي و خارجي به خبرنگاران گفت: «كار ساخت شهر آفتاب بزودي آغاز مي شود اما انتقال نمايشگاه كتاب به اين محل تا سه سال ديگر امكان پذير نيست. غير از اين محل نيز جاي ديگري براي برگزاري نمايشگاه كتاب وجود ندارد.»
تاسيسات معيوب و بودجه مصوب
با توجه به اينكه به نظر مي رسد نمايشگاه كتاب تهران در سال آينده نيز در محل نمايشگاه بين المللي تهران برگزار مي شود، مسئولان بايد فكري به حال تاسيسات و سيستم برقي اين مكان كنند.
يكي از مسئولان ستاد برگزاري نوزدهمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران كه نمي خواست نامش ذكر شود به خبرنگار ما گفت: «تاسيسات نمايشگاه بين المللي تهران بسيار فرسوده است و سيستم برقي اين محل جوابگوي نياز نمايشگاه كتاب نيست. سيم كشي سالنها بسيار نامنظم است و در برخي موارد از كف سالنها رد شده و در برخي جاهاي ديگر سيمها همين طور آويزان است. اين سيستم فرسوده مي تواند خطرات جبران ناپذيري را ايجاد كند كه آتش سوزي يكي از موارد آن است. سيم هاي سيستم برقي نمايشگاه توان پاسخگويي به برقي كه در زمان نمايشگاه كتاب از آنها كشيده مي شود، را ندارد و براحتي قابل اشتعال است.»
عليرضا مولويان، كارشناس غرفه آرايي موسسه نمايشگاه هاي بين المللي ايران و ناظر فني نوزدهمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران در پاسخ به اين نگراني يادآور شد: «موسسه نمايشگاه هاي بين المللي ايران بودجه خاصي دارد كه پاسخگوي تعويض سيستم تاسيسات محل دائمي نمايشگاه بين المللي تهران نيست. با توجه به اينكه چندسالي است بحث تغيير مكان نمايشگاه بين المللي تهران بر سر زبانها افتاده فكري براي تعويض سيستم مكان فعلي نشده و برنامه اي براي طراحي جديد اين سيستم وجود ندارد.»
مولويان درباره اقدامات امنيتي كه در زمان برگزاري نمايشگاه كتاب انجام شده است، گفت: «با وجود آنكه انبارهايي براي ناشران در نظر گرفته شده بود برخي از ناشران به دليل اينكه كار خود را راحت تر كنند كتابهاي خود را در پشت غرفه هاي خود قرار مي دادند. اين عمل مي توانست مشكلاتي را براي سيستم تاسيسات سالنها ايجاد كند به دليل اينكه سيستمها در برخي موارد روكار هستند. كارشناسان موسسه در تمام مدت روز از سالنها بازديد مي كردند تا از انباشته شدن كتابها در پشت غرفه ها و در محل رفت و آمد مردم جلوگيري كنند.»
ناظر فني نمايشگاه نوزدهم گفت: «مشكل امنيتي نمايشگاه كتاب طراحي نامناسب غرفه ها و ازدحام جمعيت است. البته ازدحام جمعيت زباله هاي زيادي را توليد مي كند كه جمع آوري آنها از سختي هاي برگزاري اين نمايشگاه است درغير اين صورت از نظر طراحي غرفه ها اين نمايشگاه يكي از امن ترين و ساده ترين غرفه ها را دارد. مساله تاسيسات براي تمام نمايشگاه ها وجود دارد. برخي از نمايشگاه ها به دليل نوع غرفه آرايي با طراحي هاي ويژه كه در آن بعضا از مواد سنگين استفاده مي كنند، كار كارشناسي زيادي مي طلبند و طبعا كمتر مشكل آفرين هستند اما نمايشگاه كتاب به دليل اينكه از ساده ترين نوع غرفه بندي برخوردار است غرفه ها و تخريب آنها نمي تواند براي مردم مشكل آفرين باشد.»
ناشران دانشگاهي و تكميل ظرفيت
ازدحام جمعيت در نوزدهمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران در سالن ناشران دانشگاهي۱۳ و ۱۴ به حدي بود كه رفت و آمد در اين سالن را با مشكل جدي مواجه كرده بود.
به اعتقاد برگزاركنندگان و بازديدكنندگان در صورت رخ دادن اتفاقي غير مترقبه در اين سالن فاجعه رخ مي داد.
«ميثم شفيعي» ، دانشجوي رشته حقوق دانشگاه زابل وضعيت سالن ناشران دانشگاهي را اين گونه توصيف كرد: «خيلي اذيت شدم. در برخي راهروهاي سالن حتي تا ده دقيقه منتظر مي ماندم جمعيت حركت كند. در اين شرايط اصلا نمي توان از غرفه ها بازديد كرد.»
شفيعي درباره وضعيت بحراني سالن گفت: «اينجا اگر اتفاق كوچكي رخ دهد بسياري زير دست و پا له مي شوند.»
«ناهيد ساعد» ، دانشجوي ديگري از دانشگاه امام خميني قزوين گفت: «خيلي وحشتناك بود. باور كنيد اگر اتفاقي در اين سالن بيفتد فاجعه رخ مي دهد. در شرايط عادي كسي نمي تواند در سالن راه برود چه برسد به اينكه قرار باشد سريع سالن را ترك كند.»
«احمد خوشبخت» ، مدير انتشارات مدبر نيز گفت: «ازدحام در سالن به حدي بود كه ميزهايي كه ما كتابهاي مان را روي آنها چيده ايم به طرف داخل غرفه هل داده مي شود. سال گذشته سالن ناشران دانشگاهي شلوغ بود اما امسال شلوغي رفت و آمد را هم مختل كرده است. به نظر من برگزار كنندگان امسال از تجربه كمي برخوردار هستند. سه روز از نمايشگاه مي گذرد اما هنوز تابلوي برخي غرفه ها را نصب نكرده اند.»
«سيد مسعود حسيني گوهر» ، مدير سالن ناشران دانشگاهي در پاسخ به مسائل مطرح شده گفت: «براي اين سالن تنها يك درب اضطراري در نظر گرفته شده كه الان باز است اما گذشتن از راهروهايي كه درب هاي ورودي را به درب اضطراري مي رسانند زمان زيادي مي برد. ما هم اذعان داريم شرايط اين سالن زياد مساعد نيست اگر دست بنده بود افرادي را دم در مي گذاشتم تا به مردم بگويند وارد نشويد چون ديگر سالن گنجايش ندارد اما اين كار عملي نيست و بسياري نمي توانند براي ورود معطل بمانند.»
حسيني گوهر در پاسخ به اين سئوال كه آيا طراحي نامناسب ازدحام را تشديد نكرده است گفت: «چرا اما به دليل اينكه امسال حجم كتاب هاي عرضه شده در بخش ناشران دانشگاهي بسيار زياد بود نمي توانستيم طراحي ديگري را به كار گيريم و از فضا كم كنيم.»
«سيد محمود حسيني» ، رئيس كميته اجرايي نوزدهمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران درباره طراحي نقشه سالن ناشران دانشگاهي به خبرنگار ما گفت: «ما هم به مشكلات سالن ناشران دانشگاهي اذعان داريم. اگر اتفاقي در اين سالن رخ دهد خروج مردم بسيار دشوار مي شود اما با توجه به اينكه سالن ناشران دانشگاهي ديرتر از سالن هاي ديگر در اختيار ما قرار گرفت ما از همان نقشه هاي سال گذشته استفاده كرديم.»
سالن ۱۳ و ،۱۴ سالن ناشران دانشگاهي سالني بسيار طويل اما كم عرض است كه تنها يك در خروج اضطراري براي آن در نظر گرفته شده است. طراحي اين سالن به شكلي است كه كسي كه از يك درب سالن وارد مي شود حتما بايد از درب ديگر و با طي كردن مسافت زيادي خارج شود.
اطلاعي ندارم
يكي از بحث هاي مهم كه از روز سوم نمايشگاه پيش آمد جمع  آوري كتاب هايي از غرفه هاي انتشارات نيلوفر، قصيده سرا، گام نو، بازتاب نگار و ... بود اما مدير كل اداره كتاب و كتابخواني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي از جمع آوري برخي كتابها از غرفه هاي بخش داخلي نمايشگاه كتاب تهران ابراز بي اطلاعي كرد.
«مجيد حميدزاده» ، مدير كل اداره كتاب و كتابخواني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در گفتگو با خبرنگار بخش كتاب ميراث خبر درباره ادعاي ناشران مبني بر جمع آوري برخي كتاب ها گفت: «در اين زمينه هيچ اطلاعي ندارم. حتما اين مساله را پيگيري مي كنم و اطلاعاتش را بعدا منعكس مي كنم.»
حميدزاده همچنين از لغو مصوبه عدم ارائه كتابهاي منتشر شده پيش از سال ۸۲ در نمايشگاه كتاب تهران بي خبر بود. او گفت: «خبر لغو شدن اين مصوبه را نشنيده ام و از نظر من همچنان عرضه كتاب هاي چاپ شده پيش از سال ۸۲ ممنوع است.»
حسرت ما
اين نمايشگاه هم گذشت و ما با اما و اگر بحث درباره نمايشگاه را دنبال مي كنيم. بايد فكري كرد. بايد واقع بين بود و فكري كرد. فرصت مي گذرد و حسرت ما زيادتر.

حيات معنوي هر روزه
گويا بايد باز هم اين گونه شروع كنيم كه آيا نام «اولين آندرهيل» را شنيده ايد يا از او و درباره اش چيزي خوانده ايد؟ آيا بايد از اين همه ناآشنايي با انديشه هاي انديشمندان دلسرد و مأيوس شد يا دست به كار؟ هرچه باشد، اگر تنفسي در آثار دين پژوهانه چند سال گذشته كنيد با نام مصطفي ملكيان آشنا هستيد چه او (با ترجمه ها، ويراستاري ها و راهنمايي هايش) ما را با انديشمنداني آشنا كرده كه پيشتر نمي شناختيم: گابريل مارسل، سيمون وي و اكنون آندرهيل و تامس مرتون (كه بعداً درباره آن خواهيم نوشت!).
كتاب «حيات معنوي: حقايق والاي معنوي براي زندگي هرروزه» اثر آندرهيل، رمان نويس، شاعر و اديب برجسته انگليسي، يكي از كتاب هاي كم حجم و در عين حال، بسيار ارزشمند اين خانم است. مترجم دانشور كتاب نيز در مقدمه اي خواندني نوشته است: «شايد بتوان گفت كه جان كلام نويسنده در اين كتاب سه مطلب است: يكي اين كه حيات معنوي، از لحاظ نظري، لزوماً مقتضي مطالعات و تحقيقات وسيع و عميق در مسايل مابعدالطبيعي و الهياتي نيست؛ دوم اين كه حيات معنوي، از لحاظ عملي، نيز لزوماً محتاج گوشه گيري و عزلت گزيني و كناره گرفتن از صحنه هاي مختلف زندگي اجتماعي نيست، سوم اين كه زندگي آدميان، چه در ساحت فردي و چه در ساحت جمعي، سخت نيازمند معنويت، مجاهدت و مراقبت است.»
آندرهيل نيز در مقدمه كوتاه خود بر كتاب آورده: «هدفم اين بود كه برخي از حقايق والاي معنوي را شكل حادي از آخرت انديشي كه از راه و رسم عادي زندگي به دور و با زندگي متعارف ناسازگار است قلمداد نكنم، بلكه آن را كنه و عمق  هر دين حقيقي و بنابراين، داراي ربط و نسبت حياتي با [زندگي] مردان و زنان عادي قلمداد كنم... اين كتاب اكنون به اين اميد منتشر مي شود كه براي خوانندگاني كه دانش اندكي دارند مناسب باشد؛ نه فقط براي كساني كه به ادبيات ديني خو گرفته اند بلكه نيز براي برخي از كساني كه زبان دين بعضاً آنان را گيج و دلزده مي كند.» اين كتاب از يك مقدمه چهار فصل «حيات معنوي چيست؟» ، «حيات معنوي به مثابه ارتباط با خدا» ، «حيات معنوي به مثابه همكاري با خدا» و «چند سؤال و اشكال» تشكيل شده است.
چاپ اول اين كتاب ارزشمند را نشر «شور» در سال ۱۳۸۵ با ترجمه سيمين صالح، ويراستاري مصطفي ملكيان و با تيراژ ۱۰۰۰ نسخه، ۹۵ صفحه و ۱۲۰۰ تومان منتشر كرده است.
صيغه دوم شخص
تا به حال رماني با روايت دوم شخص خوانده ايد! مي پرسيد اين ديگر چه دست پختي است؟ در جواب بايد گفت، در حدود سال ۱۹۵۰ گروهي از نويسندگان فرانسوي با ديدي انتقادي به تأمل در رمان پرداختند و شيوه اي نوين در داستان نويسي پديد آوردند كه به «رمان نو» شهرت يافت. اين گروه كه نمايندگان اصلي اش آلن رب گري يه، ناتالي ساروت، ميشل بوتور و مارگريت دوراس بودند اساس كار خود را بر حذف طرح داستان و شخصيت پردازي قرار دادند. اين نويسندگان مي خواستند به جاي اين كه به واقعيت با نگاه معمول و متداول سنتي بنگرند، آن را از ديدگاه زمان خود ببينند و ترسيم كنند.
ميشل بوتور (۱۹۲۶- م) كه براي نخستين بار كاري از او به فارسي ترجمه مي شود (اگرچه پيشتر در مجموعه آشنايي با نويسندگان قرن بيستم فرانسه اثر لئون اس. روديز، ترجمه رضا رضايي، نشر ماهي، ،۱۳۸۴ درباره او خوانده ايم)، در كتاب «دگرگوني» قصه مردي محصور در كوپه درجه سه قطاري را روايت مي كند كه در طول سفر بيست و دو ساعته خود از پاريس به رم، با خيال پردازي و انديشيدن درباره گذشته، حال و برنامه هاي آينده خود به كند و كاو در وجدان خويش مي پردازد و همين امر به تغيير پنهاني و تدريجي عقيده و احساس او مي انجامد.
لئون دلمون، قهرمان داستان، در واگني كه او را با خود مي برد محصور است و خواننده در انديشه ها و در ضمير او. سراسر كتاب با صيغه دوم شخص نوشته شده و در نتيجه، همذات شدن خواننده با قهرمان كتاب چنان است كه گويي خود او در اين قطار نشسته و همراه با نوسان هاي آن در انديشه هاي خود فرو رفته است: ترديد ميان دو زن، همسر و معشوقه اش، و دو شهر رم و پاريس.
چاپ اول اين رمان را نشر «نيلوفر» در بهار ۱۳۸۵ با ترجمه مهستي بحريني، تيراژ ۲۲۰۰ نسخه، ۳۲۴ صفحه و به قيمت ۳۳۰۰ تومان منتشر كرده است.
نقد سنت هاي روشنفكري
پس از خواندن درباره دين و ادبيات، نوبتي هم كه باشد نوبت سياست است و آن چيزي نيست جز «مباني نقد فكر سياسي» : تازه ترين اثر مرتضي مردي ها كه در يكي دو روز پاياني نمايشگاه نوزدهم عرضه شد. مردي ها معتقد است «يكي از معضلات مهم فكري _ فلسفي قرون اخير اين پرسش بوده است كه از ميان دو عنصر «انديشه» و «واقعيت» كدام يك در سير حركت تاريخ نقش مهم ترين داشته اند. بي ترديد فكر معاصر از چنين دوگانگي حادي مي گريزد و پاسخ را در همكنش پيچيده اي ميان عناصر مذكور مي جويد؛ اما چنين ديدگاهي، در عين درستي، مانع از اين نيست كه نقش يكي از اين عناصر مهم تر تلقي شود. به نظر مي رسد، در روند زندگي انسان ها و در سير حركت تاريخ بشري، كه برآيند پيچيده اي از آن است، واقعيت هاي اجتماعي نقشي مهم تر از سازه هاي ذهني داشته اند. در تعامل ناگزير و نامتناهي ميان اين دو، واقعيت اجتماعي اعم از اقتصاد و سياست، از اصالت بيشتري برخوردار بوده است تا فكر فلسفي. اگر قرار باشد سير جامعه اي تغيير كند، اين بسيار بيشتر وابسته به تحول در بنيادهاي واقعيت است تا بنيادهاي فكر...»
دولت و مباني مصلحت و مفسدت آن، مباني و مسائل ايده و عمل انقلابي، اصلاح اجتماعي و متكاهاي فكري آن، ميهن و ملت و مبادي و منافع اين تعلق، سلطه زور در عرصه جهان و انگيزه نفي آن و راه رد عام گرايي و جهانيت، فصولي است كه در اين كتاب محورهاي اصلي را دارد. در تمامي اين موضوعات آشنا اما، پاي نگاهي آشنايي زدا در ميانه است؛ نه البته از آن نمونه كه در كار فلاسفه مدرن ستيز ديده مي شود، بلكه آشنايي زدايي از همه آنچه غالبا به دست آنان بنا شده است. به همين جهت و به زعم نويسنده جشني از مطالب كتاب ممكن است، لااقل در چارچوب گفتمان مسلط، فرق اجتماع تلقي شود.
باري، لب مباحث و فصول ششگانه كتاب، «دولت» ، «انقلاب» ، «رفرم» ، «بيگانه» ، «وطن» و «جهان» را مي توان چنين دانست: «... بخش هاي مهمي از فلسفه سياسي مدرن، در قالب سنت هاي روشنفكري، برداشت هايي را به عنوان برداشت معيار وضع كرد كه به رغم ظاهر معقول و مسلم و پذيرش گسترده آن در محافل روشنفكري و در ميان عوام، رگه هاي خطا و خسارت خيزي آن قابل مشاهده است...» كتاب حاضر، در وسع خود، سعي در جست وجوي مبادي اين انحراف و نشان دادن زيانهاي آن و شيوه هاي بديل براي احتراز از نتايج آن دارد.
چاپ اول «نقد فكر سياسي» را نشر ني در سال ۱۳۸۵ با تيراژ ۱۶۵۰ نسخه، ۲۱۲ صفحه و به قيمت ۲۲۰۰ تومان منتشر كرده است.

رئيس كميته اجرايي بخش داخلي نوزدهمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران با گلايه از ناشراني كه خواستار زير سوال بردن توان اتحاديه شركت تعاوني هاي كشور در برگزاري نمايشگاه هستند، خواستار اتحاد تشكل هاي مختلف نشر شد.
«سيد محمود حسيني» ، رئيس هيات مديره اتحاديه شركت تعاوني هاي كشور و رئيس كميته اجرايي نوزدهمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران با تشكر از تمام كساني كه مسئولان اين اتحاديه را در برگزاري بخش داخلي نمايشگاه نوزدهم كمك كرده اند، گفت: «ما هم اذعان داريم كه امسال به دليل از بين رفتن سالن هاي ۵ و ۵A، ناشران از نظر فضاي غرفه هاي خود با مشكلاتي مواجه بودند اما بنده تشكر مي كنم از تمام ناشراني كه در مدت برگزاري همكاري لازم را با مسئولان اتحاديه انجام دادند مخصوصا ناشران محترمي كه بعد از نمايشگاه لطف كرده و از نحوه برگزاري نمايشگاه تقدير كردند اما متاسفانه برخي از دوستان رويكرد عادلانه اي نسبت به عملكرد اتحاديه شركت تعاوني هاي كشور ندارند و سعي مي كنند در مصاحبه هاي مختلف توان كاري ما را زير سوال ببرند.»
حسيني آماده سازي بخش داخلي نمايشگاه امسال را كاري سخت دانست و گفت: «همان طور كه همگان مي دانند امسال سالن هاي نمايشگاه خيلي دير و تنها شش روز قبل از آغاز به كار نمايشگاه در اختيار كميته اجرايي قرار گرفت و واقعا كار آماده سازي سالن ها در اين مدت كم بدون عنايت خدا و همكاري دوستان مقدور نبود. برخي از ناشران سعي دارند نشان دهند كه ما تجربه اي در برگزاري نمايشگاه نداريم. اگر ما بدون تجربه چنين كاري كرده ايم پس واقعاً كاري هنرمندانه كرده ايم. در سال هاي گذشته سالن ها از ماه هاي قبل در اختيار برگزاركنندگان قرار مي گرفت.»
رئيس كميته اجرايي نوزدهمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران با دعوت از تمام تشكل هاي نشر براي همكاري هاي بعدي گفت: «زيبنده نيست ما كه ادعاي فعاليت در نشر را داريم حركت ها و توانمندي هاي يكديگر را زير سوال ببريم. اگر اتحاديه ناشران و كتاب فروشان تهران توانايي و تجربه زيادي دارد كه ما هم اين مساله را اذعان داريم اما ما هم در حد توان خود تجربه و توان داريم. چرا نيائيم و با همكاري هم تمام اين تجربه و توانمندي ها را در برگزاري هرچه بهتر مراسم و نمايشگاههاي بعدي استفاده نكنيم. اگر اتحاديه ناشران تهران تجربه زيادي در برگزاري نمايشگاه كتاب تهران دارد ما هم تجربه خوبي در زمينه حضور در نمايشگاه هاي خارجي داريم. همان طور كه مي دانيد پس از سال هاي درازي كه از برگزاري نمايشگاه فرانكفورت مي گذرد امسال براي اولين بار غرفه اي در شأن كشور عزيزمان در اين نمايشگاه ساخته شد. ضمن اينكه اتحاديه شركت تعاوني هاي كشور سابقه زيادي هم در برگزاري نمايشگاه هاي استاني دارد.»

رضا حسيني
كمتر كسي در ميان انبوه كتاب هاي رمان، داستان و شعر به فكر خواندن كتاب هايي در زمينه فرهنگ عامه و مردم شناسي مي افتد.
نمايشگاه كتاب امسال هم، كه تجربه اي ۱۹ ساله دارد محدود تر از پيش اين كتاب ها را عرضه كرد.
در سالن ۲۷ غرفه اي محلي به چشم مي خورد با نام كردستان.در اين غرفه كساني كه علاقه مند به فرهنگ مردم كرد بودند مي توانستند كتاب هايي را هم بجويند.
فرهنگ نام هاي كردي، اسلامي، اوستايي و باستاني با سه تلفظ كردي، لاتين و فارسي كه نويسنده آن سيد شهاب خضري است مهم ترين كتاب مردم شناسي در اين غرفه بود. بيشتر كتاب هاي مردم شناسي مربوط به سال هاي پيش بود.
مثلا انجمن آثار و مفاخر فرهنگي سال ۸۳ كتابي با عنوان تاريخ، فرهنگ و هنر تركمان منتشر كرده بود.
اين كتاب دو جلدي را اسدالله معطوفي با فهرست هايي مانند ادبيات اسطوره اي، ضرب المثل، نغمه هاي زنان، بازي ها، دين و آيين، عرفان و تصوف، جشن و اعياد و صنايع دستي تركمن نوشته است.
انتشارات ميراث كتاب هم به فرهنگ مردم لُر علاقه مند شده و كتابي با نام فرهنگ بازي هاي محلي ايلام در سه جلد منتشر كرده بود.
نويسنده اين كتاب آيت محمدي و قيمت مجموعه آن ۸ هزار و ۵۰۰ تومان بود.
كتابهاي انتشارات طهوري بيشتر با موضوع مردم شناسي بود اما اين كتاب ها بيشتر كتاب هاي انتشارات سازمان ميراث فرهنگي بود.
كتاب هايي مانند افسانه هاي خراسان، طبس، افسانه هاي صبحي، لالايي ها و افسانه هاي سبزوار از جمله اين كتاب هاست.
فرهنگنامه كودك و نوجوان كه نشري با همين نام تا كنون ۹ جلد آن را منتشر كرده فرهنگنامه اي است براي گروه سن ۱۰ تا ۱۶ سال.
اين مجموعه زير نظر توران ميرهادي و ايران گرگين منتشر مي شود.
انتشارات فرهنگنامه كودك و نوجوانان اعلام كرد كه مجوز چاپ دهمين جلد آن را هم گرفته است.
اين مجموعه كتاب قطور نوشته هاي محققان و استاداني چون علي بلوكباشي و علي پازوكي را به همراه دارد.
جلد دوم اين كتاب مربوط به ادبيات عاميانه و ايران است.
مقاله هاي اين فرهنگنامه درباره فلسفه، دين، علوم اجتماعي، علوم طبيعي وكاربردي، رياضي ،هنر ادبيات، تاريخ و جغرافياست.
ادبيات عاميانه ايران كه مجموعه مقالاتي درباره افسانه ها و آداب و رسوم مردم ايران به همت محمد جعفر محجوب است، دو سال پيش منتشر شده بود.
برخي از انتشاراتي ها هم كه آثاري در حوزه فرهنگ عامه منتشر كرده اند آنها را كمتر در معرض ديد قرار دادند.

تا به حال چندبار وسوسه شده ايد كه به هند برويد يا درباره فرهنگ آن تحقيق كنيد؟ فكر مي كنيد در اين كشور هزار فرقه مردم با چه رسم و رسوم و دين و آئيني زندگي مي كنند؟
اگر مي خواهيد در اين باره بدانيد فرصت خواندن كتاب «هند در يك نگاه» را حتما براي خودتان فراهم كنيد يا به هركس كه مي خواهد در اين رابطه چيزي بداند، از توصيه خريد اين كتاب غفلت نكنيد.
اما اين كتاب چه دارد كه به شما پيشنهاد مي دهيم؟ مردم شناسي، تاريخ سياسي هندوستان، تاريخ مذهب هندو، پيدايي جهان هستي، سرودهاي ودا، نوشته هاي اوپانيشادي و مكتب فلسفي هند چكيده اي از مباحث مبسوط اين كتاب است.
از جمله ويژگي هاي بارز اين كتاب نثر سليس و فخيم نويسنده و حشر و نشر ساليانه وي با فرهنگ هند است و از اين رو سبب شده تا كتاب به دايره المعارفي در زمينه هندشناسي تبديل شود.
سرزمين هند، مردم هندوستان، پديده مذهب در شبه جزيره هند، تمدن موهنجودارو، تاريخ سياسي هندوستان، تاريخ مذهب هندو، هندوئيسم در دوره قديم يا عصر ودايي، مذهب هندو و عوامل همبستگي آن، پيدايي جهان هستي، سرودهاي ودا، يجورودا، در ستايش و توصيف قرباني، ويراج، پوران ها، اهميت گياه سوم، نوشته هاي اوپانيشادي، دوره حماسي، تصور هندويي درباره جهان طبيعي، مكتب هاي فلسفي هند، مكتب فلسفي بودا و ... بخشي از مباحث مبسوط اين كتاب ارزشمند است.
نويسنده كتاب دكتر محمدرضا جلالي نائيني است. وي در سال۱۲۹۳ ( ش ) در شهر نائين به دنيا آمده است. خاندانش از علما و مولفين بنام و روحانيون بزرگ زمان خود بودند . تحصيلات مقدماتي را در منزل پدري و مكتبخانه آغاز كرد و عربي و ادبيات فارسي را آموخت . سپس به مدرسه حكيم نظامي اصفهان رفت و به ادامه تحصيل پرداخت . قسمتي از دوره متوسطه را در مدارس صارميه و سعدي طي كرد و بقيه را پس از عزيمت به تهران ، در مدرسه ثروت تهران ( ايرانشهر ) و دار الفنون به پايان رساند . در جواني وارد مدرسه عالي حقوق و علوم سياسي شد وپس از طي آن ليسانس قضائي گرفت . سپس به دادگستري پيوست و تا سالها در مشاغل قضائي انجام وظيفه كرد .اما سرانجام از مشاغل قضائي كناره گيري كرد و به وكالت روي آورد .
در كناركار وكالت ، مشغول تحصيل در دوره دكتراي حقوق دانشگاه تهران شد و حتي پايان نامه تحت عنوان «كليات قانون جزا در ايران» تهيه كرد اما به دليل انحلال دوره دكتري موفق به دريافت دانشنامه نشد . نائيني مطالعات بسيار عميق و گسترده اي در زمينه هندشناسي انجام داد و مقالات و كتب زيادي در اين زمينه تاليف نمود . به نحوي كه دكتر تاراچند سفير سابق هند در ايران ، وي را بعد از محمد بيروني ، دومين هند شناس بزرگ ناميده است .
جلالي مجموعه «سر اكبر» (اوپانيشادها) را به عنوان اولين كتاب در زمينه هندشناسي با همكاري تاراچند،فيلسوف و مورخ هندي، به چاپ رسيده است. از ديگر تاليفات وي در اين زمينه مي توان از ترجمه سرودهاي «ريگ  ودا» ، قديمي ترين سند زنده قوم آريايي هند كه تاكنون چندين بار منتشر شده است و رزمنامه «مهابهارات» با همكاري شوكلارا نام برد.
همچنين سانسكريت در تحقيق «ماللهند» بيروني و «مجمع البحرين» كه راجع است به دين اسلام و مذهب هندو از جمله آثار او است. از اين رو، دانشگاه هندي بنارس در سال ۱۳۵۰ با عنايت به تحقيقات جلالي در زمينه هند شناسي به وي درجه دكترا اعطا كرد و وي را به عضويت علمي اين دانشگاه برگزيد.
چاپ اول اين كتاب را نشر و پژوهش شيرازه در سال ۱۳۷۵ با تيراژ ۳۳۰۰ نسخه، ۸۱۸ صفحه و به قيمت ۳۵۰۰ تومان (كه امسال بدون تجديد چاپ با قيمت ۶۰۰۰ تومان به فروش مي رسد) منتشر كرده است.