هنگامي كه محمدباقر قاليباف، شهردار تهران، در ۲۶ ارديبهشت ماه سال جاري به هنگام افتتاح «سامانه اطلاع رساني و نظارت همگاني ۱۸۸۸» با لبخندي بر لب و در اجتماع خبرنگاران از تبديل شهرداري از يك نهاد خدماتي به يك نهاد اجتماعي سخن به ميان آورد، شايد كمتر كسي مي توانست تصور كند كه خيلي زود اين سامانه بازواني پرتوان باشد براي به ثمر رساندن اين رويكرد.
شهرداري تهران در طول فعاليتش در حوزه شهري، ساختاري بروكراتيك و پرپيچ و خم يافته و دالان هاي تودرتوي كارهاي اداري در آن از چشم هيچ شهروندي دور نمانده است. اما از قرار، شهردار تهران كه تمام تلاش و فعاليتش را بر مبناي مشاركت هر چه بيشتر شهروندان در اداره پايتخت پي ريزي كرده، اين بار و در طول ماه هاي گذشته، با راه اندازي سامانه اطلاع رساني و نظارت همگاني ۱۸۸۸ مهر تأييدي بر رويكرد جدي خود زد. شايد ديگر از آن پس ديگر كمتر شهروندي در پيچ و خم كارهاي اداري گرفتار آيد و گوش شنوايي نيابد براي طرح مشكلات و معضلاتش. راه اندازي اين سامانه مي توانست نقطه آغازي باشد بر الگوي شهروند محوري كه مدتي به صورت جدي طرح و پيگيري شده بود.
افق روشن
شهر تهران يكي از بزرگترين كلانشهر هاي جهان است. اين شهر با جمعيت تقريبي ۸ ميليون نفر و مساحتي در حدود ۷۵۰ كيلومتر مربع مسائل و مشكلات فراواني را پيش روي مديران شهري مي گذارد. در اين راستا بي ترديد، پاسداشت حقوق شهروندي به عنوان اصلي ترين و محوري ترين رويكرد مديريتي اين كلانشهر، بسيار حائز اهميت است. مديريت كلانشهر تهران براي رسيدن به اين منظور نياز به سازوكار و ساختار ويژه اي دارد تا علاوه بر مديريت بهينه شهري، بتواند مشكلات شهروندان را حل كند و فضايي مناسب براي زندگي آنان فراهم نمايد و يكي از مشكلات عمده شهروندان تهراني، عدم دسترسي به مديران شهري و آگاهي از اطلاعات و فرصت هاي مختلف است كه در مواجهه با شهرداري ها با آن روبه رو مي شوند. از اين رو سامانه اطلاع رساني و نظارت همگاني ۱۸۸۸ براي اولين بار آغاز به كار كرد تا بتواند پل ارتباطي مناسبي باشد ميان شهروندان و مديران شهري.
در واقع نخستين هدف مركز نظارت همگاني شهرداري تهران ايجاد فرصتي برابر براي شهروندان است تا به دور از مقام و منصب و روابط پيچيده سازماني و تنها به صرف «حق شهروندي» به مديران شهر خود دسترسي داشته باشند. بي ترديد رسيدن به اين هدف مي تواند علاوه بر آگاهي بخشي به شهروندان از رانت هاي اطلاعاتي و ارتباطي جلوگيري كند و فرصت هايي را پيش روي شهروندان قرار دهد كه حاصل اقدامات شهرداري هاست.
از سويي دومين هدف مركز ۱۸۸۸ به عنوان يك نظام نظارتي، ارتقاي جايگاه شهروند از يك فرد منفعل به كسي است كه نظارت دقيق و مستقيم بر مديران و فعاليت هايشان دارد. در واقع مركز ۱۸۸۸ مي تواند با سنجش وضعيت و عملكرد كليه بخش هاي  شهرداري و تطابق آن با نظامي مطلوب از سويي و تعيين صحت عملكرد بخش هاي مختلف شهرداري و بررسي انحرافات آنان و اصلاح آن، شهروندان را هر چه بيشتر در اداره كلانشهر شريك كنند.
از آنجا كه مديريت كلانشهري مانند تهران، در نحوه تصميم گيري با مخاطرات فراواني روبه روست، سومين هدف مركز نظارت همگاني شهرداري با توجه به اين مهم برنامه ريزي شده است.
شهروندان تهران در مقام يك مشاور هر روز با طرح پيشنهاد يا انتقادات خود، به كمك مديريت شهري برمي آيند و او را در اتخاذ بهترين تصميم براي مديريت كلانشهر، ياري مي دهند.
شايد اين نكته همان رويكردي باشد كه شهردار تهران نيز به هنگام آغاز به كار اين سامانه آن را مورد توجه قرار داده است و شهروندان را نه به عنوان افرادي نيازمند خدمات شهري، بلكه نيروهايي فعال و پرتكاپو براي اداره بهينه پايتخت قلمداد كرده است. از اين رو دستاوردهايي كه مي توان در اين گذار بدان توجه كرد شامل« تعيين تهديدها و فرصت هاي شهرداري با بررسي نظارت و پيشنهادهاي شهروندان و ارائه نتايج حاصل از آن به مديران شهري» است.
چهارمين هدف مركز ،۱۸۸۸ رسيدگي دقيق به نظرات و خواسته هاي مردم در رابطه با خدمات شهرداري  است. اين امر مستلزم روندي منظم از جمع آوري داده ها از شهروندان، تجزيه و تحليل هاي كمي و كيفي و در نهايت تعيين موارد مهم براي بازرسي ويژه رسيدگي به امور است. اين فعاليت نيز به عنوان بخشي از اطلاعات بدست آمده از شهروندان در اختيار مديران قرار مي گيرد.
شهروندان در مقام مدير شهري
هنوز سامانه ۱۳۷ به عنوان اولين مركز ارتباطات مردمي صدوسي و هفتمين روز فعاليتش را جشن نگرفته بود كه اخباري مبني بر راه اندازي يك سامانه نظارتي به گوش رسيد. ۱۸۸۸ به مناسبت روز ارتباطات در شهرداري تهران آغاز به كار كرد تا مردم بتوانند، راحت تر با مديران شهري ارتباط برقرار كنند و معضلات و مشكلاتشان را با آنان مطرح كنند. شهردار تهران بارها با تأكيد بر حقوق شهروندان اعلام كرده بود كه شهرداري بايد آگاهي شهروندان را در استفاده از حق و حقوقشان افزايش دهد تا شهروندان بدانند كه شهرداري چه حقي و حقوقي را بايد براي آنها تأمين كند.
او همچنين بر مسئوليت متقابل شهروندان نسبت به شهر خود تأكيد كرده بود. شايد هم از اين روست كه در سامانه ۱۸۸۸ علاوه بر پيگيري شكايات شهروندان و توجه بر پيشنهادهاي آنان عده اي از كارشناسان حوزه هاي مختلف شهري حضور دارند تا سؤالات و ابهام شهروندان را در حوزه هاي مختلف پاسخ دهند.
از سويي همانگونه كه كارشناسان، مديريت هوشمند شهري را در كلانشهر تهران مبتني بر نظر مردم مي دانند، توجه به انتقادات و پيشنهادات شهروندان، به عنوان عناصر پويا و زنده شهري، جزو لاينفك جريان مديريتي پايتخت تلقي مي شود.
بي ترديد شهروندان، مي توانند در اداره هر چه بهتر پايتخت نقش بسزايي داشته باشند. آنان تنها استفاده كنندگان از خدمات شهري نيستند، بلكه مغزهاي متفكر هدايت شهري مي توانند باشند.
آنان با بهره گيري از دانش و آگاهي خود، مي توانند بازوان پرتواني شوند كه هر مدير شهري، با استفاده از آن راه هاي تازه اي در رسيدن به اهداف كلان بپيمايد، اگر چه تجربه ۱۳۷ ، در تهران، چنان پربار و قابل استفاده است و اما مكمل اين تجربه سامانه اطلاع رساني و نظام همگاني ۱۸۸۸ مي تواند باشد كه نظامي نظارتي است.
با گذشت چند ماه از فعاليت ۱۸۸۸ شاهد اعتماد مردم به اين سامانه ايم و هر روز تعداد شهرونداني كه با اين سامانه براي طرح انتقادات و پيشنهادات تماس مي گيرند، افزوده مي شود. شايد به همين دليل است كه شهردار تهران، بدون كمترين ترديد، اعلام مي كند، كه «۵۳ درصد شهروندان از عملكرد ۱۳۷ ناراضي هستند» و يا «۶۷ درصد شهروندان از عملكرد شهرداري ناراضي هستند.» شايد بيش از هر چيز اين نكته گوياي اين واقعيت باشد كه شهر تهران امروزه توسط شهروندانش مديريت مي شود.

گروه شهري - گسترش شهرنشيني طي دهه گذشته موجب شد تا ۴۰ميليون كشاورز چيني اراضي خود را در اين كشور از دست بدهند.
با گسترش شهرنشيني طي دهه گذشته علاوه بر اينكه ۴۰ميليون كشاورز چيني اراضي خود را در اين كشور از دست داده اند، ۱۵ ميليون نفر ديگر نيز ظرف ۵ سال آينده به همين سرنوشت دچار خواهند شد.
طبق گزارش منتشر شده از سوي وزارت كار و تأمين اجتماعي دولت چين، ظرف ۵سال آينده اراضي ۳ ميليون كشاورز سالانه براي توسعه شهرسازي مصادره خواهد شد. اين در حالي است كه ظرف دهه گذشته ۴۰ ميليون كشاورز چيني اراضي خود را از دست داده اند.
طبق آمار منتشره توسط مركز ملي آمار، جمعيت روستايي چين سال گذشته ۷۴۵ ميليون نفر بود كه ۵۶۲ ميليون نفر در حومه شهرها زندگي مي كردند. البته مقامات دولتي اين كشور اعلام كردند، به دليل روند شهرسازي بي سابقه در چين، انتظار مي رود كه بيش از ۳۰۰ ميليون نفر ظرف ۲۰ سال آينده به شهرها نقل مكان كنند. يكي از مقامات وزارت كار اين كشور گفت كه دولت چين قصد دارد توسط مقامات محلي چگونگي مصادره اراضي كشاورزان را كنترل كند. در سراسر چين اراضي كشاورزي توسط سرمايه داران و مقامات محلي فاسد غصب و مورد كاربري صنعتي قرار مي گيرد.
دولت چين ماه گذشته اعلام كرد كه اراضي كشاورزي كه به صورت غيرقانوني تصاحب مي شوند ظرف ۵ ماه اول سال جاري ۲۰ درصد رشد داشته است.
وزارت زمين و منابع اين كشور ۲۵۲۵۳ مورد غصب غيرقانوني زمين كه معادل ۱۲۲۴۱ هكتار زمين مي شوند را ثبت كرده اند.
اين اقدامات كه به دنبال گسترش شهرسازي در اين كشور انجام مي گيرد خسارات مادي و معنوي بسياري را به دنبال داشته و دارد.

اين عدد، تعداد اصنافي است كه پس از بررسي بيش از صدهزار صنف شهر تهران به عنوان مزاحم و آلاينده شناخته شده اند و هرچه زودتر بايد از محدوده شهري تهران بيرون برده شوند.
از قرار معلوم اين مشاغل سهم بسزايي در آلودگي هواي شهر دارند و هرچه زودتر بايد براي ساماندهي آنان چاره انديشي كرد. جالب است بدانيد كه تا به حال تنها هشت هزار مورد از اين مشاغل و صنوف آلاينده طي دو سال گذشته از سطح شهر خارج شده اند.
شايد يكي از علل روند كند و زمان بر انتقال مشاغل مزاحم و آلاينده به خارج از محدوده شهري، كمبود زمين در حاشيه شهر بوده باشد، اما اين دليل كافي است تا همچنان تعداد زيادي از واحدهاي صنعتي كوچك و مشاغل آلاينده، هواي شهر را آلوده كنند و ما را با روزهاي بحراني بيشتري روبه رو كنند؟

گروه شهري - استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات نقش اساسي در حل مسائل تهران و كلانشهرها دارد. اين مسأله به ويژه در مديريت شهري ، اقتصاد شهري ، توليد شغل و ارتقاي سطح فرهنگ شهروندي نقشي اساسي ايفا مي كند.
اساسي ترين محور برنامه هاي شهرداري تهران براي ايجاد شهر الكترونيك و بهره برداري از فناوري اطلاعات در مديريت شهري است، به همين خاطر ساده سازي ارائه خدمات به شهروندان از اهم اين برنامه ها مي تواند باشد، در واقع قرار گرفتن اين موضوع در كنار سفرهاي متعددي كه در تهران انجام مي شود مي تواند موضوعي با عنوان ترافيك كاذب را كاهش دهد. سفرهاي غيرضروري كه به منظور دريافت خدمات دستگاه هاي مختلف از سوي شهروندان انجام مي شود كه با راه اندازي شهر الكترونيك تعداد قالب توجهي از اين سفرها كاهش مي يابد و اين يعني كاهش حجم انبوهي از رفت و آمدها در شهر و كاهش سفر. در اين ميان نمي توان از نقش روابط عمومي ها به عنوان واحدهاي اطلاعاتي و ارتباطي كه بايد همواره پويا، علمي و اثربخش عمل كنند، چشم پوشي كرد و به دنبال روش هاي نوين و جديدي براي دريافت و انتقال اطلاعات به مخاطب و برقراري ارتباطي مؤثر و اثربخش و سريع با مخاطبان سازمان خود بود. يكي از امكانات و شيوه هايي كه جامعه  اطلاعاتي به مدد تكنولوژي هاي نوين اطلاعاتي و ارتباطي و اينترنت در اختيار روابط عمومي ها قرار داده است، روابط عمومي الكترونيك يا ديجيتال است كه اطلاع رساني و اطلاع يابي سريع، بازخورد همزمان و ارتباط دوطرفه و دوسويه با مخاطبان را موجب شده است. به جرأت مي توان گفت بي توجهي به اين موضوع باعث شده تا در برخي از نقاط كليدي و مركزي شهر كه شريان هاي اصلي عبوري به حساب مي آيند، در برخي از ساعات روز ترافيك هاي سرسام آوري شكل گيرد كه با رويكرد به سمت شهر الكترونيك اين موضوع تا حد قابل توجهي كاهش مي يابد.در بررسي ويژگي هاي اين نوع روابط عمومي بايد دقت داشت كه عملكرد اين واحد در نهايت بايد موجب تسهيل دسترسي شهروندان، ارتباط دوسويه با مخاطبان و نهادهاي موردنظر، بهبود خدمات، افزايش كارآمدي و پاسخگويي، كاهش هزينه ها و ساده سازي فرآيند ارتباط شود. در حوزه  روابط عمومي الكترونيك، داشتن بينش مناسب ديجيتالي در راستاي دانش روابط عمومي از آشنايي با مسايل فناوري اطلاعات مهم تر است. به عنوان نمونه سازمان فناوري اطلاعات و ارتباطات شهرداري تهران پرداخت الكترونيكي عوارض شهرداري را از آخر آبان ماه سال جاري در كليه مناطق شهرداري آغاز كرده، كه اين موضوع توانسته حجم مراجعات به مناطق شهرداري را ۳۰ درصد كاهش دهد.
پايتخت علاوه بر اينكه نيازمند فرهنگ سازي براي استفاده شهروندان از سيستم الكترونيكي پرداخت هاي خود است بايد از مديريت يكپارچه اي برخوردار باشد كه موضوع را هدايت كند.