پس از حدود نيم ساعت معطلي زير آفتاب داغ مرداد ماه،  سرانجام يك اتومبيل سواري پيكان جلوي پايم ترمز كرد. مقصد را گفتم. راننده كه مردي ميانسال با عينك ذره بيني و موهاي سپيد بود، گفت: بيا بالا!
چهره راننده از همان لحظه هاي نخست توجهم را جلب كرده بود و هنگامي كه سوار شدم، دوباره نيم نگاهي به او انداختم. از اين همه شباهت دچار شگفتي شدم. او بسار شبيه به دبير ادبيات دبيرستان ما بود. براي آن كه از شك و ترديد بيرون بيايم، سر صحبت را باز كردم و گفتم:
- پس از چند روز خنكي، هوا دوباره گرم شد.
نگاهي به من انداخت و با خنده اي كوتاه گفت:
- تابستون همينه، ما بدعادت شديم.
لحن و آهنگ صدايش برايم بسيار آشنا بود. شكي به دلم نمانده بود كه همان دبير خوش اخلاق و باحوصله ادبيات ماست كه حدود ۲۰ سال از او خبري نداشتم.
براي اطمينان بيشتر، موضوع صحبت را عوض كردم و گفتم:
- ببخشين استاد! شما تدريس مي كرديد، اين طور نيست؟
از گوشه چشم و از پشت عينك ذره بيني اش با لبخند نگاهي كرد و گفت:
- قطعاً شما هم بايد از شاگرداي سابق من باشين!
ناگهان اسمش را به خاطر آوردم و با شوق و هيجان گفتم:
- آقاي ... چه قدر شكسته شدين!؟
پس از مكثي كوتاه گفت:
- پيري همينه، بالاخره سال و ماه مي گذره و عمر ما رو هم با خودش مي بره!
نگاهي به رديف عقب انداختم. سه مسافر ديگر هم غير از من سوار ماشين شده بودند و من متوجه سوار شدن آنها نشده بودم.
سكوتي بين ما حكمفرما شد.
او دوباره سر صحبت را باز كرد و گفت:
- خوب، چه سالي شاگرد من بودي؟
قبل از آن كه جواب بدهم، با صداي بلند خنديد و افزود: لابد مي خواي بپرسي چرا مسافركشي مي كنم؟!
گفتم: سال ۱۳۵۴ شاگرد شما بودم. نه من و نه ديگر دوستانم هيچ وقت كلاس هاي پرشور شما را فراموش نمي كنيم. نوشتن را به معني واقعي كلمه به ما آموختين همين طور مراجعه به متون كهن را و من اگر در كنكور قبول شدم، تا حد زيادي مديون همين دقت و عشق و علاقه شما بود.
ساكت ماند. اما من طاقت نياورم و گفتم: استاد، مگر حقوق بازنشستگي جوابگوي زندگي شما نيست كه مسافركشي مي كنين؟! خنده معني داري كرد و گفت:
- چند بار در دوران مدرسه با موضوع «علم بهتر است يا ثروت» انشا نوشتين؟!
قبل از اين كه من جوابي بدهم، خودش ادامه داد:
- لابد صدبار يا بيشتر، اما مي بيني كه من بعد از ۱۵ سال كه از بازنشستگي ام مي گذره، ناچارم اين طوري كار كنم تا اموراتم بگذره... .
خانمي از مسافران رديف عقب گفت: جاي تأسفه آقا!
استاد افزود: البته سوءتفاهم نشه. من كار را عيب نمي دانم و كار فعلي ام را نيز با علاقه انجام مي دهم، اما چرا حقوق دوران بازنشستگي نبايد به اندازه اي باشه كه معاش و رفاه متوسط يك بازنشسته را تامين كنه تا او ناچار نباشه در دوره پيري به كار و تلاش بپردازه. يا اگر خواست كاري انجام بده به خاطر سرگرمي و ارضاي خاطرش باشه، نه دغدغه تامين معاش!
سؤال ساده اما بسيار پرمعنايي بود. يادم آمد كه استاد بارها در كلاس ما بر زندگي ساده و بي تجمل تاكيد مي كرد و اصرار داشت كه ما نيز همين گونه باشيم، اما چه شده است كه يك دبير ممتاز ادبيات در دوران بازنشستگي قادر به تامين هزينه هاي زندگي اش نيست؟
من به مقصد رسيده بودم، اما نخواستم پياده شوم و با او قرار گذاشتم در بازگشت، پياده شوم.
دبير ما، از داشبورد ماشين، آخرين فيش حقوق اش را بيرون كشيد و به من نشان داد. از دويست و هفتاد هزار تومان حقوق دريافتي با كسر اقساط و ساير كسور، مبلغي حدود ۱۴۰ هزار تومان به دست او مي رسيد؛ با سه فرزند كه دوتاي آنها ازدواج كرده اند و سومي دانشجوي سال آخر دانشگاه آزاد است.
با همه اينها، استاد، رو به من كرد و گفت: ببينم، آن قطعه آخر، داستان حسنك وزير را هنوز به خاطر داري، همون كه سپرده بودم حفظش كنيد.
مي ترسيدم يادم نيايد، اما خوشبختانه به خاطر آوردم و آن را بازگو كردم. استاد از داخل داشبورد، يك تقويم بغلي كوچك به من هديه داد.
در فاصله پياده شدن از ماشين تا خانه به اين فكر مي كردم كه چرا مسئولان، برنامه ريزان و دست اندركاران امور، كاري نمي كنند تا حقوق يك بازنشسته پاسخگوي هزينه هاي زندگي او باشد؟!
م- رنجبران

آقاي بيگي - كرج
نوشته مفصل شما در مورد ميراث هاي تاريخي كرج را دريافت كرديم. از اين نوشته در فرصت هاي آينده و البته به صورت خلاصه تر استفاده خواهيم كرد.
خانم زهرا مصلي پور - شيراز
در ارتباط با نامه اي كه در خصوص مهريه و نگاه انتقادآميز به نحوه وصول آن توسط زنان مطلقه، در همشهري درج شده بود، تاكنون دو پاسخ از ميان نامه هايي را كه به همشهري رسيده بود درج كرده ايم. چون قصد آن نبود كه صفحه سخنگاه به ميداني براي تقابل قلمي ميان آقايان و خانم ها در خصوص نحوه وصول مهريه و پيامدهاي آن تبديل شود، اين بحث را به پايان برديم. از نامه مفصل شما نيز در فرصتي ديگر استفاده خواهيم كرد.
آقاي داودي - تهران
كاريكاتورهايي كه براي چاپ در ستون تجربه هاي آزاد براي صفحه سخنگاه ارسال كرده ايد، به چند دليل از كيفيت لازم برخوردار نيست و بنابراين قابل استفاده نمي باشد. تقاضا داريم شما و ديگر هموطنان صاحب ذوق ما، طرح ها و كاريكاتورهاي ارسالي خودشان را روي كاغذ سفيد، با روان نويس يا حداقل خودكار مشكي بكشند. منتظريم تا آثار تازه شما را با كيفيت بهتر دريافت كنيم.
آقاي دولتشاهي - كرمانشاه
در نامه مفصل و طولاني و در عين حال اندوهبار شما نكته واضحي در خصوص روش هاي لغو كنكور و آزمون سراسري وجود ندارد و هر آنچه نگاشته شده عبارات يأس آميزي است كه حاكي از عدم موفقيت شما در آزمون سراسري دانشگاهها در سال جاري مي باشد. گفته اند كه «شكست مقدمه پيروزي است» و اين مثل در مورد شما كه امسال براي نخستين بار در آزمون سراسري شركت كرده ايد صدق مي كند، اميد و پشتكار خود را از دست ندهيد، هنوز فرصت هاي بسياري براي شما و موفقيت هاي آينده وجود دارند.
خانم بيتا - ز - تهران
۱- نامه شما را براي نشريه دوچرخه ارسال كرديم.
۲- در حال حاضر صفحه و يا ستوني تحت عنوان مسابقه شعر در روزنامه همشهري وجود ندارد، مي توانيد در اين مورد سئوالات خود را با نشريه دوچرخه كه بحث هاي مربوط به شعر نوجوانان را مطرح كرده است، در ميان بگذاريد.
۳- عكسي را كه از چشم اندازهاي كوه سنگي مشهد فرستاده ايد، از وضوح و كيفيت كافي برخوردار نيست. در انتظار دريافت عكس هاي بهتري از شما هستيم.
آقاي تركماني - كرج
۱- در مورد مشكلات شهر كرج، تاكنون مطالب مفصل و گوناگوني در همشهري درج شده است. از نوشته مفصل شما نيز در فرصت هاي آينده استفاده خواهيم كرد.
۲- به قول شما آن عده از جويندگان كار كه مهارت هاي خاصي را فرا بگيرند زودتر به شغل و حرفه مناسب و مورد علاقه خود دسترسي پيدا مي كنند. براي حرفه روزنامه نگاري، دارا بودن ذوق و استعداد اوليه، بسيار مهم است.
خانم حبيبي - تهران
ضمن تشكر از حسن توجه شما به همشهري، از نوشته ارسالي شما در پاسخ به يكي از نامه هاي درج شده در صفحه سخنگاه، در فرصت هاي آينده استفاده خواهيم كرد و در اين خصوص، توجه شما را به پاسخي كه در همين ستون به خانم «زهرا مصلي پور» داده شده، جلب مي كنيم.

ارزيابي زيست محيطي در كشور ما از سه دهه پيش آغاز شده و هنوز آنقدر موثر و نافذ نيست تا به اعتبار چنين ارزيابي هايي در روند توسعه در يك بستر پايدار و با حفظ محيط زيست عمل كنيم. ديدگاه زيست محيطي بايد مدبرانه و مبتني بر توسعه پايدار و مطابق ظرفيت پذيرش طبيعت باشد.
شهرستان مريوان به دليل شرايط آب و هوايي معتدل و جنگل هاي زيباي بلوط و خصوصاً درياچه زريوار كه از چشم اندازهاي طبيعي جذاب غرب كشور مي باشد، هر سال پذيراي چند هزار نفر گردشگر از سراسر ايران و حتي گردشگران خارجي مي باشد، اما اين درياچه كه در نوع خود كم نظير است بدون حفاظت لازم و به دليل نبود مديريت علمي در واقع با مرگ دست و پنجه نرم مي كند.
دشت بيلو كه تنها تفرجگاه موجود در حاشيه درياچه زريوار براي شهروندان مريواني است و هر سال هزاران نفر از آن برخوردار مي شوند، مدتي است كه مورد تخريب و بي مهري قرار گرفته است. احداث شهرك صنعتي در جوار اين دشت بدون در نظر گرفتن ملاحظات زيست محيطي از عوامل اين تخريب است. هيچ عقل سليمي مخالف توسعه و پيشرفت اقتصادي نمي باشد و حتماً وجود شهرك صنعتي براي انتقال صنايع مختلف به منطقه، از اركان مهم توسعه مريوان است، اما بالا بودن سطح آب در اين محل و آلوده شدن آن به وسيله پساب هاي صنعتي به ويژه فلزات سنگين و رنگي و مواد سمي در نهايت باعث آلوده شدن آب هاي زيرزميني و آب درياچه زريوار خواهد شد كه مي تواند فجايع زيست محيطي بيشتري در پي داشته باشد.
راه رهايي از خطر روزافزون آلودگي به وسيله پساب هاي صنعتي در اين دشت، ايجاد تجهيزات تصفيه پساب صنعتي در شهرك صنعتي مريوان مي باشد؛ اصلي كه در اساسنامه احداث شهرك هاي صنعتي در ايران گنجانده شده و رعايت آن الزام قانوني دارد. بديهي است، پيامدها و زيان هاي اقتصادي سنگين اين آلودگي در آينده به مراتب از منافع اقتصادي ناشي از فعاليت اين شهرك صنعتي بيشتر خواهد شد. بايد تا روند تخريب سرعت بيشتري پيدا نكرده، براي كنترل پساب هاي خطرناك، اقدام موثر انجام شود.
مريواني از مريوان

در كنار مشكلات گوناگون ازدواج و آغاز زندگي مشترك مسئله ديگري نيز وجود دارد و آن هم مشكل جهيزيه است.
ديده شده كه دختراني پس از ازدواج، مدت يك سال يا بيشتر در خانه پدري مانده اند، چون پدر و مادر از عهده تهيه جهيزيه بر نمي آيند و اين گاه به عنوان يك سرشكستگي براي خانواده در مقابل خانواده داماد تلقي مي شود.
تازه جهيزيه اگر اجناس معقولي باشد باز تهيه آن آسان  است ولي اولين رقم، همان يخچال گران قيمت از نوع «سايد باي سايد» است كه حداقل ۲ ميليون تومان بايد خريده شود. چرا با اين كارهاي غلط و چشم وهم چشمي، سنت و آيين زيبا و دوست داشتني ازدواج در مملكت ما اين قدر مشكل شده است؟ راننده كهن سالي كه مرا از مجلس عروسي كه دعوت داشتم به خانه مي برد. سر درددلش باز شد كه اي آقا! من سه دختر دارم؛ يكي از آنها را عروس كردم.
۱۲ميليون تومان قرض گرفته ام تا جهاز او را تهيه كنم. هنوز دو دختر ديگر دارم كه بايد براي آنها حداقل به اندازه خواهرشان جهيزيه تهيه كنم. پيرمرد كه بي نهايت خسته به نظر مي رسيد، مي گفت از ۶ صبح تا گاهي اوقات ۱ بعد از نيمه شب كار مي كنم كه پول مردم را پس بدهم.
در فرانسه رسم خوبي دارند، آنجا عروس و داماد قبل از عروسي به يك فروشگاه بزرگ مراجعه مي كنند و ليستي از لوازمي را كه احتياج دارند در آن فروشگاه به نام خود ثبت مي نمايند به نام «ليست ازدواج»، هركس از دوستان و نزديكان، به اندازه وسعي اي كه دارد، به آن فروشگاه مراجعه و جنسي از آن ليست را به عنوان كادو خريداري مي كند يا مبلغي را جهت تكميل كردن خريد يك كالا در اختيار فروشگاه مي گذارد و آن فروشگاه، كارت زيبايي كه روي آن نام هديه دهنده نوشته شده را براي عروس و داماد مي فرستد.
در آخر، اگر تمام اجناس تهيه نشد، عروس و داماد به ميزاني كه وسع زندگي شان مي رسد، خودشان بقيه ليست را تكميل مي كنند يا به همان چيزهايي كه قبلاً به عنوان هديه عروسي از طرف دوستان و نزديكان خريداري شده قناعت مي كنند و باري بر دوش پدر و مادر نمي گذارند. اين عمل باعث مي شود كه به عنوان كادو، صاحب سه دستگاه پلوپز و۴دستگاه آبميوه گيري و چيزهاي مشابه نشوند.
نگارنده بعد از مدت ها آپارتماني در تهران تهيه كردم و براي تجهيز اين آپارتمان، تمام لوازم زندگي را با نازل ترين قيمت و جنس ايراني تهيه نمودم. حتي يخچال ايراني كه بي نهايت از آن راضي هستم، با يك دهم قيمت يخچال سايد باي سايد خريدم.
درگيرودار خريد
وقتي وارد فروشگاهي مي شدم و يخچال ايراني مي خواستم ، بعضي از فروشندگان با نگاه تحقيرآميزي به من نگاه مي كردند و مي گفتند: «نه! ما نداريم.» تا جايي كه من به يكي از آنها گفتم «آقا! اگر من در پاريس يا لس آنجلس بودم، حق داشتيد، به من بگوييد.» من در ايرانم و دلم مي خواهد يخچال ايراني بخرم. چرا شما طوري حرف مي زنيد كه اگر كسي كالاي ايراني بخرد جرمي انجام داده؟ بياييد كارها را آسان بگيريم.
جهيزيه با لوازم ايراني هنوز قابل خريد است و بودجه سرسام آوري نمي خواهد. بگذاريد وقتي عروس و داماد وضع زندگي شان مشخص شد و انشاءالله قادر به خريد سايدباي سايد بودند، آن را تهيه كنند، لذتش بيشتر است.
بگذاريد اول ثبات زندگي شان مشخص شود، بعد اين اشياي گران قيمت را بخرند. خانه اكثر پدر و مادرها بعد از يك سال، داراي دو يخچال و اگر چند دختر داشته باشند چند يخچال است! بگذاريد جوانان با علاقه و راحتي تشكيل خانواده داده و قدر زحمت كار و تلاش را بدانند. دختر جواني كه در ۱۸ يا ۲۰سالگي صاحب سايد باي سايد است، در ۴۰سالگي چه مي خواهد بخرد؟ بياييم افرادي را كه با چشم وهم چشمي از ديگران تقليد مي كنند،نصيحت كنيم و اين رسوم غلط را براندازيم.
بياييم جامعه اي ساده و آسان درست كنيم و بگذاريد سايد باي سايد را كساني بخرند كه واقعاً از عهده خريد آن برمي آيند و داراي خانواده بزرگ و پررفت و آمدي هستند.
خريد جهيزيه سنگين باعث خوشبختي و دوام زندگي نيست. خوشبختي و دوام را در جاي ديگر جست وجو كنيم.

نكته اول: تركيب حداقلي اعداد- اين جدول اعدادي را در انتها و ابتداي هر سطر و ستون مشخص كرده است كه بايد با جمع اعداد احتمالي از ۱ تا۹ بدون تكرار به عدد مورد نظر رسيد. بهترين روش براي حل جدول، جست وجوي خانه هايي است كه حداقل از جمع دو عدد حاصل مي شوند. معمولاً اين اعداد از دو خانه در جدول تشكيل شده است.مثلاً اعداد۳ و ۴ در جدولي فرضي را لحاظ كنيد. براي عدد ،۳ دو احتمال وجود دارد(۲و۱)،(۱و۲) (در ضمن مانند جدول سودوكو، از عدد صفر نمي توانيم استفاده كنيم).و براي عدد ۴ سه احتمال(۱و۳) و(۳و۱)و(۲و۲) وجود دارد كه احتمال(۲و۲) پذيرفته نيست چون در حل جدول از عدد تكراري نمي توانيم استفاده كنيم.
نكته دوم: اعداد مشترك- به عنوان مثال براي جمع اعداد۳ و ۴ احتمالات(۱و۲) و(۲و۱) براي عدد۳ و احتمالات(۱و۳) و (۳و۱) براي عدد ۴ وجود دارد. عددي كه بين اين احتمالات مشترك است، عدد يك است. نكته: اعداد بالاي مربع نشان دهنده مجموع اعداد ستون افقي و اعداد پايين مربع نشان دهنده مجموع اعداد ستون عمودي است.