فاطمه ابوطالبي
دونگا قصد دارد دوباره تيم ملي برزيل را به دوران قبل برگرداند و از برزيل همان تيم پرافتخار گذشته را بسازد. «كارلوس كائتانو بلدورن وري» معروف به «دونگا» در گفت وگو با شبكه خبري (آ.آر.د) آلمان و روزنامه هاگس اشپيگل درخصوص اهدافش در تيم ملي فوتبال برزيل مي گويد.
***
* از اينكه به عنوان سرمربي جديد تيم ملي فوتبال برزيل انتخاب شده ايد، چه احساسي داريد؟
- يك احساس غيرقابل وصف. از اينكه به عنوان سرمربي تيم ملي فوتبال كشورم انتخاب شدم، خيلي خوشحالم و احساس غرور مي كنم. مسئولان فوتبال كشورم بيشترين اعتماد را به من داشته اند.
* اين انتخاب و دعوت از شما، كارشناسان ورزش را شگفت زده كرد. خود شما چه احساسي داشتيد؟ آيا از اين دعوت تعجب نكرديد؟
- واقعاً شگفت زده شدم و البته خوشحال. پيش از اين در روزنامه ها اسم خيلي ها به عنوان سرمربي عنوان مي شد به غير از اسم من. برزيل كشوري است با يك فوتبال غني و رئيس فدراسيون فوتبال با اين شجاعتش مي خواهد اثبات كند كه تيم را براي آمادگي در مسير ديگري قرار داده است.
* نسبت به اين انتخاب، انتقادات زيادي وجود دارد. بر اساس نظرسنجي روزنامه «فولهادوسائوپائولو» ۶۰درصد جوانان با انتخاب شما مخالفند.
- تصور مي كنم انعكاس مثبت اين كار خيلي بيشتر از انعكاس منفي اش باشد اما با اين حال مي گويم من هيچ تجربه اي در مربيگري ندارم.
* فدراسيون فوتبال چه زماني شما را براي مربيگري انتخاب كرد؟
- همه چيز خيلي سريع گذشت. يك روز پس از رفتن «كارلوس آلبرتو پريرا» فدراسيون با من تماس گرفت. در نشستي كه با مسئولان فوتبال داشتم در مورد همه چيز به توافق رسيديم و اينگونه شد كه به عنوان مربي جديد تيم ملي برزيل انتخاب شدم.
* انتخاب شما علامتي است براي اينكه فدراسيون فوتبال برزيل در حال ترميم ساختار تيم ملي فوتبال است. آيا شما تغييرات زيادي در تيم خواهيد داشت، به طوري كه «يورگن كلينزمن» برزيل شويد؟
- فكر مي كنم من دونگا هستم نه كلينزمن. نبايد همه چيز را عوض كرد. در تيم ما خيلي چيزها خوب است كه بايد همين طور حفظ شود، اما يك سري كارها هم هست كه بايد تغيير كند. من يك تغيير ريشه اي در تيم نخواهم داشت. بايد آهسته و قدم به قدم پيش رويم. البته مسئولان قبلي، سرمايه گذاري هاي خوبي كرده اند كه بايد به آنها ادامه دهيم.
* يورگن كلينزمن به دليل مسائل امنيتي اجازه داد خانواده اش تحت حمايت مقامات امنيتي قرار بگيرند. آيا در زندگي شما هم چنين اتفاقي مي افتد؟
- هيچ خطر امنيتي را متوجه خود نمي دانم، اما مطمئناً در زندگي ام تغيير ايجاد مي شود.
* سرمربي دونگا را چگونه تصور كنيم؛ مثل يك بازيكني كه جادو مي كند يا اينكه بدون عيب و نقص و پركار تلاش مي كند؟
- نمي توان يك انسان را از كار جدا دانست. همه مرا به عنوان يك بازيكن و يك انسان مي شناسند. تلاش مي كنم به آنچه كه هدف است برسيم. به عنوان يك مربي نبايد جدي و سخت بود بلكه مهم اين است كه بداني وظيفه و مسئوليتت چيست و آنها را به خوبي انجام دهي.
* چه تغييراتي را نسبت به گذشته انجام خواهيد داد؟
- بايد مدتي را با تيم كار كنم. بازيكناني وجود دارند كه ديگر نمي توانند بازي كنند و بايد بازيكنان جديد به جاي آنها آورد.
* دستيار شما چه كسي خواهد بود؟
- من با مربيان مختلفي از برزيل صحبت كرده ام تا بتوانم اطلاعات به دست آورم و بهتر كار كنم. در ابتدا با جورجينهو(بازيكن سابق تيم هاي بايرلوركوزن و بايرن مونيخ) كار خواهم كرد و براي بعد در آينده تصميم خواهم گرفت.
* در مورد اينكه با ستاره هاي تيم چگونه رفتار كنيد فكر كرده ايد؟
- تلاش مي كنم از آنهايي استفاده كنم كه مفيد باشند. ابتدا يك بار با همه بازيكنان صحبت مي كنم. بر اساس برنامه ريزي، بازيكنان بايد بتوانند با يك بازي گروهي تيم را همراهي كنند. هر چند مهارت هاي انفرادي مهم است، اما بازي گروهي مهمتر است.
* تيم ملي برزيل در مسابقات جام جهاني آلمان بازي خوبي ارائه نكرد. شما به عنوان مربي جديد اين تيم فكر مي كنيد چقدر زمان نياز داريد تا به اين تيم عادت كنيد؟
- به عنوان مربي، به زمان براي عادت نياز ندارم. بايد طوري كار كنيم كه به گذشته برگرديم. برزيل كشوري است كه در فوتبال فقط به موفقيت عادت كرده و به نوعي بدعادت شده به طوري كه فقط عناوين قهرماني اش شمارش مي شود. ما براي موفقيت اين تيم از هيچ تلاشي دريغ نمي كنيم.
* مي توانيد در مورد عدم موفقيت برزيل در جام جهاني قدري توضيح دهيد؟
- در حال حاضر نمي خواهم هيچ ارزيابي از اين تيم داشته باشم. هر چه بوده، گذشته است. ما بايد فقط پيروزي هاي آتي را هدف قراردهيم و به آن فكر كنيم.
* شايعه شده كه شما فقط تا سال ۲۰۰۸ در تيم برزيل مربيگري مي كنيد. نظرتان در اين مورد چيست؟
- شايعه، هميشه و همه جا وجود دارد. در حال حاضر من به عنوان مربي تيم ملي فوتبال برزيل انتخاب شده ام. من با فدراسيون قرارداد بسته ام كه تيم ملي را رهبري كنم و الان هم همين كار را انجام مي دهم.
* در حال حاضر هيچ كس نمي داند قرارداد شما تا چه زماني است. براساس قراردادتان آيا مي توانيد تيم برزيل را در مسابقات جام جهاني ۲۰۱۰ در آفريقاي جنوبي رهبري كنيد؟
- دقيقاً.
* اين براي شما ضعف بزرگي است كه هيچ تجربه اي از مربيگري نداريد؟
- در برزيل مربياني هستند كه تجاربشان خيلي زياد است اما به تيم ملي دعوت نمي شوند. در فوتبال پيروزي و نتيجه بهترين هدف است كه اين براي من نيز مهم است.
* در جام جهاني ۲۰۱۰ با برزيل قهرمان مي شويد؟
- برزيل همواره براي عنوان قهرماني مبارزه مي كند. اين هدفي است كه هميشه پيش روي اين تيم قرار دارد.
*در جام جهاني آلمان تيم برزيل نشان داد كه بازيكنان بي رغبت بازي مي كنند براي تغيير اين وضعيت چه اقدامي انجام مي دهيد؟
- اين يكي از برنامه هاي روزانه ماست كه در كنار اين كه بازيكنان خوب بازي كنند شادابي و نشاط نيز در بازي داشته باشند. ما بايد انگيزه ها را در بازيكنان ايجاد كنيم تا بتوانيم در مسابقات پيروز شويم.
* سبك بازي شما به گونه اي بود كه خيلي منظم كار مي كرديد آيا اين نظم را به تيم ملي برزيل هم خواهيد آورد؟
- البته. همه آن چيزي را كه در دوران بازيكني ام ياد گرفته ام به تيم ملي منتقل مي كنم. امروزه در فوتبال جهان نظم حرف اول را مي زند و پس از آن تكنيك .تصميم دارم كه در دو فاكتور نظم و تكنيك را در كنار يكديگر داشته باشم.
* در جام جهاني آلمان سبك بازي اروپايي ها به گونه اي پيش رفت كه پيروز از ميدان بيرون آمدند و هوشياري و تمركز در خط دفاعي آنها باعث پيروزي آنها شد. شما اين فاكتورها را در تيم هاي ايتاليا و فرانسه مشاهده كرديد؟
- برزيل پيش از اين چندين بار در بازي هاي نهايي جام جهاني حاضر شد. اما اين بار اروپايي ها بهتر سازماندهي شده بودند. هر تيمي نتواند گل بزند پيروز هم نخواهد شد.
* در اولين بازي آزمايشي بدون ستاره هاي بزرگ چون رونالدينيو، رونالدو، كافو و ديدا موفق شديد با سه گل بر آرژانتين پيروز شويد؟
- خوشحالم كه تيم موردنظر جواب داد. اينها استعدادهاي نهفته فوتبال برزيل بودند و مطمئن بودم چنين موفقيتي به دست خواهند آورد. ما قهرماني جهان را دوباره به دست خواهيم آورد.
دونگا در يك نگاه
«كارلوس كائتانو بلدورن وري» ملقب به «دونگا» در ۳۱ اكتبر ۱۹۶۳ در «ايجويي، ريوگرند دوسول برزيل» متولد شد. او كه در سال ۱۹۹۴ به همراه تيم ملي برزيل قهرمان شده اكنون هدايت اين تيم را برعهده گرفته است.
دونگا فوتبال را در پست دفاع مياني تيم «پورتو آلگره» در سال هاي ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۴ آغاز كرد. پس از آن در فاصله سال هاي ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۵ براي «تيم كورينتيانس» بازي كرد. او پس از اين تيم به تيم هاي «اف.ث. سانتوز» و «واسكادوگاما» پيوست.
سرمربي فعلي تيم ملي فوتبال برزيل در سال ۱۹۸۷ راهي ايتاليا شد. در فاصله  سالهاي ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۲ در تيم «اي.سي. فيورنتينا» حضور يافت و پس از يك فصل حضور در تيم «پيسكارا» در سال هاي ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۳ به آلمان رفت و در تيم اشتوتگارت بازي كرد. در فاصله سال هاي ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۵ با حضور در اين تيم در مجموع ۵۴ بار به زمين رفت و توانست ۷ گل به ثمر برساند.
دونگا در سال ۱۹۹۵ از آلمان راهي ژاپن شد و به تيم «جوبيلو ايواتا» پيوست او در جام هاي جهاني ،۱۹۹۰ ۱۹۹۴ و ۱۹۹۸ به همراه تيم ملي كشورش حضور داشت و در مجموع ۹۱ بازي را در كارنامه حضورش در تيم ملي به ثبت رساند. كاپيتان جام جهاني ۹۴ و ۹۸ تيم ملي فوتبال برزيل در ۲۴ ژوئيه ۲۰۰۶ به عنوان سرمربي تيم ملي فوتبال برزيل انتخاب شد و جورجينهو هم بازي خود در جام جهاني ۹۰ و ۹۴ را به عنوان دستيار انتخاب كرد.
***
نام: كارلوس كائتانو بلدورن وري
نام مستعار: دونگا
تاريخ تولد: ۳۱/۱۰/۱۹۶۳
قد: ۱۷۷ سانتي متر
وزن: ۷۵ كيلوگرم
موفقيت ها: قهرمان جام جهاني ۱۹۹۴
نايب قهرماني جام جهاني ۱۹۹۸
قهرمان جام كنفدراسيون ها ۱۹۹۷
قهرمان جام قهرماني آمريكاي جنوبي ۱۹۹۷
قهرماني در بوندس ليگا (اشتوتگارت) ۱۹۹۷
دستيار دونگا
«جورج خوزه آموريم كامپوس»، ملقب به «جورجينهو» در ۱۷ آگوست ۱۹۶۴ در «ريودوژانيروي برزيل» متولد شد.
او در جام هاي جهاني ۱۹۹۰ ايتاليا و ۱۹۹۴ آمريكا در تيم ملي برزيل حضور داشت. جورجينهو در سال ۱۹۸۴ فوتبال را از تيم آمريكا- آر.جي آغاز و در سال هاي ۱۹۸۵ تا ۱۹۸۹ در تيم «فلامنگو» حضور يافت و پس از آن راهي آلمان شد و در سال هاي ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۲ براي تيم «بايرلوركوزن» بازي كرد و پس از آن در فاصله سال هاي ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵ در تيم «بايرن مونيخ» حضور يافت. جورجينهو پس از آلمان و حضور در بوندس ليگا به ژاپن رفت و به تيم «كاشيما آنتلرز» پيوست. پس از ۴ سال حضور در اين تيم ژاپني، جورجينهو دوباره به كشورش برگشت و به تيم «سائوپائولو» پيوست. او پس از يك سال حضور در اين تيم در سال هاي ۲۰۰۱-۲۰۰۰ نيز براي تيم «واسكا دوگا» بازي كرد. در فاصله سال هاي ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ با تيم «فلامينگو» قرار داد بست.
جورجينهو پس از اين كه مدرسه فوتبال براي كودكان خياباني در «ريودوژانيرو» را تأسيس كرد در اكتبر ۲۰۰۵ به عنوان مربي «آمريكا- آر.جي» انتخاب شد و هم اكنون از سوي دونگا سرمربي تيم ملي فوتبال برزيل به عنوان دستيار برگزيده شده است.
جورجينهو پس از اين انتخاب مي گويد: «براي اولين بار است كه دعوت مي شوم تا روي نيمكت تيم ملي كشورم بنشينم. اين براي هر بازيكني يك روياست از اين انتخاب خوشحالم و در پوست خود نمي گنجم.»
اگوست ۲۰۰۶-هاگس اشپيگل

محمدرضا منصوريان
دكتر يورگن پالم، يكي از بنيانگذاران «مؤسسه بين المللي آمادگي جسماني» مي گويد: «ورزش هاي همگاني همانند دسته گلي است با شكوفه هايي از انواع گل ها و داراي رنگ هاي بسيار متفاوت، بنابر اين با توجه به سطوح مختلف فرهنگي جاري در جامعه برنامه هاي ورزش هاي همگاني مي تواند در سلامت و سازگاري اجتماعي سهم مهمي داشته باشند. ورزش هاي همگاني فرصتي است براي دختران و پسران جوان و پدران و مادران تا بدون دردسر، از فعاليت هاي ورزشي در كنار هم لذت بيشتر ببرند.
در جامعه ما كه به روايتي يكي از جوان ترين جوامع جهاني است، تقويت جسم و افزايش توانمندي ها اساس و پايه محكمي ندارد و حتي زماني كه در زمينه بهبود ورزش و تربيت بدني به تجزيه و تحليل مي پردازيم، متوجه مي شويم با اين كه طنين ورزش هاي همگاني نسبت به سال هاي گذشته رساتر شده، اما هنوز هم اغلب در حد حرف است و هيچ رأيي و فكري، اكثريت را شامل نمي شود.
انسان موجودي است كه دائماً در حركت و جنبش است.
طي چند نسل گذشته، روش زندگي بشر امروزي با جمعيت رو به افزايش، از يك زندگي خيلي فعال مثل كشاورزي و كارگري به سكونت كارمندي در شهرهاي بزرگ تغيير كرده است و اينان كه از روش زندگي بدون تحرك و فعاليت  خود هراسانند، رنج بيشتري را متحمل مي شوند.
زمين هاي بازي و ميادين ورزشي در پي يك ضرورت انساني و وابسته به طبيعت انسان به وجود آمده اند كه با توجه به زندگي ماشيني و مشكلات جمعيتي در شهرهاي بزرگ امروزه فضاهاي محدودتري براي بازي و فعاليت هاي جسماني اختصاص يافته كه در كشور ما با توجه به استانداردهاي موجود جهاني كاستي ها محسوس تر است.
كشورهاي پيشرفته در سال هاي گذشته خيلي زود ضرورت فضا و تحرك در اجتماع را درك كردند و به طرح ريزي براي ايجاد پارك ها، باغ ها، فضاهاي باز و تجهيزات ورزشي پرداختند.
امروزه در كشورهاي در حال توسعه تقريباً وضعيت به گونه  ديگري است. هر فضاي موجودي اشغال فعاليتي غيرورزشي مي شود و اگر تجهيزات ورزشي وجود داشته باشد، دور از دسترس است.
كمبود متخصصين واجدشرايط
براي انجام ورزش به طور سالم و ايمن و در واقع براي لذت بردن از آن بايد بياموزيم كه مرتباً به تمرين بپردازيم. اين امر به آموختن نياز دارد. ورزش هاي همگاني فقط خاص قشر كودكان دبستاني نيست، بلكه براي همه مردم ضرورت دارد. ما در مدارس فقط به معلمان ورزش نياز نداريم، بلكه به متخصصيني نيازمنديم كه بدانند چگونه در افراد بزرگسال، كودكان، افراد با استعداد و بي استعداد انگيزه ورزش كردن را به وجود آورند و مهارت هاي ابتدايي را به آنها آموزش دهند.
در بعضي از كشورها آموزش متخصصين در مراكز آموزشي و طبق يك برنامه آموزشي صورت مي گيرد و افراد زيادي در اين كلاس ها شركت مي كنند، مانند آلمان كه در طول ۱۰ سال گذشته بيش از يك ميليون متخصص آموزش ديده اند.
متأسفانه مشاهدات و آمارهاي موجود نشان مي دهد كه در بسياري از كشورها از جمله ايران براي آموزش در چنين زمينه هايي نه برنامه هايي جدي و نه بودجه كافي وجود دارد كه صرف اين موضوع بشود!
ورزش هاي همگاني و محيط زيست
سهم ورزش در يك زندگي سالم و ارزشمند بيشتر از تأثير آن بر بدن انسان است. محيط از درون بدن همه ما آغاز مي شود. بدن هاي ما قسمتي از محيط زيست هستند. اين نظام كلي سياره اي است كه ما در آن زندگي مي كنيم. گياهان، جانوران و موجودات انساني دنياي ما را تشكيل مي دهند.
اين دنيا در خطر است. با آلودگي هايي كه ما به وجود مي آوريم، كوركورانه به نابودي صدها هزار نوع گياه و موجود زنده كمك مي كنيم و اين امر باعث وحشت ما نسبت به مرگ كره زمين مي شود. محيط اين كره فقط به كارخانه ها، اتومبيل ها و كالاهاي صنعتي تعلق ندارد. كره زمين در وهله اول دنياي زيست است. بايد ميليون ها نوع زندگي در اين كره در برابر خطرات و نابودي ها حفظ شود. بدن ما نمونه خوبي از طبيعت است و نياز به محيطي دارد كه در آن حركت كند.
بنابر اين وقتي درباره ورزش هاي همگاني صحبت مي كنيم، بايد در حفظ اين دنيا و فضايي كه در آن جنب و جوش انسان صورت واقعي به خود مي گيرد، نقش خود را درك كنيم.
پس ورزش هاي همگاني حامي منطقي و طبيعي حركت در محيط زيست است. در حقيقت هر دو از بنيان به يكديگر وابسته اند.
ما اطمينان داريم كه در زندگي اجتماعي امروز بشر ورزش نقش ارزنده اي دارد. اما آيا مي توانيم آن را ثابت كنيم؟
تفريحات سالم بدني به خصوص به شكل بازي هاي سنتي در شناسايي گروه هاي در اقليت نقش اساسي دارد و فرصتي است براي اين افراد كه ميراث فرهنگي خود را حفظ كنند.
اما آيا مي توانيم به اين امر جامه عمل بپوشانيم؟
هيچ شكي وجود ندارد كه حفظ فرهنگ بستگي به ادبيات، موسيقي، هنرهاي زيبا و معماري ندارد، بلكه به خلاقيت در بازي  ها و ورزش هايي بستگي دارد كه ما به عنوان سنت هاي زيستي مردم آنها را در نظر مي گيريم.
يك پرش، يك پيچ و قوس، يك توپ در حال پرواز همه اين حركات به معناي واقعي بيانگر حيات و زندگي هستند. كوچك، اما با تأثير فراوان بر روي زندگي بشر در دنيا.
ورزش در كاربرد يكي از معناهاي خود در دوره معاصر كه آن را مترادف «بازي و تفريح انسان» به كار مي بريم،  مفهوم بسيار گسترده و جديدي است.
تقويت رواني با ورزش
ورزش همگاني علاوه بر تقويت جسماني عموم مردم تأثير فراواني نيز بر حل بسياري از مشكلات رواني آنها دارد. روانشناسان و روانپزشكان بسياري با انجام تحقيقات و پژوهش هاي گسترده خود دريافته اند كه روابط مشخصي بين فعاليت جسماني و سلامت عاطفي، كاهش اضطراب و حتي مشكلات پيچيده روحي و رواني وجود دارد و اين روابط را توصيف كرده اند.
خوشبختانه به طور پيوسته بين «فدراسيون بين المللي طب ورزشي» و «انجمن جهاني بازي هاي تفريحي و اوقات فراغت» موضوعات مختلف اثرگذاري ورزش و فعاليت هاي بدني بر تقويت رواني افراد مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته و آثار مثبت آن نيز مورد استفاده مردم قرار مي گيرد. آنها در تازه ترين يافته هاي خود در ميان افراد سالمند دريافته اند ميزان ابتلا به بيماري هاي رواني در ميان كساني كه با برنامه هاي منظم به ورزش مي پردازند، بسيار كمتر از افرادي است كه ورزش در برنامه هاي روزانه آنها جايگاهي ندارد.
چستر فيلد مي گويد: ورزش هاي همگاني يكي از برنامه هايي است كه در آن روح زندگي، گرمي، نشاط و خوش بيني وجود دارد.
به نظر مي رسد اكنون بايد نقش ورزش هاي همگاني در جامعه فعلي و آينده را در سلامت و بهبود نحوه زندگي جدي بگيريم و سهم ورزش به عنوان يك معيار در مشكلات اجتماعي بايستي بسيار بالاتر از آن چيزي  باشد كه در حال حاضر وجود دارد.
ورزش بانوان
مردان و زنان ساختار جسماني، زيستي متفاوتي دارند كه ناشي از صفات مشخصه فيزيولوژي و آناتومي آنان است.
اين حقيقت كه زنان طبيعتاً احساساتي تر، كم طاقت تر، نگران تر و روي هم رفته از نظر رواني ناپايدار تر از مردان هستند نيز بر اجراي ورزش هاي همگاني و قهرمان مؤثر بوده است.
زناني كه به دنبال ورزش كردن مي روند معمولاً در تمرين، براي يادگيري آمادگي بيشتري دارند و صحيح تر و كوشاتر عمل مي كنند و بيشتر نظم پذيرند و نسبت به استانداردها آگاهي دارند و همگي در حالي كه در سطح بالاي ورزشي فعاليت مي كنند در تمرين و كل برنامه فعال ترند.
آنان سعي دارند از شكست دوري كنند و خواهان تحسين از سوي جامعه اند.
اين سؤال بسيار مهمي است كه آيا زنان را مي توان با معيار يكسان با مردان مقايسه و يا به زبان ديگر با توانايي ها، اجراها و نرم هاي مردان  اندازه گيري كرد يا خير؟ زنان نمي خواهند با استانداردهاي مردانه مقايسه شوند. آنان قصد جدا كردن خود را ندارند، اما مي خواهند كه زن بمانند و اين حق مسلم آنهاست.
امروزه تقريباً در تمامي كشورهاي جهان زنان نسبت به مردان كمتر در ورزش شركت مي كنند. اين امر چه در مورد ورزش هاي همگاني و چه در مورد ورزش قهرماني صدق مي كند.
وراي همه محدوديت هاي قانوني، اقتصادي و اجتماعي زنان دلايلي وجود دارد كه آنها اغلب نسبت به مردان فرصت خيلي كمتري براي ورزش كردن دارند. اين امر همچنين با عملكردها، رسوم و عادات، باورها و همچنين نقش برجسته جنسيت مرتبط بوده است. خوشبختانه در سال هاي اخير بسياري از ترديدها در مورد شركت زنان در انجام فعاليت هاي ورزشي مرتفع شده است.
اين يك واقعيت است كه زنان بايستي با حفظ و رعايت اصول به تمامي ورزش هاي مورد علاقه خود دسترسي داشته باشند، اما انجام ورزش هايي مانند بوكس، كشتي، وزنه برداري و امثالهم كه با فشارهاي جسماني و رواني غير متعادلي براي آنها روبه روست، كمتر قابل توصيه است.
مروري تاريخي در پيشرفت برنامه هاي ورزشي زنان نشان مي دهد كه آنان تقريباً امروزه در تمامي ورزش ها اندوخته هاي اجرايي بسياري دارند. با دستيابي به پيشرفتي كه در ابتدا مختص مردان بود، آنها حالا به پيشرفت هاي شاياني در اجرا دست يافته اند.