|
توصيه هاي كارشناسي به مناسبت شروع سال تحصيلي جديد
فرزندان خود را براي يادگيري آماده كنيد
اسفنديار معتمدي/ كارشناس آموزشي و مؤلف كتاب هاي درسي
|
|
|
|
|
|
دانش آموزان چگونه مي توانند مطالب را به خوبي ياد بگيرند، به آموزه هاي خود عمق بخشند و در مدرسه موفق شوند؟ دست يافتن به اين هدف هاي عالي، به چيزهاي زيادي بستگي دارد، از جمله: سلامتي جسماني، آماده بودن از نظر احساسي و اجتماعي، داشتن مهارت هاي زباني و داشتن دانش عمومي از جهان.
برخورداري از سلامتي مطلوب جسماني و بهداشتي
اگر دانش آموز از غذاي مناسب و كافي برخوردار باشد، به حد كافي ورزش كند و مرتب از سوي پزشك معاينه شود، مي تواند شروع زندگي خوبي داشته باشد و احتمال اين كه در آينده با مشكل هاي جدي در زمينه سلامتي و يادگيري روبه رو شود ناچيز است.
غذا
دانش آموزان به برنامه غذايي با مواد غذايي مغذي نياز دارند تا بتوانند سالم بمانند. افرادي كه به مدرسه مي روند در صورتي مي توانند در كلاس بهتر تمركز داشته باشند كه از مواد غذايي مناسبي استفاده كنند. اين مواد غذايي عبارتنداز: نان، ميوه و سبزي ها، گوشت و ماهي و جايگزين هاي مواد گوشتي (از جمله تخم مرغ، سويا، لوبيا و نخود) شير، پنير و ماست. مواظب باشيد فرزند شما از غذاهاي چرب و شيريني زياد استفاده نكند.
ورزش
دانش آموزان در دبستان به فرصتي نياز دارند تا بتوانند ورزش كنند. اين ورزش براي اين است كه بتوانند در ماهيچه هاي پا و دست هماهنگي به وجود آورند و نيز بتوانند آنها را بيش از پيش تحت اختيار خود درآورند. فرزند شما نياز دارد توپ را پرتاب كند و بگيرد، بالا بپرد و حركت هاي منظم و هماهنگ با موسيقي داشته باشد تا بتواند ماهيچه هاي كوچك دست و پا را تحت فرمان خود درآورد و بين آنها هماهنگي به وجود آورد. او نياز دارد از گچ نقاشي استفاده كند، قطعه هاي جورچين (پازل) را جاي خود قرار دهد و از قيچي بي خطر استفاده كند.
اگر احتمال مي دهيد كودك شما از نظر بدني عيبي داشته باشد، بي درنگ او را نزد پزشك ببريد. اقدام به موقع مي تواند به كودك شما كمك كند تا از تمام ظرفيت هاي خود استفاده كند.
مراقبت هاي پزشكي
كودكان به معاينه پزشكي منظم، مراقبت از دندان ها و تزريق واكسن نياز دارند. شما بايد پزشك يا درمانگاهي را پيدا كنيد كه بتوانيد براي معاينه هاي دوره اي كودكتان به آن جا مراجعه كنيد و در صورتي كه كودك بيمار شد يا آسيب ديد نيازهاي درماني او را فراهم كنند. پيشگيري هاي اوليه با تزريق واكسن مي تواند مانع مبتلا شدن كودك به بيماري هاي گوناگون شود، اين بيماري ها عبارتنداز: سرخك، آبله، اوريون، ديفتري، سياه سرفه، كزاز، آنفلوآنزا، فلج اطفال و سل. اين بيماري ها مي توانند اثر جدي روي سلامتي رواني و جسمي كودك بگذارند. با پزشك خود در مورد مزيت ها و خطرهاي واكسن زدن گفت وگو كنيد. كودك شما بايستي به صورت مرتب به دندان پزشك مراجعه كند.
آماده كردن كودك از نظر عاطفي و اجتماعي
كودكان، مدرسه را با درجه هاي متفاوتي از بلوغ عاطفي و اجتماعي آغاز مي كنند. فراگيري اين ويژگي ها به زمان و تمرين نياز دارد. در منزل به كودك فرصت دهيد تا بتواند ويژگي هاي مثبت زير را در خود به وجود آورد.
- اعتماد به نفس: كودكان بايد احساس خوبي نسبت به خود داشته باشند و باور داشته باشند كه مي توانند موفق باشند. كودكاني كه به خود اعتماد دارند آمادگي بيشتري براي انجام دادن كارهاي جديد دارند و در صورت عدم موفقيت در بار نخست، بار ديگر تلاش كنند.
- استقلال: كودكان بايد ياد بگيرند كارها را خود به صورت مستقل انجام دهند.
- انگيزه: كودكان بايستي بخواهند كه بياموزند.
- كنجكاوي: كودكان در اصل كنجكاو هستند و براي اين كه بتوانند از فرصت هاي فراگيري بيشترين استفاده را ببرند، بايستي همچنان كنجكاو باقي بماند.
- پشتكار: كودكان بايد ياد بگيرند كاري را كه شروع كرده اند به پايان برسانند.
- همكاري: كودكان بايد بتوانند با ديگران مدارا كنند و ياد بگيرند در كارها سهيم شوند و منتظر نوبت خود باشند.
- تسلط بر خود:كودكان بايد ياد بگيرند كه راه هاي خوب و بدي براي ابراز عصبانيت وجود دارد. آنان بايد درك كنند كه برخي از رفتارها از قبيل زدن و گاز گرفتن ديگران حركت هاي قابل قبولي نيستند.
- همدردي: كودكان بايد نسبت به ديگران علاقه نشان دهند و احساس آنان را درك كنند. اگر شما درباره كارهاي گوناگون با ديگران مشورت كنيد، كودكان شما نيز مي آموزند كه به نظر و احساس ديگران احترام بگذارند.
در اين جا راه هايي پيشنهاد مي شود كه به شما كمك مي كنداين ويژگي ها را در كودك خود به وجود آوريد يا تقويت كنيد.
* به كودك خود نشان دهيد كه نگران وضعيت او هستيد و او مي تواند به شما اميدوار باشد. كودكاني كه احساس مي كنند مورد توجه قرار دارند، اعتماد بيشتري به خود دارند. كودك شما بايد معتقد باشد هر آنچه كه پيش بيايد، كسي هست كه مراقب اوست. به كودك خود توجه كافي داشته باشيد، او را تشويق كنيد و به او فرصت دهيد ابراز وجود كند.
*براي او الگوي خوبي باشيد. كودكان هر آنچه را مي بينند و يا مي شنوند تقليد مي كنند. زماني كه شما ورزش مي كنيد و يا غذاي مناسب مي خوريد كودك شما به احتمال بيشتر كار مشابهي انجام خواهد داد. زماني كه با ديگران با احترام رفتار مي كنيد او نيز رفتار مشابهي خواهد داشت، اگر در زمينه هاي مختلف با ديگران همكاري مي كنيد، كودك شما نيز چنين خواهد كرد و ياد مي گيرد به احساس ديگران احترام بگذارد.
* به او فرصت تكرار بدهيد. كودك وقتي چيزي را تكرار مي كند خسته نمي شود. در عوض، با تكرار كردن يك چيز تا زماني كه آن را ياد بگيرد، اعتماد به نفس را در خود تقويت مي كند كه براي انجام دادن كارهاي جديد به آن نياز دارد.
* از انضباط مناسب استفاده كنيد. تمام كودكان نياز دارند كه حدودي براي آنان تعيين شود. كودكاني كه والدين آنها انضباط را با عشق مي آميزند، به طور معمول مهارت هاي اجتماعي بهتري در خود ايجاد مي كنند و در مدرسه بهتر از كودكاني عمل مي كنند كه والدين آنان محدوديت هاي بسيار اندك يا بسيار زياد برقرار مي كنند. به چند پيشنهاد زير توجه داشته باشيد.
- به فعاليت هاي كودك خود جهت بدهيد، ولي بيش از اندازه رياست به خرج ندهيد.
- زماني كه از كودك خود مي خواهيد كاري انجام دهد، دليل هاي مربوط به آن كار را برايش تشريح كنيد. براي مثال، بگوييد ماشين بازي ات را از روي پله ها بردار تا كسي نيفتد و نگوييد آن را بردار زيرا من مي گويم.
- به حرف هاي كودك خود گوش كنيد تا بفهميد چه احساسي دارد و آيا به حمايت ويژه اي نياز دارد.
با او در مورد كارهاي هيجان انگيزي كه او مي تواند در مدرسه انجام دهد، مانند فعاليت هاي هنري، خواندن و بازي كردن، صحبت كنيد.
- زماني كه از دست او عصباني هستيد نشان دهد كه او را دوست داريد. به او احترام مي گذاريد. از رفتار، او نه از خود او انتقاد كنيد. براي مثال بگوييد دوستت دارم ولي كار درستي نيست كه روي ديوار نقاشي كني. وقتي دست به چنين كاري مي زني من عصباني مي شوم.
- به كودك خود كمك كنيد تا مسائل را انتخاب و آنها را حل كند. براي مثال مي توانيد از كودك خود بپرسيد. چه كار بايد بكنيم تا برادرت آجرهاي بازي تو را به هم نريزد.
- مثبت و مشوق باشيد. اگر كاري را به خوبي انجام داد، از او تعريف كنيد. لبخند زدن و تشويق كردن براي شكل بخشيدن به رفتار او از تنبيه سخت بسيار مفيدتر است.
- اجازه دهيد كودك شما خود به انجام كارهاي متعدد بپردازد. حركات و رفتار كودكان كوچك را بايستي زيرنظر داشت. به هر حال، با انجام كارهايي از قبيل پوشيدن لباس و قرار دادن اسباب بازي ها در جاي خود، آنها مي توانند ياد بگيرند كه مستقل عمل كنند و به اين صورت مي توانند در خود اعتماد به نفس به وجود آورند. لازم است به او اجازه دهيد حق انتخاب داشته باشد و نه اين كه در تمام موارد به جاي او تصميم بگيريد.
- كودك خود را تشويق كنيد با كودكان ديگر بازي كند و مدتي را با بزرگسالاني بگذراند كه اعضاء فاميل به شمار نمي آيند. كودكان دبستاني به فرصت هايي نياز دارند تا روابط اجتماعي را بياموزند و با ديدگاه هاي ديگران آشنا شوند. اگر كودكان كم سن و سال تجربه ارتباط با كودكان و بزرگسالان مختلفي را داشته باشند به احتمال بيشتري با معلمان و هم كلاسي هاي خود ارتباط مثبت برقرار مي كنند.
- نگاه مثبت خود را به مدرسه و يادگيري به او نشان دهيد. كودكان با نياز بسيار شديد به كشف كردن و كنجكاوي كردن به اين جهان پا مي گذارند. اگر مي خواهيد كودك شما كنجكاوي خود را حفظ كند، بايستي او را تشويق كنيد. اگر به كارهاي او علاقه مندي نشان دهيد (براي مثال بگوييد نقاشي قشنگي كشيده اي) به او كمك مي كنيد به كارهايي كه انجام مي دهد افتخار كند.
- كودكان در صورتي از رفتن به مدرسه خوشحال و هيجان زده مي شوند كه والدين آنان نيز نسبت به اين گام بزرگ به هيجان درآيند. هنگامي كه كودك شما آماده رفتن به مدرسه مي شود، در مورد مدرسه با او گفت وگو كنيد. در مورد كارهاي هيجان انگيزي كه او در مدرسه انجام خواهد داد؛ مانند فعاليت هاي هنري، خواندن و بازي كردن با او گفت وگو كنيد. زماني كه درباره كارهاي مهمي كه از آموزگار خود ياد گرفته است، مثل چگونه بخواند، چگونه بشمارد و چگونه چيزها را اندازه گيري و وزن كند، گفت وگو مي كند احساس شادي خود را نشان دهيد.
زبان آموزي و دانش عمومي
مهارت هاي زباني فقط زماني در كودكان رشد مي كند كه فرصت هاي گوناگوني براي سخن گفتن، گوش دادن و استفاده از زبان براي حل مشكلات و آموختن درباره جهان داشته باشند. شما مي توانيد كارهايي انجام دهيد كه به زبان آموزي او كمك شود.
- به كودك خود فرصت دهيد بازي كند. كودكان با بازي كردن مي توانند مطالب زيادي ياد بگيرند. بازي كردن يك راه طبيعي براي آنان است تا كنجكاوي كنند، به اكتشاف بپردازند، مطالبي بياموزند، داستان بگويند و مهارت هاي اجتماعي را در خود به وجود آورند. بازي كردن همچنين مي تواند به كودكان كمك كند تا روش حل كردن مسئله را بياموزند. براي مثال، اگر واگن اسباب بازي او واژگون شده است بايستي ياد بگيرد چگونه دوباره آن را به صورت صحيح و ايستاده روي زمين قرار دهد. زماني كه او با آجرهاي خانه سازي اش بازي مي كند، مي تواند مطالبي از قبيل اسم رنگ ها، شمردن، هندسه، شكل هاي گوناگون و تعادل ياد بگيرد. بازي كردن با ديگران به او ياد مي دهد چگونه با ديگران راگفت وگو كند.
- هرزمان كه فعاليت جديدي ياد مي گيرد، او را راهنمايي و از او حمايت كنيد. والدين با جهت دادن به تلاش هاي كودك خود مي توانند به او كمك كنند تا بياموزد كارهاي جديد را چگونه انجام دهد. براي مثال در حالي كه با كودك خود جورچين (قرار دادن قطعه هاي كوچك يك تصوير در جاي خود) بازي مي كنيد مي توانيد قطعه اي را برداريد و بگوييد فكر مي كنم اين قطعه را بايد اين جا قرار دهيم. چرا آن را امتحان نمي كني؟ آن گاه از او بخواهيد آن قطعه را بردارد و در جاي خود قرار دهد. همين طور به تدريج ياد مي گيرد كدام قطعه را بايد در كجا قرار دهد، مي توانيد كم كم از كمك هاي خود دست بكشيد.
- با كودك خود سخن بگوييد. كودك شما نياز دارد صداي شما را بشنود. صداي راديو و تلويزيون نمي تواند جاي صداي شما را بگيرد. هر چه بيشتر با كودك خود سخن بگوييد، بيشتر ياد مي گيرد و همين طور كه بزرگتر مي شود با شما بيشتر سخن مي گويد.
فعاليت هاي روزمره فرصت هايي به وجود مي آورد تا كودك خود درباره آن چه كه در اطرافش روي مي دهد، سخن بگوييد.
به سخنان كودك خود گوش فرا دهيد. كودكان افكار، احساسات، شادي، اندوه، اميد و ترس خاص خودشان را دارند. در حالي كه مهارت هاي سخن گفتن در كودك شما پيشرفت مي كند، او را تشويق كنيد افكار و احساسات خود را بازگو كند. گوش دادن، بهترين روشي است كه مي توانيد پي ببريد كه در مغز او چه مي گذرد و كشف كنيد او چه مطالبي را مي داند و چه مطالبي را نمي داند و چگونه فكر مي كند و درحال يادگيري چه مطالبي است. به علاوه با اين كار به او نشان مي دهيد كه احساسات و افكار او ارزشمند هستند.
- از كودك خود بپرسيد، به خصوص پرسش هايي كه او در پاسخ آنها فقط به بله يا نه گفتن بسنده نكند، بلكه جواب خود را به صورت جمله و با شرح كامل مطرح كند. در حالي كه با كودك خود در پارك قدم مي زنيد اگر او برگي را كه از درخت بر زمين افتاده است برمي دارد، مي توانيد از او بخواهيد كه بگوييد برگ ها از چه نظر شبيه هم هستند و از چه نظر با هم تفاوت دارند. از كودكي كه اندكي بزرگتر است مي توانيد بپرسيد چه چيزهاي ديگري روي درخت مي رويد .
به پرسش هاي كودك خود پاسخ دهيد
- پرسيدن روش خوبي براي كودك شما است تا ياد بگيرد چيزها را با هم مقايسه و طبقه بندي كند، چيزهايي مانند لباس هاي مختلف، برگ هاي مختلف و غذاهاي مختلف. با تفكر به پرسش هاي كودك خود پاسخ دهيد و در صورت امكان او را تشويق كنيد خودش پاسخ پرسش هايش را بگويد. اگر پاسخ پرسش هاي او را نمي دانيد به او بگوييد نمي دانم ، سپس خود سعي كنيد جواب ها را با همراهي كودك خود پيدا كنيد.
- هر روز مطالبي را با صداي بلند براي كودك خود بخوانيد. كودكان در هر سني دوست دارند مطالبي برايشان خوانده شود. به ياد داشته باشيد هر چند كودك شما نمي تواند داستان يا شعري را كه مي خوانيد به خوبي درك كند، ولي خواندن مطلبي به اتفاق يكديگر اين فرصت را براي او فراهم مي كند كه زبان را ياد بگيرد و از شنيدن صداي شما لذت ببرد.
براي اين كه كودك شما از خواندن يك مطلب لذت ببرد، شما فرصتي براي او فراهم كنيد كه بتواند خواندن را با تجربه هاي گرم با شما بودن پيوند بزند، مي توانيد عشق به خواندن را براي هميشه در او ايجاد كنيد.
براي اين كه كودك شما از خواندن يك مطلب لذت ببرد، با دقت به او گوش دهيد.
از نوع برنامه هايي كه در تلويزيون مشاهده مي كند آگاه باشيد. برنامه هاي تلويزيوني خوب مي تواند فرزند شما را با جهان هاي جديد آشنا كند و ميزان يادگيري او را افزايش دهد، ولي ديدن برنامه هاي ضعيف و ديدن تلويزيون به ميزان زياد مي تواند مضراتي را دربرداشته باشد. اين ديگر به شما مربوط است كه اجازه دهيد كدام برنامه تلويزيون را مشاهده كند و چه ميزان از وقت خود را صرف ديدن تلويزيون كند.
نسبت به توانايي ها و علاقه مندي هاي كودك خود واقع بين باشيد. به استانداردهاي سطح بالا توجه داشته باشيد و كودك را تشويق كنيد چيزهاي جديدي را بيازمايد. كودكاني كه چيزهاي تازه اي را تجربه نكنند، كسل و كم حوصله مي شوند، اما كودكاني كه با شتاب به پيش رانده شوند، يا از آنان خواسته شود كارهايي انجام دهند كه مورد علاقه شان نيست، دلسرد و ناراضي بار مي آيند.
فرصت هايي فراهم كنيد تا كودكتان بتواند فعاليت هاي جديدي انجام دهد و چيزهاي تازه اي ببيند. هر چه او تجربه هاي جديدي داشته باشد، چيزهاي بيشتري درباره جهان پيرامون خود ياد مي گيرد. هر كجا كه زندگي مي كنيد، جامعه شما مي تواند تجربه هاي جديدي براي آموزش او داشته باشد. به پياده روي برويد و يا سوار اتوبوس واحد شويد و به موزه ها، كتابخانه ها و باغ وحش و ديگر جاهايي كه مورد علاقه اوست برويد.
اگر در شهر زندگي مي كنيد يك يا دو روز را در حومه شهر بگذرانيد و اگر در حومه شهر به سر مي بريد روزي را در شهر بگذرانيد، بگذاريد كودك شما به موسيقي گوش كند و نقاشي كند. به او اجازه دهيد در فعاليت هايي مشاركت كند كه باعث پيشرفت قوه تخيل او مي شوند و اجازه دهيد احساسات و نظارت خود را بيان دارد.
|
