سه شنبه ۲۵ مهر ۱۳۸۵
سياست
Front Page

روسيه ؛ چشم انداز نو
عباس لقماني
005595.jpg
جهان با حيرت به عكسي چشم دوخته بود كه خبرگزاري آلمان و تاس خبرگزاري رسمي اتحاد جماهير شوروي سوسياليستي به جهان مخابره كرده بودند.
در قايقي كوچك در درياي سياه دو مرد ميانسال در حالي كه پارو مي زدند به گفتگومشغول بودند.
ويلي برانت صدراعظم آلمان و لئونيد برژنف صدراعظم هيات رئيسه اتحاد جماهير شوروي بالاخره يخ هاي باقيمانده از دوران صدارت صدراعظم هاي محافظه كار آلمان را شكسته بودند ودر صدد احياي روابطي بودند كه به عقيده رهبر حزب سوسيال دمكرات آلمان ويلي برانت مي توانست سنگ راه تازه اي در روابط شرق وغرب باشد.
سياست شرقي ويلي برانت در كوتاه مدت ثمره خود را در مبادله زندانيان سياسي بين دو آلمان و همچنين آزادي محدود تردد شهروندان آلمان غربي نشان داد.
دولت ويلي برانت كه به خوبي واقف بود كه سررشته تمام سياست هاي آلمان شرقي در مسكو نهفته است با آغاز گفتگو با شوروي در حقيقت دست به ريسكي بزرگ نيز زده بود.
سالها بود كه در تبليغات آلمان غربي دولت برلين شرقي به عنوان دولتي كه هيچ مشروعيتي ندارد عنوان مي شد وحال صدراعظمي از آلمان غربي مي خواست به اين حكومت منفور از نظر محافظه كاران مشروعيت ببخشد.
گفتگوهاي ويلي برانت و برژنف سر آغاز دوره اي شد كه يخهاي بين دو بلوك شرق وغرب شروع به ذوب شدن كرد و بالاخره در دوران رونالد ريگان به فروپاشي كامل بلوك شرق انجاميد.
بر خلاف تصور بسياري از تحليلگران حتي روي كار آمدن دولت محافظه كار هلموت كهل در آلمان هم مانع ادامه سياستهاي دولتهاي سوسيال دمكرات در آلمان نشد.
در دوران هلموت كهل فروپاشي بلوك شرق سرعت بيشتري گرفت و در پايان دهه هشتاد ميلادي موجي از پناهندگان آلمان شرقي كه به سفارتخانه هاي آلمان غربي در شرق اروپا پناه مي بردند نخستين علايم فروپاشي رژيم آلمان شرقي را به جهانيان نماياند.
با فروپاشي آلمان شرقي كه بدون نظر مساعد رئيس جمهور وقت شوروي گورباچف امكان پذير نبود آلمانها بدون آمادگي قبلي به اتحادي رسيدند كه همواره آرزوي آن را داشتند ولي در سالهاي جنگ سرد اميد آن را از دست داده بودند.
روابط آلمان با روسيه پايه در تاريخ طولاني اروپا دارد و روابط دولتهاي پروس و دولتهاي محلي آلمان با روسيه تزاري تا آن اندازه بود كه حتي شاهزادگان آلماني همانند كاترين به همسري تزاران روس در مي آمدند وبه قدرت زياد نيز در روسيه مي رسيدند.
حتي در هنگامه جنگ جهانسوز دوم جهاني نيز روابط دوكشور ادامه يافت و به قرارداد مخفي بين هيتلرو استالين انجاميد كه نه فقط لهستان را در نهايت تقسيم كرد بلكه انگيزه اي شد تا در زمان خروشچف به سياست هاي استالين نيز حمله شود.
آلمان در روسيه بازار مناسبي را مي بيند كه علاوه بر وسعت آن داراي منابع عظيم زير زميني نيزاست.
تكنولوژي آلمان به اضافه نيروي كار آزموده در روسيه به گفته اقتصاددانهاي آلماني بهترين تركيبي است كه براي هر دوكشور مي تواند منافع دراز مدتي را به دنبال داشته باشد.
روند همكاري دو كشور در همه زمينه ها حتي با تغيير سران دوكشور نيز همچنان ادامه يافت و به قراردادهاي اقتصادي درازمدتي انجاميد كه آخرين و مهمترين آن قراردادي بود كه در پايان دوران صدارت گرهارد شرودر با روسيه منعقد شد و بر اساس آن لوله اي از زير درياي شمال گاز روسيه را با دور زدن لهستان به آلمان منتقل مي كرد.
قرار دادي كه خشم دولت محافظه كار لهستان را نيز برانگيخت .
اين قرارداد آن قدر براي آلمان حياتي بود كه پس از كنار رفتن گرهارد شرودر از مسند صدارت او رياست شركت مشترك گاز دوكشور را بعهده گرفت.
حجم تبادلات اقتصادي دو كشور از مرز ده ميليارددلار در سال جاري ميلادي فراتر رفته است.
دولت تازه آلمان به رياست آنگلا مركل نيز خود را پايبند اجراي اين قرارداد مي داند و حتي در صدد افزايش تبادلات اقتصادي دوكشور است.
دوستي شخصي گرهارد شرودر و ولاديمير پوتين كه پايه هاي دوستي و همكاري هاي اقتصادي دوكشور را بسيار مستحكم كرده است ريشه در شناخت پوتين از آلمان دارد كه پنج سال در شهر درسدن آلمان در دوران حكومت آلمان شرقي به عنوان رئيس سازمان جاسوسي شوروي فعاليت كرده بود.
پوتين كه به خوبي آلماني صحبت مي كند در سفر اخير خود به آلمان براي گفتگوهاي دوجانبه وشركت در جشنهاي هشتصدمين سال بنيانگذاري شهر درسدن حتي عنوان كرد كه او پيوستگي قلبي با اين شهر دارد زيرا دختر اومتولد آنجاست.
هر چند اين گفته پوتين را فقط به عنوان يك تعارف سياسي مي توان ارز يابي كرد ولي نشانگر اهميتي است كه روسيه هم براي روابط دوكشور قايل است.
سفراخير پوتين به آلمان با واكنش منفي بسياري از گروههاي طرفدار حقوق مدني و آزادي مطبوعات نيز مواجه شد زيرا در هنگامه ديدار او از آلمان روزنامه نگار منتقد سياست هاي روسيه در چچن به دست افراد ناشناس در مسكو در مقابل منزلش به قتل رسيد و گفته مي شود كه سرويس هاي مخفي روسيه در اين قتل دخيل بوده اند.
همين موضوع تظاهركنندگاني را در درسدن به خيابانها كشاند كه عليه پوتين شعار مي دادند. ولي باوجود اين تظاهرات گفتگوهاي دو كشور روند اصلي خود را ادامه داد.
روسيه به عنوان بزرگترين دارنده ذخاير گازي جهان و يكي از اصلي ترين توليدكنندگان نفت اكنون اين حربه را به خوبي همانگونه كه در مورد اوكراين ديده شد به كار گرفته است.
اروپاي تشنه انرژي اكنون دريافته است كه روسيه در دراز مدت مي تواند بسياري از نيازهاي اين قاره را برآورده كند و پوتين نيز خير و صلاح دراز مدت روسيه را در همكاري گسترده با اتحاديه اي مي داند كه اكنون با بيش از سيصد ميليون شهروند مصرف كننده انرژي به نوعي در نظر دارد از قيد وابستگي به فقط يك قطب توليد كننده انرژي رها شود.
حضور پوتين در درسدن به انگيزه ملاقات سران روسيه و آلمان در دوره گفتگوهايي است كه از زمان صدارت گرهارد شرودر آغاز شد و به ديالوگ درسدن معروف است .
نخستين دور اين گفت وگوها در سال 2001 ميلادي در شهر درسدن شروع شدودر كنار آن تبادل آراي سياسي و اقتصادي ديگري هم به عنوان ديالوگ پترزبورگ در شهر پترزبورگ روسيه برگزار مي شود كه سالانه به طور ادواري يا در پترزبورگ و يا در درسدن ادامه مي يابد.
ديالوگ پترزبورگ از سوي شركتهاي بزرگ پشتيباني مالي مي شود و همين موضوع ميزان اهميت روسيه و همكاري اقتصادي دراز مدت بين دو كشور را براي شركتهاي بزرگ اقتصادي آلمان به نمايش مي گذارد.
روسيه اكنون و به خصوص در سالهاي اخير در صدد است وجهه از دست رفته خودرا به عنوان ابر قدرت پيشين بازپروري كند ودر همين راستا با به كارگيري اهرم هايي كه در اختيار دارد از جمله اهرم انرژي سهم خودرا در سياست گذاري جهاني طلب كند.
در اين استراتژي آلمان كه با جمعيت بيش از هشتاد ميليوني خود يكي از اصلي ترين كشورهاي تاثيرگذار در اتحاديه اروپاست سهم خاصي در سياست اروپايي روسيه دارد.
روسيه روابط خود با فرانسه را نيز در سالهاي اخير بهبود بخشيده است .
در اين ميان كشور هاي اروپاي شرقي كه پس از رهايي از سلطه شوروي با سرعت رو به غرب آوردند نيز اكنون هيجان اوليه آزاد بودن مرزها را از دست داده اند و حتي پيوستن تعدادي از آنها به اتحاديه اروپا در سالهاي اخير مانع از اين نشده است كه دوباره نظري هم به متحد استراتژيكي قبلي خود بياندازند و در صدد تجديد نظر در سياست هاي نه چندان دوستانه خود با روسيه شوند.
پوتين با سياست مقتدرانه اي كه در روسيه در پيش گرفته است كنترل دولت بر شركتهاي نفتي را تشديد كرد ودولت روسيه علي رغم خصوصي بودن آنها عملا تعيين كنده سياست اقتصادي آنهاست.
روسيه دوباره با اقتدار به صحنه سياست جهان باز گشته است و برخورد چند ماه پيش اين كشور با اوكراين نشان داد كه حتي جبهه بندي غرب نيز تغييري در مسير درپيش گرفته شده روسيه براي باز گشتن به صحنه سياست جهاني ندارد.
در اين مسير روسيه براي بكارگيري وزنه سياسي خود به هم پيماناني نياز دارد كه به نظر مي آيد آلمان اصلي ترين آنهاست. تغيير حكومت ها در آلمان نيز تاثيري در اين روند ندارد.
روسيه در كنار اتحاديه اروپا مي تواند سايه گسترده آمريكا بر اروپا را به آرامي به كنار زند و خود بار ديگر يكي از اصلي ترين بازيگران جهاني شود.مهره آلمان در اين صفحه شطرنج روسيه يكي از اصلي ترين مهره هاست.

نگاه
روسيه و امنيت انرژي در اروپا

گروه بين الملل - مركل و پوتين در سال جاري تاكنون 5 بار با هم ديدار و گفتگو كرده اند. مذاكرات درسدن در شرايطي صورت گرفت كه آلمان آماده
مي شود رياست دوره اي هشت كشور صنعتي گروه 8 را به عهده بگيرد. پوتين زماني كه در سرويس مخفي روسيه كار مي كرد در همين شهر درسدن مستقر بود.روسيه قصد دارد علاوه بر 40 ميليارد متر مكعب گاز طبيعي كه ساليانه به آلمان صادر مي كند ، 50 تا 55 ميليارد متر مكعب گاز بيشتر نيز به اين كشور صادر كند تا نگراني مقامهاي اروپايي برطرف شود .
پوتين پس از ديدار با آنجلا مركل صدر اعظم آلمان ، تصريح كرد : آلمان بايد به راهگذر انتقال گاز طبيعي روسيه به اروپا تبديل شود . آلمان مي تواند نقش توزيع كننده گاز روسيه در اروپا را بر عهده داشته باشد.
شركت گاز پروم روسيه اخيرا اعلام كرد ، صادرات گاز طبيعي بيشتر به اروپا را به صادرات ال ان جي به آمريكا ترجيح مي دهد و قصد دارد ميزان صادرات گاز به اتحاديه اروپا را بيش از پيش افزايش دهد .
آلمان هم اكنون بزرگترين مصرف كننده نفت و گاز روسيه در اروپا به شمار مي رود . روابط اقتصادي و تجاري دو كشور طي سالهاي اخير روند رو به رشدي را داشته است .
اجراي طرح احداث خط لوله انتقال گاز روسيه به آلمان «ه توافق نهايي آن در سال گذشته بين دو «شور به دست آمد آغاز شده است.اين خط لوله حدود 1200 «يلومتر طول دارد و بخش اعظم آن در بستر درياي بالتي« قرار مي گيرد و پس از ت«ميل طرح در سال 2010، با پيوستن دو «شور روسيه و آلمان ام«ان صدور گاز طبيعي روسيه به آلمان و در مراحل بعدي، احتمالا به ساير «شورهاي اروپاي غربي را فراهم مي آورد. اين خط لوله بندر روسي وايبورگ را به شهر گرايفسوالد در شمال شرق آلمان متصل مي «ند.
توافق بر سر اجراي اين طرح در ديدار ولاديمير پوتين، رئيس جمهوري روسيه، و گرهارد شرودر، صدراعظم سابق آلمان، در ماه سپتامبر سال گذشته و مدت كوتاهي قبل از «ناره گيري آقاي شرودر از قدرت به دست آمد.هزينه اجراي طرح حدود 5 ميليارد دلار تخمين زده شده است.روسيه از جمله تامين «نندگان اصلي نياز «شورهاي اروپاي غربي به مواد سوختي است و تامين حدود ي« چهارم گاز مصرفي اين «شورها را برعهده دارد.آلمان به شدت به واردات سوخت از خارج وابسته است و در حال حاضر، حدود ي« سوم از مصرف نفت و گاز مورد نياز خود را از روسيه وارد مي «ند.
با احداث خط لوله جديد، انتظار مي رود «ه روسيه نقش مهمتري را در صادرات سوخت به آلمان ايفا «ند و در آينده، با استفاده از اين خط لوله، به افزايش صادرات گاز به ساير «شورهاي اروپايي مبادرت ورزد.اجراي اين طرح، «ه به طرح خط لوله اروپاي شمالي موسوم شده، بحث هايي را به همراه داشته است.
خط لوله اروپاي شمالي از «نار لهستان و او«راين عبور مي «ند و در نتيجه، مقامات اين دو «شور در اين مورد «ه مم«ن است خاتمه طرح باعث قطع گاز صادراتي روسيه شود ابراز نگراني «رده اند.
در حال حاضر، خطوط لوله اصلي انتقال گاز روسيه به اروپا از خا« لهستان و او«راين عبور مي «ند و در مقابل، روسيه بهاي «متري را براي گاز عرضه شده به اين دو «شور مطالبه مي «ند. به خصوص در لهستان، «ه در تاريخ خود گاه روابط خوبي با روسيه و آلمان نداشته است، هم«اري نزدي« اين دو «شور باعث بروز احساسات ملي گرايانه شده است.

|  اقتصاد  |    اجتماعي  |   انديشه  |   سياست  |   شهرآرا  |   موسيقي  |
|  ورزش  |

|   صفحه اول   |   آرشيو   |   بازگشت   |