در تامين حقوق اجتماعي افراد نابينا و كم بينا، دست اندركاران امر همواره با اين سؤال مواجه بوده اند كه مناسب ترين راه براي تامين مطالبات اجتماعي اين گروه از توانخواهان چيست و چگونه مي توان آنان را براي كسب استقلال در زندگي و پاي نهادن به عرصه تعاملات انساني ياري كرد؟ در پاسخ به اين پرسش اساسي، نظرات متفاوتي مطرح مي شود. گروهي براي اصلاح جامعه و تغيير نگرش آحاد مردم نسبت به افراد نابينا و باور به توانمندي ها و قابليت هاي آنان تاكيد مي ورزند. گروه ديگر مؤكداً بيان مي دارند كه حمايت از نابينايان تنها تحت لواي قانون و اهرم هاي قدرت در جامعه امكان پذير خواهد بود. اما دسته اي ديگر ضمن درنظرداشتن مقوله قانون و اهميت آگاه سازي جامعه، مي كوشند تااصلاح شيوه هاي مديريتي در امور نابينايان را سرلوحه كار خود قرار دهند، چرا كه امروزه اعتقاد غالب اين است كه عمده ترين مشكلات فراروي افراد نابينا و كم بينا، ناشي از ناكارآمدي شيوه هاي مديريتي در ارائه خدمت رفاهي، آموزشي و اجتماعي به گروه مزبور است. آنچه اين ادعا را تاييد مي كند، مقايسه تحليلي شيوه اداره امور نابينايان در كشورهاي توسعه يافته و جوامع در حال توسعه است. با انجام چنين مقايسه اي به وضوح درمي يابيم كه در جوامع پيشرفته، نوع ساختار تشكيلاتي مركز توانبخشي و سازمان هاي متولي اين امر،  به گونه اي است كه اصول علمي مديريت سازماني در آن كاملاً مشهود است.
تجربه كشورهايي چون انگلستان، اسپانيا، آلمان و... نشان مي دهد كه چنانچه ارائه خدمات اجتماعي و آموزشي به افراد نابينا و كم بينا به صورت تمركزيافته و تحت يك ساختار سازماني صورت گيرد، سرويس دهي به توانخواهان مزبور در تمامي زمينه ها- اعم از رفاهي و آموزشي- به گونه منسجم تري صورت مي پذيرد. براي نمونه در كشور انگلستان، اداره سازمان امور نابينايان زيرنظر عالي ترين مقام مملكتي يعني ملكه انجام مي شود كه به اين ترتيب، اين سازمان از جهت ساختار اداري، عملاً به نيرومندترين اهرم قدرت(دربار) وابسته خواهد بود كه اين خود در گسترش اختيارات متوليان امور نابينايان تاثير به سزايي خواهد داشت. در كشورهاي مورد بحث، ارائه خدمات خاص مانند آموزش مهارت هاي مربوط به خواندن و نوشتن، مهارت هاي روزمره، خدمات مشاوره اي و... كه به شكل كاملاً تخصصي صورت مي گيرد، توسط سازمان امور نابينايان انجام مي شود. بخش ديگري از خدمات اجتماعي كه از ماهيت عام تري برخوردارند، مانند امكانات بهداشتي و بيمه از سوي دولت به اين افراد ارائه مي شود. بخشي از اعتبارات موردنياز سازمان هاي متولي امور نابينايان به ويژه در حوزه خدمات خاص، توسط دولت و مراجع رسمي تامين مي شود، ليكن نكته قابل توجه اين است كه در كشورهاي توسعه يافته، تشكل هاي فعال در زمينه مسائل و مشكلات افراد نابينا و كم بينا اين امكان را يافته اند كه با دريافت حق انحصار پاره اي فعاليت هاي تجاري و نيز جلب كمك هايي از سوي افراد خير، بخش عمده اي از هزينه هاي خود را تامين كنند. سازمان هاي امور نابينايان عمدتاً به صورت هيات امنايي اداره مي شوند. هسته مركزي اين تشكل ها را افرادي تشكيل مي دهند كه به صورت ثابت يا استخدام دائمي به كار مشغولند اما در بخش خدمات خاص،  از نيروهاي داوطلب نيز استفاده مي شود.
در كشورهاي اروپاي شرقي همانند روسيه و اوكراين نيز شاهد وضعيت مشابهي هستيم؛ در اين دسته از كشورها، دولت ها كوشيده اند تا ضمن ارائه خدمات عام به افراد نابينا، با قراردادن پاره اي فعاليت هاي اقتصادي در انحصار سازمان هاي امور نابينايان، منابعي را به منظور درآمدزايي براي اين موسسات فراهم كنند؛ چنان كه كمك به كانون هاي موردنظر جهت تشكيل تعاوني هاي خاص، كارگاه هاي توليدي، معافيت هاي مالياتي و... از جمله مساعدت هايي است كه در راستاي تقويت بنيه اقتصادي موسسات امور نابينايان صورت مي گيرد.
در ايران، سازمان بهزيستي و سازمان آموزش وپرورش استثنايي به عنوان اصلي ترين متوليان آموزش، توانبخشي و تأمين امكانات رفاهي توانخواهان نابينا و كم بينا محسوب مي شوند. سازمان استثنايي به عنوان زيرمجموعه اي از تشكيلات وزارت آموزش وپرورش، بر حسب وظيفه در راستاي آموزش دروس مدرسه اي و تامين نيازهاي تحصيلي نابينايان، در مقاطع پيش از دانشگاه گام برمي دارد. سازمان بهزيستي نيز مي كوشد تا در تامين تجهيزات كمك آموزشي و كمك توانبخشي، ارائه خدمات توانپزشكي و توانبخشي آموزشي و اجتماعي، اعم از بريل آموزي، آموزش مهارت هاي روزمره، مهارت هاي زندگي، فنون خودياري و نيز تامين امكانات شغلي و حرفه آموزي و... برنامه هايي را تدوين و اجرا نمايد. پرواضح است كه محدوديت هاي اجرايي سازمان هاي مزبور از سويي و وسعت دايره مخاطبان از سوي ديگر، موجبات ناكافي بودن خدمات موجود را فراهم آورده است. هر چند واگذاري بخشي از فعاليت هاي مربوط به امور معلولان و نابينايان به تشكل هاي غيردولتي، زمينه مناسبي را براي اين تشكل ها جهت انجام تلاش هاي موازي فراهم آورده است، ليكن عدم بضاعت مالي و محروميت از حمايت هاي قانوني مراجع رسمي موجب شده است تا موسسات غيردولتي نيز نتوانند چنانكه بايد، در راستاي تأمين مطالبات اجتماعي افراد تحت پوشش گام بردارند. حال سؤال اينجاست كه براي بهبود شرايط موجود و تغيير شيوه ارائه خدمات به افراد نابينا و كم بينا چه بايد كرد؟
چنانكه گفته شد تغيير و اصلاح شيوه هاي مديريتي امور نابينايان، عمده ترين راه حل در رفع موانع موجود است. به نظر مي رسد كه تشكيل سازمان امور نابينايان زير نظر عالي ترين مقام رسمي و اجرايي كشور يعني رياست محترم جمهور و متمركزساختن تمامي فعاليت ها و خدمات مربوط به اين گروه از توانخواهان در اين تشكيلات، زمينه مساعدي را جهت بهبود كيفيت اداره امور نابينايان و ارائه خدمات خاص به آنان فراهم خواهد ساخت. به طور كلي فوايد تشكيل سازمان امور نابينايان را مي توان به شرح زير بيان داشت:
۱- ايجاد وحدت رويه در ارائه خدمات رفاهي، آموزشي و اجتماعي مورد نياز افراد نابينا و كم بينا
۲- پيگيري دقيق تر امور نابينايان؛ چه در بخش خدمات خاص و چه در زمينه خدمات عام
۳- تسهيل ارتباطات برون سازماني به منظور جلب هر چه بيشتر مشاركت ساير سازمان ها در ارائه خدمات عام به افراد نابينا و كم بينا؛ به ويژه در زمينه اشتغال، امكانات بهداشتي، خدمات بيمه اي و ساير خدمات مربوط به امكانات زندگي شهري
۴- نظارت و ارزيابي دقيق بر نحوه ارائه خدمات مورد نياز افراد نابينا و كم بينا و نيز چگونگي عملكرد متوليان امر و نيز نظارت گسترده تر بر عملكرد ساير سازمان ها در انجام وظايف محوله در راستاي تامين مطالبات اجتماعي نابينايان
سازماني كه تحت عنوان سازمان ملي نابينايان از آن ياد مي شود، داراي تشكيلاتي غيردولتي است كه كليه امور مربوط به افراد نابينا اعم از خدمات توانبخشي، توانپزشكي، رفاهي و حمايتي در آن تمركز مي يابد. شكي نيست كه در چنين سازماني، آموزش نيروي انساني، داراي اهميت به سزايي است؛ از بخش هاي خدماتي گرفته تا مقاطع كارشناسي و حتي رده هاي مديريتي، همه و همه بايد به فراخور حال، آموزش هايي را در خصوص چگونگي ايجاد ارتباط با افراد نابينا و كم بينا و نحوه ارائه خدمات خاص به آنان فراگيرند.
در ساختار اداري سازمان ملي نابينايان، مي تواند يك هسته مركزي ايجاد شود كه متشكل از نيروهاي استخدامي باشد، اما در ساير بخش ها مي توان از نيروهاي موقتي يا داوطلب خدمت استفاده كرد.
عمده ترين منابع اعتباري سازمان مزبور مي بايستي از سوي دولت تامين شود. علاوه بر آن، براي تامين هزينه هاي جانبي مي توان از طريق جلب مشاركت هاي مردمي و نيز پاره اي فعاليت هاي اقتصادي خودجوش همانند خريد سهام، ايجاد تعاوني هاي خاص و به ويژه ارتباط با مجامع بين المللي فعال در امور نابينايان و دريافت كمك از اين سازمان ها اقدام كرد.
استراتژي هاي سازمان ملي نابينايان را نيز مي توان تحت عناوين زير بيان كرد:
الف- جمع آوري و تدوين اطلاعات مختلف مربوط به توانخواهان نابينا و كم بينا به صورت طبقه بندي شده و نيازسنجي دقيق از اين گروه از معلولان جهت برنامه ريزي و ارائه خدمات خاص به آنان
ب- ايجاد ارتباطات برون سازماني جهت تسهيل ارائه خدمات عام به افراد نابينا و جلب مشاركت فعال ساير سازمان ها در تامين مطالبات اين قشر از افراد جامعه
ج- تدوين لوايحي در خصوص حقوق اجتماعي نابينايان و ارائه آن به دولت و همياري جهت تصويب اين لوايح و تحكيم پشتوانه هاي حقوقي در خصوص فعاليت هاي اجتماعي معلولان به ويژه افراد نابينا و كم بينا
د- برنامه ريزي در جهت آگاه سازي خانواده هاي داراي فرزندان معلول بينايي و نيز عموم آحاد مردم نسبت به قابليت هاي افراد نابينا از طريق ارتباط با رسانه هاي گروهي
ه- نظارت و ارزيابي دقيق نسبت به عملكرد ساير سازمان ها درخصوص تامين حقوق افراد نابينا و نيز ايجاد هماهنگي و وحدت رويه بين اين سازمان ها به منظور انسجام تلاش هاي انجام شده
بر اساس آنچه گفته شد، حال به سهولت مي توان بر ضرورت تشكيل سازمان ملي نابينايان در كشور تاكيد كرد. لذا جا دارد تا صاحب نظران و انديشمندان نابينا با همفكري و تلاش، زمينه مناسبي را جهت تدوين طرح ها و لوايحي در اين راستا فراهم سازند تا در سايه اين تلاش ها، شاهد بروز تحولات بنيادي در زندگي افراد نابينا و ارتقاي سطح پايگاه اجتماعي آنان باشيم.

ايسنا: معاون امور توانبخشي سازمان بهزيستي اظهار كرد: مؤسسه استاندارد، وظيفه نظارت بر كيفيت وسايل كمك توانبخشي را بر عهده دارد.
كاظم نظم ده با بيان اين كه كيفيت يكي ازمعيارهاي اصلي خريد وسايل كمك توانبخشي از سوي سازمان بهزيستي است، گفت: در جلسات مختلف با مؤسسه استاندارد بر لزوم كيفيت لازم وسايل كمك توانبخشي تاكيد كرده ايم. به گفته نظم ده، سال گذشته حدود 4 ميليارد و 500 ميليون تومان صرف تهيه وسايل كمك توانبخشي شده است.
همچنين محمدنژاد، رئيس انجمن حمايت از حقوق معلولان در گفت وگو با ايسنا گفت: متاسفانه وسايل توانبخشي شامل ويلچر و سوند در كشور داراي استاندارد اجباري نيستند.
وي در ادامه تصريح كرد: اين انجمن طي نامه اي از شوراي عالي استاندارد، خواستار تدوين استاندارد اجباري براي ساخت ويلچر در كشور شده است كه مؤسسه استاندارد اعلام كرده كه تاكنون سازمان بهزيستي مكاتبه اي با اين شورا نداشته است.
نظم ده، معاون امور توانبخشي سازمان بهزيستي در اين رابطه اظهار كرد: مؤسسه استاندارد وظيفه نظارت بر رعايت استانداردهاي لازم در ساخت كليه وسايل را دارد و شركتهاي توليدكننده اي كه اين استانداردها را رعايت نكند را بايد شناسايي كند.

گروه اجتماعي- اعضاي شوراي برگزاري نخستين جشنواره فيلم بهزيستي در نشستي مشترك با جواد شمقدري مشاور هنري رئيس جمهوري ضمن بررسي اهداف، ابعاد و برنامه ها به ترسيم افق آينده اين رويداد بزرگ فرهنگي سينمايي كشور پرداختند.
به گزارش امور رسانه اي نخستين جشنواره فيلم بهزيستي در اين نشست مشترك كه با حضور آقايان: علي روحي دبير نخستين جشنواره، حسن حجگذار قائم مقام دبير، يزدان عشيري معاونت ارتباطات و تبليغات جشنواره، مقصود جباري معاونت امور برنامه ها برگزار شد، مشاور هنري رئيس جمهوري با استقبال از اين حركت نوپا به اهميت و ضرورت جشنواره فيلم بهزيستي پرداخت.
وي گفت: جاي خالي جشنواره فيلم بهزيستي در كشور محسوس بوده و به نظر من اين يك اتفاق بزرگ و مهم است.
شمقدري با بيان اين كه بايد از طريق زبان سينما و مكانيسم هاي تصويري زيبايي شناسي و معلولين و آسيب ديدگان اجتماعي را در منظر افكار عمومي جامعه دگرگون سازيم خاطرنشان ساخت: جشنواره فيلم بهزيستي نبايدفقط نگاهش به معلولين و آسيب ديدگان جامعه باشد چرا كه اين حركت مي تواند با جريان سازي و فرهنگ سازي، رويكردهاي جديدي را پيش روي غيرمعلولان و غيرآسيب ديدگان بگشايد و به واقع، نهيب و هشداري است به همه آدم هاي سالم و بهره مند از مواهب خداوند.
وي ادامه داد: بزرگترين پيام جشنواره فيلم بهزيستي مي تواند اين باشد كه زندگي زيباست و با الهام و عبرت از جامعه معلولان مي توانيم بينش و نگاه به زندگي را تغيير دهيم و از لحظه لحظه زندگي لذت ببريم و با اميد به آينده حركت كنيم.
مشاور هنري رئيس جمهوري با بيان اين كه تصوير و روايت زندگي سخت و دشوار اما قهرمانانه و شگفت انگيز، يك معلول واجد بزرگترين پيام ها و درس ها و تجربه هاست، اضافه كرد: شگفتي ها، استقامت ها و موفقيت هاي يك معلول بسيار مقدس و ارزشمند است و مي توانيم اتفاقاً،  خيلي از قهرمانان را در اين حوزه ببينيم، در عرصه هاي مختلف كار و زندگي.
وي با تشبيه كار و زندگي برخي از چهره هاي شاخص و معلولين صاحب نام به زندگي قهرمانان دفاع مقدس يادآور شد: اگر به سراغ قهرمانان جبهه و جنگ مي رويم به دليل پايداري و استقامت و ايثارشان است و به يقين، در زندگي معلولين نيز،  بعضاً، اين استقامت و پايداري به وضوح حس مي شود.
شمقدري با اشاره به ضرورت برگزاري جشنواره بهزيستي در ابعاد گسترده و تأثيرگذار و مناسب تأكيد كرد: به نظرم بايد رويكردها به مقوله بهزيستي عوض شود و بايد فضاهاي فرهنگي اجتماعي فراهم آوريم تا معلولان و آسيب ديدگان در متن جامعه ديده شوند و از عزلت نشيني بيرون بيايند و اين امر، از طريق ساز و كارهاي خاص خودش و با فرهنگ سازي امكان پذير است و جشنواره فيلم بهزيستي با تشويق هنرمندان، فيلمسازان و نويسندگان مي تواند در ايجاد بسترهاي لازم اين فرهنگ سازي كمك كند.
به اعتقاد وي، فرهنگ سازي در جامعه امروز از طريق فيلم و سينما و برنامه هاي تلويزيوني امكان پذير است و با بهره گيري از اين ابزارها و امكانات است كه مي توان مفاهيم ارزشمند و اخلاقيات و نگاهها را در متن جامعه و روابط اجتماعي تحت تأثير قرار داد و خوشبختانه، در اين زمينه، فيلم هاي تأثيرگذار و جهت بخش بسياري در ايران و خارج از كشور داريم.
مشاور هنري رئيس جمهوري با تأكيد بر اهميت كارشناسي و انجام مطالعات جدي در زمينه طراحي اهداف و الگوسازي عنوان كرد: جشنواره فيلم بهزيستي اگر اهدافش را خوب رصد و طراحي كند و مقاصد متعالي اش را در درون فيلم پيدا كند و از سياه نمايي و رويكردهاي تحقيرآميز و طردكننده نسبت به معلولان در فيلم ها پرهيز كند به يقين به دستاوردهاي ارزشمند و ماندگار دست مي يابد.
وي با اشاره به عناصر زيبا در زندگي يك قهرمان واقعي از قبيل: استقامت، آرامش، اميد به زندگي،  تلاش و صبر و فعاليت هاي مافوق بشري كه براي بشر عادي امكان پذير نيست گفت: تمام اين عناصر و ويژگيها در زندگي معلولان متجلي است و بايد سينما، به كشف ثبت و تصوير و ارائه آنها بپردازد.
شمقدري افزود: جشنواره، پيگيريها و فضايي لازم را براي تعامل هنرمندان با حوزه هاي مختلف بهزيستي كشور و امكان توليد آثاري در اين زمينه را دنبال كند. از اين طريق مي توان به جهت دهي معلولين و زندگي آسيب ديدگان و افراد بهزيستي را فراهم كرد.
گفتني است نخستين جشنواره فيلم بهزيستي از 12 تا 16 آذرماه سالجاري در تهران برگزار مي شود.

مهر: معاون امور توانبخشي سازمان بهزيستي گفت: آمار دقيق معلولان از طريق اجراي طرح سرشماري، مطالعات نمونه اي و پژوهش دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي جمع آوري مي شود.
نظم ده خاطرنشان كرد: هر 10سال يك بار، آمار جمع آوري مي شود. آخرين آمار ارائه شده از تعداد معلولان مربوط به سال 75 است و در پايان امسال نيز آمار دقيق آنها با توجه به جمعيت كشور ارائه خواهد شد.
معاون امور توانبخشي سازمان بهزيستي تاكيد كرد: براساس برآورد سازمان جهاني، 2/4درصد جمعيت كشورهاي در حال توسعه را افراد داراي معلوليت هاي شديد و خيلي شديد تشكيل مي دهند و با توجه به اينكه كشور ما نيز در حال توسعه است و جمعيت نيز حدود 68 تا 70ميليون نفر است، بنابراين پيش بيني مي شود 2ميليون و 800هزار نفر معلول در كشور وجود داشته باشد.
نظم ده گفت: در حال حاضر تعداد معلولاني كه به بهزيستي مراجعه كرده اند، يك ميليون نفر است و مابقي به دلايل مختلف، هنوز مراجعه نكرده اند.
وي افزود: البته چنانچه بخواهيم افراد داراي معلوليت خفيف را نيز در نظر بگيريم، آمار آنان 10درصد جمعيت كشور مي شود كه اين معلولان نياز به خدمات حمايتي و توانبخشي ندارند و مي توانند كارهاي خود را انجام دهند.