نقش بازي در رشد خلاقيت كودكان
اسباب آموزش
زهرا مير قائمي
كودك از طريق بازي با انواع اسباب بازي، موفق به شناخت شكل ها، رنگ ها، اندازه ها، جنس اشياء و اهميت آنها مي شود و از بازيها و ورزش ها، مهارت به دست مي آورد. با اكتشاف و جمع آوري اشيا اطلاعاتي را كسب مي كند كه نمي تواند در كتاب هاي مدرسه اش پيدا كند. مطالعه كتاب و ديدن فيلم مناسب، اطلاعات كودك را وسيع تر مي كند و به او شادي و لذت مي بخشد.
كودك به وسيله بازي دنيا را مي شناسد، مي فهمد و كنترل مي كند و مي تواند ميان واقعيت و تخيل فرق بگذارد، ميزان توانايي هاي خود را با ديگران مقايسه مي كند و يك مفهوم روشن تر و واقع گريانه تر از خود به دست مي آورد و مي تواند مسئوليت كامل اعمال خود را برعهده بگيرد. در بازي نقش هاي معيني را برعهده مي گيرد و درمي يابد كدام نقش بيشترين لذت را به وي مي دهد و بازي او را قادر مي سازد تا رضايت بخش ترين رابطه ها را با ديگران برقرار كند.
با كمك بازي، خوب و بد را درك مي كند و مي فهمد كه اگر بخواهد در بازي يك فرد قابل قبول باشد بايد درستكار و با حقيقت، مسلط به خود و عادل باشد. همچنين درمي يابد دوستانش در بازي به نسبت والدين كمتر شكيبا هستند و ياد مي گيرد كه اصول اخلاقي را هنگام بازي نسبت به محيط خانه و مدرسه به طور كامل تر رعايت كند.
در دوران مدرسه علاقه به بازي نمايشي كم و به بازيهاي سازنده شروع مي شود. در اين بازي كودك مي تواند بدون همبازي مدت ها بازي كند و لذت ببرد. متداول ترين اين بازي كشيدن نقاشي، ساختن چيزهايي از گل، خمير، سنگ كاغذ و... مي باشد. اين نوع بازي هاي سازنده، قدرت تخيل كودك را تقويت نموده و موجبات بهداشت رواني و لذت حياتي مي شود.
بازي مناسب ترين روش تربيتي است و وظيفه مربي است كه بازيهاي مناسب براي كودكان ترتيب دهد.
مي توان ادعا كرد اگر يادگيري اوليه از طريق بازي مورد غفلت قرار گيرد يا توجهي به آنها نشود، آموزش و پرورش در سن هاي بالاتر آن طور كه بايد نمي تواند مفيد باشد.
بازي آزاد در مدارس دو ويژگي فكري انساني (غلبه بر مشكلات- يادگيري نظم و ترتيب) را آشكار مي كند.
بازي با شن و آب شرايطي را فراهم مي كند كه كودك بازبان رياضي آشنا شود؛ مفاهيمي چون زياد، كم، پر، خالي و كوچك كه قبل از جمع بايد ياد گرفته شوند.
بازي به صورت صحبت كردن با بچه هاي ديگر باعث گسترش مفاهيم ذهني كودك مي شود و نظرش مبتني بر واقعيت مي شود.
تفكر كودك به زبان او بستگي دارد و براي برخورداري از زباني غني و وسيع بايد دامنه خزانه لغات كودك را افزايش داد تا ابزار لازم را براي طبقه بندي و تعميم كه ساخت پيچيده اي دارند به دست آورند و مفاهيم زمان، فضا و احتمال را درك كنند.
يك بازي مطلوب براي كودكي كه در حالت لذت بردن از بيان كلمات است، نظر افكندن بر يك كتاب، تصوير يا مجله است.
بازي با لغات و صداها براي كودك خيلي لذت بخش است، به شنيدن داستان، تعريف داستان، بازي سؤال و جواب، انتقال پيام به ديگران علاقه نشان مي دهد و با استفاده از اين علاقه مي توان براي رفع مشكلات و آموزش دروسي مانند فارسي، اجتماعي، علوم و هديه هاي آسماني و... استفاده كرد.
مربيان مي توانند قوانين و مقررات و اصول اخلاقي و رابطه صحيح با ديگران را در بازي به بچه ها آموزش دهند.
با دقت در بازي، مربيان مي توانند كودكان را دقيق تر شناسايي كنند و به وسيله بازي مشكلات عاطفي كودكان را تعديل نمايند.
با استفاده از بازي مي توان به بچه ها آموخت كه چگونه مشكلات خود را حل كنند و در نهايت آنها را براي زندگي آينده آماده كرد.
با تقويت رفتار هوشمندانه و استفاده از قوه تخيل در بازي، زمينه اي بهتر براي تفكر كودك فراهم مي شود. دوستان در مدرسه تكيه گاه كودك هستند و به او احساس ايمني مي دهند و براي او سرمشق رفتاري هستند. بنابر اين با كمك آنها مي توان بعضي از مشكلات كودكان را برطرف كرد. (البته به صورت بازي)
اگر قرار است پايه اي محكم براي يادگيري رياضيات در دوران مدرسه ابتدايي در كودكان بسازيم كودك بايد انواع مختلف بازي آزاد را در سنين قبل از دبستان داشته باشد.
پس بايد امكانات لازم براي گسترش مهارت زباني كودك فراهم شود تا مفاهيم ضروري براي تفكر رياضي را به دست آورند. همچنين موقعيت هاي مناسب براي رشد بدني آنها را نيز بايد فراهم كرد و با وسايلي مانند تاب، سرسره، نرده ها و ميله ها در سنين قبل از دبستان و اوايل دبستان بازي كنند تا ماهيچه هاي بزرگ بدني تقويت شوند.
آموزش شنا اعتماد به نفس را در كودكان تقويت مي كند. كودكان از وسايل ارتباطي ديگري از قبيل نقاشي و داستان نيز استفاده مي كنند و نظريات و احساسات خود را بيان مي كنند.
كودكان توانايي هاي زيادي دارند، اما همگي افرادي مستعد هستند و بايد به آنها اعتماد كنيم.
|