|
|
|
|
|
|
واقع نگاري رسانه ها در عصر جديد
بي طرفي، سراب يا واقعيت؟
يوسف بهمن آبادي
طرح: علي مريخي
|
|
|
|
هنگامي كه رسانه ها به نقش خود در اطلاع رساني مي پردازند اصل عينيت و بي طرفي رسانه در قبال اخبار منتشر شده اهميت فراواني پيدا مي كند اين مهم تا آنجاست كه رعايت چنين اصلي در درازمدت مي تواند اعتبار و اعتماد ويژه اي براي رسانه به همراه آورد.
با توجه به اين كه در دنياي حاضر كانال هاي ماهواره اي گسترده اي در دسترس مردم قرار گرفته است كه با اندك تلاشي قادرند در جريان محتواي آنها واقع شوند درك اين واقعيت را كه در رسانه ها ناگزير هستند واقعيت هاي خبري پيرامون را بدون سوگيري منعكس كنند بيش از پيش الزامي مي سازد.
گرچه به اعتقاد بسياري از دانشمندان علوم ارتباطي، رعايت اصل عينيت و بي طرفي به طور كامل امكان پذير نيست و حتي معتبرترين شبكه هاي خبري جهان نيز در دام سوگيري دچارند اما واقعيت در اين است كه مي توان شدت آن را به نحو فزاينده اي كاهش داد.
از اين رو، مسئله سوگيري خبري يكي از اشكالات ناموجهي است كه ساختار يك رسانه را دچار پيامدهاي ناگواري ساخته و از آن، پديده اي ناميمون، كم اعتبار و حراف در اذهان عمومي مي سازد و به تدريج مخاطبان خود را از دست مي دهد. بد نيست ابتدا مروري داشته باشيم بر مفهوم عيني گرايي از ديد صاحبنظران و بعد ببينيم جايگاه آن در رسانه ها چگونه است.
عيني گرايي از مفاهيم اساسي در روزنامه نگاري غربي است كه آموزه هاي آن امروز به الگوي مسلط روزنامه نگاري حرفه اي در بيشتر نقاط جهان تبديل شده است. به بيان ديگر، عيني گرايي يكي از اسطوره هاي روزنامه نگاري حرفه اي است كه در خدمت بازگويي و انتقال اجزاي واقعيت يا رويداد، بدون دخالت نظرهاي شخصي و تمايلات و گرايش هاي خبرنگار، روزنامه نگار يا حتي ساختار سردبيري است. بدين ترتيب در مقوله عيني گرايي، خبرنگار در گزارش رويدادها دست به جهت گيري شخصي نمي زند، ماجراها، آدم ها و موضوع ها را به بد و خوب يا سياه و سفيد تقسيم نمي كند و معتقد است مخاطب، آگاه و داراي قدرت تحليل و نتيجه گيري است و خبرنگار موظف است اطلاعات دقيق و جامع را پيرامون يك رويداد در اختيار بگذارد تا خود به قضاوت و ارزيابي بپردازد. (1)
همچنين عيني گرايي در مقابل ذهني گرايي، بازنمايي درست آنچه واقعي است تعريف مي شود.(2)
به اعتقاد تاكمن، سه عامل بر تحقق عينيت گرايي تاثير مي نهند: شكل كار، روابط درون سازماني و محتواي كار. در مقابل او به هشت راه حل براي پايبندي روزنامه نگاران به عيني گرايي در مطالبي كه تهيه مي كنند اشاره مي كند. اين راه ها عبارتند از: 1- طرح احتمالات متناقض 2 – ارائه سندهاي تكميلي 3 – استفاده از نقل قول 4 – طرح مهمترين موضوع در ابتداي مطلب 5 – تمايز دقيق ميان حقايق از نظم بيان و تحليل ها 6 – توالي مناسب و ساختمند 7 – بيان عناصر شش گانه خبر 8 – ذكر منبع (3)
گزارشگر عيني تلاش مي كند همه جنبه هاي يك موضوع يا رويداد را با تكيه بر شيوه خبردهي مستقيم و بدون استفاده از ضماير اول شخص ارائه كند. اصل اساسي در اين شيوه روزنامه نگاري چنين است: اجازه دهيد واقعيت ها خود سخن گويند زيرا براين اساس، افراد نيز برمبناي واقعيت دريافتي، قضاوت مي كنند نه بر مبناي تغييرهاي خودساخته يا ناخواسته خبرنگار. (4)
همچنين دفلور، هدف از التزام به عيني گرايي را دستيابي به سه عامل مي داند: 1 – جدا ساختن واقعيت از عقايد 2– ارائه اخبار به دور از احساسات 3 – دادن فرصت مناسب و يكسان به طرف هاي هر ماجرا تا اطلاعات كامل در اختيار مخاطبان قرار گيرد. (5)
انتقاد از عيني گرايي
با توجه به آنچه كه از ماهيت عيني گرايي برمي آيد بايد ديد اين مفهوم تا چه اندازه در رسانه ها پذيرفته شده و اصول آن رعايت مي شود. مفهوم عيني گرايي، اگر چه همانند اسطوره اي قديمي از زمان تولد وسايل ارتباطي مطرح شده و مورد توجه بسياري واقع گرديده اما در عمل از قدرت چنداني برخوردار نبوده است.
انتقاد از روزنامه نگاري عيني به ويژه در اواخر دهه 1960 و اوايل دهه 1970 مطرح شد تا جايي كه برخي افراد همچون مولي ابوانز، سردبير روزنامه آمريكايي تگزاس آبزرور، آن را يك تظاهر بي معني دانستند كه بايد از عرصه روزنامه نگاري خارج شود. (6)
ظهور فاشيسم، روزنامه نگاران را نسبت به آنچه شناخت واقعيت عيني خوانده مي شد دچار ترديد كرد. با پيداش صنعت روابط عمومي اين شك قوت گرفت و به تدريج اين سخن به ميان آمد كه بي طرفي دست نيافتني است. در مقابل، اين باور پديد آمد كه دستكاري واقعيت امري امكان ناپذير است و مسئله فقط اين است كه چه كسي در كار دستكاري واقعيت است و از اين كار چه هدفي را پي مي گيرد (7)
دانشمندان مكتب گلاسكو، كه از منتقدان اصل عيني گرايي رسانه ها هستند در اين زمينه معتقدند: مفهوم بي طرفي تنها يك ايده آل است و خبرها آيينه واقعيات نيستند... شيوه انتخاب، ارائه و تدوين رويدادها به گونه اي است كه در نهايت در خدمت صاحبان قدرت باشد. اصلي ترين گزاره هاي انديشه مكتب گلاسكو در خصوص خبر عبارتند از اهميت ذاتي، دليل گزارش رويدادها نيست، بلكه معيارهاي پيچيده گزينش خبر نقش اصلي را ايفا مي كنند، خبر پس از انتخاب در معرض استحاله شدن قرار مي گيرد. عوامل استحاله رويدادها عبارتند از: شكل درج و پخش اعم از خط، صدا و تصوير، خواص فيزيكي و فني رسانه ها و شكل كاربرد آنها. جانبداري تقريباً در اكثر خبرها وجود دارد. زيرا نهادهايي كه اخبار را مخابره و ارائه مي كنند، خاستگاه هاي اجتماعي و اقتصادي وسيعي دارند. لذا خبرها همواره از يك زاويه ويژه ارائه مي شوند. (8)
ريچارد هوگارت از گروه رسانه هاي دانشگاه گلاسكو، در اين زمينه مي گويند: آنچه اهل حرفه آن را خبر عيني مي خوانند، در واقعيت تا حد زيادي تفسير گزينش شده رويدادهاست. اخبار و اساساً كار روزنامه نگاري به طور خلاصه، ساخت هاي اجتماعي هستند. خبر هيچ گاه، ضبط صرف دنياي خارج از ما نيست، بلكه گزارش ساختگي است كه انديشه هاي مسلط جامعه اي را كه خبر در آن توليد شده است در خود نهفته دارد. (9)
به هر حال، اگر چه نمي توان انتقاد وارده بر عينيت گرايي توسط گروه گلاسكو و ديگران را با اين شدت و حدت پذيرفت اما واقعيت اين است كه عينيت مطلق از سوي هيچ رسانه، سازمان و منبع خبري امكان پذير نيست. چرا كه عينيت مطلق با توجه به انتخاب و گزينش هاي متعددي كه در فرايند انتقال خبر، از رويداد تا خواننده وجود دارد ممكن نيست و روزنامه نگاران از عينيت سني سخن مي گويند و كوشش مي كنند تا آنجا كه ممكن است به اصل عينيت نزديك شوند. (10)
سوگيري در مقابل بي طرفي
بي طرفي يكي از اصول مهم خبر محسوب مي شود و سنجش ميزان بي طرفي در يك خبر، تا حدود زيادي ارزش خبر را در نظر مخاطب مشخص مي سازد. به عبارت ديگر خبر بايد قبل از هرگونه پيشداوري و جانبداري عين حقيقت را در ذهن مخاطب حك كند و به طور دقيق، صحيح و عيني از يك رويداد گزارش دهد. در واقع صاحب نظران وسايل ارتباط جمعي يك رابطه علت و معلولي بين بي طرفي و عيني بودن خبر برقرار كرده ا ند. آنها معتقدند كه حفظ بي طرفي در تهيه و تنظيم خبر منجر به عيني بودن و واقعي بودن آن مي شود. شعار مخصوص مطبوعات آنگلوساكسون چنين است: خبر مقدس است ولي تفسير آزاد. (11)
اما بايد ديد اصل بي طرفي در اخبار تا چه اندازه رعايت مي شود و از آن جايي كه اصل بي طرفي به عنوان يكي از مهم ترين اصول خبر به شمار مي رود چرا كه از سوگيري خبري در رسانه ها سخن به ميان مي آيد؟
گفته مي شود اتخاذ سياست بي طرفي در رسانه ها، بيشتر به يك سراب شبيه است. زيرا كارشناسان، خبرنگاران و گزارشگران معمولاً به نهاد قدرت نزديك هستند و داراي گرايش سياسي اند و انتخاب واژه ها، عبارات، جملات و صفات در خبرها و برنامه ها ناشي از جهت گيري هاي سياسي آنهاست. در بازنمايي وقايع و رويدادها معمولاً سليقه و ذائقه خبرنگار و گزارشگر و تهيه كننده، برنامه ها را رنگ و لعاب مي دهد و دروازه سازان و دروازه بانان مرحله به مرحله برنامه ها را متناسب با نگرش و ديدگاه هاي خود پيش مي برند. (12)
گولدينگ و ميدلتون، مطالعات پيچيده اي را در زمينه اخبار انجام داده اند، هم از ديدگاه بيوگرافي - كه در آن فرد عنصر مهمي در تعيين نوع خبر است- و هم از ديدگاه سازماني –كه معتقد است خبرنگاران در هنگام تعيين ماهيت خبر با دخالت هاي صاحبان رسانه ها و سازمان ها مواجهند-. اين مطالعات، در نهايت منجر به شكل گيري ديدگاه ايدئولوژيكي منجرشده است. اين ديدگاه را تنها در ارتباط با ماشين پيچيده اي مشاهده مي كنند كه ارزش هاي حاكم بر جامعه انگلستان را شكل داده و به رسانه هاي خبري اجازه پخش مي دهد. گولدينگ و ميدلتون در تحقيقات خود به دو عامل ارزش هاي حاكم در جامعه و محتواي گسترده اجتماعي تهيه خبر توجه كرده اند و در نتيجه، به راه هايي تأكيد مي ورزند كه در آنها، بررسي هاي ايدئولوژيكي، ديدگاه هاي مورد قبول و فرضيات پيرامون سرشت جامعه انگلستان در روند تهيه خبر تأثيرگذار بوده و دخالت دارند. (13)
هربرت گانز، يكي ديگر از پژوهشگران علوم ارتباطي، راجع به بي طرفي و جهت گيري نظري متفاوت دارد. به اعتقاد وي جهت گيري در اخبار امري صحيح و درست است اما به شرطي كه به شكل منطقي مطرح شود. مي توان در مورد بي طرفي اخبار قضاوت كرد، اما به شرطي كه با استانداردهاي عاري از هرگونه طرفداري سبك و سنگين شوند. چنين استانداردهايي نيز مطلق نيستند. راه حل وي براي اين مشكل، استفاده از ديدگاه هاي مختلف به عنوان ابزاركار است، به اين معني كه با استفاده از اين ديدگاه هاي گوناگون، نظر هاي جهت دار يكديگر را نفي كرده و اين روشي استاندارد براي سبك و سنگين كردن يك خبر مي شود. (14)
رالف نگرين، در مقاله خبر و تهيه خبر به انحراف ايدئولوژيكي تصوير و زبان اشاره مي كند. او مي نويسد: ... هم تصوير و هم زبان، ما تا حدودي دچار انحراف ايدئولوژيكي هستند. بدين معني كه هنگام تهيه و پخش اخبار تلويزيوني، اقداماتي در طول برنامه نظير زاويه دوربين، انتخاب كلمات و انتخاب تصاوير صورت مي گيرد كه الزاماً واقعيتي را كه قرار است از آن خبري تهيه شود، تحت الشعاع قرار داده و به انحراف مي كشاند. اين انتقاد به كار تلويزيون باعث شده است كه محققان در مورد توانايي تلويزيون در عملي كردن خواسته هاي دائمي خود و به تصوير درآوردن واقعيت و ارائه بي طرفي واقعي ترديد نشان دهند.
در ضمن اين مسأله باعث شده است كه نگراني درباره جهت گيري در اخبار تلويزيون دوباره احيا شود. (15)
در خصوص اين كه چرا از رسانه ها به ابزار ايدئولوژيك نام مي برند ناشي از كاركردي است كه رسانه ها در خبر ايفا مي كنند. استوارت هال از پيشگامان مطالعات فرهنگي دانشگاه بيرمنگام مي نويسد: اين كه گفته مي شود رسانه ها ايدئولوژيك هستند به اين معناست كه در قلمرو و ساختار اجتماعي معنا عمل مي كنند. رسانه ها راه را هموار مي سازند تا مردم با استفاده از آنها درباره جهان پيرامون خود، آگاهي يابند. (16)
بنابر اين رسانه ها در عملكرد روزانه خود، صحنه مناظره بينش ها و ميدان منازعه كلمات و معاني هستند. بر خلاف آنچه ظاهراً به نظر مي رسد، رسانه ها در نقش خبري خود، آيينه انعكاس رويدادها و واقعيات دنياي اجتماعي و سياسي نيستند، بلكه بر عكس، آفريننده واقعيت هاي اجتماعي و سياسي هستند و به برداشت افراد از دنياي اطرافشان هستي مي بخشند. خبر، خود واقعيت و خود عينيت جهان اطراف ما نيست، بلكه تنها حكايت و روايتي از اين واقعيت هاست. (17)
و جان هارتلي، در اثر خود با عنوان درك خبر به اين نتيجه گيري قابل توجه مي رسد: بي طرفي، عينيت و خنثي بودن كه پايه ايدئولوژي سردبيري را مي سازند، ريا و توطئه اي عمدي براي فريب عموم نيستند. خبر، گفتمان هاي ايدئولوژيكي مسلط در مناطق و حوزه هاي مخصوص رقابت را خود باز توليد مي كند. سرانجام اين كه ايدئولوژي خبر، ايدئولوژي حامي متعصب(Partisan) نيست، بلكه برعكس، مقصود ايدئولوژي خبر ترجمه و تصميم است نه گزينش اين يا آن انديشه، فكر و عقيده. به عبارت ديگر، خبر زمينه و عوارضي را كه ايدئولوژي هاي مختلف مي توانند با آن مخالفت، ستيز يا رقابت كنند، خنثي مي كند و پيوسته محدوده هاي جدال را ترسيم مي كند. (18)
اشكال مختلف سوگيري در رسانه ها
سوگيري نقطه مقابل بي طرفي است. سوگيري يا جانبداري در خبر مي تواند به اشكال گوناگون بروز و ظهور كند، كه در دو مؤلفه خلاصه مي شود:
۱ - سوگيري در الفاظ: از آن جاكه زبان خبر بيشتر از خود رويداد به آن معنا مي بخشد الفاظ و كلماتي كه در متن خبر به كار برده مي شوند، به قدري حساس و سرنوشت ساز هستند كه زبان خبر بلافاصله پس از گزينش خبر به ميان مي آيد. به طوري كه اگر الفاظ در جاي خود و به طور دقيق به كار نروند، برداشت ها و تعابير گوناگوني در مخاطبان ايجاد مي شود...
۲ - سوگيري در متن خبر: در برخي خبرها ممكن است به ظاهر هيچ نوع لفظ سوگيرانه اي وجود نداشته باشد اما متن خبر نوعي سوگيري را در ذهن مخاطب ايجاد مي كند.(19) در خصوص سوگيري در متن خبر، به جنبه هاي مختلفي اشاره مي شود كه در دراز مدت در سلب اعتماد مخاطب به رسانه بهره گيرنده از چنين استراتژي هاي سوگيري موثر است.
در ادامه به 5 عامل در اين زمينه اشاره شده است:
۱ - عدم صداقت در فرآيند انتشار خبر
وسايل ارتباط جمعي در تلاشي بي وقفه اند تا انبوه اطلاعات را به مخاطبان خود عرضه كنند، اما بسياري از اين اطلاعات به دلايل مختلف اجازه نشر پيدا نمي كنند و برخي ديگر از آنها در فرآيند انتشار، با عمل تناقض گويي، مبالغه و اغراق، تخريب خبر و سانسور رسانه ها مواجه مي شوند كه همه اين شاخص ها را مي توان تحت عنوان بي صداقتي در ارائه اخبار تعريف كرد.
الف- تناقض گويي: تناقض خبر به معناي ارائه خبرهاي ضد و نقيض در رسانه هاي جمعي است. رسانه ها در عملكرد روزانه خود صحنه مناظره بينش ها و ميدان منازعه كلمات و معاني هستند...
ب- مبالغه و اغراق در فرآيند انتشار خبر: اخباري كه از طريق رسانه ها انتشار مي يابند، زماني با مبالغه و اغراق همراه خواهند بود كه بزرگ جلوه دادن بعضي از آنها مورد نظر باشد... وجود چنين ضعفي در اخبار يك رسانه، تلويحاً بي اعتمادي افكار عمومي به آن رسانه را موجب مي شود.
ج- تحريف: تحريف خبر را مي توان به معناي دست بردن در خبر و تغيير دادن مفهوم آن دانست... به طور كلي، دست بردن در اخبار و عرضه اطلاعات نادرست به مخاطب، نوعي اختلال در فرايند نشر خبر محسوب مي شود كه نتيجه آن سلب اعتماد افكار عمومي از رسانه خواهد بود.
د- سانسور: سانسور معنا، دامنه و كاربردهاي بسيار وسيعي دارد. پيشينه تاريخي آن گواه يكي از كهن ترين كشاكش ها ميان دو گروه از افرادي هستند كه همواره وجود داشته اند، افرادي كه حرف هايي براي گفتن دارند و افرادي كه آن حرف ها را موافق مصالح خود نمي دانند. مقصود از سانسور، اعمال نظر در جريان خبررساني به منظور جلوگيري از انتشار اخباري است كه البته ممكن است براي مردم مفيد باشد ولي براي كسي كه اين اعمال نظر را انجام مي دهند مفيد نيست.
۲ - موثق نبودن خبر: ... ذكر منبع پيام در خبرها، مقالات و ديگر مطالب رسانه هاي ديداري و نوشتاري، علاوه بر اين كه در جلب اطمينان مخاطب مؤثر است، به پيام و خود رسانه نيز، به عنوان منبع پيام، اعتبار بيشتري مي بخشد... اعتبار منبع با بسياري از مفاهيم رايج در خبر ارتباط نزديك دارد. به عبارت ديگر، منبع بر مفاهيمي چون ارزش هاي خبري، دروازه بانان خبري تأثير مي گذارد و با آنها ارتباط مي يابد....
۳ - عيني و واقعي نبودن خبر: ... انتشار اخبار زماني بيشترين تأثير را خواهد گذاشت كه در بين مخاطبان بازتاب مطلوب داشته باشد و اين، هنگامي انجام مي شود كه خبر پخش شده عيني و واقعي بوده و مقاصد و اغراض شخص در آن نقشي نداشته باشد. با اين وجود، چون وسايل ارتباط جمعي به دور از هدف و مقاصد سياسي، اقتصادي و هدف هاي ديگر نيستند اخبار را با واقعيت بيان نمي كنند و در نتيجه بر اعتماد افكار عمومي تأثير نامطلوبي به جا مي گذارند...
۴ - عدم بي طرفي در ارائه اخبار: اين امر زماني معنا مي يابد كه در ارائه خبر، جهت گيري خاصي براساس جريانات و گروه بندي هاي جامعه وجود داشته باشد. به عبارت ديگر، جهت گيري ها در وسايل ارتباط جمعي بر دو عامل استوار است: نخست، دولتي بودن وسيله ارتباط جمعي كه نتيجه آن نفوذ شديد دولت و اعمال نظم آن به نحوي است كه رسانه را تنها به سخنگوي خود تبديل كند و دوم، وابستگي به گروه خاص كه نتيجه آن اعمال نظر بر اخبار و اطلاعات به نفع آن گروه است...
۵ - عدم جذابيت در ارائه خبر: رسانه هاي گروهي در شكل ارائه خبر بايد به شيوه اي عمل كند كه آن را از يكنواختي خارج كند. عدم جذابيت در ارائه خبر، موجب بي توجهي مخاطب خواهد شد.
پي نوشت ها در دفتر روزنامه موجود است.
|
|
|
نگاه امروز
رسانه ها ومخاطبان
فريبرز بيات
نحوه عملكرد رسانه ها در انعكاس اخبار و اطلاعات از جمله موضوعات مناقشه برانگيزي است كه همواره اذهان بسياري را به خود مشغول كرده است. سئوالي كه پيوسته مطرح مي شود اين است كه ميزان واقع نمايي رسانه ها چقدر است يا به تعبير ديگر اخبار و اطلاعاتي كه از سوي رسانه طرح و برجسته مي شود تا چه اندازه انعكاس دقيق و بي كم و كاستي از وقايع، حوادث و رويدادهاي جامعه است.
در پاسخ به اين سئوال برخي با خوشبيني بيشتر اخبار و تصاوير رسانه ها را بازتابي از رويدادهاي جامعه مي دانند. به همين دليل نيز به راحتي تحت تأثير قرار گرفته و پيام رسانه ها را بدون هر نوع نقد و نظري مي پذيرند. اما گروهي ديگر همواره به درستي و واقع نمايي اخبار رسانه ها با ديده ترديد مي نگرند. در ميان اين گروه عده اي اخبار و تصاوير رسانه را ساخته و پرداخته ذهن خلاق و تخيلگر خبرنگاران مي دانند. گروهي ديگر اخبار رسانه ها را انعكاسي از علائق و منافع صاحبان و مديران رسانه ها مي دانند. برخي ديگر پيام هاي رسانه اي را براساس منافع شركتهاي تبليغاتي تحليل مي كنند كه با آگهي هاي خود منابع درآمدي رسانه ها را تشكيل مي دهند. در برخي كشورها كه رسانه هاي مستقل و غيردولتي كمتر وجود دارد كارشناسان اخبار و پيام هاي رسانه اي را بازتابي از ديدگاه نظام حاكم و ابزاري براي بازتوليد هنجارها و ارزشهاي دولت مي دانند.
در اين ميان عدم تنوع و تكثر رسانه ها، فقدان امكان دسترسي و فرصت بررسي و مطالعه نيز اهرم هاي بيشتري را در اختيار نظام هاي غيردمكراتيك براي كنترل اذهان با دروازه باني و كنترل اخبار رسانه ها قرار مي دهد. اما عصر ارتباطات و اطلاعات در عين حال كه بسياري از كليشه هاي سنتي در مورد رسانه و كنترل اخبار و اطلاعات را دگرگون و بي اثر كرده، اهرم هاي جديد و پيچيده اي براي كنترل و مديريت افكار را نيز رقم زده است.
در عصر جديد رسانه ها و نيز اطلاعات اتميزه شده اند، تا جايي كه برخي اطلاق پسوند جمعي را به رسانه ها ي ديگر چندان هم با معنا نمي دانند. از سوي ديگر انبوه اطلاعات و اخبار متراكم و متنوع قدرت تحليل و تفسير افراد را كاهش داده است. در واقع رسانه هاي شخصي و اطلاعات انبوه به منزله نوعي نظام كنترل افكار عمل مي كنند. از يك سو با كاهش قدرت تحليل و انسجام فكري، توان ارزشيابي موقعيت هاي اجتماعي را از فرد سلب مي كنند و از سوي ديگر با شخصي و خصوصي كردن رسانه از امكان شكل گيري افكار عمومي در مورد موضوعات و مسائل اجتماعي جلوگيري به عمل مي آورند. در چنين شرايطي و براي حفاظت از جامعه در مقابل قدرت رسانه ها تجهيز افراد به مهارت و سواد رسانه اي بيش از پيش ضروري است. سواد رسانه اي به شهروندان امكان مي دهد، در مقابل قدرت رسانه ها به ديدگاه ها و ابزارهاي نقد مجهز شوند.
|
|
|
نگاه
رسانه ملي
و سوگيري خبري
صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران به عنوان رسانه اي ملي پوشش رسانه اي خود را در داخل و خارج كشور گسترش داده است. اطلاع رساني و انعكاس اخبار، يكي از رسالت هاي صدا و سيما است. اين رسانه نيز همانند ديگر رسانه ها در توليد خبري خود مراحلي را از سر مي گذراند. از آن جايي كه رسانه صدا و سيما در پي ترويج ديني است كه حقيقت و راستي سرلوحه آن قرار دارد انتظار مي رود كه اصل عينيت و بي طرفي را- كه اسطوره اي با عظمت در انتشار اطلاعات واخبار به شمار مي رود - در سياست هاي خبري خود به كارگيرد اما آنچه در عمل ديده و شنيده مي شود چندان همسو با اين امر به نظر نمي رسد.
با توجه به اين كه شبكه هاي ماهواره اي، در دنياي اخبار در نهايت گستردگي بوده و دسترسي به آنها نيز آسان است، ديگر براي برخي مخاطب داخلي چندان عبث و دردسر ساز نخواهد بود تا شبكه اي ديگر را جايگزين كند؛ به طوري كه به محض عدم رضايت از شبكه اي آن را پس زده و به شبكه هاي ديگر روي آورد.!
اين در حالي است كه كانال هاي رسانه ملي ما در حال افزايش بوده و در تلاش براي جذب مخاطبان برون مرزي نيز هست. در اين ميان دروازه بانان خبر با توجه به سياست هاي خبر سازمان، به گزينش و انتخاب اخبار خاص دست زده و در توليد و انتشار آنها از روش هاي مبتني بر سوگيري بهره مي برند. تا جايي كه مي توان در اخبار خارجي صدا و سيما تكنيك هاي سوگيرانه متعددي را مورد مشاهده قرار داد.
امري كه اغلب مورد غفلت واقع مي شود اين كه رسانه همه گير، مخاطبان داخلي و خارجي خود را به لحاظ فكري و ادراك در سطح واقعي خود نمي پندارد و گويي چنين احساس مي شود كه تغيير عقيده مخاطب مستلزم اين است كه از تكنيك هايي مبالغه آميز و احساسي استفاده شود. در حالي كه در چنين عصري مخاطبان داراي شعور و دانشي فراتر از آنچه كه به نظر مي رسد هستند و در تشخيص اشتباهات وخطاها از درك لازم برخوردارند.
با اين وجود اما، رسانه صدا و سيما، در تركيب اخبار خارجي خود تنها به ارائه خبرهاي منفي دست مي زند و اخبار مثبت از قبيل موفقيت هاي اقتصادي، علمي، اجتماعي و... را كمتر پوشش مي دهد.
با توجه به اين كه ايران به عنوان يك كشور استراتژيك منطقه اي محسوب مي شود كه در ميان كشورهاي جهان سوم و نيز دولت هاي پيشرفته از جايگاه والايي در زمينه هاي مختلف اقتصادي، سياسي برخورداراست داشتن رسانه اي معتبر و مفيد كه بتواند الگوي منطقه و آيينه واقعيات خاورميانه شود غيرقابل انكار است. آن هم در عصري كه شبكه هاي ارتباطي گوناگون در عرصه اي از رقابت جذب مخاطب قرار گرفته اند و در تلاش براي پس زدن دولت ها با بهره گيري از هر نوع استراتژي رسانه اي هستند، اهميت اين امر افزون مي شود.
بنابر اين در كنار گسترش شبكه هاي ارتباطي، اتخاذ شيوه هايي مبتني بر بي طرفي رسانه اي درچارچوب منافع ملي ومصالح ملي و عدم جانبداري و سوگيري در محتواي رسانه ضروري خواهد بود تا مخاطبان درون مرزي و فرامرزي از عوارض بي اعتمادي و رويگرداني مصون بمانند.
|
|
|
جدول اعداد (سودوكو۲۴۰)
اعداد 1 تا 9 را در هر يك از سطرها و ستون ها و مربع هاي كوچك 3 در 3 طوري قرار دهيد كه فقط يك بار نوشته شود. پاسخ جدول را فردا در روزنامه ملاحظه خواهيد كرد.
|
|
|
نحوه توزيع اينترنت درست نيست
|
|
يك فعال در حوزه اينترنت گفت: نحوه توزيع اينترنت در كشورمان مناسب نيست .
مهدي عبدالله نژاد در گفت وگو با خبرنگار فن آوري اطلاعات خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، درباره نحوه توزيع اينترنت در كشور و تقسيم بندي توزيع كنندگان به شركت هاي ISP ،ICP و PAP ها با بيان اين كه سياست كلي مخابرات درباره فعاليت اين گروه ها مشخص نيست و به طور مدام تغيير كرده، اظهار كرد: با نگاهي به چند سال اخير متوجه مي شويم كه مخابرات ابتدا به استاني و پس از آن به كشوري كردن مجوزهاي ISP اقدام كرد و در حال حاضر نيز مصوبات جديدي را تصويب كرده است و كماكان مخابرات كه يك شركت دولتي است متولي اين كار است و در اجرا شاهديم كه عملاً خصوصي ساز ي اتفاق نمي افتد.
وي در ادامه خاطرنشان كرد: برنامه ريزان كشور بايد در اين حوزه به خوبي تصميم گيري كنند و بر اساس آن همه كارها انجام شود تا هر روز تصميم جديدي در اين رابطه اخذ نشود.
اين مدير شركت ISP درباره تجميع پهناي باند اينترنت و اثرات آن گفت: جمع شدن چند شركت با هم در قالب يك اتحاديه يا كنسرسيوم به منظور گرفتن پهناي باند به صورت يك جا از مخابرات و توزيع آن از راه كارهايي است كه در واقع ISP ها براي نگهداشتن موجوديت شركت خود مجبورند براي حفظ خود از آن استفاده كنند، زيرا با اين سياست هاي مخابرات يك ISP براي گرفتن پهناي باند و براي ارايه سرويس خود مشكل دارد.
عبدالله نژاد در ادامه با اشاره به بحث ADSL گفت: ADSL به شركت هاي بزرگ خصوصي ارايه و از طرفي به آن ها گفته شده است كه بايد بتوانند 20 هزار پورت را در عرض يك مدت محدود ايجاد كنند؛ بسياري از آن شركت ها عملاً موفق به انجام اين كار نشدند و اين خود تبعات منفي به همراه داشت.
وي در ادامه با بيان اين كه چارچوب شبكه اينترنت كشور ما بيشتر بر اساس فيبر نوري است، گفت: فيبر نوري به لحاظ انتقال حجم زياد اطلاعات و سرعت بالاتر و هزينه كمتر بهتر از ماهواره است اما در هر حال بهتر است مخابرات زيرساخت را فراهم كند و توزيع را به بخش خصوصي واگذار كند.
او با اعتقاد بر اين كه مخابرات بايد كار خود را در زيرساخت قوي تر كند تا مدام با اين قطعي هاي فيبر نوري مواجه نشويم تصريح كرد: مخابرات در كشور ما هنوز در بخش زيرساخت به خوبي كار نكرده و به بخش توزيع جزء وارد مي شود؛ بايد به صورت كلان به اين موضوع نگاه كند و زيرساخت به گونه اي باشد كه كل كشور را پوشش دهد و توزيع جزء را به شركت هاي منطقه اي همان استان ها واگذار كند اما متاسفانه به اين صورت نيست و دولت با وارد شدن در توزيع جزء نتوانسته زيرساخت را به خوبي پوشش دهد.
هشدار به كاربران اينترنت
تحقيقات نشان مي دهد كه كلاهبرداران اينترنتي با بهره گيري از نام هاي كاربري متداول كه رضايت زيادي از آنها وجود دارد، طرف خود را متقاعد مي كنند كه بدون سوءظن از سايت آنها خريد كنند.
به گزارش سرويس فن آوري اطلاعات خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، نرم افزار جديدي با نام CMU، با جست وجوي الگوهايي كه قبلا نسبت به معامله در اينترنت اقدام كرده ا ند، به كاربران هشدار مي دهد كه احتمال كلاهبرداري در معاملات با برخي از سايت ها وجود دارد.
بر اساس اين گزارش راه حل هاي متداول زيادي همچون احتياط بيشتر در نشان دادن فروشندگان وجود دارد اما اين نرم افزار با عملكردي سيستماتيك مي تواند سايت هايي را كه به نظر مي رسد مرتكب كلاهبرداري مي شوند ، تشخيص دهد .
محققان در نظر دارند كه يافته هاي خود را در اين زمينه در سال جاري ميلادي منتشر كرده و به سايت هاي خريد و فروش بفروشند و به عبارت ديگر آن را در دسترس افرادي قرار دهند كه به خريد آنلاين مي پردازند.
سخنگوي يكي از اين سايت هاي خريد و فروش اعلام كرده كه شركتش از اين تحقيق مطلع نيست و در مورد آن اظهار نظر نمي كند اما معتقد است حمايت از بيش از 200 ميليون كاربر در مقابل كلاهبرداري از اهميت بالايي برخوردار است.
يك كارشناس كلاهبرداري اينترنتي نيز معتقد است كه محققان بايد راهي پيدا كنند تا فروشندگان به اشتباه به عنوان كلاهبردار شناسايي نشوند.
|
|
|