مؤسسه همشهري يكي از بزرگ ترين مؤسسه هاي فرهنگي - مطبوعاتي ايران است. مركز انتشارات همشهري پس از وقفه اي كوتاه از تابستان 85 فعاليت خود را از سرگرفت و اكنون افزون بر 20 عنوان كتاب زير چاپ ، همه هفته پنج شنبه ها به همراه روزنامه، كتاب انتشار مي دهد. كارنامة ياد شده ما را بر آن داشت كه گفت و گويي با سيد فريد قاسمي ، مدير مركز انتشارات همشهري انجام دهيم تا با اهداف ، كاركردها و چاپ كتاب هاي جديد اين انتشارات آشنا شويم:
*انتشارات همشهري بر چه اساسي شكل گرفته و از چه زماني شروع به كار كرده است؟
- مؤسسه هاي مطبوعاتي بزرگ در دنيا متناسب با توانمندي هايشان از هر حيث ، افزون بر كار انتشار روزنامه، مجله هاي هفتگي، ماهانه و فصلنامه، پاره اي نيز فعاليت  جنبي براي خود تعريف مي كنند كه يكي از اين فعاليت ها نشر كتاب است. شركت همشهري نيز بر اساس سياست هايي كه براي خود تعريف كرده، شماري فعاليت جنبي در حوزه هاي آموزشي ، پژوهشي و نشر را در دستور كار خود قرار داده است. انتشارات همشهري از سال 1373 شروع به كار كرده و تقريباً پس از يك  دوره فعاليت 11 ساله 77 عنوان كتاب در زمينه هاي موضوعي گوناگون منتشر كرد و پس از يك توقف نسبتاً كوتاه از تابستان امسال مجدداً شروع به فعاليت كرده است.
*اين واحد انتشاراتي چه اهدافي را دنبال مي كند؟
- اين موضوع كه در دوره اول ، اين انتشارات چه اهدافي را دنبال مي كرده، مي توان از موضوع كتاب ها و اهدافي كه اعلام كرده اند به دريافتي كلي رسيد. در دوره جديد نيز سياست مؤسسه همشهري در حوزه انتشارات بر اين است كه به عرصه ناشران خصوصي يا حتي ناشران دولتي وارد نشود و در اين زمينه كار متفاوتي را انجام دهد. در حال حاضر نيز اين انتشارات عمده فعاليت خود را بر چاپ كتاب هايي در سه زمينه موضوعي شامل كتاب هاي برگرفته از مجموعه نشريات مؤسسه به ويژه روزنامه ، كتاب هاي حوزه علوم ارتباطات با تأكيد بر روزنامه نگاري و كتاب هايي در زمينه حوزه شهري و شهرنشيني متمركز كرده است.
در زمينه اول كه فلسفه وجودي انتشارات همشهري در اين دوره نيز هست، مطالبي كه در يك زمينه موضوعي خاص به صورت پياپي در روزنامه و مجموعه نشريات ادواري همشهري به چاپ رسيده و بنا به صلاحديد كارشناسان و شوراي انتشارات قابليت كتاب شدن را داراست، منتشر مي شود.
انتشار كتاب هاي آموزشي و پژوهشي در حوزه علوم ارتباطات به ويژه روزنامه نگاري نيز از ديگر حوزه هاي فعاليت اين انتشارات است. اين كتاب  ها عمدتاً به وسيله مركز آموزش و يا مركز پژوهش و مطالعات رسانه اي همشهري در اختيار انتشارات قرار مي گيرد و انتشارات موظف به نشر اين كتاب هاست.
از آنجايي كه مؤسسه همشهري بنا به فلسفه وجودي خود بايد به معناي عام در خدمت شهر باشد، انتشارات همشهري نيز در نظر دارد كتاب هايي در حوزه شهرنشيني و شهرشناسي منتشر كند. البته ابتدا با تاكيد بر شهر تهران ، در خصوص ساير شهرهاي ايران نيز در آينده اين كار صورت مي گيرد.
*با توجه به وجود مؤسسه  ها و مراكز پژوهشي و تخصصي كه در حوزه هاي روزنامه نگاري و مسائل شهري در كشور مشغول فعاليت هستند انتشارات همشهري چه راهكارهايي را براي وارد نشدن به حوزه فعاليت اين مراكز در نظر گرفته است؟
- در زمينه هاي مطبوعات و مسائل شهري ما وارد بخش هايي مي شويم كه در تعاريف كاري مراكز مرتبط گنجانده نشده است و سعي مي كنيم زاويه ورود ما به آن عرصه ها متمايز و متفاوت باشد.
در اين زمينه ها سعي مي كنيم به مسائلي بپردازيم كه در ايران چه در حوزه ترجمه و چه در حوزه تأليف به آن پرداخته نشده است و كتابي در اين عرصه ها وجود ندارد.
به عنوان مثال يكي از موضوع هايي كه در ايران كمتر به آن پرداخته شده مديريت مطبوعاتي است كه در اين مورد خاص منابعي تهيه شده و در حال ترجمه در مركز پژوهش و مطالعات رسانه اي همشهري است و در زمينه تأليف نيز سعي مي كنيم از تجربيات ايراني در حوزه مديريت مطبوعات استفاده كنيم و از آنجايي كه تئوري ها از دل تجارب بيرون مي آيند بايد اين تجارب را مكتوب كنيم . در اين زمينه نيز فهرستي از حدود 25 مدير موفق اين حوزه كه توانسته اند در حوزه مديريت مطبوعات موفق عمل كنند و يك بنگاه مطبوعاتي را از نظر اقتصادي خودكفا كرده و همچنين توانسته باشند حيثيت اجتماعي كسب كنند به تأييد شوراي انتشارات تهيه شده است كه تجارب اين مديران پس از گفت و گوي ايشان با يك گروه حرفه اي مكتوب مي شود و پيش زمينه اي را براي تأليف اين قبيل آثار را به وجود مي آورد.
*انتشارات همشهري در دوره جديد فعاليت خود چه كارهايي انجام داده است؟
- چون هم اكنون در آغازين ماه پانزدهمين سالگرد انتشار روزنامه همشهري هستيم به همين مناسبت در گام اول تصميم گرفته شد از بين موضوع هاي انتخاب شده، پانزده عنوان كتاب برگرفته از مطالب روزنامه منتشر شود.
مراحل آماده سازي اين كتاب ها به اتمام رسيده و اميدواريم در زمستان سال جاري منتشر شوند. البته شمار كتاب هايي كه برگرفته از مطالب مجموعه نشريات همشهري است تا پايان سال به حدود 20 عنوان خواهد رسيد.
همچنين در كنار اين فعاليت ها كتاب سير تحول همشهري از آغاز تا كنون گردآوري شده و در دست تدوين است. اين كتاب در بر دارنده روز شمار رويدادهاي مؤسسه همشهري است و به سير تحولات و تغييرات اين مؤسسه مطبوعاتي در 15 سال اخير مي پردازد.
در خصوص كتاب هاي حوزه شهري و شهرشناسي نيز يك گروه تهران پژوهي در نخستين روزهاي فعاليت دوباره انتشارات همشهري تشكيل شد و پس از برگزاري جلسات كارشناسي تصميم گرفته شد 110 عنوان كتاب در قطع جيبي و در موضوعات مختلف درباره تهران منتشر شود. گروه تهران پژوهي بايد تلاش كنند با استفاده از بانك هاي اطلاعاتي، اتحاديه هاي صنفي و با هر وسيله اي اطلاعات روزآمدي را تهيه كنند و هر پديده اي را از آغاز تا امروز مد نظر قرار دهند تا اين كار كمكي باشد به تمام كساني كه در اين حوزه ها كار تحقيقاتي انجام مي دهند. البته از اين كتاب ها عامه مردم هم مي توانند استفاده كنند.
*شوراي انتشارات شامل چه كساني است و اساساً انتشار كتاب در اين انتشارات چه مراحلي را طي مي كند؟
- كتاب هايي كه توسط انتشارات همشهري به چاپ مي رسد يك فرآيندي را طي مي كند، بدين صورت كه ابتدا يك گزينش اوليه صورت مي گيرد و پس از گفت وگو با مؤلف و يا مترجم اثر، اين پيشنهاد در شوراي انتشارات مطرح مي شود . شوراي انتشارات نيز متشكل چند مدير مؤسسه همشهري از جمله معاون فرهنگي موسسه، مدير مركز پژوهش و مطالعات رسانه اي ، مدير مركز آموزش ، سردبير همشهري آنلاين و مدير انتشارات شركت همشهري به علاوه دو كارشناس است.در صورت تصويب شوراي انتشارات، براي تدوين مطالب برگرفته از روزنامه و ساير نشريه هاي مؤسسه، سفارش تدوين داده مي شود و اولويت انتخاب براي تدوين آثار پديدآورندگان اثر هستند و در غير اين صورت فرد صاحب صلاحيتي انتخاب و كار براي تدوين به وي سپرده مي شود.نكته قابل توجه اين است كه انتشارات همشهري تقريباً يك واحد تحريري است نه يك واحد انتشاراتي به معناي عام و اين واحد تنها كار تحريري انتشار كتاب را انجام مي دهد و مراحل اجرايي فرآيند نشر كتاب بر عهده اين واحد نيست.
*انتشارات همشهري بيشتر به چه موضوعاتي مي پردازد و مخاطبان آن را چه اقشاري تشكيل مي دهد؟
- كتاب هاي در نظر گرفته شده در موضوعات مختلفي چون خانه و خانواده ، پزشكي و روانشناسي، ادبيات ، حقوق،  روزنامه نگاري و به طور كلي كتاب هايي كه تشخيص داده شده براي مردم و حرفه هاي گوناگون كاربردي است منتشر مي شوند. در انتخاب موضوع اين كتاب ها عمدتاً به بدنه جامعه توجه شده و درصد بسيار كمي از كتاب ها به متخصصان و نخبگان جامعه اختصاص يافته است.
*انتشارات همشهري عمده كار خود را بر روي انتشار چه كتاب هايي متمركز كرده است؟
- ما بيشتر در حوزه اول يعني انتشار كتاب هاي برگرفته از روزنامه، مجله ها و ضمايم شركت همشهري فعاليت مي كنيم و بر اين باور هستيم كه بسياري از اين مطالب قابليت كتاب شدن را دارا هستند. انتشارات همشهري سعي مي كند از چاپ كرده هاي پراكنده مطبوعاتي همشهري كه تا به حال نيز مدون نشده است استفاده كند كه همان طور كه قبلا هم گفتم اساس كار هم همين حوزه است.
*چه كتاب هايي از مجموعه انتشارات همشهري زير چاپ است؟
۱۵- عنوان كتاب آماده ليتوگرافي است. داستانك ها؛ گزين گويه هاي ادبي، غريبه هاي آشنا؛ گزيده شعر دختران، خواندني هاي آموختني؛۲۰ نكته براي زندگي آسان، حيله هاي رواني؛ بيست حقه ظريف از زبان حيله گر، روزنامه نگاري آنلاين؛ يك راهنماي كوچك، آژانس فرشته؛ 30داستان كوتاه تأليف، پسرخوانده؛۳۰ داستان كوتاه ترجمه، زنان و مردان؛ راهكارهايي براي درك متقابل، ميوه درماني، ما...خدا،اهل بيت؛ سرگشتگي  در دنياي دين و معنويت، نكته هاي بهداشتي، بهارستان ؛ پرسه اي در گنجينه ادب پارسي، اصل مطلب؛ مجموعه شعر طنز و جاي شما خالي ست ؛ با 9 شاعر امروز ايران.
همچنين حروف چيني و صفحه آرايي كتاب هاي دنياي ديجيتال، مائده هاي زميني، مشاوره حقوقي، روزنامه نگاري ايراني و مرد خندان و شكل شهر منسجم به اتمام رسيده است.
*دربارة كتاب همشهري كه در هفته هاي اخير به همراه روزنامه منتشر مي شود توضيح مي دهيد؟
- مديريت مؤسسة فرهنگي مطبوعاتي همشهري در آغاز پانزدهمين سال حيات اين مؤسسة برنامه هاي متنوع در دستور كار واحدها قرار داده از جمله اين برنامه ها گسترش عملي فرهنگ كتاب و كتابخواني و ارتباط هر چه بيشتر گروه هاي گوناگون اجتماعي با كتاب است . به منظور تحقق اين امر گام هايي برداشته شده كه يكي از اين گام ها انتشار كتاب به همراه روزنامه است. در گام اول اين طرح كه در ضمن مرحله آزمايشي است در زمستان سال جاري 12 عنوان كتاب يا به سخن ديگر كتابچه همه هفته روزهاي پنج شنبه به خوانندگان روزنامه عرضه مي شود.
برنامه ريزي سال 1386 نيز به انجام رسيده و مقرر شده كه تا پايان زمستان و پس از جمع بندي نظر كارشناسان برنامه سال آتي نهايي شود. نقطة قوت كتاب همشهري اين است كه با تدبير مدير مؤسسه و مجري طرح با ياري نهادها و سازمان هاي حامي و نيز با استفاده از آگهي كتاب اين طرح ابتدا به سمت خودكفايي و
ان شاءالله در مرحله بعد به سوددهي خواهد رسيد.
*نام كتاب هايي كه در سال 1385 به همراه روزنامه پنج شنبه ها منتشر مي شوند را بگوييد.
- كتاب هاي جمال و خصال، ساعتت را به وقت گل نرگس تنظيم كن، جهان پهلوان، گزيدة دو كلمه حرف حساب گل آقا تاكنون منتشر شده و از هفتة آينده به ترتيب محرم در اسارت، گزيدة شعرهاي عاشورايي،  داستان انقلاب، داستان كتاب، گزيدة طنز عبيد زاكاني، گزيدة جنايت و مكافات، گزيدة شعر سيد حسن حسيني و راهنماي سفر منتشر خواهد شد. البته ممكن است به مناسبت در ترتيب انتشار كتاب هاي همراه روزنامه تغييراتي انجام شود.

پس از چاپ گزارش مربوط به يارانه كاغذ كه با عنوان هيچ كس هيچ چيز نمي داند در تاريخ هفتم دي ماه در همين صفحه درج شد، انجمن فرهنگي ناشران كتاب دانشگاهي، متني را حاوي نظرات اين انجمن براي روزنامه ارسال كرد كه برخي از نكات مطرح شده در آن، مي تواند قابل توجه باشد. در بخشي از نامه ياد شده آمده است:
انجمن ناشران كتاب دانشگاهي اعتقاد دارد:
حذف يكباره يارانه كاغذ از صنعت نشر باعث رشد سرسام آور قيمت كاغذ و متعاقباً كتاب و محصولات فرهنگي مرتبط با آن شده و متأسفانه در مغايرت اساسي با خريد كتاب ارزان قيمت توسط مصرف كننده قرار خواهد گرفت.
انجمن فرهنگي ناشران كتاب دانشگاهي بر اين حقيقت واقف است كه وجود يارانه، سم مهلك سيستم اقتصادي در تمام كشورها به شمار مي رود و مبنا و مجراي رانت خواري بسيار مي شود.
اما توجه به اين نكته عميقاً ضروري است كه يارانه كتاب و فرهنگ حتي در كشورهاي توسعه يافته و جهان اول وجود داشته تا جايي كه دولت هايي كه تماماً به اقتصاد در بازار آزاد روي آورده اند، كتاب و فرهنگ را از مقولات استثنايي  به شمار مي آورند.
اما متأسفانه در مصوبه حذف يارانه كاغذ، طرح جانشين آن به صورت دقيق، عملي و قانونمند نشده است و بنابراين تنها با حذف يارانه سردرگمي و بحران در بدنه نشر كشور روزافزون مي گردد. پس درست آن است كه طرح جانشين ابتدا مطرح، كارشناسي و مصوب شده و سپس به حذف روش هاي قبلي اقدام شود.
مسئولان و عزيزاني كه در حوزه هاي مختلف از آفت سهميه كاغذ و عدم رعايت قيمت گذاري كتاب توسط ناشران علي رغم وجود كاغذ يارانه اي مكرراً سخن به ميان مي آورند، نكته در خور توجه وليكن همه جانبه نيست؛ چرا كه پيش بيني مي شود چنانچه قيمت كاغذ از سال 86 به يكباره آزاد اعلام گردد، باعث افزايش سرسام آور قيمت كتاب خواهد شد.

به اهتمام: دكتر عليرضا منجمي
ناشران: اباصالح، حيان، سليس
صفي عليشاه درباره كتاب تفسير قرآن منظوم خود مي فرمايد:
... سال ها بود كه در خيال داشتم ترجمه و تفسير كلام الله را به نظم آورم كه مشوق مردم فارسي زبان به خواندن و فهميدن معاني و نكات عرفاني قرآن گردد و خاطرها از اباطيل مدعيان لفظ تلاش پرداخته شود و توفيق اين كار بزرگ را نمي يافتم، بلكه ممتنع مي پنداشتم. در اين آخر عمر، عنايت باري تعالي شامل حال شد و اين امر عجيب در مدت دو سال، بلكه كمتر به ظهور پيوست... از آثار عجيبه اين عصر، يكي تفسير منظومه است كه اگر بي غرضانه آن را بخواني، وقوعش را از عجايب روزگار داني، نه آن گويم كه اين فقير به نظم آورده، اگر من از دنيا نگذشته باشم، دنيا از من گذشته، نخواهم از اين تعريف كسي را به خود راغب كنم، اما اگر همه راغب شوند و بعد از اين چه خواهد شد و در اين آخر عمر، چه طرفي از دنيا خواهم بست كه در خرابه اي نشسته ام و از حيات عاريت به حقيقت خسته، نه آمالي دارم، نه اولادي و عيالي، اما تو به دانش انصاف ده و به اغراض طبيعت پابرحق منه، كه اگر مرا نامي نيست اين كتاب از براي عجم، نيك نامي است.
صفي عليشاه در مقدمه تفسير منظوم قرآن نيز چنين مي نويسد:
... قريب دو سال است مشغول نظم تفسير قرآنم كه هم اشتغال است، هم طاعت، هم تشويق مردم فارسي زبان به خواندن و فهميدن كلام الله مجيد. شايد اجر فقير، عندالله ضايع نگردد و مردم را سال ها و قرن ها سبب هدايت شود، توفيق نيت خالص و دفع اغراض طبيعت از خداي مي طلبم...هر چند تفسير قرآن منظوم صفي عليشاه از سلامت و رواني بسيار برخوردار است و الحق كمك فراواني به فهم معناي آيات قرآن كريم مي كند، اما اين ابيات نيز مانند بسياري از اشعار فارسي به شرح و معني لغات و جملات غامض نياز دارند و به ويژه توضيح درباره كلمات عربي و اصلاحات قرآني، شأن نزول آيات، تفسير ظاهري و مفهوم باطني (تا حد امكان)، نام افراد و مكان هايي كه در جاي جاي ابيات به آنها اشاره شده و نيز مفهوم اصطلاحات دقيق عرفاني ضروري به نظر مي رسد.
تاكنون شرحي بر كتاب گرانقدر تفسير منظوم صفي عليشاه نگاشته نشده و كتابي كه پيش رو داريد و در آن به شرح و معني اين كتاب مستطاب پرداخته شده، تنها كتابي است كه در اين باره به رشته تحرير درآمده است.

حيله هاي رواني؛
20 حقّّه ظريف از زبان حيله گر
در " حيله هاي رواني" تلاش شده است ، از 20 حقه ظريفِ زبانِ حيله گر رمزگشايي شود تا "نشان داده شود چگونه انديشه حيله گشا ، مي تواند ابعاد زندگي فرد و اجتماع را به درستي قالب گيري كند و صورت ببخشد."
"حيله هاي رواني" براي تمام كساني كه مي خواهند از اسارت زبان رهايي يابند مفيد و حتي لازم است.
آژانس فرشته؛
۳۰ داستان كوتاهِ تأليفي
در مقدمه اين كتاب آمده است: "نخستين وظيفه يك قصه سرگرم كردن خواننده است، اگر قصه نتواند مخاطب را جذب كند، مخاطب آن را به كناري مي نهد و سراغ قصه اي ديگر و يا كاري ديگر مي رود. خواننده مي خواهد براي ساعتي هم كه شده از واقعيت هايي كه دور و بر او را گرفته و فشار زيادي به لحاظ عصبي بر او وارد مي كند، دور شود و در دنياي قصه به آرامش برسد.
خواندني هاي آموختني:
20 نكته براي زندگي آسان
در اين مجموعه كه الميرا صديقي آنرا ترجمه كرده با نثري ساده و روان و محتوايي كارشناسانه به برخي مسائل معمول روزانه اشاره شده و راه هايي براي حل آن ها پيشنهاد مي شود.
خواندني هاي آموختني طيف وسيعي از مشكلات را در بر مي گيرد از "چطور پنجره ها را تميز كنيم؟ " و "چطور اسكناس در ماشين لباسشويي سالم مي ماند؟ " گرفته تا مباحث جدي تري چون "چطور نترسيم؟ " و "چطور خروپف نكنيم؟".

زنان و مردان؛
راهكار هايي براي درك متقابل
"زنان و مردان" كتابي است در حوزه روانشناسي، البته نه به معناي آكادميك آن، كه بيشتر به مباحث عمومي اين حوزه نزديك است. تلاش نويسندگان كتاب بيش از هرچيز توجه دادن به تفاوت نگاه و برداشت زنان و مردان به زندگي است؛ آن ها با پذيرش اين نكته، تمركز خود را بر رمزگشايي از اين تفاوت ها گذارده، مهارت هايي براي برقراري ارتباطي موفق در اختيار ما قرار مي دهند.
ميوه درماني
اين كتاب به كوشش صدف كوهكن تدوين شده است، كه مطالب او را در همشهري آنلاين ديده ايد.
به هرحال مدرنيست ها شايد در چند مورد نتوانند ارزش هاي گذشته را به طور كامل انكار كنند، بي شك يكي از اين موارد داروهاي گياهي است و ارزش غذايي گياهان و ميوه ها. در ميوه درماني سعي شده است به زباني ساده اما علمي به فوايد برخي گياهان و ميوه ها اشاره شود.
روزنامه نگاري آنلاين؛
يك راهنماي كوچك
اميد پارسا نژاد عضو تحريريه همشهري آنلاين روزنامه نگاري آنلاين؛ يك راهنماي كوچك را ترجمه و تدوين كرده است. در مقدمه اين كتاب آمده است:
"آنلاين بودن يعني رها شدن از مرز زمان و مكان ، يعني شما از هر كجا كه اراده كنيد بتوانيد توليدكننده باشيد و در هر كجا كه بخواهيد مصرف كننده و در هر لحظه كه اراده كنيد بتوانيد محتوا را تغيير دهيد .
روزنامه نگاري آنلاين يك خصوصيت مهم ديگر هم دارد، در روزنامه نگاري آنلاين هر متني را در بافت جهاني خودش قرار مي دهيم ، يعني متن با ميليون ها متن ديگر كه راجع به آن موضوع در فضاي وب وجود دارد، پيوند مي خورد...".

دكتر ميرجلال الدين كزازي
گروه ادب و هنر-گزارش سفر دكتر مير جلال الدين كزازي به يونان در هفده شماره گذشته تقديم شد.اين بخش پاياني اين گزارش است كه دكتر در آن نحوه بازگشت به وطن را شرح مي دهد.
هنگامي كه دوشيزه مهربان به مهمانسرا آمد تا مهمانان را به ديدار از آكروپوليس ببرد، داستان را با او گفتم.آشكارا، پژمان شد و روي در هم كشيد. پي درپي مي گفت: دريغا، دريغا ! سپس رفت كه مگر نشاني از راننده بيابد. چندين تلفن زد و افسرده و نااميد، بازآمد و گفت كه نتوانسته است راننده را بيابد و با او سخن بگويد؛ زيرا او راننده آزاد است و وابسته به هيچ بنگاه ترابري نيست كه بتوان بدو دسترسي داشت؛ شماره اي نيز از خود وي ندارد. سپس، باري چند ديگر، گفت: دريغا! دريغا! به ناگاه گفتم: خوب! مي توانيد شماره او را از بخش آگهي رساني بپرسيد . نيك برشكفت و گفت: آفرين! چرا خود در اين انديشه نبودم؟ آنگاه، باري ديگر، به تلفن زدن رفت. اندكي پس از آن، شادان بازآمد و گفت: راننده را يافته است و با او سخن گفته است. ليك راننده از آغاز روز تا آن زمان، يك بار كارگراني را با مهخودرو خويش به سر كار برده است و باري ديگر نوآموزاني را به دبستان و بيم آن مي رود كه دوربين را كسي، از آن ميان، يافته و برداشته باشد. با اين همه، راننده گفته است كه خودرو را خواهد جست و خبر خواهد داد. اندكي اميدوار شدم. به همراهي و راهنموني دوشيزه پاكيزه خوي، پياده به سوي آكروپوليس كه در نزديكي مهمانسرا بر تپه اي بلند بالا مي افراخت، روان شديم. آكروپوليس كه در زبان يوناني به معني شهر بلند است، آميزه اي از چند پرستشگاه و بناي آييني بوده است كه بزرگترين و بشكوه ترينشان پارتنون نام داشته است. تنديسه اي از آتنا كه آن را آفريده دستان فيدياس پيكرتراش نامدار مي دانند، اين پرستشگاه را زيور مي بخشيده است. اين پرستشگاه، در ساليان 447 تا 432 پيش از زادن مسيح، ساخته شده است. پرستشگاهي ديگر چشمگير ارنتتئيون ناميده مي شده است كه در ساليان 421 تا 406 پيش از ميلاد بنياد گرفته است و ستون هاي آن را چند تنديسه گونه گون از اين بغدخت مي ساخته است. آكروپوليس مايه نازش يونان و آتن است و بي گمان، شاهكاري است شگرف از جهان باستان. دوشيزه زرناچي از من پرسيد كه آكروپوليس را چگونه ديده ام، آيا مي توانم آن را با تخت جمشيد سنجيد. بي هيچ درنگ و پروا گفتم: آكروپوليس بسيار باشكوه و شگفت انگيز است؛ اما، به هر روي، پرستشگاهي است سترگ و تودرتوي، ليك تخت جمشيد شهري است آييني كه همانندي براي آن، در سراسر جهان، نمي توانيم يافت . دمي چند مرا،  خيره و انديشناك نگريست. گويا پاسخي چنين برهنه و برا را چشم نمي داشت. آكروپوليس را ديرينكده اي نيز هست؛ اما از ديد من، ديرينكده دلف باشكوه تر و گرانمايه تر از آن است.
هنگامي كه به دروازه آكروپوليس رسيده بوديم و به درون آن مي خواستيم رفت، دوشيزه زرناچي با تلفن همراهش زنگي زده و چندي به يوناني سخن گفته بود. سپس، شكفته و شادان، مرا مژده داده بود كه راننده دوربين را يافته است. مي بايست كسي را مي فرستاديم تا برود و آن را از راننده بستاند و بياورد. دشواري اين كار كه در آغاز آسان مي نمود، آن بود كه راننده پويان و در راه بود و جايي آرام نمي گرفت كه بتوان به آنجا رفت و دوربين را از وي ستاند. سرانجام، رايزن كه مردي سامانده و چاره گر است، راهي يافت و راننده رايزني را برگماشت كه با تلفن همراه با راننده در تماس باشد و بتواند در جايي با وي قرار ديدار بگذارد و دوربين را از وي بازپس گيرد. از اين روي، پس از بازگشت از آكروپوليس و بدرودي گرم  با  دوشيزه زرناچي كه از آن پس او را نمي ديديم، روي به سوي ماجرايي آورديم كه فرجام آن روشن و دانسته نبود. راننده رايزني مردي پاكستاني است كه با زني ايراني پيوند گرفته است و ديري است كه در يونان مي زيد: نمونه اي كم مانند از پيوند و همبستگي در ميان كشورها و از آنچه گفت  وگوي تمدن ها ناميده مي شود؛ نمونه اي آن چنان برجسته و بنيادين كه در داستانش مي توان گفت و بدان دستان مي توان زد.شتابزده بودم و مي خواستم كه اين ماجرا هرچه زودتر به پايان آيد؛ زيرا مي بايست ناهاري مي خورديم و به سوي فرودگاه روان مي شديم تا از آتن به استانبول برويم و از آنجا به ايران. مرد پاكستاني بيش از اندازه در كار رانندگي كند بود و به هيچ روي از آن تيزچنگي و چيره دستي كه بايسته كاري چنين است، بهره نداشت. چنين بود كه او بارها مرا به ستوه آورد و شكيبم را به آزمون گرفت. اما راست اين است كه اگر آشنايي وي با زبان يوناني و شهر آتن نمي بود، هرگز مرد راننده و دوربين را نمي توانستم يافت و فرادست آورد. سرانجام، پس از ساعتي گشتن در شهر، پرسان  پرسان راننده را يافتيم كه در ايستگاهي چشم به راهمان مانده بود؛ او تا خودرو ما را كه كند و به درنگ و جويان رانده مي شد ديده بود، گمان زده بود كه سرنشينان آن جويندگان دوربين اند. پس او نيز كه گويا از فرجام آن ماجرا بس خشنود بود، دست افرازان و بانگ زنان، به سوي ما شتافت و خندان دوربين را به سوي من يازيد. ستاندمش و وي را، گرم و پرشور، سپاس گزاردم. دوربين كمترين آسيبي نديده بود. از آن پس، دوربين هنگامه آفرين را بيش پاس داشتم و چشم برگماشتم.
بازگشتيم و نان پيچه اي كه همچنان ماهي بود، در مك دونالد خورديم و به سوي فرودگاه روان شديم. هنگامي كه به آسمان استانبول رسيديم، شب فرا رسيده بود و شهر، رخشان از چراغ هاي بسيار، در زير پايمان گسترده بود؛ به ويژه در آن ميان، نواري رخشان و جنبان بيش فراديد مي آمد. بزرگراهي آكنده از خودرو بود، هر خودرو خالي زرد بود بر چهره شهر كه گاه اندكي مي جنبيد. نيز، در پرتو چراغ ها، پرهيب (= شبح) آسمانخراش ها ديده مي شد كه چون غولان افسانه ها سر بر سپهر برمي كشيدند. شمار بسيار آنها در شهري چون استانبول مرا به شگفت مي آورد. اگر خراشيدن آسمان ها را نشانه پيشرفت و نوآييني بدانيم،  پايتخت تركيه شهري نوآيين و پيشرفته مي تواند بود. زماني نيافته بودم تا رهاوردي براي دلبندانم بستانم. در فرودگاه فراخ استانبول كه به شهري مي ماند و با فرودگاه هاي بزرگ جهان پهلو مي زند، از درنگ ميانه دو پرواز بهره بردم و نورهاني چند خريدم. در فروشگاه هاي آن، هم دلار مي ستاندند هم يورو.كارمند هواپيمايي تركيش اير در آتن كارت پرواز دوم را نيز به ما داده بود. از اين روي، بي هيچ ديري و درنگ به تالار پرواز كه آكنده از راهيان بود، درآمدم. اندكي پس از آن، مرغ آهنين، غران و غريوان در پهنه هاي تاريك به سوي ايران بال برگشود. سه ساعتي از نيمه شب گذشته بود كه گام بر خاك پاك ايران نهادم كه سرزمين تابناك ايزدي است. برناي برومندم چشم به راهم بود. بدين سان، سفري ديگر نيز به پايان مي آمد، سفري به سرزمين يادها.