زندانبان و زنداني
نبايدها و بايدها
زندانيان با رفتار نحوه و زنداني حقوق پيرامون ملاحظاتي
آنان به جامعه‌اند عضو هنوز زندانيان اينكه پذيرفتن *
بهره‌مند آزاد شهروندان حقوق بيشتر از كه مي‌دهد اجازه
وضعيت فراخور كه ويژه‌اي حقوق داشتن ارزاني و شوند
اساسي اصول از جلوه‌هايي باشد آنها بودن زنداني
مي‌رود شمار به اجتماعي همبستگي و انسان‌گرايي
انجام زندانيان زندگي بهبود براي كه كوشش‌هايي وجود با*
عزلتكده طوركلي ، هنوز ، به زندان كشورها بيشتر در است ، شده
بيهوده و ناعادلانه رنج مترادف و كشيدن محروميت محل و
است
:اشاره
به مجرم افراد حبس مختلف درجوامع كه است سال هزاران
زندان منظور همين براي و آمده در اجرا به مجازات عنوان
آزادي سلب يادآور كشوري هر در زندان.است شده ايجاد نيز
مجرم دادگاه‌ها تشخيص به بنا كه است افرادي يا فرد از
افكنده زندان به مجرمين تنها اما.مي‌شوند شناخته
قرار گوناگون اتهامات مظان در كه كساني بلكه نمي‌شوند ،
زنداني نيز مي‌شود ، صادر آنها موقت بازداشت وحكم دارند
براي بين‌الملل وقوانين عرف در حال اين باميگردند
جامعه از بخشي عنوان به آنان با رفتار نحوه و زندانيان
به را حاضر گزارش.است شده منظور حقوقي و ضوابط بشري
.داديم اختصاص موضوع همين
پرورده كه هجدهم ، سده دادگستري و حقوقي نظريه‌هاي
كرد پايه‌گذاري را اصولي اروپاست ، روشنگري عصر فيلسوفان
ماهيت.مي‌آيد شمار به كلاسيك كيفري آيين اكنون كه
از پيش در حاكم كيفري آئين با نظريه‌ها اين غيراستبدادي
نظريه‌ها اين پرتو در.است متفاوت "كاملا فرانسه انقلاب
ساده تنبيه‌هاي و رفت بين از بدني تنبيه اشكال از بسياري
آنها جايگزين زندان ، به محكوميت و جريمه همچون روشني و
.شد
كه بود آن زندان به كردن محكوم از مقصود نوزدهم ، سده در
.كنند جامعه به خود دين پرداخت به وادار را جنايتكاران
در و مي‌كرد دور جامعه از موقت طور به را گناهكاران حبس ،
كه بود براين فرض همچنين.بود هشدار و عبرت مايه حال عين
اعمال به تا مي‌آورد فراهم آنان براي را فرصتي زندان
.بينديشند خود خلاف
درجه در شهروندان امنيت دادن قرار با قديمي ، كيفرشناسان
مكافات و جنايت از قانوني "صرفا تعريفي بر اهميت ، نخست
از مجموعه‌اي بعد ، به نوزدهم سده ازميورزيدند تاكيد
آمد ، وجود به خاص موقعيت و فرد هر براي گوناگون حكم‌هاي
محكوميت‌هاي سنگدل ، جانيان براي حبس محكوميت‌هاي جمله از
نظام‌هاي و اتفاقي مجرمان براي مشروط آزادي و تعليقي
ديگر اينك.جوان بزهكاران براي بازپروري و حمايتي
جامعه به جنايتكار بازگرداندن براي وسيله‌اي محكوميت‌ها
.مي‌شوند محسوب
زمينه در يونسكو مجله در مقاله‌اي طي "پلاتك مونيكا"
زندان در كه كساني هم هنوز":مي‌نويسد "خلافكاران حقوق"
مي‌آيند شمار به زنداني فقط همگان چشم به مي‌برند سر به
براي است درآمدي پيش تنها آزادي از آنان محروميت و
".ديگر عذابهاي
است سخت چندان بودن زنداني كه متفاوت يكسره تفكر اين اما
در اندك‌دارد اندك نيز مي‌آيد شمار به مكافاتي خود كه
.مي‌كند باز راه همگاني افكار و قانون
قانون‌گذاري در بين‌المللي مقررات مديون نگرش ، تغيير اين
بازداشت و زنداني بزرگسالان و اقليت‌ها حقوق كه است ملي
سالاري مردم دامن‌گستري مديون و برمي‌گيرد در نيز را شده
حقوق مفهوم فزاينده پذيرش بويژه و كشورها از بسياري در
.است بشر
وجود كه كاربرد به مي‌توان زماني تنها را حقوق واژه
امكان‌پذير را آنها از بهره‌گيري روشن آئين‌نامه‌هايي
و بي‌طرف دادگاههايي كشورها بيشتر در -نهادهايي و كند
.باشند آنها درست اجراي ضامن - پرتوان و همگاني
آن تمدن سطح نمودار كشور هر زندان‌هاي سازمان كلي وضعيت
به جامعه‌اند عضو هنوز زندانيان اينكه پذيرفتناست كشور
آزاد شهروندان حقوق بيشتر از كه مي‌دهد اجازه آنان
فراخور كه ويژه‌اي حقوق داشتن ارزاني و شوند بهره‌مند
اساسي اصول از جلوه‌هايي باشد آنها بودن زنداني وضعيت
.مي‌رود شمار به اجتماعي همبستگي و انسان‌گرايي
سياست‌هاي آن همه اصلي پيش‌شرط زندانيان حقوق مفهوم
به توجه و جرم از پيشگيري و عقلانيت دعوي كه است كيفري
.دارد را شهروندان زندگي كيفيت و همگاني امنيت
كه قراردادهايي و قطعنامه‌ها بين‌المللي ، مقررات فراواني
اين اهميت دهنده نشان مي‌شوند مربوط زندانيان حقوق به
و واقعي وضعيت كه مي‌باشد نيز آن بيانگر اما است ، موضوع
نظري معيارهاي با هنوز زندانيان قانوني جايگاه
.دارد بسيار فاصله بين‌المللي
برچيد؟ را زندان بايد آيا
برچيدن نظريه مجازات‌هاست ، اصلاح خواستار كه جديدي جنبش
منطق نظري مباني گرچه است كرده مطرح را زندان مجازات
در كه نمي‌رسد نظر به اما است ، دفاع قابل آن در نهفته
سادگي به آن ساختن نهادي و كردن عملي جامعه كنوني وضعيت
.باشد امكان‌پذير
كارايي و كيفري نظام گزينشي ماهيت بر جنبش اين طرفداران
پر را زندانها فقرا كه مي‌كنند تاكيد آن محدود عملي
.كرده‌اند
مجرمان" كه كساني براي مجازات هم اكنون كه مي‌گويند آنان
به كه شكناني قانون.است شده برچيده مي‌نامندشان "پنهان
شدن زنداني از خود نفوذ يا طبقاتي امتياز و شهرت دليل
.مي‌گريزند
نظام به بايد "پنهان مجرمان" ماندن بي‌كيفر براي اما
يا زندان برچيدن حل ، راه كيفري ، تا گرفت ايراد قضايي
كيفري حقوق كارايي بايد بلكه نيست ، همه‌كس كردن زنداني
راي صدور از پس كه است سودمند نيز نظر اين.كرد بيشتر را
پيشرفت كه نمود تعديل گونه‌اي به را آن بتوان محكوميت ،
.شود امكان‌پذير جامعه ، به بازگشت دوران طي مجرم
سالها از پس اينك هم كه زندانيان از يكي "پرگو لوئيس"
زندان از خود احساس مورد در شده ، نويسنده زندان در حبس
بود ، دهنده تكان شدت به برايم زندان":مي‌نويسد اينگونه
من به احساس اين آن اسف‌انگيز ظاهر و دروديوار ديدن از
دنياي.گذاشته‌ام بربريت دوران به پا گويي كه مي‌داد دست
جهان دسترس از تنها نه زندان ديوارهاي پس سياه و ترسناك
ذهنيتي بستر بر كه مي‌مانست اين به بلكه مي‌نمود ، بيرون
.است شده بنا ددمنشانه و انتقام‌جويانه
شدت به بندهايم هم و زندان افسران با كه مي‌كردم احساس
تازه و بيگانه‌ام هم خودم با مي‌كردم احساسبيگانهام
در زندگي فن و فوت همه زودي به.نبود داستان همه اين
هيچ به بماني ، زنده مي‌خواهي اگر گرفتم ، ياد را جنگل
!كني اعتماد نبايد جنبنده‌اي
خودت لاك از اگر بعد مي‌رود ، فرو خودش لاك توي آدم ابتدا
بازهم ضعف‌هايت ، كوچكترين كردن پنهان با نيايي ، بيرون
.مي‌شوي خشن‌تر
بار چندين بايد آدم هركاري به زدن دست از پيش آنجا در
نابجا نگاه يك يا نابجا حرف كلمه يك.كند فكر آن درباره
شديد چنان فشار.بياورد بار به دردسري جور هر است ممكن
به بود ، آدم وجود در هم ندامتي احساس اندك اگر كه بود
مجبور آدم كه وقتي.مي‌شد تبديل بي‌عدالتي نيرومند احساس
و جسمي آسيبهاي دچار كند زندگي زنگ به گوش هميشه باشد
و سال چهار گذراندن از پس.مي‌شود اندازه از بيرون رواني
فكر از سرشار و شكسته هم در ساله‌ام ، شش محكوميت از نيم
".شدم آزاد زندان از انتقام ،
جانكاه دردي زندان ،
در پيام مجله مقاله نويسنده "دلاكوئستا لوئيس خوسه"
كوشش‌هايي وجود با":مي‌نويسد كردن حبس جز به راهي زمينه
بيشتر در است ، شده انجام زندانيان زندگي بهبود براي كه
محروميت محل و عزلتكده طوركلي ، هنوز ، به زندان كشورها
جمعيت.است بيهوده و ناعادلانه رنج مترادف و كشيدن
تحليل را نظام اين گنجايش زندانيان افزايش روبه پيوسته
بلند جزايي سياست‌هاي كارگيري به از و مي‌برد
مسائل به تا دارند نظر آينده به بيشتر كه پروازانه‌تري
جلوگيري زندانيان شمار افزايش و زندان به مربوط فوري
.مي‌كنند
شديد چندان امنيتي مقتضيات فشار پرجمعيت زندان‌هاي در
برنامه‌هاي اجراي براي نمي‌توانند مسئولان كه است
كار اجتماع با زندانيان دوباره كردن سازگار و توان‌بخشي
ديگر و زندان در مخدر مواد مصرف اگر دهند ، انجام زيادي
تسلط و -ايدز مهم‌تر همه از و -آن به مربوط مسائل
اين به نيز را زندانيان بر زندان داخل دارودسته‌هاي
.شد خواهد غم‌انگيز "واقعا بيفزائيد ، تصوير
و توان‌بخشي چون هدف‌هايي به رسيدن در زندان نظام مشكلات
.نيست تازه چندان اجتماع با زندانيان دوباره كردن سازگار
قضايي نظام در هجدهم قرن اواخر در كه آزادي ، از محروميت
برابر در واكنش كه شد انجام هدف اين با شد ، تثبيت اروپا
مجازات‌هايي از انساني‌تر و منطقي‌تر را بزهكارانه اعمال
-اجرا قالب كه نپاييد ديري اما.مي‌شد اعمال پيشتر كه كند
يا جرم‌زا واجتماعي فردي تضادهاي حل از -زندان
زندان نهاد پس آن از درآمد ، كار از ناتوان جرم افشاكننده
".است بوده روبه‌رو بحران با همواره
پرهزينه تنبيه
جوامع در تنبيه اشكال پرخرج‌ترين از يكي كردن زنداني
زندان در زنداني يك نگهداري هزينه سوئد ، دراست امروزي
(پوند يا 120 دلار 200) كرون معادل 1500 "تقريبا روباز
يا دلار 250) كرون حدود 2000 سربسته زندان در و روز در
.است (پوند 160
بر منفي تاثيري كردن محبوس كه مي‌دهد نشان مطالعات
مشاغل خانواده ، كانون از اجبار به آنان و دارد زندانيان
به تمايل براي زمينه و مي‌شوند طرد اجتماعي‌شان زندگي و
كه جوان زندانيان ويژه به مي‌شود ، بيشتر زندان در جنايت
را تخلف و جنايت مختلف شيوه‌هاي باتجربه متخلفان از
.مي‌آموزند
سال در را آزمايشي طرح مسائل اين به توجه با سوئد كشور
بزهكاران از تعدادي آن موجب به كه گذاشت اجرا به 1994
مراقبت تحت رفتن زندان جاي به تا كردند انتخاب را نوجوان
.گيرند قرار الكترونيك
زندان ماه دو به محكوم كه متخلفاني آزمايشي منطقه شش در
مچ و كنند زندگي خانه در تا شدند انتخاب بودند كمتر يا
سه و بود انتظار از فراتر نتايج ببندند ، الكترونيك بند
سراسر در كه يافت گسترش جا بدان تا برنامه اين بعد سال
محكوم كمتر يا زندان ماه سه به كه را محكوماني تمام كشور
.دربرگرفت بودند شده
غربي‌ها منظر در زندان
تربيتي و تاميني اقدامات و زندانها مديركل "شمس علي"
با تربيت و اصلاح مجله در مقاله‌اي طي خراسان استان
:مي‌نويسد غربي كشورهاي در موجود تنگناهاي به اشاره
دنيا زندانباني فعلي شيوه‌هاي در آمده پيش اساسي مشكلات"
كاهش هدف با تا است شده سبب غربي كشورهاي در جمله از
گرفتن نظر در بدون و زندانباني سرسام‌آور هزينه‌هاي
شيوه‌هاي تغيير به توجه ضمن موضوع تربيتي و اصلاحي ابعاد
موجود انساني نيروي از كار مراكز ايجاد به توجه و فعلي
.شود استفاده زندانها در
و تربيت اصلاح ، موضوع اصلي ركن اسلامي زندانباني در اما
دلايلي به زمان از مقطعي در كه است انسان‌هايي بازپروري
اسلامي و سالم جامعه با هم‌سو و همسان نتوانسته‌اند
عنوان به جامعه به مذكور ديده آسيب بخش بازگشت.باشند
اساسي هدف انساني بالقوه كمالات داراي و مولد انساني
.است اسلامي زندانباني
اقتصادي فعاليت زمينه‌هاي ايجاد و اشتغال تلاش ، كار ،
واقع در فعلي ، مرسوم شكل از متفاوت محيطهايي در سالم
اجراي و طراحي منظور به است مناسبي بستر و زمينه
.اصلاحي و فرهنگي تربيتي ، برنامه‌هاي
در زندان بي‌رويه و روزافزون كاربرد":مي‌افزايد وي
از بخشي كه زندانيان كيفر سختي افزايش و مجازات‌ها اعمال
تصور علي‌رغم است امكانات كمبود و تراكم از ناشي آن
رشد تا شده باعث گردد ، جرم كاهش سبب مي‌بايست كه افراد
محدوديت.بگيرد خود به بيشتري شتاب آن تكرار و جرايم
است شده سبب سنگين تراكم و زندانها موجود امكانات شديد
را خود زندانها امور مديران و جامعه فرهنگي مسئولين تا
ميزان شدت به كه تنگناهايي.كنند احساس شديد تنگنايي در
با را زندانها در تربيتي و اصلاحي فعاليت‌هاي بخشي تاثير
".است ساخته مواجه شديد ترديد
دارد ادامه
|
