براي نخست گام اقتصادي درست جهت‌گيري
اشتغال ايجاد
كشور در بيكاري مشكل رفع براي ممكن راهكارهاي به نگاهي
:اشاره
به‌نظر بغرنج و پيچيده اگرچه ايران اقتصاد كنوني مشكلات
با كه باورند براين كارشناسان از بسياري اما مي‌رسد ،
و امكانات منابع ، به توجه با اقتصادي درست جهت‌گيري
جهاني بازارهاي در ايران فعال حضور نحوه و كشور نيازهاي
مولد بخشهاي در سرمايه‌گذاري براي مناسب بستر ايجاد و
راه‌حلي چنين به دستيابي.گشود را اصلي گره‌هاي مي‌توان
اصلي محور تعيين سر بر طولاني بحث‌هاي كه است آن نيازمند
چنين كشاورزي يا و صنعت اينكه و كشور اقتصادي توسعه براي
يك به رسيدن و هماهنگي ازطريق بدهند ، تشكيل را محوري
انتخاب ضمن و پذيرد پايان كاربردي و مشترك ديدگاه
راه سر بر اكنون كه معضلاتي و موانع مناسب ، استراتژي
شود ، برطرف دارد ، وجود كشور مولد بخشهاي در سرمايه‌گذاري
به حاضر كافي ، امنيت ايجاد با تنها خصوصي بخش كه بخصوص
نيز مسلم واقعيت اين به.مي‌باشد بخش اين در فعال حضور
براي نفتي درآمدهاي به اتكا دوران كه داشت توجه بايد
ايجاد آن از مهم‌تر و عمراني اعتبارات و بودجه تامين
و است به‌سرآمده ايران كارجويان بزرگ جمعيت براي اشتغال
توليدي عرصه‌هاي در خصوصي بخش جلب براي مناسب راه انتخاب
اجتنابناپذير ضرورت يك به‌صورت اينك ايران اقتصاد
قرار بررسي مورد موضوع همين حاضر گزارش دراست درآمده
.است گرفته
تامين 750 و است اشتغال ايجاد سوم برنامه چالش مهمترين
كارآفريني به بايد آن از گريز براي سال‌كه در شغل هزار
دوم برنامه طول در دانشگاه استاد يك گفته به.كرد رو
در.شود ايجاد شغل ميليون دو كه بود شده پيش‌بيني توسعه
.شد ايجاد شغل هزار و 300 ميليون يك حدود برنامه طول
شغل هزار و 800 ميليون معادل 5 مجموع در تا 75 سال 55 از
سال هر در شغل هزار ايجاد 290 معادل كه شد ايجاد كشور در
نفر يك نفر چهار هر ازاي به ما كشور در سال 75 در.بود
هر به‌ازاي اروپايي كشورهاي حالي‌در در داشته ، وجود شاغل
اينكه دست‌آخر و است داشته وجود شاغل نفر يك نفر 2
، غذاي 60 كشاورزي بخش در شاغل نفر ميليون هم‌اينك 3
اين آمار اين روشن معناي و مي‌كنند تامين را نفر ميليون
توليدكننده نفر يك نفر هر 20 غذاي تامين براي كه است
!دارد وجود
كه است مهم موضوع اين بيانگر فوق اطلاعات و آمار مجموع
به‌صورت هم‌اكنون از بايد آينده در شغل ايجاد براي
.كرد برنامه‌ريزي جدي‌تر
در بايد دولت است شده اعلام كار ملي همايش در تازگي به
هزار و800 ميليون حدود 3 سال مدت 5 در توسعه سوم برنامه
.است نداشته سابقه ايران تاريخ در اين و كند ايجاد شغل
كه نيست قادر هيچ‌وجه به دولت كه است كرده تاكيد وي
رئيس‌جمهوري.دهد صورت را مهم كار اين به‌تنهايي
بيكاري معضل حل و اشتغال ايجاد كه است كرده خاطرنشان
به اشتغال ايجاد و است ملي عزم و عمومي بسيج يك نيازمند
نياز كشور مسئولان و قوا همه ميان همكاري و همبستگي يك
.دارد
راههاي كه برمي‌آيد چنين مجريه قوه رئيس سخنان فحواي از
كلان اقتصاد اصلي گلوگاه در اشتغال ايجاد به دستيابي
اجراي توفيق آن به توجه بدون كه است شده بسته كشور
.نمي‌رسد نظر به نزديك چندان شده ، پيش‌بيني برنامه‌هاي
و نظري خاستگاه به خود خاص منظر و نگاه از هركس امروزه
دستيابي آنكه حال مي‌نگرد -اشتغال ازجمله -اقتصاد عملي
اشتغال ايجاد درنتيجه و ملي ناخالص توليد افزايش به
خير تا است همه‌جانبه و تكاملي اصلاحي ، رويكردي نيازمند
.شود گنجانده آن در همه صلاح و
!دارد شروطي اقتصاد موتور تحرك
جذب و اشتغالزايي و ملي توليد افزايش به دستيابي چگونگي
و محورها عمده‌ترين از كه خارجي و داخلي سرمايه‌هاي
بدون كه است شروطي نيازمند است كشور اقتصاد محركه موتور
شايد كلان و خرد سطح در اقتصادي شگرف تغييرات شرايط ، آن
!نيانجامد وصال به زوديها اين به
موتور آنها به توجه با كه واقعيتهايي مهمترين اما
قابل بخش چند در مي‌شود واداشته حركت به اقتصادكشور
:است تقسيم‌بندي
مجموع سال 1383 تا پيش‌بيني‌ها و موجود آمار بنابه -1
جاري سال در نفر هزار و 765 ميليون از 17 كشور كار نيروي
خواهد افزايش سال 83 در نفر هزار و 147 ميليون به 21
بيش سوم برنامه در سالانه اشتغال ميانگين بنابر و يافت
طي كه درحاليشد خواهند شغل صاحب نفر هزار از 750
كشور مالي و مديريتي ساختار با و توسعه دوم برنامه
.شده‌ايم شغلي فرصت هزار ايجاد 295 به موفق سالانه
براي نياز مورد سرمايه‌گذاري سرانه برآوردها طبق بر -2
بخش كه است ريال ميليون معادل 200 حداقل شغل هر ايجاد
تامين خصوصي بخش توسط بايد سرمايه‌گذاريها كل از مهمي
.شود
بخش دو در اقتصادي فعاليتهاي دامنه به نگاهي با -3
كارآيي به كه آنچه كه مي‌شود مشاهده خصوصي و دولتي
و دولتي سرمايه‌گذاريهاي حجم رسانده آسيب ايران اقتصاد
جايگاه بلكه نبوده -اخير دهه طول 3 در حداقل -خصوصي
كلي حركت روند اقتصادو در بخش دو اين از يك هر نامناسب
حوزه‌هايي در دولتي بخش گذشته سالهاي طول در.است بوده
خصوصي بخش توسط مي‌توانست شايد كه يافته حضور اقتصاد از
در خصوصي بخش مقابل در و پذيرد صورت بيشتر كارآيي با
بوده مولد و نظارت‌پذير كمتر كه يافته تمركز حوزه‌هايي
از بيش اقتصادي فعاليت يك كارآيي كارشناسان باور بهاست
بازار سازوكار از تابعي باشد مربوط آن مالكيت به آنكه
از دولت به وابسته يا دولتي موءسسه‌هاي كه آنجا از و است
قابل كارآمدي درنتيجه بوده برخوردار انحصاري موقعيت
در كارآيي عدم اين البته.است نداده بروز خود از انتظاري
بلكه نبوده آنها مالكيت به مربوط تنها موارد از بسياري
.است رسانده ياري آنها كارآيي افزايش عدم به بازار ساختار
از پيش‌رو مباحث مجموع با نيز خصوصي بخش مقابل در -4
سوي به مولد بخش جاي به سياست‌گذاريها و مقررات قبيل
.شد داده سوق مولد كم يا غيرمولد بخشهاي
مريض اقتصاد يا ناتوان دولت
دولت ناتواني خصوص در مجريه قوه رئيس فحواي‌سخنان از
دولت كه برمي‌آيد چنين كار ايجاد و بيكاري مشكل حل در
چاله‌اي به گذشته دهه تا 4 از 3 شايد و گذشته سالهاي ظرف
و مي‌رسد نظر به دشوار كمي آن از درآمدن اكنون كه افتاده
چند معضلات بلكه نيست پارسال و امسال به مربوط مشكل اين
.است خورده گره آن به دهه
:مي‌گويد خصوص اين در اقتصادي كارشناس يك
اخير سالهاي ظرف دولت اقتصادي شدن ناتوان به مربوط بحث
نقش ايران اقتصاد در عمومي بخش سالها.نيست تازه‌اي بحث
اسلامي انقلاب به مربوط اين و است داشته را اصلي و غالب
نفت صدور از ناشي درآمدهاي حضور به مربوط بلكه نيست نيز
را خود دولت آن طي كه است ايران سياسي -اقتصادي صحنه در
اين.ديد ملي اقتصاد در خصوصي بخش مداخله از بي‌نياز
از بعد و شد شروع اوايل 50 و دهه 40 اواخر از موضوع
نفتي درآمدهاي سهم كه بعد به سال 64 از "مشخصا و انقلاب
در دولت نقش كرد كاهش به شروع دولت درآمدهاي كل در
موقعيت 15 دولت اكنون يعني.كرد شدن ضعيف به شروع اقتصاد
كشور اقتصاد اداره به قادر و ندارد را خود قبل سال تا 20
دولت درآمدهاي مالي نظر از.نيست گذشته شيوه‌هاي با
رفع به قادر تنهايي بتواندبه كه ندارد را اين قابليت
.باشد بخش اين مشكلات
نيروي شديد افزايش ما مشكل ديگر سوي از:مي‌افزايد وي
توانايي‌هاي هم دولت اگر حتي يعني است كشور در اشتغال
مشكلي نفتي درآمدهاي نظر از و مي‌كرد حفظ را خود
كارجويان انبوه اين براي شغل ايجاد بازهم نمي‌داشت
سال اقتصادي 30 تجربه سوم ، وهله در.نبود امكان‌پذير
حاكميت و سوسياليستي روشهاي كه مي‌دهد نشان جهان اخير
حكومتها اداره براي اقتصادي فعاليتهاي بر دولت مطلق
به دستيابي براي بايد و ندارد بازدهي و نيست مناسبي شيوه
بخش زيرا شود استفاده خصوصي بخش از اقتصادي توسعه و رشد
بخشهاي "عموما كه دارد را منابع بر بهينه مديريت خصوصي
با.بي‌بهره‌اند آن از سوم جهان كشورهاي در بويژه دولتي
منابع كه شود مي مشاهده عوامل اين گذاشتن هم كنار
سال در نفر هزار از 750 بيش براي نمي‌تواند دولت اقتصادي
.كند ايجاد جديد شغل سرمايه‌گذاري طريق از
وهله در.باشد صنعت بخش در بايد اشتغال عدم اينكه بخصوص
به نياز اشتغال براي كه است بخشي گرانترين صنعت دوم
حداقل 20 صنعت در شغل هر ايجاد براي اگر.دارد سرمايه
حداقل 400 "مثلا و بگيريم نظر در سرمايه تومان ميليون
سالانه 80 بخواهيم بخش اين از را سال در شغل هزار
تا 20 معادل 15 كه داريم نياز سرمايه تومان تريليون
اين روشن معناي !است دولت و كشور عمراني بودجه كل برابر
درآمد كلنيست كنترل به قادر دولتي بخش كه است آن حرف
اين.شود تومان تريليون امسال 5/2 است قرار دولت مالياتي
تومان تريليون سالي 80 ما كه بگيريم نظر در را واقعيت
"اساسا كه داريم نياز صنعت بخش در سرمايه‌گذاري براي
ايران اقتصاد كاركرد و نظام عهده از مبلغي چنين تامين
قادر تنهايي به ودولت عمومي بخش كه است بديهي.است خارج
.نمي‌باشد درآمدي چنين ايجاد به
!ندارد صدا دست يك
مالي نظر از بخش اينداريم چه خصوصي بخش در ببينيم اما
دولتي بخش همانند هم آنجا در گرچه ندارد مشكلي چندان
. مي‌بينيم را ساختاري ناهنجاريهاي
ما خصوصي بخش:مي‌گويد مورد اين در اقتصادي كارشناس يك
دغدغه‌هاي خيلي "ثانيا توليدگرا ، نه تجارت‌گراست "اولا
بخش در تكنولوژيكي و مدرن بخش هنوز و ندارد بومي و عمومي
ساختاري مشكلات اين.است نكرده پيدا رسوخ چندان خصوصي
با رابطه در ساختاري مشكلات يكسري و است بخش خود درون
وهله در كه است مطرح ملي اقتصاد در خصوصي بخش كل كاركرد
متمادي سالهاي طول در است‌كه دولتي انحصارات وجود اول
.كند عمل و شود بازار داخل خصوصي بخش كه نداده اجازه
اگر.است سرمايه امنيت بخش اين براي ما مشكل اولين اكنون
تا 5 حتي كه دارد را اين قابليت ايران شود حل مشكل اين
ديگر عبارت به كند جذب خارجي سرمايه سال در دلار ميليارد
به.است سرمايه‌گذاري تشنه ايران اقتصاد زمينه‌ها همه در
احداث ايران در هواپيماسازي كارخانه يك اگر مثال عنوان
ديگر سال تا 20 كند توليد هواپيما فروند سالي 12 كه شود
بحث كه صورتي در.دارد داخلي مصرف كارخانه اين توليدات
دولت 80 وقتي.است دولتي انحصارات بحث نوبت شود حل امنيت
براي مجالي درآورد خودش انحصار در را ملي اقتصاد از درصد
اكنون.نمي‌ماند باقي خصوصي بخش سرمايه‌گذاري و فعاليت
است كشاورزي بخش كاركرد آن در مي‌شود كه بخشي تنها شايد
آن محصولات روي دولت چون اما است صنعت دستي پايين بخش كه
براي فايده‌اي هم آن "اتفاقا مي‌كند قيمت‌گذاري
اشتغال مشكلات كه مي‌بينيم كنيم دقت.ندارد سرمايه‌گذاري
مي‌خواهيم اگر.كشيد بيرون جزئيات همين از بايد را
تعديل استراتژي به بايد كنيم ايجاد ايران در اشتغال
بخواهيم اگراست اقتصاد اصلي محور اين كنيم رو اقتصادي
به بايد برسيم ايران در اشتغال ايجاد ظرفيت حداكثر به كه
اين به عبارت اين.روآوريم اقتصادي تعديل استراتژي
افزايش دولت ، تصدي كاهش مقررات‌زدايي ، آزادسازي ، :معناست
ارز ، نرخ سازي يكسان سازي ، خصوصي دولت ، نظارتي قدرت
بگذاريم هم كنار را عناصر اين اگر.سرمايه آزادي و امنيت
مي‌توانيم هم كافي اشتغال كه باشيم اميدوار مي‌توانيم
.كنيم ايجاد
تعديل استراتژي برنامه "اساسا يعني سوم برنامه در
برنامه سوم برنامهاست شده ديده نكات اين اقتصادي
اقتصادي ضروريات براساس تعديل سرعت منتهي كه است تعديلي
انحصارات از بسياري برنامه اين در مي‌شود ، تعيين كشور هر
اين مي‌شود ، حذف قيمت‌گذاريها از بسياري مي‌شود ، حذف
و مي‌برد بين از را سرمايه‌گذاري سودآوري قيمت‌گذاريها
دولت نمونه عنوان به.مي‌كند نابود را سرمايه بازار
به را كشور زمين مي‌خواهد دلتان چقدر هر بيائيد مي‌گويد
قيمت گندم براي سو آن از وقتي اما ببريد گندم كشت زير
هم زندان آن قاچاق صورت در و مي‌گذارد تومان تضميني 80
بخش اين در سرمايه‌گذاري و حضور براي مجالي بگذارد ،
.نمي‌ماند
به باتوجه اقتصادي تعديل گرفتن پيش در راه يگانه لذا
دادن رخ صورت در.است ايران اجتماعي -اقتصادي ويژه شرايط
اشتغال شده پيش‌بيني آمار به توانست خواهيم اتفاق ، اين
دوره بايد ما كه است اين هست كه نكته‌اي البته.برسيم
سر پشت را سياسي اجتماعي ، اقتصادي ، ناامني از گذر
.بگذاريم
انتظار مي‌تواند كشور كه است حداقلي توسعه سوم برنامه
بار به اجتماعي مشكلات وگرنه باشد داشته را آن اجراي
.مي‌آورد
امكانات و است بزرگي كشور ايران حال هر به نكنيم فراموش
كنيم ، فراهم را شرايط اگر و دارد عظيمي و معتنابه بسيار
را عظيمي اقتصادي جهش مي‌تواند آسيا قاره در ما كشور
.باشد داشته
رضايي مريم
|
