توريستي جاذبه‌هاي با مذهبي شهري ;مشهد
اعزازي مجيد
شهري به.باشد نكرده سفر مشهد به يك‌بار دست‌كم كه يافت مي‌توان را هم‌وطني كمتر
را شيعيان امام هشتمين (ع)رضا حضرت و دارد ميهمان نفر ميليون از 12 بيش سالانه كه
.است كرده پنهان خاكش صدف در
روزگاري به برگرديم ، عقب به و بزنيم ورق را تاريخ زيباي و زشت برگ‌هاي اگر
مهم‌ترين توس و مرو و هرات و بلخ كه وقتي.نداشت وجود مشهد اسم به شهري كه مي‌رسيم
چند و توس شهر بين محصور دشتي فعلي ، مشهد زمان آن در.بودند بزرگ خراسان شهرهاي
سال دو از پس (ع)رضا امام كه هنگامي قمري ، هجري سال 202 در كه اين تابود روستا
در به‌تدريج رسيد ، شهادت به مامون دستور به توس ، شهر در و خراسان خطه در اقامت
"مشهدالرضا" شهر و شدند جمع هم گرد امامت دلباختگان و شيعيان حضرت ، آن مقبره اطراف
قرار مشهد كيلومتري فاصله 25 در و غربي شمال در توس شهر حاضر حال در.گرفت شكل
.دارد
مي‌تاختند ازبك‌ها وقتي
ايران تاريخ از مهمي عنصر به و گرفته خود به تاريخ رنگ مشهد گذشته ، سال طي 1200
حكومت‌هاي توجه مورد شهر اين تاريخي مختلف دوران‌هاي در كه به‌طوري است ، شده تبديل
ازبك‌ها پياپي حملات كه نيست ديري.است بوده افشار نادرشاه تا مغول اخلاف از مختلف
كهن معماري بافت كه حالي در.ريخت شهر اين معماري روي و سر بر را خود رنگ مشهد ، به
اما مي‌شود ، تخريب آن كردن روز به و توسعه براي (ع)رضا امام مطهر حرم اطراف در شهر
پايين‌تر زمين سطح از پله چند اندازه به درهايش كه يافت را خانه‌هايي مي‌توان هنوز
مي‌توان است افزوده (ع)رضا حضرت مطهر حرم بناهاي به بنايي كه كساني جمله از.است
.برد نام ساخت ، را گوهرشاد باشكوه و زيبا مسجد كه تيموري ، شاهرخ همسر "گوهرشاد" از
شهرك‌ها رويش
شناخته مدينه و مكه از پس اسلام جهان مذهبي شهر سومين به‌عنوان مشهد حاضر حال در
و خربزه و هندوانه مزارع و حرم به منتهي باريك كوچه‌پس‌كوچه‌هاي از ديگر و مي‌شود
مشهد شهر كه شهري از ديگر.نيست خبري شهر ديوارهاي پشت گيلاس و گلابي سيب ، باغ‌هاي
مي‌كرد ، عبور نيز (ع)رضا امام حرم وسط از و تقسيم شمالي و جنوبي نيمه دو به را
بر درخشان نگيني چون را مطهر حرم كه پيه‌سوزي چلچراغ‌هاي از همچنين و نيست اثري
شهر دومين نفر ميليون از 5/2 بيش جمعيتي با مشهد اينك.مي‌كرد نمايان شهر پهنه
صنعتي مراكز.است گرفته خود به امروزي بويي و رنگ كه است تهران از پس كشور بزرگ
گرفته را مشهد دورتادور مزارع و باغ‌ها جاي به بزرگ و كوچك شهرك‌هاي و كارخانه‌ها
.رانده‌اند عقب به قدم يك را آنها و
...و طلايي اسماعيل سقاخانه نقاره‌خانه ،
حضرت مطهر حرم آنها مهم‌ترين كه دارد متعددي مذهبي و تاريخي ابنيه و آثار مشهد
امام‌خميني آزادي ، انقلاب ، نام‌هاي به صحن چهار مطهر حرم حاضر حال در.است (ع)رضا
كهنه صحن آن به قدمتش دليل به (ع)رضا حضرت مجاوران كه انقلاب صحن.دارد قدس و
و زيباترين از يكي صحن اين.است گرفته شكل كه است صحني اولين مي‌گويند ، (عتيق)
در عباسي ايوان نام‌هاي به ايوان چهار از كه است رضوي قدس آستان اماكن باشكوه‌ترين
ساختمان كه شرقي ضلع در نقاره‌خانه ايوان جنوبي ، ضلع در طلا ايوان شمالي ، ضلع
.است يافته تشكيل غربي ضلع در ساعت ايوان و است شده ساخته آن روي بر نقاره‌خانه
صحن دومين نو صحناست معروف نو صحن به (ع)رضا حضرت مجاوران نزد نيز آزادي صحن
زندگي صحن اين شدن ساخته عصر هم كه مردمي رو اين از.است مطهر حرم در شده ساخته
اين.است مانده باقي امروز تا اسم اين و گذاشته‌اند نو صحن را آن اسم مي‌كرده‌اند ،
داراي و است قاجار شاه فتحعلي زمان بناهاي از شده ، واقع مطهر حرم شرق در كه صحن
امام صحناست متصل مطهر حرم به كه است طلا ايوان آنها مشهورترين.ايوان چهار
و است واقع (تهران) (ع)رضا امام خيابان مقابل و مطهر حرم چپ سمت در نيز خميني
ساخته تازه صحن نيز قدس صحن.دارد قرار آزادي صحن و صحن اين بين بهايي شيخ آرامگاه
ويژه اماكن و شاخصه‌ها ديگر از امااست چسبيده امام‌خميني صحن به كه است شده‌اي
مي‌شود زده نقاره آن در سال از خاصي روزهاي در كه نقاره‌خانه ايوان جز به مطهر حرم
.برد نام طلايي اسماعيل سقاخانه و طلا گنبد از مي‌توان شد ، اشاره آن به و
(ع)رضا امام مطهر حرم فراز بر كه است طلا جنس از درخشاني و بزرگ گنبد طلا ، گنبد
به بزرگي كتيبه كه است متر گنبد 20/31 بالاي تا حرم كف از آن ارتفاع.دارد قرار
آب منبع يك عنوان به نيز طلايي اسماعيل سقاخانه.مي‌زند دور را آن نوار ، يك صورت
براي آن از مجاوران و زائران كه دارد قرار (عتيق) انقلاب صحن وسط متعدد شيرهاي با
كه است يكپارچه‌اي سنگ سقاخانه اين (آب منبع) سنگاب.مي‌كنند استفاده نوشيدن آب
به سقاخانه اين رو اين ازآوردهاند هرات از افشار نادرشاه دستور به مي‌شود گفته
.است معروف نيز نادري سقاخانه نام
نصب كاشي و مرمر سنگ آن پايه‌هاي روي بر كه است ضلعي هشت بنايي سنگاب ، فراز بر
كه است دليل اين به "طلايي اسماعيل" نام به سقاخانه اين تسميه وجه.است شده
و مرمر پايه‌هاي با را سقاخانه اين نادرشاه دستور به كه بوده كسي طلايي اسماعيل
.است كرده تزئين مطلا خشت‌هاي با را آن سقف
قرآن ، موزه قدس ، آستان موزه بهايي ، شيخ بست كنار در آن كتابخانه و گوهرشاد مسجد
جمله از دارالزهد در جعفري علامه آرامگاه خميني ، امام صحن در بهايي شيخ آرامگاه
مقبره از مي‌توان اين بر علاوه.مي‌شوند محسوب مشهد مذهبي و تاريخي ابنيه‌هاي ديگر
خيابان در سبز گنبد طبرسي ، خيابان در خشتي گنبد مطهر ، حرم شرقي ضلع در پيرپالاندوز
همچنين.برد نام (نادري) شهدا چهارراه در افشار نادرشاه آرامگاه و خراساني آخوند
در مراد خواجه و اباصلت خواجه شمالي ، حاشيه در ربيع خواجه آرامگاه سه از مي‌توان
.برد نام بوده‌اند ، (ع)رضا امام مريد و شاگرد هريك كه مشهد شهر شرقي جنوب حاشيه
نداشت كاخ كه شاهي
از كمتر فاصله‌اي به است ، شده بنا بزرگ نسبتا بوستاني وسط در كه نادرشاه آرامگاه
نادرشاه مقبره آن در كه ساختمانيدارد قرار (ع)رضا امام مطهر حرم با كيلومتر يك
حاضر قرن اوايل در خارا سنگ با كه است چندضلعي خيمه يك شكل به بيرون از دارد قرار
.است شده ساخته
بوده جنگ در هميشه نادرشاه كه دليل اين به آرامگاه ساختمان معتقدند ، كارشناسان
شبيه است ، نساخته خود براي كاخي هيچ‌گاه و مي‌كرده استفاده زياد خيمه از و است
نادرشاه كه اين دليل به است خشن و سخت سنگي كه خارا سنگ و است شده بنا خيمه
.است رفته كار به ساختمان در داشته ، جنگجو و سخت روحيه‌اي
را نادرشاه مجسمه مي‌كنيم ، نگاه شكل خيمه‌اي ساختمان اين بالاي به بيرون از وقتي
و سلاح‌ها با سرباز نفر سه كه مي‌بينيم جنگ حال در و دست به تبرزين و اسب بر سوار
به‌عنوان سرباز نفر سه اين از كارشناسان.مي‌كنند همراهي را او متفاوت ابزارهاي
ساختمان بيرون جنگي توپ حلقه يك.مي‌كنند ياد نادرشاه لشكريان مختلف دسته‌هاي نماد
آرامگاه بوستان همراه به دارد ، وجود شكل خيمه‌اي ساختمان كنار در كه موزه‌اي و
كند فراهم بيننده‌اي هر براي تاريخ ، در تفكر با همراه را خوشي ساعت‌هاي مي‌تواند
را او شخص به متعلق يا و نادرشاه زمان در رايج سلاح‌هاي از برخي كه هنگامي به‌ويژه
.ديد مي‌توان
.نيست تنها اما است ، مدفون خيمه شكل به قصري در نادرشاه اگرچه
تاريخ به چه اگر كه مردي.ديد مي‌توان را نظامي فرد يك مقبره خيمه از بيرون در
.پسيان كلنل:نيست دور بسيار ما زمانه از اما پيوسته
شاعر دو اين
شهر زماني كه مكاني توس ، روستاي به و بگيريم فاصله مشهد شهر از كمي اگر
صرف را خود زندگي از سال سي كه مي‌رسيم مردي آرامگاه به برويم ، بود پرآوازه‌اي
از گوشه‌اي در كه آرامگاهي.فردوسي آرامگاه:است كرده پارسي زبان و عجم كردن زنده
مي‌رسد نظر به غريب بس نكته اين.ثالث اخوان مهدي:است گرفته آرام ديگر ، شاعري آن ،
شاعري ، آرامگاه در اينك و آرميده او كنار در ديگري نظامي نادرشاه آرامگاه در كه
.است كشيده خاك نقاب در رخ او ، از پس قرن چند فاصله با اما وي ، كنار در ديگري شاعر
منزل مي‌شود ، گفته كه بوستاني است ، شده واقع بزرگ بوستاني در نيز فردوسي آرامگاه
امتداد در را بيننده نگاه شكل ، مستطيل حوضي عرض ورود بدو دراست بوده فردوسي شخصي
كه ساختمان اين.مي‌برد خود با و مي‌دزدد فردوسي آرامگاه ساختمان تا خود طول‌هاي
ساختمان يك.است شده بنا حاضر قرن اوايل در نيز شده ، ساخته مرمر سنگ از
تزئين فردوسي اشعار با آن اضلاع.دارد آسمان به رو آن درازي كه شكل مكعبمستطيل
بزرگي سالن زمين زير.رفت زمين زير به بايد فردوسي آرامگاه زيارت براياست شده
مانند شاهنامه داستان‌هاي مهم‌ترين نقش‌برجسته ، صورت به آن دور تا دور كه است
حماسه‌سراي شاعر فردوسي مقبره نيز سالن وسط در و است شده تزئين زال ، و رستم داستان
.دارد قرار ايران ،
جنگي ابزارآلات سفالينه‌ها ، از قطعاتي آن در كه دارد موزه يك نيز فردوسي آرامگاه
ديده كيلوگرم ، وزن 72 به و اميركبير خط به دست‌نوشته قرآن يك همراه به...و
.مي‌شود
سياحت براي مكاني
شهر اين گفت بايد اما است ، شده شناخته مذهبي شهر يك به‌عنوان همواره مشهد چه اگر
زشك ، جاغرق ، شانديز ، طرقبه ، .نيست خالي ييلاقي و ديدني مكان‌هاي زيبا ، مناظر از
آن از شادي پارك كوهستان وكيل‌آباد ، گلستان ، بند نغندر ، اخل‌م‌د ، ابرده
كوچك‌خان ، ميرزا پارك ملت ، پارك همچون زيبايي و بزرگ پارك‌هاي همچنين.جمله‌اند
را خستگي ساعاتي براي مي‌توانند كه هستند مكان‌هايي...و ملي باغ كوهسنگي ، پارك
متعدد طرح‌هاي اجراي با اخير سال‌هاي در مشهد شهر اگرچهكنند بيرون زائران تن از
و توريستي ، و تفريحي فرهنگي ، مجتمع‌هاي و پارك‌ها سبز ، فضاي گسترش و خدمات عمراني ،
و زائران آسايش و رفاه براي مطهر حرم اطراف فرسوده بافت‌هاي عمران و توسعه همچنين
نفري ميليون جمعيت 5/2 به توجه با اقدامات اين اما است ، كرده تلاش حضرت آن مجاوران
صورت اقدامات.نمي‌دهد كفاف آن ، نفري ميليون زائران 12 و مسافران همراه به شهر اين
اخير سال دو يكي طي كه است مهمي اقدامات جمله از شهري ، قطار راه‌اندازي براي گرفته
سال پنج طي ريال ميليارد اعتبار 527 با طرح اين مي‌شود پيش‌بيني و است گرفته صورت
.برسد اتمام به
هركاره تا زعفران از
وجود توريستي و زيارتي شهرهاي به‌ويژه شهر هر مهم مكان‌هاي و مراكز جمله از
و نيست مستثني قاعده اين از نيز مشهد.است آن مخصوص سوغات و متعدد بازارهاي
مي‌توان.دارد خاور زيست بازار و (ع)رضا امام بازار مركزي ، بازار مانند بازارهايي
خارا ، سنگ جنس از دستي صنايع و زرشك كشمش ، و نخود سوهان ، نبات ، شاخه زعفران ، از
شهر سوغات‌هاي مهم‌ترين به‌عنوان (ديزي طبخ مخصوص سنگي قابلمه‌هاي) هركاره مانند
حضرت آن مبارك وجود از مقدس مشهد به سفر با (ع)رضا حضرت حرم زائران.برد نام مشهد
و بازارها به مراجعه با آنان.مي‌شوند بهره‌مند و كرده طلب را خود نيازهاي و حاجات
را لحظاتي و شده آشنا كشور از خطه اين مردم رسوم و آداب و فرهنگ با ديدني مكان‌هاي
روان نهرهاي صداي كه حالي در مشهد ، ييلاق‌هاي انبوه باغ‌هاي در چوبي ، تخت‌هاي روي
در را خوشي لحظات كرده استراحت مي‌كنند ، هديه آنان به را آرامش پرندگان صداي و
.مي‌كنند ثبت خود زندگي دفتر
|
