|
|
رسانه‌اي ديپلماسي
كارگيري به معناي به عام ، صورت به رسانه‌اي سياست يا رسانه‌اي ديپلماسي:اشاره
آمريكايي ، محقق "پراساد راما".است خارجي سياست ارتقاي و طبقه‌بندي براي رسانه‌ها
،"مي‌كنند بازي كشورها ميان ديپلماتيك فعاليت در مطبوعات كه نقشي" عنوان به را آن
ديپلماسي" مانند خاصي واژه‌هاي از رسانه‌اي ، ديپلماسي تشريح براي.است كرده تعريف
.مي‌شود نيزاستفاده "ماهواره‌اي ديپلماسي" و "تلويزيوني ديپلماسي" ،"روزنامه‌اي
سياست با آن ارتباط و رسانه‌اي ديپلماسي موضوع تبيين براي نويسنده مقاله ، اين در
بين‌المللي تصوير و ملي هويت با رسانه‌اي ديپلماسي رابطه بررسي به كشورها ، خارجي
نظام‌هاي با رابطه اين ارزيابي همچنين و جهان در سياسي مراتب سلسله و كشورها
.است پرداخته آزاد و اقتدارگرا
انديشه و فرهنگ گروه
سياست به مربوط امور در رسانه‌ها مشاركتي جنبه‌هاي از يكي رسانه‌اي ، ديپلماسي
نگاران روزنامه و جمعي ارتباط رسانه‌هاي عموما دولت‌ها معنا ، اين دراست خارجي
خبري جريان يك روي دنباله طريق از تا مي‌كنند وادار -ناخواسته يا خواسته -را
سكوت طريق از موارد پاره‌اي در و خاص مواضعي از پيروي شده ، برنامه‌ريزي و هدفمند
.نمايند حركت خارجي سياست با جهت هم و همسو سانسور ، و خبري
.است جهاني دوم جنگ از بعد ارتباطات تكنولوژي در انقلاب محصول رسانه‌اي ديپلماسي
در.داشت حضور اندك عمومي دانش پايه بر قديمي ديپلماسي صحنه ، پشت در آن ، از قبل تا
به و مي‌كردند صحبت نظرشان مورد موضوعات مورد در كامل احتياط با ديپلمات‌ها گذشته ،
تا بود ممكن كه مي‌رساندند امضا به را اسنادي و مي‌يافتند دست توافقاتي به آرامي
سريع انتقال با رسانه‌ها امروزه اما.بماند پنهان نامحرمان نظر و ديد از سالها
اسناد ، و اقدامات محتواي از اغلب ، و مي‌پردازند اطلاعات انتقال به فعالانه اطلاعات ،
امر همين.مي‌كنند منعكس موضع‌گيري و تحليل و تجزيه با همراه و كسب را اطلاعاتي
سياست با منتشره اطلاعات تا ساخت فراهم دولت‌ها توسط را جديد ديپلماسي موجبات
.نگيرند قرار تعارض در كشور خارجي
توانايي معناي به صرفا ديگر "قدرت" مفهوم اطلاعات ، عصر در مي‌دانيم ، كه طور همان
توانايي معناي به قدرت بلكهنيست نظامي نيروهاي طريق از كشورگشايي قدرت و نظامي
به.است ملي هويت با تراز هم بين‌المللي مطلوب جايگاه يافتن جهت رسانه‌ها بكارگيري
به و كنند ايجاد جهانيان اذهان در مناسب تصويري مي‌كنند ، تلاش دولت‌ها ديگر عبارت
.باشد كشور ملي ماهيت شايسته كه يابند دست جهان سياسي مراتب سلسله در رفيع جايگاهي
كشور يك كه برداشتي كه است قدرتمندي عامل رسانه‌اي معاصر ، ديپلماسي خارجي سياست در
تعديل را دارند كشور آن توان از جهان بقيه كه تصويري همچنين و دارد خود توان از
اين است ، بين‌المللي مطلوب تصوير يك داراي جهاني جامعه در كشوري اگر.مي‌نمايد
منزلت و مقام.نمايد تثبيت جهاني عرصه در را خود برتر ملي هويت بتواند بايد كشور
وسيعي طور به مي‌كنند ، بازي بين‌المللي عرصه در كه نقشي و جهاني جامعه در كشورها
سياست مهم كاركردهاي از يكي لذا ، .است وابسته آنها بين‌المللي تصوير و ملي هويت به
مكمل تصوير و برتر ملي هويت ارتقاي و اشاعه براي رسانه‌ها بكارگيري خارجي ،
و مقام از و هستند انزوا دچار كه كشورهايي از برخي.است جهاني جامعه در بين‌المللي
جايگزيني ابزارهاي تا مي‌كنند نيستند ، تلاش برخوردار جهاني جامعه در مطلوبي موقعيت
.نمايند جستجو خود بين‌المللي تصوير و ملي هويت تعيين براي را
رسانه‌اي ، ديپلماسي طريق از بين‌المللي رسانه‌هاي بر كشور يك تاثير ميزان بنابراين
كه كشورهايي ديگر ، عبارت به.دارد بستگي آن برتر ملي هويت و بين‌المللي تصوير به
از متاثر خارجي‌شان سياست برنامه نياز مورد اطلاعات واقع در دارند ، ضعيفي ديپلماسي
ديپلماسي سبب ، همين بهاست خارجي رسانه‌اي منافع به متكي و بين‌المللي رسانه‌هاي
رو ، اين از.است ناتوان بين‌المللي‌شان تصويب و برتر ملي هويت بردن پيش براي آنها
روابط تحليل از مهمي بخش بايد خارجي سياست و رسانه‌اي ديپلماسي ميان ارتباط
.باشد معاصر بين‌المللي
كشورها ملي هويت و رسانه‌اي ديپلماسي رابطه (الف
معاصر بين‌الملل روابط در كشور آن كه نقشي و جهاني جامعه در كشور يك به احترام
اطلاعات ، عصر دراست آن بين‌المللي تصوير و ملي هويت از متاثر مي‌كند ، بازي
هر بين‌المللي تصوير و ملي هويت تعيين در را مهمي نقش بين‌المللي و ملي رسانه‌هاي
هر توانايي ملي ، رسانه‌اي ديپلماسي يك تاثير در اصلي متغير.مي‌نمايند ايفا كشور
تصوير و ملي هويت از دفاع جهت بين‌المللي مهم رسانه‌هاي بردن بكار براي كشور
.است بين‌المللي
هويت تحليل":نوشت سال 1993 در آمريكايي انديشمند و فيلسوف "هانتينگتون ساموئل"
به و دارد تمركز ملي آگاهي از مردم درك بر بيشتر كشور ، يك بين‌المللي تصوير و ملي
كه حالي در.دارد توجه قومي وابستگي و مذهب زبان ، اقتصادي ، فلسفه چون ويژگي‌هايي
".شود مي سپرده فراموشي بوته به معمولا بين‌المللي وتصوير ملي آگاهي ميان ارتباط
جامعه درون در خويش براي مطلوب موقعيت يك حفظ و ايجاد دنبال عمومابه كشورها (1)
توانمندي مبين غالبا جهان ، مراتب سلسله در آنها عالي منزلت و مقام و هستند جهاني
.است جهاني عرصه در برتر ملي هويت طراحي در آنها
كشورها بين‌المللي تصوير و رسانه‌اي ديپلماسي رابطه (ب
جهانيان به خود از مطلوبي بين‌المللي تصوير مختلف انحاء به دارند سعي اغلب كشورها
به.دهند نمايش و كنند طراحي خويش دشمنان از مخدوش تصويري بالعكس و نمايند منعكس
سياست مي‌شود ، بهتر بين‌المللي رسانه‌هاي در كشور يك تصوير كه اندازه‌اي همان
دولت‌ها كه است علت همين به.مي‌گردد متحول جهاني صحنه در نيز كشور آن خارجي
.مي‌شوند متقبل خارجي و داخلي عمومي روابط براي را هزينه‌هايي
اصلي و نخبه رسانه‌هاي بويژه جمعي ارتباط رسانه‌هاي كاركردهاي بزرگترين از يكي
حتي و سازمان‌ها دولت‌ها ، افراد ، از خود نظر مورد چهره كه است همين جهاني
براي دولت‌ها از بسياري.كنند عرضه دنيا مردم به را فكري نحله‌هاي و انديشه‌ها
خود ، از نامطلوب و زشت چهره زدودن يا و بين‌المللي ايده‌آل تصوير يك به دست‌يابي
اين به را هزينه‌هايي مختلف اشكال به و مي‌گيرند خدمت به را بين‌المللي رسانه‌هاي
.مي‌پردازند منظور
شركت‌هاي خدمات از آفريقاي‌جنوبي دولت ،(آپارتايد) نژادي تبعيض دوره در سالها طي
نشان پاك را آن تيره تصوير آمريكا ، كه متحده ايالات در عمومي روابط قدرتمند
-را"نالتون و هيل" شركت كويت دولت خليج‌فارس ، جنگ از قبل.مي‌گرفت بهره مي‌دادند ،
منظور به تا نمود استخدام - آمريكاست در عمومي روابط امور در قوي شركت يك كه
بودند ، بي‌تفاوت عراق عليه نظامي عمليات به نسبت كه آمريكا ، عمومي افكار تهييج
(2).نمايد ارائه حسين صدام از هيولايي تصويري
ديپلماسي يك بكارگيري با (سابق) شوروي و آمريكا دوم ، جهاني جنگ از پس دوره طي در
ABC شبكه سال 1987 در.كنند ارائه همديگر از منفي بين‌المللي تصوير توانستند قوي
متحده ايالات در زندگي كه گذارد نمايش به را"آمريكا" تلويزيوني كوتاه سريال‌هاي
بي‌ارزش شوروي وقت دولت نظر از سريال‌ها اين.مي‌داد نشان را روس‌ها تهاجم از بعد
ارائه آمريكا از كه تصويري نيز شوروي رسانه‌هاي البته.بودند تبليغات نوعي و
(3).بود ناشايست اخلاقي نظر از و منحط كشوري عنوان به مي‌دادند ،
در بيشتري تاثير برخوردارند ، ارتباطات عالي تكنولوژي از كه كشورهايي كه است طبيعي
كشوري هر كه حالي در.دارند خويش بين‌المللي تصوير شكل‌دهي و اطلاعات جهاني جريان
تنها بسازد ، كشور داخل در را خود ملي هويت داخلي ، رسانه‌هاي كنترل با مي‌تواند
تصوير مطلوب شكل‌دهي براي را شانس بالاترين برتر ، جهاني رسانه‌هاي داراي كشورهاي
براي آن بالقوه توان از بين‌المللي ، سطح در كشور يك قدرت.دارند خود بين‌المللي
كشور يك خارجي سياست رو ، اين از.مي‌گردد مشخص متنفذ ، رسانه‌اي ديپلماسي هدايت
تصوير يك و برتر ملي هويت يك ايجاد در رسانه‌اي ديپلماسي نقش طريق از بايستي
.گيرد قرار ارزيابي مورد مكمل ، بين‌المللي
جهان در سياسي مراتب سلسله و رسانه‌اي ديپلماسي رابطه (ج
با جهاني مراتب سلسله در آن جايگاه و جهاني جامعه در كشور يك موقعيت و مقام امروزه
عرصه در بخواهد كشور يك اگر.است خورده گره كشور آن رسانه‌اي ديپلماسي قابليت
بتواند بايد نمايد ، ايفا را رهبري نقش و يابد دست رفيع جايگاهي به بين‌المللي
"گالتونگ يوهان" اعتقاد به.درآورد اجرا به را موثري و هماهنگ رسانه‌اي ديپلماسي
خارجي سياست در جهاني قدرت ساختار از پيوسته جزء يك رسانه‌اي ديپلماسي امروزه
برتري وجود از حاكي بين‌الملل روابط در مراتب سلسله اصولاوجود زيرا.است معاصر
اما مي‌كند ، بازي جهاني قدرت ساختار در را مهمي نقش هنوز نظامي برتري.است رسانه‌اي
تصوير و ملي هويت روي بر نيز ارتباطات تكنولوژي در تفوق اندازه ، همان به
رسانه‌هاي بكارگيري در كشور يك توانايي.مي‌گذارد تاثير كشور يك بين‌المللي
در مناسب جايگاه يافتن و خود "قدرت" منزلت و موقعيت نشان‌دادن منظور به بين‌المللي
از حاكي كه مطلوب ، بين‌المللي تصوير يك ايجاد واقع در و جهان سياسي مراتب سلسله
.دارد زيادي اهميت است ، كشور آن برتر ملي هويت
آزاد و اقتدارگرا نظام‌هاي و رسانه‌اي ديپلماسي (د
و دولت و رسانه‌ها ميان روابط بر جامعه يك در مسلط سياسي جهت‌گيري اساسا
چارچوب در رسانه‌اي موسسات.مي‌گذارد تاثير رسانه‌اي ديپلماسي ويژگي‌هاي
سمبليك بازتاب ترتيب اين به و مي‌كنند عمل اجتماعي و سياسي اقتصادي ، پارامترهاي
نظام‌هاي از برخي مانند اقتدارگرا ، سياسي نظام‌هاي در.هستند جامعه فلسفي عقايد
بگيرند تملك تحت را رسانه‌ها تا دارند گرايش دولت‌ها خاورميانه ، و آفريقا در سياسي
نظام‌هايي چنين در البته.نمايند كنترل مستقيما را رسانه‌اي موسسات حداقل ، يا
خارجي سياست ارتقاي و طبقه‌بندي براي را رسانه‌ها دولت‌ها كه نيست غيرطبيعي
خبري رسانه‌هاي كه معتقدند دولت‌هايي چنين.دهند قرار استفاده مورد باز به‌صورت
براي رسمي محل‌هاي آنها زيرا كنند ، خدمت كشور منافع به مستقيم و باز طور به بايد
ايجاد براي جوان كشورهاي كه همانطوريهستند خارجي سياست ارتقاي و توسعه
مخالف رسانه‌اي نظام‌هاي مي‌كنند ، تلاش سياسي باثبات و پيوسته ساختارهاي
ثبات عدم كه است اين سوم جهان كشورهاي بحث.نيستند ملي توسعه سمت به راهبري‌كننده
استعماري دوره ارثيه است ، آمرانه شيوه‌هاي آن مشخصه كه اجتماعي ، گسستگي و سياسي
.است
و رسانه‌ها ميان رابطه كه است اين بر فرض آزاد ، سياسي نظام‌هاي در ديگر ، طرف از
تئوريك نظر از رسانه‌ها نظام‌ها ، اين در.است متخاصمانه گرايش‌هاي با همراه دولت
بر عموم ، نفع به كه مي‌رود انتظار و هستند دموكراسي چهارم شاخه و ناظر عنوان به
ديپماسي رسانه‌ها ، پيوستگي حفظ براي اين ، بر بنا.نمايند نظارت دولت فعاليت‌هاي
متخصصان و رسانه‌اي امور فعالان از بسياري.است احتياطآميز ماهيتا رسانه‌اي
توسط ديپلماسي موثر هدايت مانع قدرت ، توزيع غالبا كه معتقدند خارجي سياست
و باز و دموكراتيك ساختارهاي اغلب در البته ويژگي اين.مي‌شود غربي دولت‌هاي
اين واقع در.مي‌شود ديده سوم جهان كشورهاي در تاريخي خاص دوره‌هاي در همچنين
(4).است سياسي سيستم در قدرت تمركز عدم و قدرت تجزيه نتيجه
و انتشار قدرت اساسي قانون غربي ، دموكراسي‌هاي از بسياري و آمريكا متحده ايالات در
جنگ در خاطر اين به آمريكا كه مي‌شود گفته.است داده رسانه‌ها به وسيعي استقلال
منتشر جنگ به راجع منفي تصاوير و مطالب آزادانه رسانه‌ها كه خورد شكست ويتنام
تصاوير تاثير از نتوانست آمريكا متحده ايالات دولت رسانه‌اي ديپلماسي.ساختند
بمب از نوميدانه فرار حال در را ويتنامي هشت‌ساله دختر كه تلويزيوني ، وحشتناك
در سريعا اسارت از پس كه ويتنامي سرباز آن يا و مي‌دويد برهنه طور به ناپالم
نيز كوهن برنارد كه همان‌گونه واقع ، در اما.كند جلوگيري مي‌شد ، اعدام خيابان
به رسانه‌ها و است پراكنده سياسي قدرت آمريكا ، متحده ايالات در دارد ، اشاره
حفظ براي احتمالا مطبوعات كشور ، اين در.مي‌كنند خدمت متعدد اهداف از مجموعه‌هايي
.مي‌گيرند قرار استفاده مورد سيستم اين جاي‌جاي در قدرت ، مختلف صاحبان موقعيت
در نيز اروپايي به‌ويژه غربي كشورهاي جمعي ارتباط رسانه‌هاي و مطبوعات اغلب
مي‌توان مثال عنوان به.بوده‌اند همسو آمريكا رسانه‌اي ديپلماسي با اخير سال‌هاي
بويژه بين‌المللي سياسي جريان‌هاي به راجع ايتاليا رسانه‌هاي كلي مواضع به
از پيش تا سوسياليسم ، و ماركسيسم برابر در" رسانه‌ها اين.كرد اشاره خاورميانه
با آنها.مي‌نمودند انتقاد آن از و موضع‌گيري به‌شدت كمونيستي نظام‌هاي سقوط
مداوم انعكاس و داخلي مشكلات مطرح‌كردن با كماكان هم هنوز نظام‌ها اين نابودي
اسلام آنهاميدهند ادامه سياست اين به كمونيستي ، رژيم‌هاي داخلي جنگ‌هاي اخبار
آن ، قبال در و مي‌خوانند اصول‌گرا و افراطي تندرو ، بنيادگرا ، نام‌هاي با نيز را
عامل و اروپا و غرب براي خطري جدي طور به را آن و مي‌نمايند اتخاذ مخالف موضعي
عمل به تمجيد شايد ارتجاعي اسلام از.مي‌كنند معرفي جهان سطح در ثبات برهم‌زننده
(5)."...نمي‌شود آن با نيز مخالفتي اما نيايد ،
بخت‌ور محمدرضا
دارد ادامه
:پانوشت‌ها
95 Bosab Ebo, P.1
47 Ibid, P.2
48 Ibid, P.3
46 Ibid, P.4
ص 651 (1375) شماره 2.دهم سالخارجي سياست مجله ايتاليا ، مطبوعات مختصر بررسي -5
|
|
