شدن اقتصادي‌جهاني ماهيت
اين‌رو از.است گرفته شكل گوناگوني و متفاوت ازوجوه شدن جهاني گرد فرا:اشاره
جمله از اقتصاد ، شدن جهانيگفت سخن اقتصاد و فرهنگ شدن جهاني از مي‌توان اكنون
گسترش با ما اقتصاد ، شدن جهاني در.است فراگرد اين پراهميت و تاثيرگذار پديده‌هاي
ملي اقتصاد مرزهاي رفتن ميان از و جهاني بازارهاي آن تبع به و اقتصادي ساختارهاي
اجتماعي رفاه بر تاثيري چه (اقتصاد شدن جهاني) پديده اين اينكه.هستيم روبه‌رو
ميان شكاف روند اين آيا اينكه و گذارد خواهد يافته توسعه و توسعه حال در جوامع
پي در زير مطلب كه است موضوعاتي نه؟ يا ساخت خواهد رنگ‌تر پر جنوبرا و شمال
:مي‌خوانيم هم با.آنهاست تبيين
انديشه و فرهنگ گروه
را آن برخي.است داشته معطوف خود به را رشدي روبه مهيج نيروي "شدن جهاني" اصطلاح
اجتناب همچنين و جهاني اقتصاد آينده توسعه براي كليدي سودمند ، فرايند يك عنوان به
بر و مي‌نگرند ترس حتي خصومت با آن به ديگر برخي و مي‌نمايند تلقي برگشت‌ناپذير و
موضوع.مي‌دهد افزايش كشورها بين و داخل در را نابرابري مقوله اين كه باورند اين
شرح اينميشود اجتماعي پيشرفت مانع و كرده تهديد را زندگي استانداردهاي و اشتغال
است روش‌هايي تشخيص آن هدف و مي‌نمايد ارائه را شدن جهاني جوانب برخي از كلي نماي
بين واقع آن خطرات و پتانسيل درباره كه حالي در بتوانند كشورها آن واسطه به كه
به كه اين عليرغم شدن جهاني روند.نمايند استفاده فرايند اين فوايد از بمانند
ارائه جهاني واقعي توسعه براي گسترده‌اي فرصتهاي نمي‌رود پيش يكنواخت صورت
به نسبت بيشتري علاقه جهاني اقتصاد با شدن هماهنگ در كشورها از برخي.مي‌نمايد
را شدن هماهنگ اين توانايي كه كشورهايي مي‌رسد نظر به.مي‌دهند نشان كشورها ديگر
براي برون‌گرايي ، سياستهاي.هستند برخوردار كمتري فقر و سريعتر رشد از دارند
كه گونه همان و داشته دنبال به را بيشتري كاميابي و پويندگي شرقي آسياي كشورهاي
موضوعات در نمودن پيشرفت براي را امر اين امكان مي‌يابد افزايش زندگي استانداردهاي
.مي‌نمايد فراهم شغلي استانداردهاي و محيط قبيل از دموكراسي و اقتصادي
و لاتين آمريكاي در ملت‌ها از برخي كه آنگاه و 1960 دهه‌هاي 80 در ديگر ، سوي از
فقر گذاشت ، ركود به رو آنها اقتصاد بودند ، درون‌گرايي سياستهاي دنباله‌روي آفريقا
در خصوص به موارد ، برخي درمينمود جلوه عادي امري بالا تورم و يافت افزايش
اين كه مادامينمود وخيم‌تر را مسائل بيروني سياستهاي مغاير توسعه‌هاي آفريقا ،
و نمود رفتن بالا به شروع آنها درآمدهاي دادند ، تغيير را خود سياست كشورها
مساله اين با نبودن مغاير و روند اين تشويق.است جريان در مهم دگرگوني يك هم‌اكنون
.مي‌باشد فقر كاهش و توسعه و رشد افزايش براي روش بهترين
دست به فرصتهاي كه است مطلب اين گواه سال 1990 در رشد به رو بازارهاي در بحرانها
موارد ، تمام عليرغم.داشت خواهد خود همراه به را خطراتي شدن جهاني فرآيند از آمده
تغييرات خواستار سرمايه‌گذاران البته و يافته توسعه كشورهاي توسعه ، حال در كشورهاي
افزايش باعث كه هستند قوي‌تري جهاني مالي سيستم و قوي اقتصادهاي ايجاد در خطمشي
.گردد فقر كاهش تضمين و سريع رشد
بتوانند تا كرد كمك آنها فقيرترين خصوص به توسعه ، حال در كشورهاي به مي‌توان چگونه
مي‌شود نابرابري‌ها در تسريع باعث شدن جهاني آيا نمايند؟ جبران را خود عقبافتادگي
هماهنگ جهاني اقتصاد با كه كشورهايي آيا و مي‌نمايد؟ كمك فقر كاهش به كه اين يا
قسمتهاي در كه هستند سوالاتي اينها مي‌شوند؟ آسيبپذير بي‌ثباتي با ناگزير شده‌اند
.است شده پرداخته آنها به ذيل
چه؟ يعني شدن جهاني
.است بشر فناوري پيشرفت و نوآوري نتيجه و تاريخي فرايند يك اقتصاد شدن جهاني
طريق از خصوص به دنيا سرتاسر در اقتصادها رشد روبه هماهنگي با اقتصاد شدن جهاني
و (كار)انسانها حركت به اصطلاح اين اوقات گاهي.دارد ارتباط تجاري و مالي جريانهاي
ابعاد همچنين.مي‌گردد اطلاق نيز بين‌المللي مرزهاي طريق از (تكنولوژي)دانش
هستند شدن جهاني اصطلاح دربرگيرنده هم محيطزيست سياست ، فرهنگ ، چون ديگري وسيعتر
.است خارج بحث اين موضوع از كه
دادن بازتاب با اصطلاح اين.نيست عجيبي و اسرارآميز چيز شدن جهاني اصطلاح
و گرفت قرار عام تداول در دهه 1980 از تجاري و مالي جريانات در تكنولوژي پيشرفتهاي
به اصطلاح اين ساخت ، سريعتر و آسان‌تر بين‌المللي تبادلات براي را پيشرفتها اين
مختلف سطوح در قرنها براي كه بازار نيروهاي همان و ملي مرزهاي فراسوي گستره‌اي
كرده‌اند ، عمل مالي مراكز يا شهري صنايع روستايي ، بازارهاي بشر ، اقتصادي فعاليت
.دارد اشاره
افراد به كه مشخصاتي.مي‌دهند افزايش را كارآيي كار تقسيم و رقابت طريق از بازارها
كار انجام نحوه بهترين در را خود توجه كانون تا مي‌دهد را امكان اين اقتصادها و
بيشتر بازارهاي از استفاده در افراد به را بيشتري فرصت جهاني بازارهاي.دهند قرار
به مي‌توانند آنها كه معني اين بهمينمايند ارائه دنيا سرتاسر در بزرگتر و
دسترسي بزرگتر صادرات بازارهاي و ارزان‌تر واردات بيشتر ، تكنولوژي مهم جريانات
كارآيي منافع كه نمي‌نمايند تضمين ضرورتا بازارها وجود اين با.باشند داشته
پذيرفتن براي بايد كشورها.باشد ميزان يك به همه براي صرفا يافته ، افزايش
پشتيباني به است ممكن فقيرتر كشورهاي مورد در و شوند آماده نياز مورد سياستهاي
.باشد نياز مي‌دهند ، انجام را كار اين هم‌اكنون كه همان‌گونه بين‌المللي جامعه
يكم و بيست قرن درآمد گرايش‌هاي:فزاينده نابرابري بي‌نظير ، رشد
كه بودند استدلال اين بر تحليلگران برخينيست تازه پديده يك فقط شدن جهاني
و مالي خدمات امروز اما است ، شده جهاني پيش ، قرن يك امروز همانند درست جهان اقتصاد
.است شده هماهنگ بوده زمان آن در كه آنچه به نسبت شديدا و داشته پيشرفت خيلي تجاري
ارتباطات توسط كه بوده مالي بازارهاي پيشرفت‌هماهنگي اين جنبه ملاحظه‌ترين قابل
.است شده امكان‌پذير الكترونيك
توليد جهاني ، سرانه درآمد با همراه اقتصاد ، فرد به منحصر رشد شاهد يكم و بيست قرن
-است نبوده ثابت رشد اين اما است ، بوده برابر پنج تقريبا افزايش با داخلي ناخالص
با كه تجارت سريع گسترش دوره.آمد پديد قرن اين دوم نيمه طول در فزاينده گسترش اين
به را قرن اين رابطه اين در.بود همراه مالي آزادسازي با بعدا حدودي تا و -تجارت
.نمود تقسيم مي‌توان مختلف هاي دوره
-مي‌ناميم شدن جهاني امروز كه آنچه يا -انترناسيوناليسم به جهان جنگ ، بين عصر در
مهم فراگير كنترل‌هاي و حمايت‌گرايي بسته ، اقتصادهاي از كشورها و نموده تكيه
به سال‌هاي 19501913 طول در سرانه درآمد رشد كه آنگاه امر اين.نمودند عقبنشيني
در و مي‌آيد شمار به دوره اين تخريب در مهم عامل يك يافته تقليل درصد از 1 كمتر
سرانه درآمد رشد رسيد ، خود بي‌نظير رشد به جمعيت كه اين عليرغم قرن ، اين بقيه
در جهاني جنگ از پس شكوفايي طول در كل در سرعت تندترين بود ، درصد از 2 بيشتر
.بود درآمد ميانگين توجه قابل رشد يكم و بيست قرن موضوع.آمد وجود به صنعتي كشورهاي
بين شكافهاي و نگرفته صورت يكنواخت پيشرفت ، اين كه است روشن كاملا امر اين اما
ثروتمندترين از درصد يافت250 افزايش كشورها داخل در غني و فقير افراد و كشورها
قرن اين طول در داخلي ناخالص درآمد سرانه برابر شش تقريبا افزايش شاهد جهان مردم
برابر از 3 كمتر افزايش با جهان مردم فقيرترين درصد كه 25 است حالي در اين و بودند
در كه گونه همان وجود اين بايافت افزايش وضوح به درآمد نابرابري.شدند روبه‌رو
.نيست مساله اين تمام بيانگر ملي ناخالص درآمد سرانه است ، شده اشاره ذيل
شده‌اند؟ هماهنگ اندازه چه تا توسعه حال در كشورهاي
چه تا دقيقا اما است ، تجاري و مالي بازارهاي بيشتر هماهنگي مفهوم به شدن جهاني
رسيدن در آنها تجربه بوده‌اند؟ دخيل هماهنگي اين در افزايش حال در كشورهاي اندازه
.است شده آشفتگي دچار يافته توسعه كشورهاي به
سال 1970 در سرانه درآمدهاي آسيا ، در خصوص به كشورها برخي در كه مي‌دهد نشان شواهد
حال در كشورهاي بيشتر شمار.است افزايش حال در سريعا صنعتي كشورهاي سطوح سوي به
درآمدهاي خصوص به.مانده‌اند باز فرايند اين از يا و داشته كندي پيشرفت تنها توسعه
كشورها اين از برخي و است داشته كاهش صنعتي كشورهاي با متناسب آفريقا در سرانه
آنهايي بگيرند پيشي توانسته‌اند كه كشورهاييداشتهاند كاهش زمينه اين در كاملا
.بوده‌اند برخوردار شديدي تجاري رشد از كه هستند
:مي‌دهيم قرار بررسي مورد را شدن جهاني از جنبه چهار اينجا در
سال 1971 در درصد از 19 را خود جهاني تجارت سهم توسعه حال در كشورهاي همه:تجارت
تازه شده صنعتي اقتصادهاي مثال ، براي.داده‌اند افزايش سال 1991 در درصد تا 29
بسيار كل آفريقادر قاره كه حالي درداشتهاند زمينه اين در را خوبي رشد آسيا
اهميت از نيز مي‌نمايند صادر كشورها آنچه ساختار ضمن در.است رفته پيش ضعيف
صادرات در توجه قابل افزايش زيادي حجم تا كه چون مي‌باشد ، برخوردار ويژه‌اي
غذايي مواد قبيل از -جهاني صادرات در اوليه كالاهاي سهم.است بوده توليدي كالاهاي
.است گذاشته كاهش به رو مي‌شود ، توليد فقير كشورهاي توسط به اغلب كه -اوليه و
ارتباط در شدن جهاني با افراد از برخي كه را آنچه مي‌توان امروزه:سرمايه حركت
در توسعه حال در كشورهاي در را خصوصي سرمايه گردشهاي شديدا كه خصوص به و هستند
كه است افزايشي (الف بيانگر تصوير اين.كشيد تصوير به مي‌دهند افزايش دهه 1990 طول
گردشهاي خالص (ب.برداشت در دهه 1980 در را "خشك" دوره يك خصوص به آن دنبال به
تركيب (ج و يافت كاهش دهه 1980 اوايل از موثري طور به توسعه همكاري يا "كمك" رسمي
مهمترين خارجي مستقيم سرمايه‌گذاري.يافت تغيير شگرف طرزي به خصوصي مالي گردشهاي
افزايش بانكي اعتبار هم و اسنادي دارايي در سرمايه‌گذاري هم.آمد حساب به مقوله
دهه 1990 اواخر مالي بحرانهاي متعاقب و شده فرار بيشتر آنها وجود ، اين با.يافت
.نمودند فروكش شديدا
به دستيابي منظور به عمدتا ديگر كشوري به كشور يك از كارگرها مهاجرت:افراد حركت
دوره در اما است ، حداقل در هنوز افراد اين تعداد.مي‌گيرد صورت بهتر شغلي فرصتهاي
در بودند شده متولد كشور از خارج در كه دنيا سرتاسر در كار نيروهاي نسبت 901965
پديدار توسعه حال در كشورهاي بين در مهاجرتها بيشتر.يافته افزايش دوم يك حدود
را ابزارهايي احتمالا پيشرفته اقتصادهاي به مهاجرت جريان وجود اين با.مي‌شود
براي پتانسيلي همچنينميشود هماهنگ جهاني دستمزدهاي وسيله بدين كه مي‌آورد فراهم
به كشورها اين در را دستمزدها افزايش و توسعه حال در كشورهاي به متخصصان برگشت
.دارد همراه
برجنبه مشرف اغلب و مكمل به‌عنوان تبادل‌اطلاعات:(فناوري و) دانش گسترش
گسترش باعث فقط نه سرمايه‌گذاري‌مستقيم مثال ، براي.مي‌گردد اطلاق جهاني‌شدن
قاعدتا ، شد نيزخواهد فني نوآوري باعث بلكه فيزيكي‌مي‌شود -مادي سرمايه موجودي
با اقتصادي وسياستهاي صادرات بازارهاي مديريت ، تكنيكهاي توليد ، روشهاي درباره دانش
حال در كشورهاي براي را بالايي باارزش منابع امر اين و است موجود كم بسيار هزينه
.آورد خواهد فراهم توسعه
حال در همچنان كه -بازار اقتصادهاي تا برنامه‌اي مرحله از اقتصادها خاص موضوع
قرار بررسي‌عميق مورد خيلي اينجا در-هستند جهاني اقتصاد با بيشتر شدن هماهنگ
برخي‌از.است داده دست از خودرا سودمندي "اقتصاد انتقال" واقع در.است نگرفته
و ساختار جهت در سريع شدن همگرا حال در (ومجارستان لهستان مثال براي) كشورها
اتحاد كشورهاي قبيل‌بيشتر از) كشورها ديگر و هستند پيشرفته عملكرداقتصادهاي
كشورهاي كه آنچه همانند مدت بلند ساختاري و سازماني موضوعات با (سابق شوروي جماهير
.كرده‌اند برخورد هستند ، مواجه آن با توسعه حال در
مي‌شود؟ نابرابري و فقر افزايش باعث شدن جهاني آيا
ميان در توجه قابل عليرغم‌گوناگوني جهاني سرانه درآمد ميانگين بيستم ، قرن طول در
كشورهاي بين درآمد دهه ، شكاف چند طول در كه است روشن.يافت افزايش شديدا كشورها
را كشور جهان 42 اقتصاد چشم‌انداز تازه‌ترين.است شده گسترده‌تر غني و فقير
اين كه است داده قرار بررسي مورد(جهان جمعيت از درصد تقريبا90 نشانگر)
خارجي سرانه كه داد نشان بررسي اين نتايج.است موجود بيستم قرن تمامي براي اطلاعات
در قرن اين ابتداي به نسبت درآمد تقسيم عوض در اما داشته افزايش محسوسي به‌طور
.است شده نابرابر كشورها ميان
رفاه وسيعتر ارزشيابي‌هاي نيستند ، داستان تمامي بيان از حاكي درآمدها ديگر ، سوي از
كشورهاي كه مي‌دهد نشان دارد ، نظر در را اجتماعي شرايط و موقعيتها احتساب كه عمومي
مثال براي كم‌درآمد ، كشورهاي از برخي.داشته‌اند توجهي قابل پيشرفت فقيرتر
تحقيق يك براساساست داشته را اجتماعي توسعه توجه قابل تقريباعلائم سريلانكا ،
كه حالي در) (HDI) ملل سازمان انساني توسعه شاخص از شونده مقايسه كشورهاي اگر
كه تصويري حال ، آن در نمايند استفاده(مي‌آورند حساب به را زندگي هزينه و آموزش
.بود خواهد كاملامتفاوت شده ارائه درآمد داده‌هاي تنها با كه آنچه از شده پديدار
اين از چشمگير استنباط يك.باشند شده باريك‌تر است ممكن شكافها واقع‌اين در
نام"انساني توسعه شاخص شكاف" يك و "درآمد شكاف" يك كه آنچه بين مطالعه‌مغايرت
كاملازير امروز فقير كشورهاي درآمد سطوح (شده تعديل -تورم) اين.است گرفته ،
با.است يافته افزايش درآمدها در شكاف و دارد قرار سال 1870 در مهم سطوح‌كشورهاي
كاملا امروز فقير كشورهاي است ، شده برآورد انساني توسعه شاخص توسط آنچه وجود اين
بخاطر عمدتا امر اين.دارند سال 1870قرار در زمان آن مهم كشورهاي راس در
در شديدي كه‌افزايشهاي بوده زندگي بهبوداستانداردهاي و پزشكي پيشرفتهاي
.است خودداشته با زندگي انتظارات
شده‌به باريك مدت دراز در انساني توسعه شاخص شكاف اينكه عليرغم وجود اين با
زندگي انتظار است ممكن.نياوردند دست به چيزي زمينه اين در افراد از برخي مراتب
مردم از بسياري و است نيافته بهبود بسياري براي زندگي كيفيت اما باشد يافته افزايش
آفريقا طريق از گذشته دهه در ايدز بيماري گسترش و مي‌برند سر به مطلق فقر در هنوز
فوريت موجب خود امر ايناست داده كاهش كشورها از بسياري در را زندگي انتظار
پيشينه‌قوي‌رشد با كشورهاي.مي‌شود فقر كاستن هدف با بخصوص خطمشي‌ها ، در جديد
كاهش جهت در را قدمهايي تا مي‌رود انتظار مي‌نمايند دنبال را درست خطمشي‌هاي كه
رشد ، يك و فقر كاهش بين حداقل كه است آن از حاكي اخير مدارك كه چون بردارند ، فقر
اجتماعي هزينه در مثال براي فقرزدايي خطمشي‌هاي اگر است‌و موجود يك به يك تطابق
جهت در رشد كه بود بهتري‌خواهد شانس زمان ، آن در شود ، دنبال نظرقويا مورد
سياستگذاران تمام ناپذيربراي گريز دليل يك امر اين.تقويت‌شود سريع‌فقر كاهش
فقر كاهش هدف به مشخص‌تري به‌طور تا مي‌باشد پول صندوق‌بين‌المللي يعني اقتصاد
.نمايند توجه
سرداري محمدرضا:ترجمه / پول بين‌الملل صندوق گزارش.اينترنت:منبع
دارد ادامه
|
