اقتصاددان شش و مهندس يك
اقتصاددان نگاه
اقتصادي يادداشت
جهان 2002
2_ ناآرام غول
اقتصاددان شش و مهندس يك
انقلاب از پس اقتصاد وزراي بررسي
جمهوري سياسي اقتصاد تصميم‌گيري نظام ساختار_ اقتصاد گروه امويي احمدي بهمن
به دارايي و اقتصادي وزير استفاده مورد ابزارهاي تمامي كه است گونه‌اي به اسلامي
ايران در واقع در.است گرفته او از را اقتصادي تصميم‌گيري مهم اركان از يكي عنوان
اقتصادي وزراي از كدام هر كه روست اين از هم.است سلاح خلع دارايي و اقتصادي وزير
تصميم‌گيري ، و اجرايي ابزارهاي نداشتن دليل به آمده‌اند كار سر بر انقلاب از پس كه
دنبال به آنها حقيقت دركردهاند مركزي بانك كنترل به مصروف را خود هم‌وغم تمام
كه كرده‌اند فكر خود مشكلات رفع و دارايي و اقتصادي وزير كسوت در خود نقش ايفاي
چالش.ببرند پيش را كارها مي‌توانند بهتر باشند ، داشته كنترل مركزي بانك بر اگر
گذشته سال‌هاي همه تكراري قصه مركزي بانك كل رئيس و دارايي و اقتصادي وزراي بين
اقتصادي وزراي معمولا آنكه طرفهاست انقلاب از پس ايران سياسي _ اقتصاد تاريخ
.است رنج‌آور وزيري هر براي اين و بوده‌اند مركزي بانك كل رئيس سايه زير دارايي
بعد سال آغاز 23
ماه يك انقلاب ، از پس ايران دارايي و اقتصادي وزير نخستين عنوان به اردلان علي
سر بر سياسي گروه‌هاي با كه مخالفت‌هايي دليل به.نماند باقي سمت اين در بيشتر
نخست‌وزير بازرگان مهندس مرحوم به را استعفايش داشت ، اقتصادي مسائل ديگر و ماليات
وزير سمت در ماهي چند انقلاب شوراي حكم با بني‌صدر نيز او از پس.رفت و داد وقت
.شد رئيس‌جمهور انتخابات ، نخستين از پس اينكه تا بود ، باقي دارايي و اقتصادي
كابينه اعضاي از نفر چهار با رئيس‌جمهور عنوان به سال 1359 ماه مهر در او وقتي
امور وزير و مركزي بانك بين چالش نطفه كرد مخالفت رجايي ، شهيد نخست‌وزير ، پيشنهادي
در كه گونه همان به عالي وضعيت يك در.شد بسته اسلامي جمهوري در دارايي و اقتصادي
وزير به دولت رئيس عنوان به رئيس‌جمهوري اقتدار است مرسوم جهان كشورهاي از بسياري
حق از وزير آن اقتصادي _ سياسي مهم تصميم‌گيري در و اوست دارايي و اقتصادي امور
.است نبوده چنين هرگز ايران در اما.است برخوردار ويژه‌اي وتو
اقتصادي امور وزارتخانه در را وزيري هيچ درآينده ايران سياسي اقتصاد مفسران شايد
كشور پولي و مالي ساختار تحولي‌در سرمنشا كه دارايي و
است برنيامده كاري هيچ‌كدام‌شان دست از گويا ببرند نام نتوانند باشد انقلاب از پس
ساختمان مهندس اين نه و اقتصاد كرده‌هاي تحصيل آن نه
دانست ايران اقتصادي معرفي‌كد و ايجاد در مي‌توان را نوربخش اقدام‌دكتر مهمترين
اقتصاد شوراي در است اقتصاد وزير وظايف مهمترين از كه اقتصادي تصميم‌گيري‌هاي
همانند.دارد معمولي و عادي راي يك فقط شورا آن در اقتصاد وزير و مي‌شود گرفته
.وزرا ساير
راي يك از او هم باز كه مي‌شود اتخاذ ارز بازار تنظيم كميته در او ، ارزي تصميمات
اعتبار و پول شوراي در هم اقتصاد وزير بانكي و پولي تصميمات.مي‌كند استفاده عادي
.دارد راي يك آن در وزير اين كه شورايي.مي‌شود گرفته
.مركزي بانك كنترل جز نمي‌بيند ، چاره‌اي ايراني دارايي و اقتصاد وزير يك بنابراين
و تنظيم مسئول را مركزي بانك سال 51 مصوب بانكي و پولي قانون ماده 10 "الف" بند
كه بود اين بر فرض چون.مي‌داند كشور كلي سياست براساس اقتصادي و پولي سياست اجراي
;مي‌شود تنظيم دارايي و اقتصادي وزارت توسط نيز اقتصادي حيطه در كشور كلي سياست
.مي‌شود تعيين دولت هيات تصويب و دارايي و اقتصادي وزير پيشنهاد به مركزي بانك رئيس
بانك كل رئيس كند ، كنترل مي‌تواند كه را كسي تنها اقتصاد وزير ساختار اين در
.است مركزي
كه را اصفهاني ساله جوان 30 نوربخش محسن بهشتي ، شهيد توصيه به بنا رجايي شهيد
و اقتصادي وزير عنوان به بود ، خوانده اقتصاد و شده فارغ‌التحصيل آمريكا از تازه
پرورش و آموزش وزارت قديمي ساختمان در آن از پيش روز چند.بود كرده معرفي دارايي
يكديگر بار نخستين براي دو آن.شد برگزار رجايي شهيد و نوربخش بين معارفه‌اي جلسه
در.شد انجام نوربخش وزارت براي نهايي موافقت اوليه مذاكرات از پس.مي‌ديدند را
به نهايي جمع‌بندي از پس را پيشنهادي كابينه اسامي كه بود اين بر روال زمان آن
و اقتصادي امور وزير عنوان به نوربخش اسم روي بر وي اما.كنند ارائه رئيس‌جمهور
گرفته صورت هم ديگر نفر دو با مخالفت اين.كرد مخالفت آن با و كشيد قرمز خط دارايي
.مشاور وزير عنوان به نبوي بهزاد و خارجه وزير عنوان به موسوي ميرحسينبود
.شد برگزار رئيس‌جمهور با نخست‌وزير آشتي و ميانجيگري براي جلسه‌اي روز چند از پس
به را يزدي آيت‌الله و انواري آيت‌الله خود نماينده دو تهران ، مبارز روحانيت جامعه
حضور نيز رجايي شهيد و نوربخش محسن موسوي ، ميرحسين نبوي ، بهزادفرستاد جلسه آن
.بود نبوي بهزاد وزارت با موافقت فقط جلسه آن نتيجه.داشتند
از وي ;مي‌شناخت را اصفهاني خوش‌ذوق جوان نوربخش ، محسن انقلاب ، از پيش از بني‌صدر
آزادي نهضت و بني‌صدر رهبري به سوم ملي جبهه.بود كاليفرنيا اسلامي انجمن اعضاي
با هماهنگي و ارتباط برقراري براي زيادي تلاش يزدي ابراهيم هدايت به كشور از خارج
انقلاب ، از پس كه بود شديد آنچنان اختلافات زمان همان از اما.مي‌آورند عمل به آنها
.بنشينند ميز يك گرد نتوانستند آنها نيز
عليرضا نگران همه از بيش اول جمهور رييس كه بود اين زمان آن در خيلي‌ها تحليل
از نيز نوبري.بود شده منصوب سمت آن به وي سوي از كه است مركزي بانك كل رئيس نوبري
نوربخش با نيز خوبي رابطه البته و بود كاليفرنيا اسلامي انجمن دانشجويان همان
كل رئيس براي بود تهديدي دارايي و اقتصادي امور وزارت در وي وجود بنابراين.نداشت
پرونده‌سازي‌هاي و آشتي و قهر صورت به بعد ، سال‌ها مخالفت ، اين.مركزي بانك
.ندارد پاياني ساله مبارزه 23 اين و.داد نشان را خود گوناگون
جنگ راه در چيز همه
را دارايي و اقتصادي امور وزارت سرپرستي حكم ماهي چند نوربخش شد موجب مخالفت‌ها
از پسبگيرد اعتماد راي مجلس از وزير عنوان به نمازي حسين تا باشد داشته دست در
كل رئيس و بني‌صدر شدن مغضوب با و خرداد 60 در اينكه تا شد وي مقام قائم نوربخش آن
ازدواج از پس نوبري عليرضا و گريخت پاريس به جمهورمخلوع رييس.رسيد مركزي‌اش بانك
قانون اصلاح با مجلس آن از پيش روز چند.شد مقيم سوئيس ژنو در وي كوچك دختر با
ديگر و كرد كوتاه او انتخاب براي را رئيس‌جمهوري دست مركزي ، بانك كل رئيس انتخاب
انتخاب وزيران هيات تصويب و دارايي و اقتصادي امور وزير پيشنهاد به وي پس ، آن از
جوان ، انقلابيون زمان آن تا چه اگرنداشت رئيس‌جمهور تاييد به نيازي و مي‌شد
جريان و انقلاب با ناهماهنگ رئيس‌جمهور يك قدرت كاهش براي اقدامي را قانون اصلاح
آنچنان بعدها قانون همين نمي‌كردند ، تصور هرگز اما مي‌كردند ، ارزيابي حاكم
سران جلسات بود لازم آنها حل براي كه كند ، ايجاد كشور سياسي جناح براي دردسرهايي
تامين وقف را خود تلاش تمام نمازي حسين تا 64 سال 60 چهار در.شود تشكيل قوه سه
.بود كرده جنگ نيازهاي براي منابع
به قادر بين‌المللي نظم در جديد دولتبود مركزي بانك از استقراض نيز آن راه تنها
كشور مالياتي ساختار تحول و تغيير امكان نبود خارجي سرمايه‌گذاري جذب و وام دريافت
.نرفت فراتر دولت عمومي بودجه درصد از 25 هرگز سال چهار اين طي در و نداشت وجود هم
آشتي و قهر
بود ، آورده عمل به نوربخش از كه اوليه حمايت‌هاي علي‌رغم سال چهار آن در نمازي
سال چهار تا نداد بروز و كرد تحمل را آنها اما.كرد پيدا وي با اساسي اختلافات
نه و گرفت پيش در سال 76 در بعد سال كه 16 شيوه‌اي همان.يافت پايان وزارتش
كه مركزي بانك كل رئيس با او اختلاف داد اجازه نه و داشت مطبوعات با گفت‌وگويي
.شود كشيده عمومي محافل به نبود ، نيز او تغيير به قادر گويا
بود ، مصمم او.داشت ديگر روحيه‌اي بود ، بانكي امور متخصص كه ايرواني وي سلف اما
در و بود اقتصاد به نسبت چپ‌گرايانه شدت به ديدگاهي داراي او.بزند كنار را نوربخش
البته كه بود شده انتخاب سمت اين براي نخست‌وزير و قوه سه روساي بين مشترك نشست يك
عضو و ملت بانك كارمند ايرواني.داشت خود همراه به نيز را مجلس تائيديه بعدها
مركزي بانك كل رئيس تغيير را خود كاري اولويت نخستين وي.بود بانك‌ها اسلامي انجمن
.برنيامد آن عهده از ابتدا در او.داد قرار
با و بانك‌ها مجمع عهده بر مركزي بانك كل رئيس تغيير براي تصميم‌گيري هرگونه
عمومي مجمع زمان آن در.است دولت تصويب و دارايي و اقتصادي امور وزير تاييد
و كار به فلزات و معادن و سنگين صنايع كشاورزي بازرگاني ، وزراي شامل كه بانك‌ها
تغيير با و تشكيل دارايي و اقتصادي وزير رياست به و بودجه و برنامه سازمان رئيس
.بود مخالف نوربخش
هيات جلسات قهر عنوان به شد روبه‌رو وزرا گسترده مخالفت با ناچار به كه ايرواني
وزير يك خواست حداقل اين بود معتقد وي.نشد حاضر جلسات آن در و كرد تحريم را دولت
است ، هماهنگ‌تر مركزي بانك كل رئيس سمت در كس هر با كه است دارايي و اقتصادي امور
.برود كه است بهتر كند ، كاري چنين نتواند كه وزيري كند ، كار
.كرد انتخاب بانك‌ها عمومي مجمع را قاسمي البته
از استقراض جز چاره‌اي و بود جنگ نيازهاي تامين نخست اولويت نيز ايرواني زمان در
حد 25 همان در وي دوره پايان در و سال 68 تا نيز ماليات‌ها ميزان.نبود مركزي بانك
.ماند باقي پيش سال‌هاي درصد
سال‌ها به آن طرح كه مستقيم ماليات‌هاي قانون اصلاحيه سال 66 در و ميان اين در
مجلس نمايندگان تصويب از دارايي و اقتصادي وزارت كوشش به مي‌گشت بر انقلاب از قبل
بود ، مانده يادگار به نمازي وزارت زمان از كه نيز افزوده ارزش بر ماليات بحث.گذشت
پايان جنگ اينكه تا شده دست به دست وزارتخانه اين كارشناسي اتاق‌هاي در همچنان
.دراندازد نو طرحي تا آمد سازندگي دولت و يافت
طوفان از پيش آرامش
براي رفسنجاني هاشمي رئيس‌جمهور توسط تعديل سياست به اعتقاد شرط با نوربخش محسن
.گرفت را لازم راي نيز مجلس از و انتخاب دارايي و اقتصادي امور وزارت پست
كه است اسلامي جمهوري دارايي و اقتصادي امور وزير شانس‌ترين خوش و تنهاترين او
رئيس عادلي حسين با را مشكل كم‌ترين خود وزارت روزهاي نخستين از كند ادعا مي‌تواند
تا گذاشت او اختيار در فرصتي مركزي بانك از وي بالي فراغ.است داشته مركزي بانك كل
به پيش سال فرسوده 70 تارهاي تنيدن فرط از كه دارايي و اقتصادي امور وزارت به قدري
.بپردازد مي‌نمود ، اصلاح غيرقابل خود دور
به كه آن بر حاكم مقررات و قوانين و پوسيده مناسبات در نتوانست نيز او چه اگر
فعال.داد انجام نيز كارهايي اما كند ، ايجاد تغييراتي مي‌گشت ، بر بيستم قرن ابتداي
در بخش اين.بود اقدامات اين از يكي خارجي سرمايه‌گذاري جلب و جذب معاونت كردن
تا بود ، شده تشكيل دارايي ، و اقتصاد وزارتخانه‌هاي ادغام از پيش سال يك و سال 52
.ببرد را لازم بهره خارجي سرمايه‌هاي از بتواند كشور
سهام نفتي ، درآمدهاي مازاد واسطه به انقلاب از پيش تا توانست كه بود معاونت همين
مبلغ به بانك دويچه سهام درصد كند250 خريداري كشور خارج در را متعددي كارخانجات
و مارك ميليون و 200 ميليارد يك مبلغ به كروپ سهام درصد مارك ، 25 ميليون 600
جمله از آمريكا و آفريقا جنوبي ، كره پاكستان ، كويت ، مصر ، در سرمايه‌گذاري
.بود انقلاب از پيش معاونت اين فعاليت‌هاي
ارائه ايران دارايي‌هاي اين وضعيت از گزارشي بارها سال اين 23 طول در آنها چه اگر
.نيفتاد اتفاقي چنين هرگز اما دادند
(تا 80 از 68) ساله دوره 12 يك در كه شد موجب نوربخش زمان در معاونت اين كردن فعال
و كنند جذب را خارجي مستقيم سرمايه‌گذاري دلار ميليارد يك از كمتر بتوانند آنها
نوربخش.كنند تهيه خارجي سرمايه‌گذاري جذب و جلب پيشين قانون بر نيز اصلاحيه‌اي
اعتبارات و سرمايه‌ها به مبرم نياز ايران ;داشت نيز ديگري دلمشغولي دوران اين در
و دريافت براي امكاني و وسيله هر از بايد وقت رئيس‌جمهور گفته به و داشت خارجي
.جست بهره بين‌المللي سرمايه‌هاي از استفاده
رو ايران ناتوان و فرسوده جنگ‌زده ، اقتصاد به سرمايه تزريق براي نوربخش پس آن از
وزراي بودجه ، و برنامه سازمان رئيس مركزي ، بانك كل رئيسنهاد اميدي روزنه هر به
مذاكره جلسه بين‌المللي اعتباردهندگان و واسطه‌ها با مرتبا غيراقتصادي و اقتصادي
.داشتند
دسترس در كمتري بهره نرخ با كه فاينانس فروش به يوزانس شيوه به استقراض تغيير
ديگر از غيربانكي اعتباري موسسات راه‌اندازي براي شرايطي ايجاد مي‌گرفت ، قرار
تا 72 سال 68 از دارايي و اقتصادي وزارت پست بر وي تصدي زمان در نوربخش اقدامات
آمده وجود به اقتصادي تعديل سياست و اول برنامه قالب در دستاوردها اين البته.بود
.بود
بتوان را نوربخش اقدام مهمترين شايد است معتقد اقتصادي مسائل كارشناس هشي عباس
ايران در:مي‌افزايد وي.دانست ايران اقتصاد به اقتصادي كد معرفي و ايجاد در
ماليات از فرار به نيز شديدي ميل كه است قدرتمند بسيار سنتي و زيرزميني اقتصاد
الان داشت اختيار در را ايران اقتصاد درصد دهه 60 ، 30 در اقتصاد اين اگردارد
حجم كاهش و انضباط اقتصادي كد تعريف و راه‌اندازي از هدفاست درصد حدود 70
از و نياورد راي سال 72 در نوربخش شد موجب كه آنچه شايد.بود زيرزميني اقتصاد
حيطه و نفوذ حوزه به اقدام ، اين با او شدن وارد رود ، كنار رفسنجاني هاشمي كابينه
.بود زده ضربه ايران زيرزميني و سنتي اقتصاد مافياي عمل
زوري اعتبار
و مجلس و رفسنجاني هاشمي آقاي چالش نتيجه او.داشت ديگري حكايت محمدخان
لازم اقتصادي تحليل قدرت چه اگر او مي‌شود گفته.بود نوربخش سر بر محافظه‌كاران
پست كه كرد بسياري تلاش ولي نداشت را دارايي و اقتصادي امور وزارت پست در
.مي‌كرد كسب سياسي لابي‌هاي با را اهميت اين گاهي.دهد جلوه مهم را خود وزارتخانه
عرب و نوربخش نمازي ، چون افرادي كه خود اقتصادي مشاوران كميته از مندي بهره با او
ولي كرد آغاز را تلاش‌هايي _ خود مشاوره‌اي بازوي عنوان به بوده‌اند ، آن عضو مازار
بيستم قرن ابتداي به كه دارايي و اقتصادي وزارت مقررات و قوانين در نتوانست نيز او
.كند ايجاد تغييري مي‌گشت بر
اقتصادي استراتژيك مركز تهران ، شمال مناطق ساختمان‌هاي از يكي در اينك هم محمدخان
كميته همان از آن نطفه كه مركزي.مي‌كند هدايت را نظام مصلحت تشخيص مجمع به وابسته
فال قرعه اينكه تا.گذشت هم پرتنش سال چهار آن.است شده گرفته اقتصادي ، مشاوران
سرنوشت":مي‌گويد تلخي طنز به هشي عباس.افتاد پيشين وزير نمازي نام به دوباره
يك است ، خوب نفت قيمت و ارزي درآمد وضعيت موقع هر كه است اين‌گونه ايران اقتصاد
.مي‌كنند معرفي دارايي و اقتصادي وزير عنوان به را باشد آمدن كنار اهل كه سياسي فرد
و مي‌كنند انتخاب را دانشگاه استاد يك باشد نامناسب ارز وضعيت كه زمان هر ولي
".نمازي حسين جز نبوده كسي تاكنون دانشگاه استاد اين خوشبختانه يا متاسفانه
انتخاب درباره نشود فاش نامش خواست كه دارايي و اقتصادي وزارت ارشد كارشناس يك
مديريت از دوري سال هشت از پس نمازي كه مي‌شد داده احتمال":مي‌گويد نمازي مجدد
ايران و جهان اقتصادي نوين شرايط با همگام دانشگاه ، در تدريس و كشور سياسي اقتصادي
خاتمي دولت اينكه ويژه به.كند ايجاد دارايي و اقتصادي وزارت در نو تحولي بتواند
آمده كار سر بر نيز ناكارا و كهنه ساختارهاي تغيير و اصلاحات شعار با خرداد 76 در
دارايي و اقتصاد وزارت خالي دست دوم بار براي نيز او سال چهار پايان در اما.بود
".كرد ترك را
.كند كار مركزي بانك كل رئيس عنوان به نوربخش با كه بود ناچار نيز بار اين نمازي
شنيده محافل همه در تقريبا نوربخش با او اختلاف ماجراي بار اين كه تفاوت اين با
.مي‌شد
لوايح از برخي حتي و نمي‌شد حاضر دولت هيات جلسات در بارها وي كه مي‌شود گفته
راه‌اندازي.است نكرده امضا نيز را سوم برنامه قانون طور همين و سالانه بودجه‌هاي
چهار اين در نمازي كه بود كارهايي از يكي ماه 80 تير در كشور رسمي حسابداران جامعه
شناسايي را مالياتي فرار و درآمدي منابع خود كار شروع در همچنين وي.داد انجام سال
.كرد
خارجي خريدهاي كميسيون و خارجي معاملات دلالي از ناشي درآمدهاي معتقدند كارشناسان
با نمازي اما.نمي‌شوند اظهار معمولا كه هستند مالياتي فرار بخش مهمترين جمله از
نيز برنامه‌ريزي‌هاي و كرد شناسايي را درآمدي منابع اين داد ، انجام كه اقداماتي
در اما.بود ديده تدارك مستقيم ماليات‌هاي قانون اصلاحيه در آنها وصول براي
تمام كرد ، صادر ماه 80 تير و سال 79 بهمن در وي خود كه بخش‌نامه‌هايي
وزارت عملكرد ساختار در تحولاتي سرمنشا مي‌توانست كه را اصلاحاتي و برنامه‌ريزي‌ها
گروه‌هاي و بود فشار تحت شدت به مورد اين در وي.كرد منتفي شود دارايي و اقتصادي
در تا كردند مجبور را نمازي مي‌افتاد ، خطر در آنها منافع طريق اين از كه فشاري
.كند رشته بود ، بافته كه را آنچه وزارت ، ماه‌هاي آخرين
كه كسي عنوان به ايران سياسي _ اقتصادي تاريخ در نمازي از كه است معتقد هشي عباس
.شد خواهد ياد شد ، ايران دارايي و اقتصادي ساختار در تحولاتي سرمنشا
مركزي ، بانك كل رئيس عنوان به نوربخش با مخالفت و رقابت در بسياري تلاش نمازي حسين
دست به را لازم موفقيت ولي آورد ، عمل به بانكي بهره و سپرده‌ها سود نرخ كاهش براي
مركزي ساختمان در بانكي و پولي تحقيقات موسسه كه همايش‌هايي از يكي درنياورد
تحليل و تفسير دو دقيقه فاصله 20 به نوربخش و نمازي بود ، داده تشكيل مركزي بانك
.دادند ارائه ايران اقتصاد از متضاد كاملا
آنها اقتصادي ايدئولوگ‌هاي از يكي عنوان به نمازي و چپ‌ها مخالفت وقتي همه اين با
نظام تصميم‌گيران همه بر و نرسيد جايي به نوربخش ، براي محافظه‌كاران پرونده‌سازي و
و دوستداران ميان در نوربخش جز كسي فعلي شرايط در كه شد مشخص اسلامي ، جمهوري
و نظم بتواند هم و باشد ايران اقتصاد به آشنا هم كه ندارد وجود نظام به معتقدان
نيروي و برود كنار كه داد ترجيح نمازي بدهد ، كشور بانكي و پولي نظام به نسقي
.گردد ميدان وارد چپ از تازه‌نفس‌تري
شغل‌ها همه براي مردي
دارايي و اقتصادي امور وزير تاكنون سال 80 از كه ساختماني مهندس مظاهري طهماسب
سال 55 از وي.است كرده خود پيشينيان با متفاوت را او كه دارد ويژگي‌هايي است ،
سرپرستي هيات در عضويت.است داشته متفاوت مشاوره‌اي و اجرايي سمت شغل ، تاكنون 17
مديره هيات عضو و فولاد ملي شركت مقام قائم نوجوانان ، و كودكان فكري پرورش قانون
واترپلو ، و شيرجه شنا ، فدراسيون رئيس ايران ، المپيك ملي كميته اجرايي هيات عضو آن ،
خدمات دفتر رئيس و رئيس‌جمهور مشاور بودجه ، و برنامه سازمان توليدي امور معاون
يك سال هر 3/1 تقريبا وي.است مشاغل اين جمله از دولت اقتصادي ستاد دبير و مشاوره
مهدي خود ، قائم‌مقام توصيه به بنا نمازي خود سلف برخلاف مظاهري.است داشته شغل
و عمومي ، محفل يك در هفته هر تقريبا است ، سايه در وزير مي‌شود گفته كه كرباسيان
وي.مي‌پذيرد باز روي با را دعوتي هر كه مي‌رسد نظر به.مي‌كند سخنراني مطبوعاتي
حاضر نمازي برخلاف و ندارد نوربخش با سازگاري سر كه داد نشان ابتدا همان از نيز
كاري مورد اين در نيز او از اما بكشاند ، هم عمومي محافل به را خود مخالفت است ،
خود گرفت صورت پتروپارس شركت عليه بر گسترده‌اي حملات كه وقتي مظاهري.نشد ساخته
شرايطي ايجاد به دادن قول با را حملات جهت تا كرد تلاش و انداخت معركه ميانه را
به را موضوع كشور ، داخل در خارج ، در رسيده ثبت به دولتي شركت‌هاي فعاليت براي
.كند تبديل ديگر گونه‌اي
.شد خواهد تصويب زودي به و شده تهيه بانكي نظام براي اصلاحيه‌اي منظور اين براي
حجم آنها ، تعداد از هم باز اما شد ، خبرساز نيز قرض‌الحسنه صندوق‌هاي خصوص در او
بازار تنظيم لايحه و شويي پول لايحه ارائهنيست خبري فعاليتشان نوع و نقدينگي
محققين ميز كشوي در و بود سال 73 در شده انجام كارشناسي تحقيق يك كه كشور سرمايه
قانون اصلاحيه تصويب.است مدت اين در وي اقدامات ديگر از مي‌خورد خاك آن
مظاهري زمان در نيز بود مانده يادگار به نمازي زمان از كه نيز مستقيم ماليات‌هاي
.دارد را خصوصي بخش تقويت قصد مظاهري كه باورند اين بر برخي‌ها.است گرفته صورت
ميان از را بودند دولتي تاكنون كه بورس شوراي در ناظر عضو سه كه روست همين از شايد
.است برگزيده غيردولتي اقتصاددانان و كارشناسان
پولي و مالي انضباط از خود پيشينيان به نسبت خاتمي دولت كه است اين واقعيت
حداقل به شبه يك و هياتي تصميم‌هاي خودسرانه ، اقدامات.است برخوردار مستحكم‌تري
و دارد مثبت‌تري روند خارجي سرمايه‌هاي جذباست يافته كاهش فرازوفرودها و رسيده
.مي‌شود انجام بيشتري سهولت با غيرنفتي و نفتي پروژه‌هاي و طرح‌ها اعتبارات تامين
وزارتخانه در را وزيري هيچ آينده ، در ايران سياسي اقتصاد مفسران شايد همه اين با
انقلاب از پس كشور پولي و مالي ساختار در تحولي سرمنشا كه دارايي و اقتصادي امور
آن نه.است برنيامده كاري هيچ‌كدام‌شان دست از گويا.ببرند نام نتوانند ;باشد
.ساختمان مهندس اين نه و اقتصاد كرده‌هاي تحصيل
اقتصاددان نگاه
آمريكا از سرمايه‌ها رويگرداني
اشتوكر فرانك:نويسنده
فتاح‌زاده عباس:ترجمه
اين شيك ساختمان‌هاي.دارد ديگري شكل سال 2002 در نوين ، اقتصاد قلب والي ، سيليكون
و زيبا هنوز گذشته همانند چه اگر نيستند ، شيشه‌اي قصرهايي به بي‌شباهت كه منطقه
تمام قرن يك.ندارند را سابق رونق وجه هيچ به ديگر اما مي‌رسند ، نظر به جذاب
و فعال‌تر آنجا در اقتصاد.مي‌شد محسوب اقتصاد جهان بزرگ الگوي متحده ايالات
هر از بيش سوددهي و مي‌كردند رشد ديگران از سريعتر آمريكايي شركت‌هاي بود ، پوياتر
متحده ايالات روانه را خويش پول‌هاي علاقه با سرمايه‌گذاران لذا.بود ديگري جاي
.مي‌نمودند
عمدتا و گردانده روي كشور اين از تدريج به سهام‌داران و سرمايه‌گذاران اكنون اما
شديدا گذشته ماه دوازده ظرف متحده ايالات در سرمايه گردش.مي‌گردند اروپا راهي
دلار ميليارد حدود 100 سال 2001 فوريه و ژانويه در كه حالي در.است يافته كاهش
بر 27 بالغ تنها سال 2002 اول ماه دو طي رقم اين بود ، گردش در آمريكا در سرمايه
بازار به سرمايه‌گذاران بدبيني تا گرديده موجب روندي چنين.مي‌گرديد دلار ميليارد
اقتصادي رشد مورد در گرفته صورت پيش‌بيني‌هاي.بگيرد خود به تصاعدي شكلي آمريكا
سال در كشور اين اقتصاد رشد معتقدند اقتصادي كارشناسان و نيافته‌اند تحقق آمريكا
.بود خواهد درصد تا 3 تنها 5/2 جاري
سهام بالاي ارزش عامل اصلي‌ترين آمريكا اقتصاد بالاي رشد گذشته سال‌هاي طي
اميد كه اكنون لذا.است بوده دلار تقويت عامل مهمترين همچنين و آمريكايي شركت‌هاي
در كه دارد وجود احتمال اين است ، باخته رنگ حدودي تا آمريكا در بالا رشد به
موازات به و يافته كاهش آمريكايي شركت‌هاي سهام از استقبال دور چندان نه آينده‌اي
.بدهد دست از را خود سابق اقتدار نيز دلار آن
اعتماد شركت‌ها بيلان در دستكاري به مربوط رسوايي‌هاي موازات به حال عين در
بهاي افزايش كنار در بيكاري رشدمييابد كاهش آمريكا بازارهاي به سرمايه‌گذاران
روند اين.مي‌گردد متحده ايالات بازار در مصرف ميزان كاهش در مضاعفي عامل نيز نفت
سقوط با پيش از بيش بورس بازار نتيجه در و داده كاهش را سوددهي ميزان خود نوبه به
.مي‌گردد روبه‌رو سهام ارزش
در آمريكا اقتصاد پيرامون گذشته در كه اسطوره‌هايي تا مي‌گردد موجب فوق روند
برتري عامل را عمده ويژگي سه بتوان شايد.ببازند رنگ كم كم بود بسته نقش ذهن‌ها
-بود20 بالا رشدي داراي آمريكا اقتصاد -دانست1 گذشته قرن طي آمريكا اقتصادي
بر گرفته صورت كنترل‌هاي - مي‌كرد30 رشد سريعتر آمريكايي شركت‌هاي سود ميزان
سه هر كه هستيم شاهد اكنون هم.بود ديگر جاهاي از موثرتر آمريكا مالي بازارهاي
به شد اشاره كه همانگونه آمريكا اقتصاد رشد.مي‌روند ميان از تدريج به فوق عامل
رشد كه نمود اثبات تحقيقي طي اخيرا آلمان مركزي بانك.نيست گذشته همانند وجه هيچ
.است كمتر مي‌گردد ذكر رسمي آمارهاي در كه آنچه از متحده ايالات اقتصادي
نظير ديگر نقاطي در آنان رقباي از سريعتر هيچ‌وجه به هم آمريكايي شركت‌هاي سود
ميان در لينچ مريل موسسه توسط اخيرا كه نظرسنجي يك نتايج.نمي‌كند رشد اروپا
سرمايه‌گذاران حتي كه مي‌دهد نشان گرفته ، صورت سرمايه‌گذاري صندوق‌هاي مديران
اساس بر.داده‌اند دست از حدودي تا را آمريكايي شركت‌هاي به خود اعتماد نيز سرشناس
بهترين آمريكايي شركت‌هاي كه معتقدند سرمايه‌گذاران از درصد تنها 27 فوق نظرسنجي
كه افرادي ميزان كه است حالي در اين.دارند دنيا شركت‌هاي ميان در را چشم‌انداز
.بود درصد حدود 61 مارس ماه در بودند ، نظري چنين داراي
در گرفته صورت پيش‌بيني‌هاي مي‌كنند فكر كه سرمايه‌گذاراني تعداد بر روز روزبه
سود سهم سال 1997 در.مي‌شود بيشتر يافت ، نخواهند تحقق اقتصادي رشد سرعت مورد
به رقم اين سال 2000 پايان در.بود درصد آمريكا 13 داخلي ناخالص توليد در شركت‌ها
سود رشد كه معتقدند شركت‌ها از بسياري مديران حاضر حال در اما رسيد ، درصد ده
به مربوط رسوايي‌هاي البته.است بيشتر آمريكا داخلي ناخالص توليد رشد از شركت‌ها
مي‌تواند موضوع اين علت كه داد نشان "تيكو" و "انرون" شركت‌هاي بيلان در دستكاري
يعني آمريكا اقتصادي برتري در عنصرسوم ترتيب بدين.باشد شركت‌ها ساختگي بيلان‌هاي
مي‌توان لذا.است فروپاشي حال در نيز مالي بازارهاي بر موثر كنترل‌هاي اعمال
گردش در آمريكا در تاكنون كه خارجي سرمايه‌هاي از عمده‌اي بخش كه كرد مشاهده
آمريكا در سابق مانند به ديگر پولدار اعراب.مي‌گردند خويش موطن راهي بوده‌اند
به را خويش نفتي دلارهاي مي‌دهند ترجيح آنان از برخي لذا.نمي‌كنند امنيت احساس
به هنوز اگرچه نيز اروپايي‌ها.نمايند سرمايه‌گذاري ديگري نقاط در آمريكا جاي
اين در سرمايه‌گذاري به تمايل سابق اندازه به ديگر اما دارند زيادي توجه آمريكا
.است بخشيده شدت وضعيت اين به نيز دلار مقابل در يورو تقويت.ندارند كشور
دارد ، عهده بر را جهان در بورس بازار رهبري همچنان نيويورك بورس هم هنوز اگرچه
نتايج.گرفت ناديده نمي‌توان وجه هيچ به را آن در آمده پديد خلاهاي اما
تنهايي به خود شد اشاره آن از مواردي به بالا در كه لينچ مريل موسسه نظرسنجي‌هاي
بورس بازار فوق نظرسنجي نتايج انتشار متعاقب.است كرده پا به را زيادي صداي و سر
تاكنون كه را حصري و بي‌حد آزادي خود قوانين تغيير با تا برآمد آن درصدد نيويورك
اگر كه معتقدند كارشناسان از برخي.نمايد محدود بود ، قائل شركت‌ها مديران براي
خود از بسياري حتي است ممكن يابد ، ادامه آمريكا بازارهاي در موجود متشنج روند
اروپا نظير ديگري نقاط در سرمايه‌گذاري فكر به كم كم هم آمريكايي سرمايه‌گذاران
است آن مي‌گردد مطرح زمينه اين در مانع عنوان به كه عواملي از يكي البته.بيافتند
تا اگرچه اروپاندارد وجود آمريكا بازارهاي براي مطمئن كاملا جايگزيني هنوز كه
جذب براي كه را لازم پويايي و ثبات آن هنوز اما است ، مطرح رقيب عنوان به حدودي
چنانكه حال اين بااست نياورده دست به مي‌باشد ، لازم آمريكا از سرمايه‌گذاران
از دور چندان كاري اروپا به آوردن روي آمريكا در متشنج شرايط تداوم با شد اشاره
.نمي‌رسد نظر به ذهن
ولت دي روزنامه مقاله‌نويس و اقتصاددان x
اقتصادي يادداشت
اقتصاد به مهندسي نگاه
خاني ميرزا علي
به علمي ابرمردي انديشه‌هاي كه گرفت خود به واقعيت صورت زماني غرب اقتصادي معجزه
و كوچك كشف اسميت آدام كشف.شد ترجمه عمل زبان به نظر زبان از اسميت آدام نام
و سياستمداران سال سال‌هاي كه برداشت پرده بزرگي راز از كشف اين.نبود بي‌اهميتي
جوامع در كه البته و بودند گرفته بازي به را ملل سرنوشت آن ، پناه در كليساداران
خود سلطه و سيطره بر علمي انديشه‌هاي مهجوريت از سوءاستفاده با هم هنوز عقبمانده
مردم آحاد توسط شخصي منافع تعقيب قدرتمندان ، كه بود سال سالهايميدهند ادامه
به و مي‌كردند تبليغ عمومي منافع شدن حداكثر و عدالتخواهانه اهداف مغاير را
است طبيعي.مي‌كردند معرفي پديده اين با مبارزه متولي را خود جامعه از نمايندگي
توسعه و رشد نهايتا و شخصي خلاقيت و ابداع گونه هر بر را راه تفكري چنين غلبه
چنين انتهايي نقطه در اسميت آدام.بود شده هم گونه اين كه همچنان ببندد اقتصادي
.كرد ملا بر را مذهبي و سياسي قدرت عوام‌فريبي جادوي عصري ،
تعقيب در مردم گذاشتن آزاد تنها نه كه كرد ثابت علمي ناب منطق كارگيري به با وي
كه است ابزار اين با تنها و تنها بلكه ندارد جامعه منافع با تضادي هيچ شخصي منافع
غرب ، جامعه در ناب انديشه اين عمومي پذيرش.كرد حداكثر را عمومي منافع مي‌توان
قرار آفرينش‌هايي و خلاقيت‌ها پرتحول مسير در را بشريت و كرد عوض را تاريخ مسير
پيگيري" كه را ابزاري اسميت آدام.بود داده وعده وي به عالم پروردگار كه داد
تحت مي‌كند عمومي عظيم منفعت به تبديل را جامعه افراد تك‌تك توسط "شخصي منافع
علم تكامل سال‌ها از پس اكنون هم كه چيزي.كرد معرفي "اقتصاد نامريي دست" عنوان
اما.مي‌شود معرفي "تقاضا و عرضه مكانيزم" يا "بازار دموكراسي" نام به اقتصاد
قدرت كاركرد تغيير با فقط و فقط مكانيزم اين كه است آن دارد وجود كه مهمي نكته
به دارد وظيفه سياسي قدرت مكانيزم ، اين افتادن كار به براي.مي‌افتد كار به سياسي
را آن كند ، جلوگيري شخصي سودجويي از عمومي منافع پيگيري بهانه به كه آن جاي
مي‌شود باعث كه رقابتي.كند فراهم همگان براي را يكسان رقابت فرصت و كند قاعده‌مند
رفاه و شود مناسبتر روز روزبه مردم تقاضاي مورد خدمات و كالاها كيفيت و قيمت
.يابد افزايش عمومي
دست به بيشتري امتيازات ثروت ، كسب بازي در مي‌توانند كساني تنها سيستم اين در
عبارت به يا دهند كاهش را خود شده تمام هزينه نوآوري ، و ابداع با بتوانند كه آورند
!كنند تلاش عمومي رفاه افزايش جهت در ديگر
دهند افزايش را خود سود مردم به بالاتر قيمت‌هاي تحميل با مي‌خواهند كه آنان اما
شبيه شايد و ديگر گونه‌اي به وضع ايران اقتصاد در.مي‌شوند حذف صحنه از سرعت به
دست در را امور سررشته بوروكرات‌هايي نظام ، اين در.است اسميت آدام ماقبل دوران
ترجيح اقتصادي مسايل به علمي نگرش بر را اقتصاد به مهندسي نگاه كه گرفته‌اند
گفت بايد البتهدارند مهندسي آكادميك تحصيلات اينان بيشتر كه آن جالب و مي‌دهند
در. وابسته‌اند دولتي مهندسان علاقه مورد نگرش به نيز خوانده‌ها اقتصاد بيشتر كه
مقدس هدف يك تنها و مي‌شود شمرده مذموم شخصي منافع پيگيري اقتصاد ، به مهندسي نگرش
قدرت ، مفهوم اين پيگيري.است جامعه منافع پيگيري آن و مي‌شود اعلام
در نيز جادوگران جادوي حتي كه داده قرار بوروكرات‌ها اختيار در خارق‌العاده‌اي
كالاي كه همزمان مردم كه است توانمندي اين دليل به تنها.است آن‌ناچيز برابر
تصور مي‌كنند خريداري جهاني و واقعي قيمت برابر چند قيمتي با را آنها توليدي
به كه اين جالب نكته و مي‌كنند حركت عمومي و ملي منافع راستاي در كه مي‌نمايند
.مي‌دهند نيز "ملي" لقب كالايي چنين
آن واقعي قيمت از ارزان‌تر قيمتي با مردم كه‌پول‌هاي است نگرش اين با تنها
هم كه مي‌شود عنوان چنين و مي‌گيرد قرار معدود افرادي اختيار ودر شده خريداري
رفتار.مي‌كنند كار عمومي منافع يا جامعه منافع راستاي در بوروكرات‌ها هم و مردم
اين به واقعي توليدكنندگان كه نشود موضوع اين متوجه كس هيچ كه مي‌شود باعث آنان
.مي‌كنند دريافت بالاتر بسيار قيمت با را خود سرمايه و ندارند دسترسي ارزان پول‌هاي
داد اختيار (دولتي بانك‌هاي) مردم پول وكيلان به مي‌توان كه است مكانيزم اين با
حذف حال عين در و داده قرار آنان اختيار در وثيقه‌اي هيچ بدون را پول‌ها اين كه
است كار و ساز اين با تنها.كنند معرفي جامعه و عمومي منافع راستاي در را وثيقه
فراهم ارزان‌تر قيمتي با را مردم نياز مورد كالاهاي كه بازرگاناني به مي‌توان كه
براي را اصطلاح اين مي‌توان مگر كه نپرسد هم كس هيچ و داد قاچاقچي لقب مي‌كنند
مهندسان برد؟ كار به مي‌كنند ، كار بشر حقوق ضد بر نه و كرده حرام كار نه كه كساني
اينان.مي‌كنند تبديل فني مسايل سري يك به را اقتصادي پيچيده مسائل ايران ، اقتصاد
تقاضاي اجازه كه نيز ايران اقتصاد بودن بسته و دارند اقتصاد به سخت‌افزاري نگاهي
اعتقاد بهميكند كمك آنان به است كرده سلب مردم از را خدمات و كالاها دموكراتيك
نيز اينان و است جامعه عمومي منافع آن و كنند دنبال را هدف يك بايد فقط مردم آنان
و گروه‌ها متعدد اهداف وقتي كه است طبيعي.مي‌باشند سمت اين به مردم هدايت متولي
نگرش و فني شودمسايل محدود واحد هدف يك به كشور اقتصاد در جامعه مختلف افراد
زماني اقتصاد علمي تحليل‌هاي ضرورت.مي‌شود فائق اقتصاد علمي نگرش بر صرف مهندسي
به و بردارند اقتصاددست در تقدير نقش كردن بازي از آن متوليان كه مي‌شود ظاهر
اقتصاد به مهندسي نگرش.بگذارند احترام شخصي منافع تعقيب در مردم اقتصادي آزادي
دو كشوربه ارشد مسئولان كه آن وعجيب است سياست عرصه در آمرانه رفتار با مترادف
كشور اقتصاد به محدود نگرش اين پيامدهاي و عوارض به و نداشته عنايت اخير مسئله
.ندارند توجه
جهان 2002
2- شماست نفع به آزاد تجارت
زوليك.ب رابرت
رضايي‌نصير غلامرضا:ترجمه
.مي‌آورد فراهم توسعه حال در كشورهاي براي را فرصت‌ها بزرگ‌ترين تجارت آزادسازي
جهان با بيشتر سياسي همكاري و اقتصادي يكپارچگي امر اين كه يافت درخواهند آنها
شيوه‌هاي سرمايه‌گذاري‌ها ، آنها براي تجارت آزادسازي.مي‌كند تسهيل را يافته توسعه
.مي‌آورد همراه به را جديد تكنولوژي‌هاي و توليد
را خود درهاي كه را توسعه حال در كشورهاي از دسته آن جديدي تحقيق در جهاني بانك
بررسي مورد مانده‌اند ، غافل امر اين از كه را آنها و گشوده‌اند جهاني رقابت روي به
برابر سه شده جهاني توسعه حال در كشورهاي سرانه درآمد كه بود اين نتيجه.داد قرار
طي شده ، جهاني توسعه حال در كشورهاي در فقر مطلق نرخ.مي‌كند رشد سريعتر نيم و
كل همراه به خانوارها كم‌درآمدترين درآمد سطح و يافته كاهش شدت به گذشته سال بيست
كشورهاي صادرات اروگوئه مذاكرات دور تكميل از پس سال شش طي.است داشته رشد اقتصاد
رسيده دلار تريليون سطح 4/2 به و يافته افزايش دلار تريليون حدود 1 توسعه حال در
.است
را سياسي اصلاحات آزاد تجارت.نمي‌شود خلاصه درآمد افزايش در تنها تجارت مزاياي
كاسته دولت پرهزينه دخالت‌هاي ميزان از كه مي‌شود باعث امر اين.است برده پيش به
به نيز را خود ارزش‌هاي آزاد ، تجارت پيشبرد با همراه متحده ايالات علاوه به شود ،
ايدز درمان به مربوط فكري دارايي‌هاي مورد در بوش دولت مثال براي.مي‌برد پيش
مورد در بين‌المللي توافق‌هاي طريق از كه انعطاف اين.مي‌كند اجرا را منعطف سياستي
راه از تا مي‌سازد قادر را شركت‌ها و كشورها است ، آمده دست به فكري دارايي‌هاي
.كنند برخورد غم‌انگيز اپيدمي اين با مهم ، داروهاي به كم‌هزينه دستيابي
مدت بلند در را اقتصادي پايدار رشد و مدت كوتاه در را اقتصادي بهبود باز بازارهاي
باز بازارهاي و آزاد تجارت به كه دهند نشان جهان ملل اگر.مي‌سازد امكان‌پذير
لازم نفس به اعتماد - كرد خواهند مقاومت حمايتي سياست‌هاي برابر در و هستند پايبند
.مي‌شود تزريق مالي بازارهاي به
آزادسازي روند اگر:مي‌كند صدق تجارت مورد در دوچرخه تئوري كه گفت بايد نهايت در
زمين به خاص منافع سياسي جاذبه وسيله به دوچرخه ، يك مثل نكند ، حركت جلو به تجارت
چند در آزاد بازارهاي ارتقاء پيشبرد طريق از است اميدوار متحده ايالات.مي‌افتد
كند ايجاد تجارت آزادسازي در رقابتي - منفرد كشورهاي با و منطقه‌اي جهان ، - جبهه
تجارت بيشتر آزادسازي.كند مقاومت حمايتي سياست‌هاي سياسي جاذبه مقابل در كه
.مي‌كند كمك تورم ، درآوردن كنترل تحت به كرده ، تقويت نيز را كارايي و بهره‌وري
2_ ناآرام غول
قدرت‌ها زوال
رادمن پيتر
غربشناسي پژوهشي بنياد
و بود جهاني اقتصاد سيستم شكنندگي مورد در هشداري آسيا بحران اقتصاد ، حيطه در
زمينه در.است آسيبپذير حد چه تا بحران‌ها قبال در كنوني طلايي دوران داد نشان
خوش سال‌هاي و قبل دهه به نسبت جهان عمده قدرت‌هاي بين روابط حاضر حال در سياست ،
.است شده مبهم‌تر سرد جنگ پايان از پس اوليه
با جهاني توسعه براي تلاش بر مبتني ويلسون دكترين بر تمركز جاي به متحده ايالات
قابل ميزان به مي‌تواند آمريكا ملي منافع بر شده بنا خارجي سياست گرفتن پيش در
ايالات كه نفوذي و قدرت به توجه با.بكاهد كشور اين از بين‌المللي انزجار از توجهي
ديدگاه از آمريكا رفتار موردش ، در شده لحاظ بي‌طرفي و موضوع آن مورد در متحده
همين و مي‌شود تلقي منفعت‌جويي و قدرت‌طلبي از نمادي - آن دوستان حتي - ديگران
براي حتي كه دولتي حاكميت طي متحده ايالات از را انزجار افزايش پارادوكس موضوع
.مي‌دهند توضيح را كرد عذرخواهي جهانيان از دوم جهاني جنگ از پس آمريكا سياست‌هاي
نسبت را جهانيان حساسيت آمريكا ملي منافع بر مبتني خارجي سياست اتخاذ ديگر سوي از
.مي‌دهد افزايش را دوست كشورهاي با ثمربخش همكاري امكان و كاهش آمريكا عملكرد به
قرار محوري و مركزي كشورهاي با موقعيتي در متحده ايالات استراتژيك ، نظر نقطه از
هستند نيازمند آمريكا به دلايلي به نيز ديگر قدرت‌هاي ساير حتي و است گرفته
فرصت واگذاردن از همچنان و هستند آمريكا از گذر نگران يا (اقتصادي روابط محافظت ، )
.مي‌شوند وحشت دچار ديگر قدرت يك به آمريكا با مشاركت
موقعيت اين صلح ، دارنده باز عمده چالش‌هاي همچنين و نظامي قدرت حفظ علاوه به
:است آورده فراهم را ابرقدرت آمريكاي شكل‌گيري براي سياسي استراتژي يك جوهره محوري
ساير با بهتر رابطه برقراري و مي‌دهد تعادل و انعطاف‌پذيري آمريكا به شرايط اين
.است شده امكان‌پذير دارد ، وجود آنان بين كه ارتباطاتي تناسب به جهان ، قدرت‌هاي
.كنيم حفظ مدت دراز در را خود برتر موضع تا مي‌كند كمك ما به شرايطي چنين
جهت در و كرده عمل جهاني ضابط يك عنوان به خود غالب قدرت بر تكيه با متحده ايالات
عمل قدرت موازنه حفظ در خود مسئوليت و وظيفه به و كند تلاش جهاني اقتصاد سيستم حفظ
به علاقه‌مند و هستند عقيده هم آمريكا با كه مللي ساير با هماهنگ كاركردي و كرده
ايالات كه است چيزي جهاني نظر اتفاق هدايت و ايجاد.باشد داشته مي‌باشند همكاري
داده نشان توجهي شايان مهارت خود از موردش در دوم جهاني جنگ از پس دوران در متحده
.است
آن از نمي‌توانيم ما كه دارد وجود مهمي امنيتي موارد شد گفته آنچه هر علي‌رغم
ايجاد براي تلاش زمينه در كه اتهاماتي قرباني را خود عمل آزادي و كرده چشم‌پوشي
وارد ما به كه بين‌المللي‌اي فشارهاي كه چناننمائيم ماست متوجه تك‌قطبي جهان
مثال عنوان به) باشد نگرفته شكل مستدل و صحيح استراتژيك تحليل‌هاي پايه بر مي‌شود
رها يا و عراق بر فشارها كاهش زميني ، مين‌هاي انواع كاربري و توليد ممنوعيت معاهده
.بگوييم نه خواسته‌ها اين به كه موظفيم (موشكي ملي دفاع طرح ساختن
& & &
گستره تشريح به موجز عباراتي در است آلماني‌تبار اروپايي ناظر يك كه ويگت كارستن
كشور اين تزايد به رو نفوذ و مسلم برتري متحده ، ايالات كنوني جهاني نفوذ بي‌سابقه
:است پرداخته فرهنگي و اقتصادي امور در همچنين بلكه نظامي زمينه‌هاي در تنها نه
كره تاريخ در بار اولين براي كه است جهان باقيمانده ابرقدرت تنها متحده ايالات"
قدرت بر تكيه با كه است جهان كشور تنها آمريكا.ندارد درخور دشمني و رقيب خاكي
اختيار در را جهان اقتصاد قدرتمندترين و است ماندگار نفوذ اعمال به قادر خود نظامي
استانداردها مي‌تواند كه است گرفته قرار موقعيتي در كه است متحده ايالات فقط.دارد
رابطه اين در و كند تحميل ديگران به جهاني مقياس در را خود اجتماعي فرهنگي ، عرف و
فرهنگي مسائل به كه آنجا تا اروپايي‌ها از بسياري.زد مثال را اينترنت مي‌توان
اين كه دوراني از زماني دير ليكن مي‌كنند برتري احساس آمريكا به نسبت مي‌شود مربوط
وضع به كه بوده متحده ايالات اين اخير دهه‌هاي طي.مي‌گذرد بود توجيه‌پذير ايده
حيطه جمله از زمينه‌ها از بسياري در و پرداخته جهاني مقياس در استانداردها و قواعد
زمينه در آمريكا ويژه نقش از مي‌توان جمله اين از و است بوده پيشرو عمومي فرهنگ
اقتصادي قدرت در ريشه آمريكا جهاني نقش.كرد ياد مدرن هنر و فيلم آموزش ، تحقيقات ،
ويگت.دارد نظامي‌اش تفوق و جهاني فرهنگ سير خط نهادن بنا در كشور اين توانمندي و
اين نصيب آمريكا موقعيت كه فوق‌العاده‌اي عمل آزادي مورد در برجسته تفسير يك با
آمريكاييان خوداتكايي اين از پيش تا":مي‌كند نتيجه‌گيري گونه اين است كرده كشور
هدايت اساس را خود اعتقادي اصول آمريكا اكنون ليكن است نبوده حد اين به تا گاه هيچ
خشم".نيست كشورها ساير معيارهاي پذيرفتن به حاضر و مي‌كند قلمداد جهاني عملكرد
دوستان حتي و ملل ساير واكنش مورد در است نهفته آخر جمله در كه نارضايتي‌هايي و
.دارد گفتن براي حرف‌ها امروز جهان در آمريكا رقابت‌ناپذير و يگانه نفوذ به آمريكا
در كه آرام و عظيم‌الجثه سگ يك به" را آمريكا يكبار توين‌بي آرنولد كه مي‌شود گفته
خود دم پيكر غول سگ اين كه بار هر و بود كرده تشبيه مي‌برد سر به كوچك بسيار اطاقي
قطبي دو دوران مورد در تشبيهي اين و "مي‌كرد واژگون را صندلي يا مي‌جنباند را
بشري تاريخ طي.است نبوده مهربان چندان قبلي غالب قدرت‌هاي با تاريخ.بود گذشته
ممتاز موقعيتي كسب براي تلاش در يا و صلابت و قدرت امپراتوري‌هاي كه قدرتمندي ملل
ساير ائتلاف ايجاد محرك كه عملكردي و خود قلمرو غيرضروري گسترش با بوده‌اند
موضع حداقل يا و زده‌اند رقم را خود زوال و تضعيف است ، بوده آنان برابر در قدرت‌ها
سرنوشتي چنين از كه است مصمم متحده ايالات مسلمادادهاند دست از را خود برتر
.جويد دوري و كند حذر
|
